22 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

İran Kralıçesı Sureyya Batı... Vö miyle anılan yeni ve taze bir pakt yapıl- mıştır. Bu pakt, Stalin'in ölümünden sonra Rusya tarafından takıp edılen ye- tarafından da desteklenen bir ittifaktı. Pakt Yakın Doğu'da daimi menfaat mücadelesi içinde bulunan ve cephe bir- likleri yeni kumlan İsrail'e silâh sıkmak- tan öteye gitmeyen sözde Arap- Birliği devletleri tarafından iyi karşılanmamış- ta. Mısır idarecileri Yakın Doğu liderli- ğinin elden gittiği, Suriye de hâlâ Ha. şimiler tarafından yutulmak ihtimalinin mevcut olduğu düşüncesiyle Bağdat Pak- tına karşı cephe alımışlardı. Ancak rea- liteyi gören dost Pakistan devlet adanı- lan geçtiğimiz aylar içinde Pakta iltihak etmiş bulunuyorlar. Türkiye Cumhurbaşkanı Celâl Ba- demokrasiler safında yer almak istiyor- larsa, Bağdat Paktına iltihak etmekten başka alternatifleri yoktur. Zira İran Şa- hının Ayan Meclisini açış nutkunda da söylediği gibi İran ükümetinin taraf- sızlık politikasını terk ederek, maksatları için, menfaatleri aynı memleketler ile birleşme» ye karar yer- meri halinde menfaatleri birleşen dev- letler ancak Bağdat Paktı devletleri o0- lacaktır. Bu hakikati anlamamak için Mısır idarecileri gibi gözü dönmüş po- AKİS, 22 EKİM 1955 litikacı olmak gerekti a göre aTarafsızhk politikasının son ilki dünya harbi sırasında İran'a bir a sağlamadığı anlaşılmış» bulunuyor. aTarafsıth tecavüzü teşvik eder. Menfa- atleri aynı olan memleketler Birleşmiş Milletler Anayasasına uygun olarak kar- şılıklı müdafaalarını temin için birleş- melıdırler En üh hükümet prog- mleketin müdafaa sisteminin ve kuvvelinin takviyesidir. Müteca- vizler, her bakımdan hazır bir memleke- te hücum etmeden önce daha çok düşü- -ürler.» İran Şahının Ayan Meclisini açış nutkunda söylediği bu sözler, daha o za- man, İran'ın Bağdat Paktına katılmak hususundaki arzusunu açıkça belirtmiş bulunuyordu. Bunu Başbakan Hüseyin Âlâ'nın Ayan Meclisi Dışişleri Komisyo- nunda yaptığı beyanat ve komisyon top- lantısından sonra gazetecilere verdiği de- meç takip etmişti. Nihayet geçen hafta içinde İran Hükümeti bu tasavvurunu tatbik mevkiine koymuştur. İ Hükümeti Bağdat Paktına il- tihak ettiğini 11 Ekim sabahı yayınla- dıgı resmı bir tebliğle açıklamıştır. Ay- Dışişleri Bakanlığı Siyasi Şube Şefi Hüseyin Şehriyar, Irak Dışişle- ri Bakanlığına vekâlet eden Nuri Sait Paşayı ziyaret ederek, İran'ın Bağdat Paktına katılmak kararını açıklayan bir mesajı takdim etmişti. İran'ın Bağdat Paktına katılması i- le Orta Doğu güvenlik zincirinin son halkası da yerine takılmıştır. N.A.T.O. ile S.E.A.T.O. arasındaki boşluk şimdi Bağdat Paktı devletleri tarafından tama- men doldurulmuştur. Komünist cephe- DÜNYADA OLUP BİTENLER nin karşısında, Batılılar, böylece safları- daha da sıklaştırmış 'bulunuyorlar. Bu tesanüt ve birliğin muhtemel bir mütecavizi, harekete geçmeden önce, u- zun boylu duşundurecegı muhakkaktır. Rusya'nın tepkisi tahmin edileceği gibi Bağdat Paktına iltihakı — Rusya'yı kuşkulandırmış bulunuyor. Rusya, İran'a verdiği bir notayla, İran'ın Bağdat Pak- tına katılmakla batılılar tarafından ku- rulmuş tecavüzi mahiyette topluluklar- dan birine iltihak ettiğini, bu hareketin ise Rusya'nın güvenliğini tehlikeye dü- şürdüğünü illeri sünmüştü. Şu satırların yazıldığı sıralarda gelen haberler İran'ın Rus notasını cevaplandırdığını gösteri- yordu. İran idarecileri, hu cevabi notala- rında «Tecavüzkâr ve müstemlekeci çev- reler elinde bir vasıta olduğu» — Ruslar tarafından iddia edilen Bağdat Paktının Birleşmiş — Milletler Anayasasına uygun olduğuna işaret ettikten sonra, İ ' hiç bir zaman müstemlekeci emeller bes- lamemiş olduğunu belirtiyorlardı. İran, ayrıca bu pakta iltihak etmekle Rusya ile olan dostluk münasebetlerine bir gölge getirmek 1stemedıgını de bu nota- sında ifade İran tarafından verilen cevabın ma- hiyet ve muhtevası ne olursa olsun, bu komşu devletin Bağdat Paktına katılma- sı Rusya'yı elbette ki memnun edemez. İran, bu hareketiyle, Rusya'nın demir perde etrafında tarafsız bir bölge teşkil etmek emellerine kuvvetli bir darbe in- dirmiştir. Rusya İran'ı Bağdat Paktı dev- letleri arasında görmektense Finlandiya'- Hint Denizine kadar uzandırmak is- tediği bir tarafsız kuşak içinde görmeyi tercih ederdi. Rusya'nın bu ümitleri şim- di boşa çıkmış bulunuyor Brezilya Yeni Başkan hafta içinde Brezilya'dan gelen haberler bu ayın başında yapılan Cumhurbaşkanhğı seçimlerinde nin nihayet alındığını gösteriyordu. Bu haberlere göre, Minas - Geraes eyaletinin eski valisi Juscelino Kubitschek seçimle- ri kazanmış bulunuyor. Gerçi şu satırla- rın yazıldığı dakikaya kadar daha tasnif edilmemiş iki milyon oy vardı. Fakat ba iki milyon ovun Kubitschek'i tutan Ku- zey eyaletleri İle Minas - Geraes eyaletin- de verilenler oldukları dikkate alınırsa netıcemn değişmesi beklenemez. Ü bir çoğunlukla Kubıtschek in lehine tecelli edem Brezilya halk oyu memleketin riyaset hayatında yeni, ve ne kadar devam edeceği şimdiden kestiril- mesi güç bir devrenin acıldığını göster- mektedir. Gerçekten, Kubitschek'im ka- zanması, bir bakıma ordunun adayı olan Generali Juarez Tayora'nın kaybetmesi demek olduğuma göre, Güney Amerika memleketlerimin hemen hepsinde büyük siyasi rol oynayan askerlerin yeni Baska- na karşı takınacakları tavır merakla bek. lenilmektedir. Önümüzdeki 31 Ocakta iktidarı res- men teslim alacak olan Kubitschek'e ida- 17 İran'ın netice-