19 Mart 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

DÜNYADA OLUP BİTENLER Nato Hayal olan demler Bundan onyedi yıl kadar önce, Av rupada yayılan Sovyet tehlikesi karşısında birleşmekten başka bir şey düşünmeyen Batılı devletlere, o zaman kurmaya çalıştıkları ortak savunma teşkilâtının birgün gelip de dağılmak tehlikesiyle karşıkarşı- ya kalacağı söylenseydi, herhalde: buna pek inanan çıkmazdı. Oysa bugün, daha Kuzey Atlantik And- laşmasında öngörülen yirmi yıllık süre dolmadan, bir zamanlar büyük ümitlerle kurulan NATO, parçalan- mak tehlikesi içine girmiştir. Geçen hafta NATO'nun durumu- nu yeniden milletlerarası münase- betler alanının önplânına geçiren olaylar, Fransız Devlet Başkanı Ge- (Basın A: 1533 - 8973) — 71) neral De Gaulle'ün Başkan John- son'a yolladığı bir mektupla başlar di. İşbaşına geldiği günden buyana Batı birliğini en çok sarsan devlet adamı olmakla ün kazanan General De Gaulle, bu mektupta, Başkan Johuson' dan, Pari ris yakınlarındaki TO askeri genel karargâhının Fransa mi taşınmasını ve Fran- sadaki amerikan üsleri ile ikmal tesislerinin tedrici olarak tasfiyesi- ni öngörecek ikili görüşmelerin mümkün olan en kısa zamanda baş- lamasını istiyordu. Başkan John- son, bu mektubu cevaplandırmak için hiç zaman kaybetmedi, aradan dört saat bile geçmeden De Gaul- le'e yolladığı karşılıkta,, diğer NATO üyelerinin haberi olmadan, Teşkila- tın geleceğini çok yakından ilgilen- diren hiçbir konuda Fransa ile pa- zarlığa girişemiyeceğini bildirdi. Başkan Johnson'un bu cevabı, Fransız Bakanlar Kurulunun geçen Çarşamba günü yaptığı toplantıda uzun boylu görüşüldü ve bu toplan- tı sonunda yapılan resmi açıklama ile, Fransanın Atlantik Andlaşmas- na bağlı kalacağı, ancak, NATO için- de bir reform yapılmasının müm- kün olamıyacağı anlaşıldığından. Fransanın, ülkesi üzerinde mutla egemenliğini gerçekleştirecek bütün adımları atmaya kararlı olduğu bil- dirildi. Açıklamada, bu adımların neler olduğu konusunda şu bilgiler verilmekteydi: NATO kumandasın- daki fransız birliklerinin ve kuman a mekanizmasındaki fransız Ssu- baylarının geri çekilmesi ve Fran sadaki NATO karargâhları ile üsle rinin kaldırılması... Bütün bunların, NATO için çok zayıflatıcı adımlar olduğuna şüphe yoktur. Fransa herşeyin üstündedir Bs şkan De Gaulle'ün NATO konu- sunda aldığı bu kararlar. John son'un da söylediği gibi, "İttifakın kalbine indirilmiş bir hançer" ol- makla beraber, ortalıkta büyük bu şaşkınlık yaratmış değildir. Çünkü General De Gaulle'ün, Avrupadaki A- merikan hegemonyasını devanı et- tirmek için kurulmuş bir düzen ola- rak gördüğü NATO karşısındaki hoşnutsuzluğu pek.uzun bir süre dır herkesçe biliniyordu. Hatta, Fransız Devlet Başkam, eğer Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilâtında kendi istediği yönde (değişiklikler yapılmazsa, Fransayı 1969 yılında bu Teşkilâttan çekeceğini kimseden 19 Mart 1966