March 1, 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 26
nasıl ulaşacak? Şayet herhangi bir şekilde Commodore 64'ün de,resini görmüşseniz SID'in ufak bir ara kuvvetlendirici kat üzerin- den AUDIO/VİDEO çıkışına bağlı olduğu dikkatinizi çekecektir. Benzeri bir ara kuvvetlendirici katı biz de ikinci ses kanalımız için monfte etmeliyiz. Zaten şemada görülen transistör ve çevresinde- ki birkaç eleman sözünü ettiğimiz ara kuvvetlendirici katı oluştur- maktadır. Bu katın bilgisayar pla- keti ile bağlantısı bir elektrolitik kondensatör üzerinden AUDİO İN sinyali için bulunan hattı kullana- rak yapılıyor. Tabif böyle bir du- rumda bilgisayara ekstra ses gi- rişi, bilinen AUDİO/VİDEO port'u üzerinden yapılamıyor, fakat nor- malde çok az kullanım alanı bu- lan bu girişi daha yüce bir amaç uğruna kurban etmekte bir sakın- ca görmedik. İşimiz henüz bura- da bitmiyor; bilgisayarın plaketi üzerinde bulunan C12 kondensa- törünü bir telle kısa devre edip le- himlerseniz, artık SID I!'nin kuvvet- lendirilmiş ses çıkışı doğrudan AU- DIO/MVIİDEO port'unun 5 numaralı pin'ine ulaşacaktır. Bu arada ço- ğunuzun farketmiş olabileceği bir olay AUDIO/VİDEO port'unun giriş ve çıkışlarında eskisine göre ba- zi farklılıklar olacağı. AUDIO/Vİ- DEO port'unun yeni şekli yazımız- la birlikte verilmiştir. Şekil port'a dıştan bakıldığında görüldüğü gibi verilmiştir. Bağlantı kablosu olarak kesin- likle standart S'li ara kablo kullan- mayın!!! Çünkü böyle bir durum- da Müzik setinize ses bilgileri dı- şında görüntü ve renk bilgileri de taşımış olursunuz. Böyle bir durum- da hangi aletin daha önce zarar göreceğini kesin olarak kestirmek güçse de, hiç hoş olmayan bir durum doğacağı aşikar. Bu yüz- den, orada yalnızca ses sinyalle- rini taşıyacak bir ara kablo yap- manız veya yaptırmanız gerek- mektedir. Plaketimiz tek taraflı olduğu için çok büyük karışıklıklar içermiyor. Gerekli malzemelerin hepsinin adı bu yazının sonunda yer alan malzeme listesinde var. Plaketi kendisi yapacak olanlara kolay- liık olması bakımından ters basıl- miş olarak verdik. mm'lik matkapla delikleri delin. Malzemeleri yerleştirirken dikkat etmeniz gereken bir husus da IC2'nin altındaki tel köprünün |C'- nin soketinden daha evvel lehim- lenmesi gerektiği. ABS5 sinyali bizim devremize ba- sit olarak ulaşamadığı İçin bu sin- yali bilgisayar plaketinin üzerinde bulup bir tel yardımıyla devremi- ze taşımalıyız. Bu sirıyalin nerede bulunacağı resimde gösterilmiş- TÜi Şayet bilgisayarınızda SID soket- li değil ise işiniz biraz daha zorla- şacak demektir. SID'i yerinden sökmek için ince uçlu düşük güç- te bir havyaya ve lehim pompa- sına ihtiyacınız olacak demektir. Tabil bu aletleri kullanabilmek ol- dukça hassas eller ve beceri İsti- yor, yoksa bilgisayarınızın plake- tini kavurup bütün aleti tanınma- yacak hale sokmanız işten bile değil. Bütün bacakların lehimle- rini temizledikten sonra (ki buna yüzde yüz emin olun yoksa bilgi- sayarın plaketini kırarsınız!!!) ince uçlu bir tornavidayı SİD'in altına sokun ve kaldıraç usulü kanırta- rak çipi sökün. Aslında bu işi tec- rübeli ve bilgili birine yaptırmanı- zı tavsiye ederiz. Başka bir tavsi- yemiz ise söktüğünüz yere taka- cağınız soketi kaliteli tipte seçme- niz. Yarın öbürgün başka bir Uy- gulama için bilgisayarınızın pla- ketine el attığınızda bu soket size sorun olmasın. STEREO SID devresini bu sokete monfe edebilmek için devremiz- den 28 tane (2 x 14) uç çıkmakta- dır. Bu uçlar devremizin lehim ta- rafından çıkacaktır. Piyasada bu amaca hizmet edebilecek çeşit- li uçlar bulunabileceğinden kesin bir sınırlama koymuyoruz. Dikkat edeceğiniz hususlar uçların soke- te girmeyecek kadar kalın olma- ması ve ucuz soketlerin bu takma işlemi sırasında hemen deforme olup temassızlıklar yaratıp baş ağrılarına neden olmaları. Bu ko- nularda ne kadar doğru seçim yapabilirseniz devrenizi o kadar çabuk ve rahat monte edip ça- lıştırabilirsiniz. Şimdi ilginç bir sorunumuz var: SID çipini nereden bulacağız? Bu sorunu en yakın TELETEKNİK bayi- sine danışın veya doğrudan TELE- TEKNİK'e gidin. Benim bildiğim, genelde yedek parça olarak stoklarında belli bir miktar bulun- durdukları, fakat olur ya siz gitti- gğinizde stok geçici olarak tükenir. Gene de çok zorlanacağınızı tah- min etmiyorum. Bir de değişik SID'ler hakkında bilgi verelim. Tüm SID'ler aynı ça- lışmıyor; mesela eski üretim SID'- lerde filtre yapısı daha farklı ve gürültü oranı daha yüksek; bu yüzden aynı müzik parçası deği- şik SID'ler tarafından (çok çok kü- çük de olsda) farklı çalınabilir. En son tiplerinde (6581 yazısının he- men arkasında R3 yazıyor) bütün sorunların giderilmiş olduğunu söyleyelim. STEREO SID'in fonksiyonlarını de- netlemek için verdiğimiz test programını kullanabilirsiniz. Bu programı yazıp çalıştırdıktan son- ra her iki kanaldan üç değişik akor çıkacaktır ve sizin space tu- şuna basmanızı bekleyecektir. Burada verdiğimiz uygulama örneğiyle Commodore 64'ten na- sıl bir Stereo Sesli Bilgisayar elde edebileceğinizi gösterdik. Geri kalanı ise sizin yaratıcılığınıza bı- rakıyoruz. Denenecek o kadar çok şey var ki. Deneyin ve hepsi- ni bulmaya çalışın. Mesela çılgın- ca bir müziği tam stereo ayrımıy- 'la programlayın ve bunu 2x200W'lık müzik setinde çalıp ya- ratıcılığınızın tüm zevkine varıp, HALL ve ECHO efektleri elde etme- ye çalışın. Veya mesela bir sesi bir kanaldan başlatın ve öfteki kana- la doğru yollayın. Yaptığınız en güzel STEREO müzik parçalarını bize yollayın, merakla bekliyo- ruz. D MMALZEME LİSTESİ Yarı iletken: 26581 SID, IC41, 1C2 1 SNZ4ALS138N; IC3 1 BC 338;T1 Kondensatörler: 2470 pF. C4, C2 İA nER C3 1 10 mikrofarad/25V (Elko); C4 Rezistanslar: 21 kOhm;R1, R3 1410 kOhm; R2 iğer: 3 IC soketi (28 bacak için) 1 1C soketi (16 bacak için) 2 grup uzatma telleri (141'i ve enteg- re devre İle aynı bacak arallklı).
