29 Kasım 1946 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 14
b al > değin İsrihçi muharrirlerimiz * (Tarihten Yapraklar, Tarihten sahi- İeler, Tarihten Parçalar) gibi isimler altın- da bir kopya tarih nümunesi vücude ge- rerek okuyucularına sunmakla sanki va- zifelerini görmüş bulundular ve bulnnu- yorlar. Meselâ; (Kara Mustafa paşanın kellesi cellât eline geçince!!! ), (Kösem Sultan perde bağları altında can verirken!!!), (Sultan İbrahim sakalına nasıl mahya ku- rardı 22?) İlâh. Dâvası, gayesi, kıymeti malüm tarz... Tarih, bu ? Vakayii, zaman ve mekân Kirileği üzerinde id ve terkip ederek vermek, iç yüzünden tarihi yokla- mak, içtimai bünyenin hâdiseler Kiki gösterdiği galeyan — Kerizim sebeple- rini aramak, bazı (ev zümrevi hareketlerini, çet elimi veva bun- ları asli vahitlerine irca etmek gerekmez mi? Tari üz mp bir terkip olup, üst içy Zani bir tahli arihi tahlil, vas ara Me est çer- görüş, r lertip ve si- © irili mahsulü olan koy akıl ve 5 İzedntk fevkinde fev- kaşşuur, bir s eseri olduğu eği si) kesri iL tefekkür işi olu: Binaenaleyh, fevkaşşuur hads nl malik olmıyanlar, tez) ruhunu kayrıyamazlar. denin çerçevesi es — M Give (terkip-sen- ıl ve ira- ortaya da sömeyeee e mi ve -Kırım âkıncılarının yok olm . Falan, filân... te, ei tahlili görüş. eman İmpa tevakkuf, inhitat inkıraz sebeplerini böyle târif eder. Evet, bunlar birer sebeptir, doğrudur da.. Fakat bunlar birer surettir; tarihin iç- yüzü değildir. Yeniçeri, Fatih devrindede, hattâ ba- bası Murat devrindede isyan emareleri göstermiştir. “Yıldırım, Sultan İbrahimden daha iy rahu, ise, diger devirlerde de aynidir. bir seciye yoktur. Yıldırım'ın kaan arı (Finnar) iradesi dahi, ayni seciyenin tezahürlerinden biridir. Fakat bu seciye, itilâ devrindede, inkı- zara yakın devirlerde de müşareket arze- den hi bir mâna (taşıma nayı asıl Türk büny müs- tevli ruhundan ayırarak zümreye naklet- Değişen 14 sm KİYMET vÜKül DEMEKTİR mea ii EA MR SEÇMİŞ GÜNÜ UÜ ELERKEN| De vşirmecilik Ruhu mek, tarihin içyüzü olur. İşte kibi bir bakış diy ebiliriz. buna ter- Pi vatanperver, bir halk devrine karşı ko- yan bir halâskâr suretinde gösteren mu- harrirlerimiz, tahlil yapmış bulunuyorlar,. evri sefahatine karşı isyan eden ve Pad “Dile Del ne dilersin!.. Ne ister- sen vereceği Dediği zaman — Hiçbir şey istemem !.. Halka eza ve :efa edilmesin!.. Adalet ve GN olunsun !. Sefahatı nihayet verilsin ! Demesi kâfi mi?.. Patrona, hamam tel- diger bee malına, yak değiş- ve devşirme mülküne göz koyarak ye tirmesinden ileri gelmi çit. Yâni, Osmanlı İmparatorluğu daki itilâ, tevakkuf, inhitat, i beplerini şöyle mütalâa ve olur : tarihin- kıraz se- eylemek daha devşirme anaâsır, vli, müslüman öle herbiri hükümet içinde bir mevk ve müstevliler, küçük rütbede idiler.,, Sa- ray, kâşane, karı, kızan şu ve buna ma- lik değillerdi. Devlet bünyesinde mevki, Me en ham- e mi oğlan ocaklarından veziriâzamlığa,. ser- darlığa, şeyhülislâmlığa, şnna buna sahip oldular. İstilâ devrinin vücude getirdigi hadden fazla bol parayla, satâylara, iç oğlanlarına, kadınlara malik oldular, Yâni, Türk politikası, Türk sevk ve k adaleti, ümmetçilik zihniyetiyle r alay ler yığını vücude getirmişti. Bunlar da e Li olmuşlardı. Müubtelif seciye- lere sahip olan bu topluluğu, tâlim ve yürüttü ete ve saraya hâkim oldu. Paraya, mücevhere, debdebeye sahib oldu. Olduktan sonrada yabancı seciye ıcabı canını vermez oldu. Çünkü artık her- taşi idi.. anlığına Bektaşilik çok SL mak mea artık... M. Sami KARAYEL Müstevli ve devşirmelerin paraları bittik- çe birbirleri üzerine saldırır oldular... Hi- lekârlıklar, saray entrikaları bali en iile malına, mül- uretle hem sa- rayı doyurur, hemde kendilerini yaşatır Yâmi, istilâ devrinden kalma ba- kayaya hücum edip dahilden birbirlerini kırar oldular devridir. zirlerin, çapuleulukların bad ve h yoktur. Bundan sonra halk, âyan ve eşrafa Şimdide halk soyuluyordu. Müstevli ve devşirme, halkı soymakla, rüş- vetle memuriyet satmakla, hırsızlık etmekle hayatını İse koyuldu. Mütemadiyen çalıyordu. İşte bu devir, inkıraza doğru giden de- virdir. Müstevli ve devşirme ruhu saye e Tevakkuf devrinde mirasyedi gibi yahmt bir dağ eşkiyasının vurduğu :para gibi yı içer olmuş... Para bitince, eid katle- ip digerinin malına sahip olmuş... Bunlar da bitince halkın pimini tencere- sine, yatağına, İki saldırır olmuş:.. ihayet, evet m asli. unsur olan ri halkının da ( birşi kalmayınca en n kalan e ER ER bırakıp kaçma- wi il m Balkan Harbi, Birinci Büyük Har rp ve bunların neticesi, yazdıklarıma birer şahittir. (Abdülhamidin iç yüzü) isimli harikulâde yeni ve güzel tetkika ait son yazısının basıl- dığı gün ölen ve çıktığı" gün gömülen Sami Karayel'e, Allah, kendi dâvası uğrunda çü lışanların bir ferdi olarak rahmet etsin ,, Bu yazı, onun eskiden bize verdiği son ya- 2)dır,
