October 15, 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 34

SİNEMA bu Merkez üzerine almıştır. Orduyu aynı zamanda bir okul sayarak, er- lere en gerekli temel bilgilerin veril- mesi için çeşitli "slate"lerin hazır- lanması da bu çalışmaların içine girmektedir. "Ordu Foto - Film Mer- kezi", meydana getirdiği bu film- lerden, "slate'lerden her birinin en az 50 kopyasını çıkarmakta ve bu- nu çeşitli bölgelerde bulunan 50 film kitaplığına göndermektedir. Bugün birliklerde 700'e varan 35 mm.lik ve 20001 aşan 16 mm.lik göstericiler bu O kitaplıklardan bes- lenmektedir. "Ordu Foto - Film Merkezi'nin ticari amaçlarla çalışan sinemacı- larla işbirliği oyaptığı da olmuştur. Ancak, ticari sinema zihniyetinin a- gır bastığı bu işbirliğinden iyi so- nuçlar alındığı pek söylenemez. Bu işbirliği sonucunda ortaya çıkan "O- nun süvarisi", "Çanakkale arslanla- rı" gibi filmler, Merkezin elindeki geniş imkânların sinemacılar tara- fından kendi bildikleri yolda sömü- rülmesinden fazla bir e sağlanma- dığını göstermektedir. Merkezin en önemli sinema çalışmaları, kurulu- şundanberi süregelen geleneğe uya- rak meydana getirilen belge - film- ler, haber filmleridir. Bunlar, doğ- rudan doğruya askerlikle ilgili ko- nulardan başlayıp -ordudan aylık haberler, manevralar, askeri tören- ler, yabancı askeri he eyet ve şahsi - yetlerin ziyaretleri...-, yurttaki ö- nemli olaylara kadar uzanmaktadır. "Ordu Foto - Film Merkezi'nin bu- günkü gelişmesini sağlıyan 27 Ma- yıs Devriminin lideri Gürselin renk- li olarak çekilen cenaze töreni bun- lardan biridir. Vartoda deprem fe- lâketine uğrayanların yardımına ilk koşan ordunun çalışmaları, depre- mi hemen izliyen günlerde deprem bölgesinin durumunu tespit eden belgeler bir başka örnektir. Canlı tarih Bunlar, gün geçtikçe değeri biraz daha artan belgelerdir. Nitekim bugün bize çok yakın olayları tespit ettikleri için değerini gereği kadar kavrıyamadığımız bu belgelerin ö- nemini anlamak için "Ordu Foto- Film Merkezi"nin çok zengin arşi- vinde yer alan eski filmlere bir göz atmak yeter. Burada 1915-16 yılla- rında Birinci Dünya Savaşına ait filmler, Çanakkale savaşları, Galiç- ya savaşları, Filistin Cephesi, Doğu Cephesi gibi, savaşla ilgili (obelge- filmlerin yanısıra, o 1918'de Sultan 34 Reşadın ve yine ayni yıl Abdülha- midin cenaze törenlerini, son Os- manlı Padişahı Vahdettinin biat ve kılıç kuşanma törenlerini, Alman ve Avusturya İmparatorlarının İs- tanbulu ziyaretlerini gösteren film- ler yer almaktadır. Atatürkün, Kur- tuluş Savaşından ölümüne kadarki hayatının başka hiç bir yerde bu- lunmıyan görüntüleri bu arşivde- dir. 1919 Mayısında İzmirin işgalini protesto için Sultanahmet ve Fa- tihte yapılan mitingler bu arşivde- dir. Daha yakın tarihlerde, Yassıa- da duruşmalarıyla ilgili (o belge- filmler, duruşmaların gizli ve açık bütün oturumlarıyla ilgili bantlar yine bu arşivdedir. Yurdumuzun siyasi, askeri, top- lumsal yaşayışı bakımından son de- AKİS rece önemli olan, son yarım yüzyıl- lık yaşayışımızın canlı tarihini mey- dana getiren bu arşiv, ne yazık ki, bugüne kadar gereğince değerlendi- rilip tanıtılmamıştır. Türk filmcili- ginin 52. yıldönümü dolayısiyle önü- müzdeki ay, ilk türk filmlerinden meydana gelen program ve Atatür- kün ölüm yıldönümü münasebetiy- le yeni hazırlanan, 4000 metreyi a- şan filmden meydana gelen prog- ramla "Ordu Foto - Film Merkezi" ve "Sinematek Derneği" prasında başlıyacak işbirliği süre olursa, hem bu arşiv eğerlendirilmiş ola- cak, hem de "Ordu Foto - Film Mer- kezinin şimdiye (okadar belli bir çevre dışında bilinmiyen çalışmala- rının tanıtılması, öneminin anlaşıl- ması sağlanmış olacaktır. 15 Ekim 1966