14 Ağustos 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YED1NCI SENE W 2 2 5 2 Başmuharrlrl YUXUS NADİ | İDAREHANESİ: < Mymranmumije karsısında dairei mahsnsa ! Telgraf: Istanbul Cumhuriyet t Posta kutusu: N° 2 1 6 > • • • « •••••* •••• +«**«• ••• * . Başmuharrir ; 2366 • Tahrir müdürü : 3236 Wae mUdUrü 2365, Kitap kısmı 4 7 2 Yeni Fırka Faaliyete Siyasette tekâmül Yalova: 13 ağustos (Başmuharririmizden) Reisicumhur Hz. nin birtaraflığı ve bitaraflığı mevzuu üzerinde yazımş olduğum makale dünkü «Cumhuriyet» te çıkmazdan evvel Gazi Hz. nin Fethi B. e ce vaplarında bu mes'eleye mütedair cümleler müşarünileyhin bu mevzu etrafında vaktile irat etmiş olduklan nutukların tahatturuna vesi^s teşkil etmiştir. Bu münasebeiîe Gazi Hz. nin o nutukları bulunarak tekrar okunmuş ve hayret olunacak bir hâdise olmak üzere Fethi B. e verilen cevaptaki fıkraların bundan altı sene evvel irat olunmuş olan nutukların bazı geçitlerini fakat bir tekâmül saf hasile hemen hemen aynen tekrar etmekte olduğu görülmüştür. Altı sene evvelki nutukların o kısımlarını kıymettar arkadaşlar huzuru ile biz de tekrar okuduk, ve her manasile millî bir siyasetin ne kadar Peygamberce hakikatlere tercüman olabileceğine hepimiz bir daha yakın hasıl etmiş olduk. ınıııııınımııiMiııııııımmmıımiMi Cumhu FERŞEMBE 14 AGUSTOS 19313 ABONE ŞERAİTf I M O D D E T : İTÜRKİYE İÇİN| HARİÇ İ Ç İ N 1 \ Seneliği | 1400 Kr. İ 2700 Kr. i j 6 Aylığı j 750 Kr. j 1450 Kr. i jjî Aylığı İ 400 Kr. j 800 Kr. f Nüshası her yerde 5 Kuruştur = J Fethi Bey, teşkilâta başlamak üzere Istanbul'a geldi, fır Gazi Hz. nin Sofya'dak? hayat!anna ait bir kaç hatıra kanın Istanbul şubesi ile Ankara U. Merkezi açılmak üzere "Hepimizin hedefi Cumhuriyeti yükseltmektir.,, Fethi Bf. Ismet Pş. Hz. ile çok samimî aynldılar. Serbest Cumhuriyet Fııkasına girmek için taşradan pek çok müracaatlar vardır. Fırka lideri C. H. F. meb'uslarının kendisine iltihakından emin görünüyor Fethi Bey muvaffakiyetten emîn Sofya'da MustafaKema Ben makalemde, bitaraflıktan ve birtaraflıktan bahseden dünkü makaîemde birtataflık gözünü Yeni Fırka tdare Hey'eti Yeni Fırka hakkında beyanatta muhtevi nutkun Samsun'da irat eazasından Reşit Galip bulunan Haydar Bey dilmiş olduğundan bahsetmiş idim Bey (Aydin) (htanbul) Kitaptan tetkikimizde gördük kî Yalova 13 (Sureti mahsusada mile haberdar olamıyanlarda hasıl bu nutuk Samsun'da değil, Trabgiden muharririmizden) Reisi olan tereddüdün artık zail olduğu zon'da irat olunmuştur. Ayni günlerde ayni mevzu etrafında Sam cumhur Hz. nin sofralarında dün merkezindedir. Filhakika hâdisat sun'da da Gazi Hz. tarafından nu gece Başvekil İsmet Pş. Hz., S. C. sür'atle inkişaf etmiş ve Fethi Betuklar irat edilmiştir. Biraz aşağı F. lideri Fethi Beyefendi ve diğer yefendinin riyasetinde bugün norda onlardan da bahsedeceğiz. Bun mutat zevat ile buradaki meb'uslar mal bir fırka teşekkül ederek faaliyete başlamış» bulunuyor. Her Lki dan tam altı sene evvel memleketin bulunmuşlardır. Bugün alâkadar zevat ile vaki o fırkaya mensup meb'uslar, vaziyeti takip etmesi lâzım gelen hattı hareketi en kuvvetli projekkörler şuur lan temaslarımda edindiğim intiba, bu şekilde mütalea etmektedirler. C. H. Fırkasına mensup meb'uslarve idrakile ifade etmiş olan bu nu yeni fırkamn teşekkülü münasebedan yeni fırkamn programını kendi tuklar bugün bizzat Gazi Hz. nin tile ilk günlerde vaziyette tama kuvvet ve samimiyeti ile iltizam buyurmakta oldukları ikinci bir fırka fikrinin hakikat sahasında aldığı cereyan içinde daha çok manadar görünüyor. Sark'ta sükun var Gazi Hz. 16 eylul 340 tarihinde Trabzon'd'a irat eylemiş oldukları nutukta aynen şöyle söylemiş • ler: « ... Benim için birtarafhk vardır; birtarafım: O da Cumhuriyet taraftarlığı, fikrî ve içti mai inkılâp taraftarlığıdır. Bu noktada yeni Türkiye camiasında bir ferdi hariç tasavvur etmek istemiyorum.» Dünkü makalemde izah etmiş olduğum veçhileişte nutukta da aynen görülüyor Gazi Hz. nin bir taraf lılıkları Cumhuriyet içindir ve inkılâp hesabınadır. Bu vaziyetin ne o gün, ne bugün, ne de yarın ve obür gün yalnız Gazi Hz. için değil, Cumhuriyet ve inkılâba taraf tar hepimiz topumuz için her hanSıvas istasyonunun işletimiye açılgi bir tebeddüle maruz olmak ihtima hatırası olmak üzere yaptırılan maii bulunmadığını izaha hacet madalyanın iki tarafı yoktur. Şuna en kat'î surette kaniSivas hattı 30 ağustosta Başvekü iz ki yeni Türkiye'nin hayat ve baİsmet Pş. Hz. tarafından açılacak, ka şartı Cumhuriyet ve inkılâp sisbu münasebetîe madalyalar yapı teminin hergün artan kuvvet ve lacağını yazmıştık. Ahiren imal emuhteremiyetine bağlıdır. Böyle dilen madalyalardan birinin her olunca rejimin muhafazası mes'eiki tarafının resmini dercediyoruz. lesi başta bilhassa Reisicumhuru muz olduğu halde hepimizin to pumuzun boynuna borç olan bir (Hususî) mes'eledir. Bu bahiste münakaşaYalova 13 (Hususî muhabiri Şark karargâhında ya cevaz yoktur. 1 Kumandan SalihPş. 2 Hü seyin Abdullah Pş. 3 Erkâm mizden) Reisicumhur Hz. refakatlerinde mutat zevat olduğu Kaldı ki dünkü tetkik ve mütaHarpReisi miralay Ekrem B. 4 Alay kumandanlarından halde, bu akşam köşklerinden çıkalealar esnasında biz fırka fikri etİsmail HakkıB. rafında en sağlam ve en parlak Ankara 13 (Telefonla) Agn cektir. fran murahhaslarının hu rak çiftliklerine kadar bir tenezsözlerin dahi gene vaktile o Trab da harekâta henüz başlanmamış duda müteveccihen hareket ettik züh icra buyurdular. :. zon ve Samsun nutukları esnasında tır. Müşterek tenkil ameliyeleri leri anlaşılmıştır. Yakında tema bizzat Gazi Hz. tarafından söyle projesi Tahran'da tesbit olunuyor. başlıyacaktır. Yarınki nüshamızda: Fennî sahtekârlar mahkeme huzurunda nilmiş olduğunu hayret ve memnu Tahdidi hudut komisyonu reisi buBinaenaleyh Küçük Ağrı'ya mu Keşof efe. di ile niyetle gördük. Onları gördükten lunan İran murahhası Beyazıt'tan kabil Iran'a Cenuptan arazi vereEmniyet Sandığından 16,400 lira do mek, senetler üzerindeki mürekkep Iekesonra şuna bir daha kani olduk ki Tahran'a gitmiştir. llandıran meşhur sahtekâr Ayetullah ve lerini izale etmek, Mürekkeplerin renkmülâkat!.. ceğimiz tahmini asılsızdır. 'rüfekasınm muhakemelerine dün Ağır lerini değiştirmek usullerini tahsii etmiş Gazi'nin hayatı kendi başına tabiî Bu müşterek harekât programıSon dakikada gelen malumata lceza mahkemesinde devam edilmiştir. ve buraya gelirken de bunların ilâçlarıinkişaflarım sırasile takip eden ve nı n tesbitinde fikri alınacağı zanBulgaristan Emaretinin son k göre Büyük Ağrı'daki bir kısım Her celsesinde muhtelif safahat arzeden nı, eczalarını beraber getirmiştir. ettiren bir sistemdir. Bakınız Gazi nolunuyor. pı kâhyast neler anlatıyor? bu sahtekârlık davası dünkü celsede çok Ayetullah burada etrafına topladığı eşkiya muhasaradan kurtulmab 20 eylul Samsun'da irat eylemis olşayanı dikkat bir şekil almış, maziîun Fuat, Abdurrahman Ziya, İsmail ve Aziz Hariciyede yaptığım tahkikata üzere dağı terketmişlerdir. duğu bir nutukta neler demiş? Ziyafet hadisesi nasıl olmuştu: ların bu sahtekârlığı ne gibi hile ve de ismindeki adamlarla bir kumpanya teşgöre hududun tashihi yolunda 1 Şimdi istihbarımda Iran'la müşsiseler kullanarak yapmağa muvaffak kil etmiş, kumpanyanın riyasetine geGazi Hz. bu nutkunda: ran'a her hangi bir nota verilmiş terek mesainin teknik kısmını tesoldukları tanıamen anlaşılmıştır. çerek bu adamları faaliyete sevketmişZiyafet hadisesi olmasaydi Bı « Esas umde memleket ve mil veya verilecek değildir. bit edecek muhtelit heyet hudutta tir. Sahtekâr kumpanyası işe evvelâ Kimya fenninden istifade gar Kralltğtnın ilânı gecigec letin hakiki aelâmet ve saadetini Yalnız tashihi hudut komisyonu çalışmaktadır. Ayetullah, Paris'te bulunduğu sıralar Sandal bedestenindeki 1600 küsur lirahk miydi?, İMabadi 3 üncü sahijede] da bu gibi sahte senet ve çek tanzim et sahtekârlıkla başlamış, orada mahiyetyakında hudutta faaliyete geçe İMabadi 3 üncü sahijedel Tashihi hudut komisyo nu faaliyete geçiyor Yeni nota verildîği doğru değil Sıvas hattmın açıS ması hatırası 1 Gazi Hz. 1913 te Sofya'ya desi olan bulvar Ferdinand'dadır. gelerek bir seneden fazia oturmuş Binaya çok güzel bir bahçeden giYeni Fırkaya girmek istiyen tur. Türk ataşemiliteri kaymakam riliyor. Ziyaretçiye yüksek bir zevmeb'uslardan Yusuf Akçora Mustafa Kemal B. bu ikameti es ki selim ve huzur hissi veriyor. Bey (tstanbul) nasında şu gördüğünüz büyük bina3 Türk ataşemiliteri Mustafa kanaat ve içtihatlanna muvafık bu nın bir dairesini işgal ediyordu. Kemal Beyin evi bir mesai odası, lanlar oraya intisap etmekte muh O zaman Sofya'nın birinci sınıf obir yemek ve yatak odalarından itardırlar. Bununla beraber, yeni fır tellerinden olan bu muhteşem bikaya, C. H. Fırkasına mensup o na Dondukof bolvarı üzerindedir. barettir. Resim, mesai odasını gösIup evvelce isimlerini bildirdiğim Şimdi büyük ticartanelerin bürola teriyor. Rahat koltuklar, büyük bir meb'uslardan maada henüz kimse rı ve Düyunu umumiye idaresinin masa ve üzerinde haritalar. Sakin, geçsnemiştir. Yalnız Istanbul meb' merkezi buradadır. Alt kat Sofya loş, ferah bir çahsma odası... su Akçura oğlu Yusuf Beyin yeni nın en güzel gazinosudur. Gazino 4 Evin şimdiki sahibi Madam fırkaya girmek üzere olduğu an sahibi Panayot Karagözö Ef. o va Dobref. Müteveffa M. Dobref on laşılmıştır. kit gazinonun başında bulunuyor sekiz sene evvel bu evi satın almış[Mabadi 4 üncd sahifede] du. Karagözö Ef. Gazi Hz. nin bu tır. Madam, Gazi'nin çalışma saloradaki dört aylık ikametleri esna nunu cidden garip bir zevkle süslesında kendilerine hizmet etmis olup miş; büyük Türk dehâsının hatırahizmetinden müftehirane ve min larmı taşıyan salonu şimdi bir münettarane bahsediyor. ze, kıymetü bir tarih bergüzarı ha 2 Gazimiz oteldeki dört ay linde sakhyor. Yalnız en yakın dostlık misaferetinden sonra bu güzel Iarını burada kabul ediyor ve evinin ve zarif evi kiralıyarak hep burada mazisinden mefharetle bahsediyor» oturmuştur. Evin o zamanki sahibi Eve yüksek fiat teklif eden talip Karl Henrik isminde şimdi mimar leri hep reddetmiştir. Madam Doblık yapan bir Alman'dır. Bu 19 nu ref'in evi eski mazhariyeti itibarüe maralı ev Sofya'nın en düzgün cad Sofya'lılar arasında pek maruftur. Ayetuflah, Emniyet Sandığını nasıl do^an^ırdı? Paris'te tahsii etmiş! Fennî sahtekâr ve kurnaz dolandıncılar çetesinin marifetieri: 40 iiralik bono nasıl 4,000 lirahk oluyor? Gazi Hz. r
