December 21, 1906 Tarihli Ahali (Filibe) Gazetesi Sayfa 1

"MÜTALA'AT-I SİYASİYE" "Rusya - Japonya" Rusya ve Japonya arasında Bahr-i Muhit sevahilinde balık avcılığı meselesinden dolayı zuhur eden ihtilaf, mucib-i i'tilaf olmak şöyle dursun, Rusya hükumetinin izzet-i nefsine! ve Rusya milletinin menafi'ne mugayir daha esaslı münaza'at vuku'yafte olmağla, Japonya metalibatını her türlü ihtimalata göre hal-ü fasl itmege medar olmak üzere hazırlıklarına germi-yi tam vermekle koca sulhperver İvan, ihtilafatı sulhen bertaraf idebilecek tedabire teşebbüs etmiş ve muhaberat-ı diplomasiye ile hitam bulmayacağı muhakkak görünen meseleleri şifahen ve heman tesviye etmek maksadıyla Kont Viti (Tokyo)ya izama karar hasıl olduğu şayia' olmuştur. Muharebe-i zaileden evvel Japonya ve Rusya arasında cereyan eden muhaberat-ı siyasiyeye dikkat idilecek olursa, iki devlet arasında mevcud muahedata istinaden, Japonya metalibine istihza ile cevab verilmiş ve Japonya'nın rızası (Tokyo)ya Rus bayrağı dikilmek suretiyle tahsil idilecegi beyanıyla hareket edilmiş ve diğer tarafdan Japonya'nın istikbali namına muzır olan hukukşikenane tecavüz, Japonya'nın malumu olan ilan-ı harbi ve neticede Moskofun mağlubiyeti ile hitam bulmuşdı. Ma'mafih o zaman akd olunan sulh muahedesi bazı mevadı, ihtimal-i bil-iltizam lastikli bırakmış olmağla bugün mesail-i mezbure haliyle münaza'a şeklinde yine muhaber-i siyasiye müncer olmuştur. Şimdi (Kont Vit)in (Sergey Vitte) Tokyo'ya i'zam ve seyahatiyle mesele hal olunabilecek mi? Zan itmeyiz. Çünkü Japonya sayd-ı mahinin serbestisini iddi'a idiyor. Bilakis Rusya Japonyalıların sevahil boyunca geşt-ü güzarını çekemiyor. İstemiyor. Binaenaleyh iki taraf da iddi'alarında ısrar idecek olur ise, mesele nasıl hal olunur? Kuvvet ve zor ile. Ya'ni silah ile. Kuvvet kimde ise hak onda olduğundan ve iş bir kere muharebeye döküldükden sonra, galib mağluba istedigi vecihle şerait imzalatdıracağından, o zaman çabuk, hem pek çabuk, rıza-yı tarafeyn olur. Zaten bu def'a iş muharebeye dökülür ise çok sürmege hacet kalmayarak, evvelce çalınan davulun parsası şimdi toplanmış olacakdır! Moskof umur-u dahiliyesinin tesviyesi hususunda vakit kazanmak içün her ne suretle olur ise olsun, meselenin sulhen tesviyesini karlı ve hayırlı gördügünden, akıbet Japonya'nın yalnız bu babdaki mwtakibine rıza gösterecek ise de başka mesele ve mutalebat meydan almamak üzere ağır davranıyor. * * * Moskof'dan artık kimse korkmuyor.