31 Temmuz 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

İKTİSADİ ve MALİ SAHADA Maliye Polatkan Bankaya para yatırıyor Bu bir açılış merasimidir Dövizi olmayana seyahat yok gün İstanbul Emniyet Müdürlüğü bir ana baba gününü andırıyordu. Ağlayanlar, bağıranlar, hattâ bayılan- lar dar ve karanlık koridorları doldu- ruyorlardı. Bunların ekserisi son de- rece şık, zarif ve güzel hanımlardı. saport almaya gelmişlerdi ve döviz permilerinin bulu- nup bulunmadığı sorulmuş, hem per- misi bulunmayanlar hem de gidecek- leri yerlerde bir akraba veya tanı- dıkları vasıtasiyle besleneceklerini is- pat edemeyenlere pasaport — verilme- mişti. Artık milli — turistlerimiz dünyada meşhur olan “yüz 1liralık" lariyle Av- rupada veya —Amerikada keyif çata- mayacaktardır. Maliye Vekili Hasan Polâtkanın u- zufi zamandan beri bizzat üzerinde durduğu bu tedbir nihayet kabul edil- miş bulunuyor Tedbirin "Anti-Demokratik" oldu- er iş gören herkes kolaylıkla iddia edebilir ki bu, vatandasın seyahat serbestisini adamakıllı tahdit etmektedir. Fakat demokrasilerde hiçbir Anti- Demokratik tedbire yer olmadığını id- ler, zaruretler karşısında bile müsa- maha gösteren rejimler değildir. Bu bakımdan dövizini resmi — ma- kamlardan — almayan vatandaşlara pa- saport verilmemesini, döviz müsaade- lerinin kısılmasını bütün kalbimizle desteklediğimiz ve memleket menfaa- AKİS, 31 TEMMUZ 1954 tinin icap ettirdiği — dikkat edilmesi: memleket menfaatinin, Parti değil! — her tedbiri ne kadar sıkı olursa olsun destekleyeceğimizi burada belirtmek isteriz Gönül arzu ederdi ki bir kaç yoba- Maalesef o sahada, Maliye rağmen politika mulahazaları ağır bas- Ştır. Ancak dövizsiz. yolculuk kapısının hafifçe aralandığını . Kararın tat- kadınların lerini geçin na dair cek yerde i recek birinin bulunduğu- vesika" yı teminde pek de güçlük — çekmeyecekleri aşikârdır ve döviz karaborsasının yanında bir de vesika karaborsasının meydana ması beklenebilir. Belki böylece, her yıl döviz alma- dan dışarı çıkan 30 bin kişi 15 bine inecektir Bu da kâr! Ticaret Dış Ticaret Rejimi 1 950 senesınde iktidara ge en Dem m ok i politikası ıle iktidar partisinin ekonomi poli- tikaları — kredi politikası, yatırım polıtıkası İktisadi devlet teşekkülleri- nin nsmanında takip olunan politi- kalar — arasında bazı bariz farklar göze çarpar. Yeni iktidar zamanında yatırım — teşvik edilir, — zirait kredinin hacmi arttırılır, faiz haddi düşürülür, Toprak M. ofisinin baremi dünya top- rak mahsullerinin baremine kıyasla yüksek tutulur. Bu istihsali arttırır, zıraatın makınalaşması bunu kamçılar kadar aşikâr hale gelir. toprağı olana kredi, traktör topraksızlar da topraklandırılmaya ça- lışılır. Madalyanın bu yönü gayet parlak- Fakat bir de öbür yönü vardır ki o tarafına bakınca yavaş yavaş düşün- meğe başlarsınız. Memleket 1950 yı- lında Avrupalılararası mübadeleyi ge- liştirmek Üzere Avrupa Tediye Birliği adı altında meydana getirilen teşkilâ- tın üyesidir. Mademki teşkilâtın — ga- yesi Avrupalılararası mübadelenin ge- liştirilmesidir, mademki dış ticaret re- jimini idare eden kararın adı liberas- yondur; o halde dışardan dilediğimiz kadar ithalâtta bulunmakta — mahzur yoktur denir, ithalât hacmi genişler, ihracat hacmi de oyle fakat ıthalat h şayet paranın kıymeti, sına bağlı ise Türk pa en sağlam parası haline gelecektir. Düşünce budur. Muhakeme tarzı aslında doğrudur. Fakat bazı hususlar faraziyeden — iba- rettir. - Buğdaylarımız başlıca buğday ihracatçısı memleketlerin buğdaylarına nazaran fiyatça — yüksek, evsafça dü- şüktür. Bu vaziyet karşısında ihracat emtialarımız arasında başta gelen buğ- dayımızı serbest dövizle satamaz — bir hale geliriz. Memlekette hâlâ liberas- yon usulü tatbik olunur. Bu karşısında dış tediye — imkânsızlıkları ekonomik — bünyede — huzursuzluklar getirmeğe başlar. Yanlış hesap — Bağ- attan döner denir; bizde de tahditli ithalât Trejimine dönülür: 22 Eylül 952 1952 den bu yana F akat bu tarıhten itibaren takip olu- n ticaret polit kası da bir lıca ithalât ve ihracatta bulunduğumuz memleketler arasına aponya, u- goslavya, İspanya Lâkin iki taraflı ticaret mahzurludur, "malımı al ki, malını alayım" kaıdesı caridir. Bu bir neyi takas demekti Sistemin mahzuru emtia kendiliğinden yükse- ucuz kredi, asıl yasadan çekilir. İste işlerin bu kadar ahengini kaybettiği bir sırada Ekono- i ve Ticaret Vekaletı Odalar Bırlı— n T , memleketimizin gü toplar - O g £ - B — a - B 5 - B < s - O D b ğğ D E döc g E husule getiren unsurlardan birinin mal 17