5 Nisan 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YED^.'CI SENE N £.483 Ba^muhnrrlrl VUNUS NADt İRAREHAIVESL nrıvıınııııınuınnc IUI>IMIKU ılaım malısusa Telgraf: tstanbul Cumhurivet Posta kutıısu: IV 2 4 6 Başmuharrir Tahrlr müdUrü Idare müdürü 22365. Matbaa 22366 23236 20472 Ctı m h u riy< Namzetler tasnif ediliyor . Cf jMÜDDET JTÜRKİYEİÇİNİ HARİÇ İÇİH = 5 Kuroştor ^ NOshası her yerde Türkiye'de Tayyarecilik Ne zaman ? Senede bir kaç defalar sorduğumuz bu suali ilk defa yaptığı mızdan belki dört beş sene sonra bir daha soruyoruz: Memleketimizde tayyarecilik ne zaman başlıyacak? Hususile Tayyare cemiyeti faaliyete başladı başhyah Türk efkâri umumiyesi nihayet Türki ye'de dahi tayyareciliğin vücut bulacağma hükmetmişti. O gün bugün hep intizar ile geçiyor. İtiraf etmeğe mecburuz ki bu gidisle memlekette tayyareciliğe ait güzel ve heyecanh fikirlerin yavaş yavaş kuvvetlerini kay betmesinden cidden korkulmak lâzımdır. Kayseri fabrikası yanm ve ortada bırakılalı üç sene oIuyor. O işin ne gibi esbap ve şerait içinde akamete sürüklendiğini hakkile bilmesek bile eğer her gangi bir ihtilâf önünde yıkmaktan ziyade yapmak tarafı tercih olunsa idi şimdi o fabri • kamız faaliyette bulunacak ve bu takdirde zihniyet müsbet saha üzerinde yürümek zihniyeti olacağına göre ihtimalki şimdi ye kadar memleketimizde dahi tayyare seferleri başlamış, tay yarecilikte bir hayli ileri gidil • miş olacaktı. Vaziyet maattees • süf bu değildir. Memleket tayyareciliği unutacak hale geldi dersek bunu çok hafif '"r ifade olarak kabul etmelidir. Tayyare cemiyeti yavaş yavaş bir piyanko müessesesine döndii. Halbuki bunların hepsi vasıtadır. Gaye olan tayyarecilik bir türlü ortaya çrkamadı ve hâlâ <da çıkamıyor. Bu gidişle ne zaman çıkacaği ise asfa belli değil. Askerî tayyareciliğimizin kendi âleminde pek âlâ çalış • makta olduğundan bahsedilerek bize yukariki üzüntüleriraizin fazIa ve gayrivarit olduğu söylenemez. Tayyare, top gibi, torpil gibi, tahtelbahir gibi yalnız hükumetlerin tedarik ve istimal edebildikleri silâhlar nev'ine dahil değildir. Esası motöre istinat eden tayyarecilik bugün, yalnız bugün değil, çoktan bir nevi otomobilcilik menzelesine indi. Bu türlü vesaitin millî müdafaa noktasından dahi son müesseri • yet derecelerini haiz olmaları için memlekette onunla iştigal ve istinas edenlerin bir askerî kadronun mahdudiyeti ile mahsur • kalmıyarak çok olmalarına ve efradınm millet muhiti içinde çok bulunmasına ihtiyaç vardır. Eğer mefruz bir harpte binlerce kamyon, otomobil, tank ve saire kullanacaksak bugün onları acaba nasıl kullanınz diye endişe • ye mahal yoktur. Çiinkü memlekette otomobilcilik yayılmıştır. Otomobil sevk ve idare eden çok adamımız vardır. Elimizi uzat tığımız zaman onlardan bir istediğimiz yerde beş buluruz, on buluruz. Maatteessüf tayyareci likte böyle değiliz. Ve memle kette tayyare seferleri açılma dıkça yalnız hükumetin himmeti millî müdafaa ihtiyaçlarına fazlasile kâfi denilecek miktarda tayyareci yetiştirmis olamaz. «Cumhuriyet» in yeni bir teşebbüsü Heyeti Vekile erkânı intihap sandığma gelerek reylerini attılar Namzetlerin tasnifi bir iki güne kadar bitecektir. İstanbul'da müntehibi sani namzetleri yarın ilân edilecektir Ankara 4 (Telefonla) Simdiye kadar 100 kazada müntehibi sani intihabatı bitmiştîr. Mütebaki 400 kazada da 14 nisana kadar ikmal edileceği anlaşılıyor. Bugün Ankara müntehibi sani intihabatına devam edildi. Belediye dairesinm içi, dışı fevkalâde kalabalıktı. Dahiliye, Maliye, Millî Müdafaa, Maarif, Hariciye, Sıhhiye, Adliye, Nafıa, tktisat Vekilleri de Belediyeye giderek reylerini kullanmışlardır. Peşte'ye kadar güzel bîr sayahat fırsatı veriyonız mn».ı Budapeşte sergisini az bir masrafla kolayca ziyaret etmek mümkündür Kurultay 10 nisan cuma günü içtima ediyor Ocakların H. Fırkasına iltihak karan veriliyor Kurultay Hamdullah Suphi B. in bir nutuk ile açılacak ve bir gün devam edecek Ankara 4 (Telefonla) Türk Ocaklan kurultayına iş tirak edecek murahhaslar i çin merkeze malumat gel miştir. Murah • haslar 200 ka • Hamdullah dardır. tçtima 10 Suphi B. nisan saat 3 te Hamdullah Suphi Beyin bir nutkile açılacak ve bir günde bitecektir. Kurultaym Ocakların Halk Fırkasına iltihakına dair vereceği karardan sonra merkez binası ve müştemilâtile Vilâyetlerde binaların alacakları vazîyet Fırka tarafından tekarrür ettirüecektir. Bu vaziyet ve dolayısile gençlik teşkflâtı için Fırka umumî kongresinde mühim bir karar verilmesi muhtemeldir. Ocakların Fırka esası içinde, gençlik teşkilâti tarzile bir şube halinde idare edileceği, spor, güzel san'atler teşekküllerile mesleki ve ilmî cemiyetlerin d» ayni vadide temergüzile bir züpte haline getirileceği anlaşılıyor. Su sekle göre bütün hars ve gençlik ziimreleri Halk Fırkasmda birleşip bir kül haline gelecektir. Hars itibarile fırka içinde, Türk Ocaklarını istihlâf edecek teşkilât şubeleri merkezlermin (Halk evi) unvanile birer irfan yuvası şeklini iktisap etmeleri muhtemeldir. Büdapeste'den 6 ir manzara Ankarada intihap işleri Ankara 4 ( A . A )Schrknizde iki gün zarfmda münteh : bi sanî in tihabatına iştirak ederek reylerini kullanan atandaşların mıktarıdo kuz bini bulmustur. Bugün Heyeti Vekile azaları da reylerini istimal etmiIerdir. Namzetler Ankara 4 (Telefonla) H. Fırkasında meb'us namzetleri müra Ankara'da münteMbt sani intthabatınln yapüdtğı Belediye binası caatlerinin tasnifi devam ediyor. iMatadi 4 uncu sahifede) Alman polisleri Cumhuriyet abidesine bir çelenk koydular ve IstanbuFu gezdiler Mayısın dokuzuncu günü Budapeşte'de beynelmilel bir tica ret ve ziraat sergisi açılacaktır. Bu gibi sergilerin tacirlerimiz, çiftçilerimiz, iş adamlarımız ta • rafından gezilip görülmesinden memleket için tevellüt edecek faiadeleri ve bu müsait mev simde şirin Macar hükumet merkezini ziyaret etmenio haddi zatında pek hoş o» lacağmı düşünen gazetemiz boyle bir seyahati azamî dereeede kolaylastırmak için teşebbüs etmiş ve buna muvaffak olmuştur. ( Mabadt 4 uncu sahifeie ) Işten çıkarılan bir memur Haliç şirketi işletme muduru yaralandı! Carih Sait Abdullah Efendidir, mecruh Celâl B. in yarası hafiftir Dün sabah Ayvansaray'da m a hiyeti itibarile çok şayanı dikkat bir cerh hâdisesi olmuş, Haliç şirketi memurlarından olup nisanın bi rinci günü vazi fesine nihayet verilen Sait Abdullah Ef., bundan muğber olarak şirketin işletme müdürü Celâl Beyi üç yerinden yaralamıştır. Celâl Beyin yaraları sol kolundan olup hafif tir v e Balat Musevî h a s t a n e Mecruh Celâl Bey hastanede sinde tedavi altına ahnmıştır. zından dinlemiştir. Celâl B. vak'ayı şu suretle anlatıyor: Bu hâdise hakkında d ü n tahki • Bu müessif hâdiseye sebcbiyct kat yaptık v e Celâl B e y l e görüşen bir muharririmiz, hâdiseyi kendi ağ2 inct ıııııııııııııııııınıııııııınııınıııııııııııiMMiıııtııııııııiınıııtıifiıııııııııııııııiMmınıııııııtınmııııimnıntnıımınHiı T M. Musolini Alman polıs erkânı Cum huryet abidesi önunde Evvelki gün şehrimize gelen ve resmî meras'mle istikb^l edilen 280 tişilik Alman polis grupu dün sabah Taksim meydanına giderek Cumhuriyet abidesine bir çelenk koymuştur. Misafirler, polis erkânımızdan tayin edilen mihmandar ve ter cümanlarile beraber saat 12 de Taksim'e gitmişler ve üzerleri ithaf yazıları işlenmiş büyük çe • lengi abidenin kaidesine koymuşlardır. Çelenk konulurken Alman zabıta erkânı derin bir hürmet vaziyeti almışlardır. Merasimi müteakıp kendilerine tercümanlar tarafından bü yük Türk inkılâbı ve Cumhuriyet abidesi hakkında uzun tafsilât verilmiş ve Alman polisleri bu izahatı dikkatle dinlemişlerdir. Fakat şurası da iyi bilinme • Taksim meydanından ayrılan lidir ki memlekette tayyare se • misafirler şehrimizin muhtelif (Mabad 4 üncu sahfede) ferlerinin açılması yalnız millî müdafaaya adam hazırlamak mudur? Şu ve bu mülâhazalarla maksadım istihdaf edemiz. O domedenî, içtimaî ve iktisadî in > layısile ve kendi kendine hasıl kişaflarından mahrum bırakıla • olan bir neticedir. Memleketi cak bir memleket daha, bünye mizde dahi tayyareciliğin tees sinde kansızlığa uğratılan bir süs ve intişan esasen medenî famemleket olur. aliyetin bu şubesinin burada da yürütülmesi zaruretinden ileri Türkiye cihan tayyare münakagelmek lâzım gelen bir keyfi • lâtının emsalsiz bir geçit noktasıyettir. Mes'ele esasen medenî içdır. Memleket bu vaziyetinden timaî ve iktisadidir. Tooun, tü istifade etmelidir. fengin memleket müdafaasmda Türkiye dahilinde tayyare alâkası vardır da bunların yok seyrü seferleri daha ziyade te Almanya Avusturya itilâfmdan memnun.. Roma 3 (A.A.) Bir takım şirketler mümessillerinin aktctmiş oldukları umumî bir içtimada M. Musolini mühim bir nutuk irat ederek son zamanlann üç mühim hâdisesmden yani deniz itilâfile tngiltere • Hindistan itilâfmdan ve Almanya • Avusturya protokolundan ehemmi yetle bahsetmiş ve bunların bilâhare vukua gelecek inkişaflarına göre müsait bir surette terakki edebileceğini söylemiştir. Borçlar meselesi Hariciye Vekili Fransız Sefirile teması hakkında H. Veküeye izahat verecefc Ankara 4 (Telefonla) Yarın (bugün) toplanacak Heyeti Vekilede Düyunu Umumiye mes'elesinin mevzuu bahsedilmesi ve Hariciye Vekilinin Fransız sefirile mülâkat ve teması hakkında izahat vermesi muhtemeldir. Sefir Kont dö Sab mrön'ün Vekil ile temasında yeni den müzakerata zemin hazırlıya cak mahiyette teklifler yaptığı ve hatta bunların himil'er meclisi noktai nazannı muhtevi bir cevap ta telâkki edilebileceği söyleniyor. Vaziyet mektutn tutulmakla beraber temaslar müzakerata müncer ol duğu takdirde AnkaraVa içtima edilmesi ve bittabi taksiMerin 3 te bir verilmesinde ısrar olunması esası müdafaa edilecektir. Kubilây abidesi . f Alman pohslerının abıdeye koyduklart çelenk «Cumhuriyet» in teşebf büsile yapılacak abide için teberrüat listesi Kubilây abidesi için gönderi len teberruatın listesini neşre devam ediyoruz: Kunış Evvelki yekun 13,425 Muharrir Fazlı Necip Bey 750 Sabık Maliye mufettişi Ferit Bey ' 500 ZinçaJ Orman şfrketi miidHrü Tevfik Âli Bey 500 Yazıcızade Tahsin Hamdi B. 300 Zingal sirketi nmnmi kâtibi Cevat Cemal Bey 250 Tüccardan Kâmil Aseo Bey 200 Üskudar erkek orta mektebi tarih mual'îmî Mehmet Arif B. 200 Yekun 16.125 ahhur ederse cidden yazık olur. Hani Tayyare cemiyeti Bursa'da bir merkez tesis ederek ufaktan uçuşlara başhyacaktı? tşe bu kadarını olsun yapmakla başlı yamaz mı idik? Mahzurları beyhude yere izam olunan bu işlerin fennî neticelerindeki zararlar, telâfisi hakikaten kolay olmıyan hakikî ve maddî zararlardır. YUNUS NADt Hariciye Veküi Tevfik Rüstü Bep