8 Ekim 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

TARİH Naziler İktidarda (*) e Kasım seçimlerine bir ön- ceki seçimlere nazaran daha güç şartlar altında girdi. Bir defa, mil- let politikadan ve siyasi nutuk dinle- mekten bıkmıştı. Hatta parti mili- tanları bile bezginliklerini ( liderlere ifade ettiler. Sonra, para bulmak güçleşmişti. Her bir seçim nazilere, servet sayılacak meblağlara malolu- yordu. Bunları veren akl-ı evvel zen- ginler, şimdi tek ata değil çok ata oynuyorlar ve kendilerine bir takım tavizlerde bulunan Von Papene kar- şı daha cömert davranıyorlardı. 6 Kasımın arefesindeki günler o Go- ebels'in hatıra defteri - Goebels de bir hatıra defteri meraklısıdır- pa- rasızlık şikayetleriyle doludur. Ni- hayet, fazla şirretlik ve tedhiş o ya- pıldığı takdirde partisinin kanun dışı ilân edilmesi tehlikesi, iktidara bu derece yaklaşmış Führerin ogö- zünü korkutmadı değil. Bu yüzden- dir ki S.A.'ların bir darbe yapacağı söylentilerini hem şiddetle yalanladı, hem de partisi içinde bu hevese karşı cephe aldı. Goebels'in yazdıklarından açıkca anlaşılmaktadır ki Hitler iktidarı ne seçimde tam ekseriyet kazanarak al- mayı -milletin bu oyu kendisine ver- meyeceğini biliyordu- ne de darbey- le ele geçirmeyi -buna kudretinin yetmeyeceğini müdrikti- düşünmüş- tür. Führer, hapisten çıktığından beri arka yoldan, Schleicher veya Von Papen tarzında idarenin başına geç- meyi, ancak ondan sonra elindeki kuvveti ve makamının kudretini dev- leti yıkmak için kullanmayı hesap- lamıştır. Bunun için de, şeytanla da- hi ittifak etmekten çekinmemiştir. Hakikaten; 1932 Kasımıyla Hit- lerin Şansölye olduğu 30 Ocak 1933 m yetini yere sermek için işbirliği yap- malarıdır Seçimler ve neticesi Seçimlerden bir kaç gün önce Hit- ler, Berlindeki taşıt vasıtaları iş- çilerinin grevim teşvikte komünist- lerin yanında yer aldı. Sendikalar ve e vi durdular. Bu, zen- gin nayi maliye çevrelerinde şüphe Ni Mm değil ama, nazi- lere nazaran zarlar atılmıştı. 6 Ka- sım günü almanlar sandık o başına gittiler. Netice, Nasyonal o Sosyalist Parti oiçin hiç parlak olmadı. Naziler iki milyon oy ve oRe- ichstag'da 34 yer kaybettiler. Bu su- retle milletvekillerinin sayısı (o 196'ya indi. Buna mukabil komünistler, Sos- yal Demokratların yeniden kaybet- tiği çeyrek milyon oyu alarak Mec- listeki yerlerini 89'dan 100'e çıkar- dılar. Hükümeti destekleyen tek par- ti olan Alman Milli Partisi, naziler- den kaçan oyların bir (o milyonunu aldı. Ama Meclisteki yerleri 37'den 52'ye çıkabildi. Böylece naziler gene memleketin ve Reichstag'ın en büyük partisi o- larak kaldılar. Ama neticeler, iyi gören kimseleri yanıltmadı. Kaybedi- len iki milyon oy, Hitlerin suratına milletin indirdiği bir şamardı. 1928- den beri naziler çığ gibi büyüyorlar, her seçimde yeni zaferler kazanı- yorlar, kuvvetlerini arttırıyorlardı. 6 Kasım, bunun sonunu teşkil (o etti. Hatta sonunu teşkil etmedi, nın tersine döndüğünün işareti o Ol- du. Bunun, iktidar pazarlığında bir handikap olduğunu kurmaz Hitler derhal anladı. Yükselen bir partinin başı sıfatıyla masa başına oturmak- la alçalan bir partinin başı sayılma arasındaki farkı gördü. Hindenburg'un etrafında- Füh- etti. Se- çimlerin neticesi alınınca Von Papen Hitlere en geniş partinin başkanı o- larak bir mektup yazdı ve kendisini müzakereye davet etti. Fakat Hitler o kadar şart koştu ki Von Papen o yandan bir ümit olmadığını gördü. Buna pek hayret etmedi. Asıl hayre- tini çeken, kendisini o mevkie geti- ren Schleicher'den gördüğü muame- le oldu. Entrikacı General, Groener ve Brüning gibi Von Papenin de ba- şını yemek hevesindeydi. Onu da yıp- ranmış sayıyor ve yeni tertipler pe- şinde koşuyordu. Artık bütün şuu- runu kaybetmiş görünen ve hastalı- ğının alametlerini belli eden Hinden- burg'u o istikamette itti. Cumhur- başkanı bütün partilerle temasta ser- best olmalıydı. Kime isterse kabineyi ona kurdurmalıydı. Von Papene ise, tabii istifa etmek ve Mareşali te- maslarında serbest bırakmak O kalı- yordu. üyük oyun ygirtenbunz, Başbakanının istifa- sını alır almaz Schleicher'in tav- siyesiyle önce Hitleri davet etti. İki adamın görüşmesi bir önceki görül- meleri derecesinde soğuk (geçmedi. Mareşal nazi liderine yer gösterdi, oturttu. Sonra da iki teklifte bulun- Eğer Reichstag'da bir ekseri- yet bulursa, Hitlere Şansölyeliği ve- ket", Franz Von Papen Yolu açan riyordu. Yok, bu ekseriyeti bulamaz- sa Von Papen Başbakan olacak, Hit- ler (oOBaşbakan Yardımcısı sıfatıyla kabineye girecekti. Führer düşünmek ve temaslarda bulunmak için mehil istedi. İki adam iki gün sonra yeni- den görüştüler. Hitler, Reichstag'da ekseriyet bulamamıştı. Merkez Par- tisi, diktatörlüğe heves etmemesi şar- tıyla kendisini desteklemeyi Oo kabul etmişti ama, Milliyetçilerin başı Hu- genberg pazarlığa dahi yanaşmamış- tı. Hitler Mareşale, Meclis dışı ku- racağı kabinenin başkanlığını kendi- sine vermesini istedi. Buna da ihti- yar Cumhurbaşkanı yanaşmadı. Bu- nun sebebini de şöyle anlattı: "...Böy- le bir kabinenin parti diktatörlüğü- ne yol açacağından endişe ederim. Buna ettiğim yemin ve vicdanım ce- vaz vermez". Hindenburg, Meclis dışı kabine kurmaya mecbur olacak- sa onun başına Hitleri değil, dostu Von Papeni getirmeyi tercih ediyor- du. Hitler, hayal kırıklığına uğramış ()J Bu serinin ilk yazıları “Memle “Adı "Darbeci", "Kitap", "Politikacı", "Sieresmann", ” alda okuşunda" ve "Hedefe Doğru" baş- lıkları altında, AKİS'in 424, “25 426, 428, 429, 430ve 431. sayfaların- da * yayınlanmıştır.