17 Eylül 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDINCI SENE = I f 2ZBO Baçtnuhorrlri YUNU8 1VADİ İDAREHANESt : Dtiynnıranromiye karşısında darei m&hsnu Telgraf: tstanbul Cnmhuriyet Posta kntnsn: N° 246 T a l o f A t ı • Baştnuharrlr IJ e i e i O n . T a n r ir müdüra 5re müdOrO 2365, Kltap kısmı: Yeni şark Imparatorluğu İSMET Pş. NIN YENİ NUTKU (••••••»•'•'••'•'•t» .«*•**«*••<•••*« **«vB«aflaBavv f • • ı ı ı v i ı v ı ı ı ı ı i ı ı ı ı ı ı ı v f ıvıt ıvvf ı ı ı ı ı t i T i ı ı * ı ı ı ı ı ı ı v i T f i f * v f i l ı l f i m f v ı n r f ııiTf f i l l ı m ı 472 Cu m huri yet fl^F CARSAMBA 17 EYLUL 103O tBONE ŞERAİTİ MÜDDET: jTÜRKİYE İÇİNj HARİÇ IÇ!M | Ş 6 Ayhğı \ 1400 Kr. 2700 Kr, İ 750 Kr. f 1450 Kr. [ 3 Aylığıî 400 Kr, j 800 Kr. j = 5 Kuruştur = Nfishası her yerde Mücadele arefesi g Cumhuriyetf Onlan, kayalar, uçurumlar durduramadı. Insan gözü Evvelkl gün Bir Bulgar dostumun zif.'oyan şakilerin kurşunlan durduramadı. Dünya kuruldu yaretini kabul ile bahtiyar oldum: Bulkurulalı o tepeleri kaplıyan ve hiç bir zaman erimemiş ogaristan'ın Burgaz şehrinde avukatlık eden Doktor İvan Patteff. Kendisi üç lan buzlar durduramadı. sene kadar evvel tstanbnl' a bir kere daOnlar, sekiz sene evvel eyiulün bugünlerinde, Anado ha gelmişti. Zaten muarefemiz o zamanGalatasarayın' 25 lu'nun içine yayılmış olan son düşrran döküntülerini te dan başlar. Bu defa Filibe'dekl bir dainci yıl dönümü ır : zliyen kahramanlarm kiiçük kar'eşleri, oğulları oldukvası için oraya gittikten sonra bazı mes'münasebetile bu lannı irfbat ettiler. Onlar da, ağabeğleri gibi, babaları gieleleri de vesile İttihaz ederek Burgaz'a cuma ve pazar gün bi bir hamlede Ağrı'dan vatanınhc ğrır.ı ağrıtmak isti tstanbul üzerinden dönmek tariklni ihIeri Galatasaray, vt n sakileri imha ettiler. tiyar etmiş. Bnraya şimendiferle gelmiş Fenerbahçe ve Vi buradan vapurla gidecek. Ve İstanbnl'a Fırkacılık ve siyaset münakaşalarına fazlaca daldığı • gelince ilk işlerinden blri olmak üzere nerspor ve III ker mız ve vatanın Şark hududundaki "ekayii biraz unuttu bizim ziyaretimizi iltizam etmiş. kulüpleri arasın ğumuz şu sıralarda hainlerin şekav tini, ve dağların me Üç sene fasıla ile yekdiğeri tekrar görda yapılacak dört naatini yenen bu kahramanlara şükran borcumuzu unut mekten cidden memnun olduk, ve üç setnaçta en iyi netice . mak nankörlük olur. ne evvel hararetle konuştuğumuz mevzu alacak takıma ve • üzerinde tekrar ve nzun azadıya fikirler "3u kahramanların huzuru hamasetinde hürmetle ve minnetle eği rilmek üzere bir İeati ettlk. Bu mevzu Balkan mllletleri , lelim. Çünkü o kahramanlar Türklüğün hârfs ve nigehbanıdır. arasında bir ittihat husule geldiğini kuF"1 koyuyoruz. görmek fîkrinden ibarettir. Aradan geEn iyi neticeleyi almak şerefinin Çen zaman zarfında fikrin daha riyade ve kupamızı kazanmak muvaffakipişmiş ve daha ziyade ilerlemiş olduğuyetinin yerli kulüplerimizden biri nu kaydetmek lâzımdır. ne nasp olmasmı temenn ederz. Türk dfli ile pekâlâ meramını anlatönümüzdeki pazartesi günü fevkalâde olarak toplanacak ıııııııııiiiııiMiiHiMiıııııııııııııııınnııııııııııııııııııııııııııııııııımııııııııı tnağa moktedir olan dostum İvan Pa olan B: M. Meclisinin yandan bir manzaran tteff'in Balkan ittihadı taraftarlığı vahi bir fiklr değildir. Kendisi siyasl akide itibarüe ve kelimelerin en hakikl manaları ile radikal demokrattır. Demokrasiyi yalnız şahsi ve hatta milll hayatına hasretmiyerek bu fiklrde hudutlan kolayea geçen, başka milletieri ve bilhassa komşu mllletleri demokrasi noktai naAnkara 16 (Telefonla) Cum • azrmdan mnhabbetle deraguş edebilen huriyet Halk Fırkası grubu CUOOAIV geniş göruşlü bir demokrat O bu kadarla da kalmıysrak kendi mahitinde Bul :esi günü toplanacaktır. fsmet Pş., Yeni vekil taayyün edinciye gar Türk dostlak cemiyeti reisi olan, meclise yeni teklif edeceği kanun kadar Sıhhiye Vekili vekâlet r yani esas fikri en mümkün tarafından projesi dolayısile vaziyeti iktisadiedecek başlıyarak tatbikata çıkarmağa çalışan yemize temas ederek umumî beya bir zattır da. Türk dostlnğnndaki samiAnkara 16 (Telefonla) Maarif Vekimiyeti memleketimizin son senelerde natta bulunacak, bu beyanatmı li Cemal Hüsnü Beyin Bern Sefirliğlne ortaya koydoğu maddl ve manevt büyflk mecliste de tekrar edüecektir. Cutekâmüllerle hayranlık derecesine var marteti günü Ankara'ya avdet edetayiffîfcttrarn.ır.ıesl,Rdslcumhurftz.nin mıştır. tasdlklerine iktiran etmiştir. Cemal cek olan Reisicumhur Hz. nin de içHüsnü Bey, bugün Vekatete gtderek me Ne idl o, diyordu, ne idi o Gazi Mus imaa îşrirakleri muhtemeldir. Fır. Ftrkada ve mecliste tnühim bir tafa Kemal'in Turk gazetecilerile Bul :ada hararetli müzakereler cereyan murlara veda ve muavenetlerinden donutuk iöyliyecek olan Basvekil Mevkuf bulunan «Son Posta» müdürü garistan'a gönderdiği haber? Mustafa layı kendilerine teşekkür eylemiştir. ( Mabadi 4 üncu tahifede Ismet Pş. Selim Ragıp Beyin tevkifine itiraz istiKemal bu haberlerle Bulgar'lara Turk'Maarif Vekâletine khnin tayin edile dasını Ağırceza riyasetinin reddettiğini lüğü anlattığı kadar Türk'lere de Bulceği henüz malum değilse de Nafi Atuf yazmıştık. Bunun üzerine Selim Ragıp gar'ları öğretiyordu. Onun görüşü ve heBeyden bahsedilmektedir. Yeni Vekilin, B. in vekili İrfan Emin B. 6 ıncı istintak le söyleyişi bizim senelerdenberi üzerinbir kaç gün sonra, Gazi Hz. nin Ankara hâkimliğine muracaat ederek müekkide çalıştığımız bir sahayi kuvvetli bir yı teşriflerinden sonra tayynün edeceği linin kefaletle veya kefaletsiz tahliyesi projektör dyasile tasavvur edemiyeceanlaşılmaktadır. hususunun duruşma icrası suretile tetğimiz kadar geniş. ve parlak aydınlatıYeni vekil taayyün edinciye kadar Ma kikini talep etmiştir. vermiştir. İşte Balkan ittihadına da arif Vekâleti umuru Sıhhiye Vekili Refik Dün öğleden sonra Selim B. tevkifareis olacak adam: Bu şüphesiz Turkiye'Bey tarafından tedvir edilecektir. Bern neden 6 ıncı müstantikliğe celbedilmiş, nin büyük Beisicumhuru Gazi Mustafa sefirliğine tayini üzerine Cemal Hüsnü müddeiumumilik muavini Cemil B. le Kemal'dir. Hem ötedenberi benim takip B. Gümüşane meb'usluğundan isti Selim Beyin vekili İrfan Emin B. hazır r\ ıudiayı bilirsiniz: Balkan ittihafa edecek ve yerine Fethi Bey namzetli oldukları halde alenen durusmaya başdı ancak Türkiye'nin riyaseti altında ğini vazevliyefektir. tntihabın kısa bir lanmıstır. toplanabillr, ve onun en tabiJ merkezi zamanda yamlacapı söyleniyor. İsrJntak hâkimi, Selim B. e hitap edeancak güzel ve büyük İstanbul olabilir. rek mevzuun kendi tarafından mı, yokBalkan federasyonunun meclisine mersa vekili lisanile mi teşrih edileceğini kezlik edecek yer yalnız ve yalnız İstansormuş, Selim B. sözü vekiline bırakmışbul'dur. tır. Mösyö tvan Patteff ile nzun muhave 12 eylulde hitam bulan Ağrı harekâİrfan Bey Son Posta'nm 8 eylul tarelerimizi telhis etmiş olmak üzere Balrihli nüshasında çıkan bendi okumus ve Selim Ragıp B. dün tevkifaneden ının tam bir muvaffakiyetle neticelenkan ittihadından Balkan'lı devletler a mddafaasına istinat teşkil eden noktarasında kuvvetli bir anlaşma ile en esas diğl, dokuzuncu kolordu kumandanı Saadliyeye gelirken ları işaret ederek kanuni teşrihatmı b noktalarda mukadderat ve hareketleri lih Pş. tarafından kolordu mıntakasında zahürata mâni olmak istiyen ufak tefek şöyle yapmıştır: ni birleştirecek olan bir teşekkül kaste bulunan vilâyetlere ve kumandanlara dildiğini söyliyelim. Bu anlaşma ve bir telgrafla tebşir edilmiştir. Bütün Şark € Devlet, hükumet ve kabine baş nfemurlar kasted'imistir. Bunu anlamak leşmenin büyük hatları şoyle teressüm ilâyetlerinde, halk büyük bir sevinç kadır. Her zaman değişeb'îecek olan hü icin merke7İ ^'l'' meîçe tezahurata mâeder: kftmet erkânım. hükumetin manevî şah ni olmak hus" t"r!a hiç bir karar verflçindedir. Salih Paşanın neşrettiği tebliğ siyetinden ibaret farzetmek doğru deçil mediğini di'.ç "îrnek kâfidir.» 1: Balkan milletieri her şeyden ev şudur: ( Lutfen tahifeyi çeviriniz ) d'r. naın'iM nuıtuıncı erkânı ur^ı, ıc> vel aralarında arazi ve siyasl hiç bir iha*r. Halb'iki hükumet etivaııı deçi'. te< ••„ , «1 Ecnebi tesirile güzel vatanımızın tilâf kalmamış olduğunu tesbit edeceklerdir. Binaenaleyh ondan sonra bu mil bir köşesinin havasını ifsat eden Ağrı Ağndağ harekâtını beş gunde buyuk bir letlerin yekdiğerleri ile, hatta hudut ni isyan ocağı 9 uncu kolordu kıtaatınm muvaffakiyetle ikmal ve asileri imha 7/9/930 tarihinde başhyan ve beş gün eden kolordumuzun kıymetli kumandanı zaları biie kalmamış olacaktır. ( Mabadi 4 üncu sahifede Salih Paşa 2: Bn milletlerden her biri dahilî idarelerinde millî varlıklarının icabına mutabık bir istiklâle her zaman malik göre merkezi tstanbul'da olacak olan I yon meclisidir. 'İtiraf etmeli ki eğer Baltirler ve malik olmakta devam edecek bir federasyon meclisi ile idame oluna j kan milletieri bu federasyonu teşkil e caktır. j debilirlerse birdenbire her biri 40 millerdir. Bu tasavvura nazaran Balkan, mil onluk nüfusun kudretini gösterecek 3: Ancak bu milletler kendi aralaolacaklardır. Çünkü rında her türlü iktisadî rekabetleri kal Ietlerinin her biri meclisleri ile ve hü eçhile büyümüş dıran yepyenl bir ahenk tesis edecek kumetleri ile şimdiki mevcudiyetlerini müttehit 40 milyon nüfus her memlekeler ve hariee karşı müşterek mevcudiyet muhafaza edeceklerdir. Fazla olarak yal tin müdafaasını zamin olmuş olacaktır. lerinin müdafaasında el birliğile hare nız müşterek işleri müzakere ve takip Böyle bir heyete hariçten kolay kolay teketi tazammun eden müttehit bir cep edecek bir federasyon meclisi ihdas e cavüz edilmiyeceğine göre federasyon dilmiş bulunacaktır, ve Mösyö İvan meclisinin alacağı müşterek tedbirler he göstereceklerdir. Ekrem Zeki Bey 4 : Bidayeten bir kongrenin tesis Patteff'e göre bu federasyon meclisinin şimdiki harp masraflarını yarıdan cok edeceği bu yeni nlzam İvan Patteff'e merkezi de İstanbul olacaktır. Mösyö aşağı bir miktara indirmlş olacaktır. Alti ser.edenberi Paris'te keman Pattef fikrini saklamıyor. O federasyo Şimdilik hayal gibi görünen Avrupa itti tahsil eden Riyaseticumhur orkesnun Türkiyenin başbuğluğu altında te hadı biie belki Balkan ittihadınd* gö trâsı şef i Zeki B. in oğlu Ekrem B. şekkül etmesine taraftardır. Ve bunıra receği nümttneye tevfikapTtahakkuk saiçin kendisinin istinat ettiği sebepler hasına ge^ebilir. < ^y"İ * ! ** '*<> tahsilini bitirerek memleketimize yok değildir. Türkiye her zaman bu milMösyö Jvan Patteff'e Gazi'nin g*çe« dönmüştür. letlerin ağabeği sayüabileceği gibi o son yaı Ankara'da bu fikirleri kçndisine bas Ekrem B. Paris*te Nado, Kupe ve } zamanlarda dahil olduğu inkılâp ve te deha ile terkip ve tevsi etmiş olduğunu Jak Tibo gibi Avrupa'nın en tanınrakki hayatında bütün Balkan milletel izah ederek bunlardan haberdar olup mıs üstatlarından ders almıştır. rini geçmiş, onlardan çok ileri gitmiştir. olmadığını sordum. Sonra İstanbul dururken başka hiç bir Hayır, dedi, haberdar değilim, fakat Kendisi Ankaraf musiki mektebin yer böyle bir federasyona içtima merkezi hiç istib'at etmem. Bu fikrin en güzelini de keman muallimliği yapacak ve olmak iddiasında bulunamaz. Riyaseticumhur orkestrasına solit o düşünebilir ve o söyliyebilir. Bu şekli ile Balkan ittihadınm son tah olarak iştirak edecektir. Fikri tahakkuk sahasma çıkarmak hu lil ve tatbikta ne olacağını da söyliyelim snsunda Mösyö Pattef en ameli yoldan ( Mabadi 3 üncü sahifede bari: Bu, Şark imparatorluğunun asrl çidilmesini ve meselâ şimdi TürkBulgar şeklinden başka bir şey değildir. Arala âostluğunun ileri götürülmesini teklif ve Güzeller!.. 931 müsabakamırmdaki gümrük kayıtlarını kaldırmış bunu zaten kendisi tatbik etmefctedir. za ait taf silâtı 3 üncü sahif eve haricl siyasetlerini birleştirmiş 40 Bu bahis üzerinde rene konusacağız. milyonluk yepyenl bir imparatorlnk mizde okuyunuz! Eller yukarı!.. YUNUS NADt Bu imparatorluğun imparatoru federasDr. tvan Patteff. Halk Fırkası grubu cumartesi toplanıyor Bu hafta yapılacak maçlar için bir kupa koyuyoruz Ağrı kahramanları Mecliste Jsmet Pş. ife Fethi B. arasında şiddetli münakaşalar olacak Mevkuf gazeteciier A d l i y e Vekili değiştirilecek mi? Maarif Cemal Hüsnü Bey Vekâletlen ayrıldı Selim Ragıp Beyin duruşmrs» dnn yapıldı, Lugün knrar lzmir'dekiferin tahliye talebi reddedildi Anadolu gazetesi müdürü nasıl tevkif edildi? "Ağrı,, dağını şakilere nasıl mezar yaptık ? A sk e r1 e ri mi z harikalar yaptı Kumatıdan Salih Pş. imha harekâtının nasıl yapıldığını anlatıyor Gençbir viyolonist Son günlerin tehlikeli oyunu