11 Haziran 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

AKİS nin gelmesi,yabancı petrol şirket- lerinin faaliyetlerini kolaylaştırdı. Yabana şirketlerin Pipe-line'e or- tak olabilmeleri için İşletmenin şir- ket haline getirilmesi kâfi gelmez miydi? Yabancı petrol şirketleri temsilcileriyle AP Hükümeti yetki- lileri arasında kurulan temaslar sonunda, pipe-line'in şirket haline getirilmesi kararlaştırıldı. Nitekim, Turgut Gülez, 4 Nisan 1966'da Bay- ram © Gazetesine verdiği demeçte "Pipe-line projesi, Mayıs ayı için- de bir şirket haline getirilecektir" dedi. Ne var ki, Hükümetçe benimse- nen kararın İdare Meclisinden geç- mesi gerekiyordu. İdare Meclisinin üç üyesi ise bu yoldaki bir icraata kesinlikle karşıydı. Nitekim, Güle- zin demecinin gazetelerde yayınlan- masından sonra değiştirilmek O is- tenen üç üye, pipe-line'ın bir şir- ket haline getirilmesi hakkında bir İdare Meclisi karan bulunmadığı halde, İdare Meclisi yetkilerine mü- dahale edilmesinin ve TPAO'nun prestijini bozacak nitelikte demeç verilmesinin kanuni omesnetlerinin yazılı olarak açıklanmasını istedi- Bunun adı ne? Meselenin önemli noktası burada düğümlenmektedir. İdare Mec- Fazıl Yalçın Doğru söyleyeni.. 11 Haziran 1966 lisi, 4'ü Bakanlar Kurulunca, 3'ü ise hissedarlar tarafından seçilen 7 ü- yeden meydana gelmekteydi. Kara- rın İdare Meclisinden kazasız belâ- sız geçirilebilmesi için hissedarlar tarafından seçilen üç üyenin görev süresi dolmadan değiştirilmesi oge- rekmekteydi! Bu arada Turgut Gülez, İdare Meclisinin daha önce İhsan Topal- oğluna tanıdığı sarf yetkisini usul- süz ve TPAO'nun menfaatlerine ay- kırı olarak kullanmış, eski bir iş arkadaşının sahibi bulunduğu, iş yapmayan, köhne ve icraya düşmüş bir gazinoyu, I milyon 650 bin lira karşılığında TPAO adına satın al- mıştı. İstanbuldaki Borivaj adlı bu gazino ilerde revizyona tâbi tutula- rak, bir akaryakıt istasyonu haline getirilecekti. Fakat herhalde Gülez, İstanbul (Trafik (oKomisyonunun bundan bir süre önce aldığı o bir karardan habersizdi. Komisyon, a- karyakıt istasyonları arasında as- gari 500 metre mesafe bulunmasını, aksi halde, kurulması istenen is- tasyon için ruhsat o verilmemesini kararlaştırmıştı. Satın alınan gazi- noya 250 metre masefede ise bir Petrol Ofisi istasyonu vardı! Üstelik Petrol Ofisi, geçen yıl bu gazinoya satın almak için (700 bin lira ödemeyi kabul etmiş, fa- kat sonradan, teknik sebepler yü- zünden bundan vazgeçmişti. o Aca- ba, gazinonun değeri bir yıl oiçin- de 950 bin lira mı artmıştı? İdare Meclisinde beliren bir te- amül ise, bu satın alma işlemine aykırıydı. İdare Meclisi, bir gayri- menkul satın alınacağı zaman, ön- ce orası için ruhsat temin edilip e- dilemiyeceğini (o araştırır, sonra da kararını verirdi. Gülez, hem mese- leyi İdare Meclisine getirmemiş, hem de teamüle uymağa lüzum gör- memişti. Bu usulsüz işlemin haber alın- masından sonra Fazıl Yalçın, mese- lenin İdare Meclisinde görüşülmesi için Genel Müdüre bir yazı yazdı. Fakat Gülez, İdare Meclisini top- lantıya çağırmadı. Kafadarlar faaliyette Üç üyenin değiştirilmek istenme- sinin bir başka sebebi ise, İpraş rafinerisinin genişletilmesi o suretiy- le Caltex şirketine daha fazla hak tanınmasına karşı olmalarıydı. Ge- YURTTA OLUP BİTENLER nel Müdür Gülez, Topaloğlu zama- nında kurulma hazırlıklarına girişi- len 4. milli rafineri projesini o bir kenara iterek, Caltex'in belli bir sü- re için ortağı bulunduğu İpraş ra- finerisinin genişletilmesi amacıyla faaliyete geçmişti. Üstelik, 4. milli rafineri kurulmasına karşılık Shell, Mobil ve BP -British Petroleum- şir- ketlerinin ortağı bulundukları oA- taşın genişletilmesi için verilen bel- geye itiraz edilmemişti. Bu, yaban- cı şirketleri korumayı hedef güden bir davranıştı ve herhalde, Caltex Türkiye genel temsilcisinin, koalis- yon hükümetleri zamanında Ameri- kadaki merkezlerine yazdığı omek- tuptaki "Türkiyede rahatça kazana- bilmemiz için Türkiye Petrollerinin başındakilerle Petrol Ofisinin başın- daki oidareciler (o değiştirilmelidir. Bunların değiştirilmeleri için AP'- nin iktidara gelmesi şarttır" pa- ragrafının maksat ve niyetinin bir uygulamasıydı. Yürürlükteki Petrol Kanununun yabancı şirketlere imtiyazlar tanı- yan hükümlerine karşı çıkan ve kanunun değiştirilmesi için İdare Meclisinde mücadele açan üç üye nin -Emin Bozoğlu, Fazıl Yalçın ve Nevzat Sengel- artık görevlerinden alınmaları zamanı gelip çatmıştı! Bunun için ilgili Bakanlardan Meh- met Turgut -Turgut Sanayi Bakanı Nevzat Sengel Deveyi gütmeyen