19 Şubat 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKîZiNCi SENıI No. z Sahip ve Basmuharriri Y U N U S ISJADİ' İOAREHANESİ. Dııytıııuuutoını^ kanMsınte daırcı »•Telgraf: İstanbuJ Cumhuriyet | Posta kutusu: N» 2 4 6 ! Başmuharrtr : 22366 . Tahrlr mudurU • 23236 20472 tdare müdürü 22365. Matbaa Cumhuri ıiHiHmımHiHmHiımiHmım mmımmH.HNimHimiHHiııı.Hi CUMA 19 ŞUBAT 1932 ABO1ME ŞERAİTİ |MÜDDET:JTÜRKİYEİÇİNİ HARJÇ JÇİN j Seneligi ; 1400 Kx. \ 6 Ayhğı | 750 Xr. I 3 Aylığı : 400 Kr. :1 Ayhğij 150 Kr 2700 Kr. 1450 Kr. 800 Kr. Viih fViishası h e r yerde ııımiMtm Maliye Vekili Dün Komisyonda Izahat Verdi " "" "mnnıııııııııııııınınnmıııııınınımmııiDiııını ^5 Kuruştıır = Cenevre'de Canlı sözler Ankara: 18 şubat (Basmuharririmirden) Ankara'da bevnelmilel teslihatin tenkîs ve tahdidi konferansının bütiin biitün netic<»siz kalamı • yaca&ı fikri hâkimdir. Burada Ce nevre'de toplanan devletlerin mu rahhasları muztarip mil'etlere ellerî bos olarak dönemezler denilivor. Rus Sovvet'Ieri murahhas hevetinin reisi Litvinof Yoldasm bevanatından sonra Türk Haricive Veki'inîn sÖ7leri fü hakika konferansta bir canlıiık hu • sule getiren samimî sözler o'du. Bu sözler sayesinde ta buradan Cenevre konferansında bir irkilme ve bir toplanma hareketini seziyor gibiviz. Silâhlann azaltılması ve tahdit olunması mevzunnda Sovvet'ler Rus ya'sının öte^enberi takio ettf*i tez malumdur: Silâhlanmayi kâmilen ve umumen terketmek. Türkiye ise devletler arasında müsavat tezini ileri sürerek mesru müdafaa miktarında silâhlanma?a cevaz vermekle be raber milMlerin kendi aralarındaki ihtilâfları hususî ve hukukî itil»flarla halletmeleri esasını müdafaa ediyor. Rus tezi yiiksek derecede insanî ve Türk tezi sarih surette amelidir. Her iki prensip vekdi*erinden t»mamen ayrı ve uzak sevler de değildir. Türk tezinîn prensibi kahul olunacak olursa tatbikatm bunu isal edeceği yol gide jride ta Rus tezini filen tahakkuk ettiren bir sahaya kadar yürüyebilir. Sunu itiraf etmeğe zaruret vardır kî Türk ve Rus murahhaslan mes'eleyi bütün hakikî mahiveti ile kavnyan birer ifade şekli bulmakta şimdiye kadar söz söyliven murahhasların hemen hemen kâffesine takaddüm edecek surette nazari dikkati eelbetmîşlerdir. Almanya nunına Basvefefl M. Brüin ilerî sürdüjHi fikîr e«aseırve hukukan çok kuvvetlî olmakia beraber kendîsinde Fransız noktai nazarile tearüz eden bir f ikir «ribi görünmekten kurtulamamak zâf ını tasıyor. Nitekim Akvam Cemiyetine zabıta kuvvetî vermek istiyen Fransız tezi de Aimanva'ya karsı bir silâh gribi telâkki edilmekten kurtulamadı. Harbe hazırlanmak demek oldueu için ebemmiveti Dek büvük olan silâhlanma mes'elesinin hallinde milletlerin daha samimî davranmalanna ihtivaç olduğu bir defa daha bütün vuzuh ve sarahatile grörülüyor. Silâhlanraayı tenkis ve tahdit edebilmek için tari • hin cereyanı icine karıstırılan yanlış kararları tashih etmek icap ediyor. Buna temas edilmekten içtinap olundukça mes'elenin halli gecikecek ve güc olmaktan asla kurtulmıyacaktır. Litvinof Yoldaş Akvam Cemiyetinin emrine beynelmilel bir kuvvet tevdi etmek istiyen Fransız teklifinin sıkı ve samimî bir tenkidini yapmıstır. Böyle bir kuvvet bilâkis harp f ikrini idame edecek ve belki daha muğlak safbalara sokacak bir alet olmağa miintehi olacaktır. Litvinof Yoldaş beynelmilel zabıta kuvvetinîn Akvam Cemivetini kendi lehlerine kazanacak devletler elinde bfr ovuncak olması ihtimalinden tehaşi ile bahsetmistir. Filhakika Akvam Cemivetinin simdive kadar hep koridorlarda ve kuvvetliler arasında verilnm kararlarla yürüyebilrl!*ini dü^ünürsek cemivetin bugünkü hali Ve dünyanın simdiki manzarasile yann karşısmda kalınılacak vaziwetlf»rî kesif ve tahmin etmek asla müskül olmaz. Bu ihtimalden kacmmak icin Hîvük küçük farkları yapmaksızm devletler ve milletler arasında bir kere müsavat esasını kurma?a ihtivaç vardır. Türkive'nin müdafaa ettijji bu müsavat her sevden evvel Akvam Cemivetini bir hak meclisi haline getirecek ve bir kere bu prensio ka*>ul olununca ise her seyden evvel nv"etler arasında h»'«n mevcut olan îhtilâflann halli bir zaruret kesbede cektîr. „ • » , , A ı İlk müsbet ve büyük netice mmııiHiınHmınınHiınnımııiHiınmııımmıiHiımnıııııııınmıııınııınıınııııııınıııı »>HiınHiımmım«mHnm.ı..HiHHlmm....mMn..ııiHnlııtm.n.m..llll,nH.nl, mıiHiHiııııııımıııı n ^ı<<ru*^r ~ ~' *~'"~\ ıııııııııııııiMiııııııııııııııııı l ıı ) ( l l l l l i ,, l l l l l l t l M I ( I İ M | | m | H | H | w n n a İhracatımız çoğalıyor, ithalâtımız azalıyor!. Bu senenin ilk aymda, ihracat fazlamız dört buçuk milyon fazladır Reisicumhur Hz. Dün İsmet Pş. Hz. ile bir] gezinti yaptılar Reisicumhur Hz. dün öğleye kadar saraydaki hususi büro larında meşgul olmuşlardtr. Gazi Hz. öçleden sonra refakaflerinde Başvekil İsmet Pa$a\ Hz. olduğu halde Maslağ'a kadar bir otomobil tenezzühü yap\ mışlar, akşam üzeri Şişli, Taksim tarikile saraya avdet bu • yurmuşlardır. Başvekil İsmet Paşa Hz. nin bu aksamki trenle Ankara'ya avdet buyurmaları muhtemeldir. Gençlerin, münevverlerin evi Halkevleri bugün büyük m e r a s imle aç 111 y or Fırkada dün de bir içtima yapıldı ve hazırhklar tamamen ikmal edildi 932 seneslnm ilk ayında ıh acat jt r ıthalat farkım çostenr temsüt resıvı Bu netice ismet Pş. hükumeti için Çok büyük bir şereftir 1931 senesi ayni ayı zarfındaki ithalâtımız 35 milyon 934 bin 810 kilo ve 12241,446 lira ve ihracat ise 11,039,807 lira kıymetinde 43,363,428 kilodur. Hükumetimizin kontenjan sis~ İhracat Ofisi Türkiye'nin 1932 temini tatbik etmeğe başladığımn senesi kânunusani ayı harici ti en müfit neticesi olarak ithalâ caret vaziyetini tesbit etmiştir. tımız bu sene geçen seneye nit Hazırladığı istatistiğe göre 1932 betle 6,919,896 lira azalmıştır. senesi kânunusani ayı zarfındaki ihracatımız ise geçen seneye ithalât miktarı itibarile 20,947,129 nisbetle on milyon kilo fazladır. kilo ve kıymet itibarile 5J21577 Kıymet itibarile ihracatımızda. lira ve ihracatımız ise miktartii görülen noksanlıh. dunya ihtisabarile 53,560^13 kilo ve kıymet di buhran hasebile husule gelen itibarile 9,890£72 liradır. İhra fiat düşüklüğünden doğmahta • cat fazlalığt 4,568,695 liradır. dır. Mecliste Dünkü içtima Yeni posta kanunu kabul edildi Ankara 18 (Telefonla) B. M. Meclisi bugün Bursa meb'usu Rafet Beyin riyasetinde toplandı. Vefat eden Muhittin Nami (Bitlis) ile Rafet (Urfa) Beylerin hatıralanna hürmeten beş da* kika sükut edildi. SOTI B. (Kocaeli) nin araşityağlan hakkındaki sual takriri okundu. Sim B. bulunmadığı için müzakere gelecek eelseye tehir edildi. Yeni posta kanoca k«b%ıl ediler^ cdse cumartesiye bırakddı. Fırkada ressam ve san'atkurlann huzurile başltyan içUmadan bir inttba Merasime tam Saat 3 te başlanacak Diğer bötnn Halkevleri ile birlikte İstanbul Halkevi de bugün saat 15 te açılacaknr. Bu münasebetle Halkevi salonunda merasim yapilacaktır. bw heyet sabahtan akçam gec \akte kadar bu busustaki son na • zırlıklarla meşgul olmuştur. Bina kü sat günn müaasebetile bayraklarla do natılmısbr. Merasime MuaDim mektebi talebeleri tarafmdan söylenecek Istiklâl marşı ve Cumhuriyet andı ile başlanüacakbr. Şehir bandosu da buna iştirak edecektir. Müteakıben H. F. istanbul idare heyeti reisi Cevdet Kerim B. açılma nut Adliye encümeninin mesaisi Ankara 18 (Telefonla) Adliye Encümeni icra ve iflâs projesinin tet kikatına bugün devam etti. 61 vilâ • yetten gelen mütalealar tasnif edili yor. İktisat encümeni dün de toplandı Ankara 18 (Telefonla) tktisat Encümeni bugün kazanç vergisi lâyihaanın tetkikine devam etmiştir. Mançuri Çin'den ayrıldı Japonya sulh teklif etmeği düşünüyor, bugünlerde müzakere başlıyacak Cağaloğlu'nda İstanbul Halkevi kunu söyliyecek, Halkevi'nde teşkil oIunan dokuz şubenin talimatnamele • rine ait umumî şekilde izahat vere cektir. (Lutfen sahifeyi çeviriniz) Bir meb'usun izahı B. M. Meclisi zabıt kalemi ikinci mümeyyizi Ekrem B. in Enrarum meb'usu Asım B. aleyhine açtığı hakaret davasından dolayı alelusul Asım Be ym tesriî masuniyetinin rePi istenmiştî. Bu haberi veren Ankara muhabirhniz mes'elenin teşri' masuniyetin rePini icap ettirecek bir mes'ele olmadığını da ilâve eylemistir. Asım B. bu hususta gazetemize gönderdiği bir mektuota diyor ki: « Mes'ele şudur: B. M. Meclisi zabıt kalemi ikinci mümeyyizlerinden Ekrem Ef. nin bana icraen tahsiline gi riştiğim 300 lira borcu vardır. icra Ekrem Ef. nin maaşına haciz koymustur, Ekrem Ef. de bundan müğber olarak aleyhime bir hakaret davası ikame etmiştir. Mes'elenin içyüzü bun dan ibarettir.» Hiicumlara cevap! Inhisar faydalı ise, gemilerimizi derhal terke amadeyiz, fakat.., Vapurcular Birliği Mukabele ediyor km bir tarife üzerinden almak istemesi kadar aşikâr bir haksızhğa maruz kalan Millî Vapurculardan dün kcndilerine vaki olan hiicumlara cevap olmak üzere bir mektup aldık. Tamamen hakh oldukları bir mes' Vapurcuların bu mes'elede tamamen el^den dolan Millî Vapurculara karşı hakh olduklarını gördüğümüz için, bir mücadele açıldığı malumdur. gönderdikleri cevabı aynen derce • diyoruz: Gümrük idaresinin kendi ihmal ve tesevyübünden dolayı sekiz on sene evvel istanbul limanında alınan vaMillî Vapucular Birliği riyase • purlann gümrük resmini vaktile is(Mabait 4 uncu sahıfede) tifa e t m i y e r e k , simdi altı m i s l i n e y a Vapurcuların mektubu Japon askerlerini hâmil îrir Tokio 18 (A.A.) Mançuri ve Mongolistan'ı ihtiva edecek olan yeni raüstakil devlet, subatın 18 veya 19 uncu günü lâzım gelen ihzaratı yapmağa memur edilen siyasî merkez komitesi vasıtasile istiklâlini ilân e • decektir. Tokyo 18 (A.A.) Çm'li muhtelif zimamdarlar arasında cereyan e • den müzakerat neticesinde Mouk • den'de müstakil bir Mançuri devleti tren, Şanghay'a girerken tesekkül ettiği ilân edilmistir. Yeni hükumetin krallık ile cumhuriyet i • daresi arasında mutavassıt bir şekli haiz olacağı, icra heyeti reisinin kaydı hayat şartile ifayi vazife edeceği söylenmektedir. Yeni devletin Moukden, Kirin, Heilung eyaJeÜerile Jehol mmtakasını ihtiva edeceği rivayet olunmaktadır. Hariciye Nezareti namına beya • {Ma'bidı 4 uncu sahıfede) ııııııııııııııııuıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııifiıııııııııııııııııııııiMiMiıııııııiMiııııııııiMiıiMiıınıııııııııııııııınınıııııııiııiHmıım Malî komisyon Maliye Vekili dün izahat verdi Ankara 18 (Telefonla) Malî vaziyeti Tetkik Komisyonu 6agün de tetkikatına devam etti. Maliye Vekili Abdülhalik B. komisyona gelerek izahat verdi. Ayasofya camiindeki mozaikler ıııııııııııııııiıntnnuııuuMiııııııiiMnuııııınınıııniMiıııııııııııııiMiıııııınıııımııııınııııımıııniMiıniMMinııiMiıııııııııııııııııııiMiiMi ınııınıııı telâkki olunmak muvafık görülece yalnız zavahiri kurtarmağa müekkel ğine şüphe yoktur. Mil'°tlerin kalp bir sürü lâf ve guzafa sahne oluyor lerinden kinî silerek onların kar manzarasında görünüyor ve herkese bedbinlik veriyordu. desçe yasamalanna zemm hazırla tndk lâzımdır. Türk murahhası da bu Belki Litvinof Yoldasın müdafaa Bu davayı bir iki nrisal ile tavzih davanın canlı sahidini kendi mem ettiği teslihatın umumen ve kâmilen etmek lâzım gelirse Almanya'nın leketinin komşularile tesis ettiği müilgası fikrini bugünden yarına tat harp tazmînatı ile Baltık koridorunu, nasebetlerde gösteriyor. tlk emniyet Macaristan'ın şu ve bu devlete pe*keş bik mevkiine koymak mümkün ol şartı mevcut ihtilâflann hallinde açekî'mis olan mi'lî arazisini ve nihamaz. Fakat buna mukabil Tevfik ranmak lâzımdır. Musolini muaheyet Balkan'ların Makedonva'sını zikRüştü Beyin devletler arasında mü delerin ebedî olmadığını söylediği zaredebilirîz. Uzak Sark'taki kanlı savat prensipi ile tesiihatı en mesru Mançuri ihtilâf ı ise bu yoldaki mes'e man en doğru sözlerinden birini söy haddine tenzil etmek neden mümkün lelerin fi'î diğer bir nümunesini teşkil Iemişti. olmasın? Konferans hiç olmazsa bu etmektedir. Türk ve Rus murahhaslarının sözprensibi kabul edebilirse harp yerine Litvinof Yoldasın dediği gibi devlerinden sonra konferans muhitinde sulh hayatının en sağlam temelini atletler arasındaki arazi ve siyaset ihve zannederiz safha safha bütün mış olur. Temenni edelim ki konfe tilâfları umumî harpten evvelki zamilletler arasında teslihatın tenkis rans hic o'mazsa böyle bir netice ile manlara nîsbptle simdi daha fazladır. ve tahdidine doğru yeniden kuvvetli dağılabilsin. Bu ihti^fUrı hal ile ise b»«1«mnk ihnîtler bel''rm^*e baoladı. HVika harplere nihayet vermenîn ilk şartı ten konferans $on zamanlara kadar YUNUS NADİ Bir Sınaî Kredi Bankası tesis edilecek Ankara 18 (Telefonla) İktisat Vekâleti bir Smaî Kredi Bankası teş • küi için hazırladığı lâyihayı Heyeti Vekfeye sevketti. ıınııttııniKMitıtıtfitnifTn Ankara 18 (Telgraf) Fabrika veya ticaret markalannm tescili için ya pılacak muamele hakkında İktisat Vekâ'ftince hazırlanan talhnafiame Heyeti Vekilece tasdik edilmistir. Fabrika marka'arı talimatnamesi Ayasofya camii muzaiklarının tamiri ve meydana çıkarılması için Amerika'nın Boston şehri Bizans asari müzesi müdürü M. Vhlnre şehrimize gelmiştL Mütehassıs berabermde getîrdiği iki ttalyan ustası ile birlikte çalısma ğa başlamıştır. Bu mozaiklar k«s • men dökülmüş, kısmen harap olmuş, kısmen de üzerine vurulan sıva altında kalmıştır. Dünden itibaren camiin içine iskeleler kurulmağa başlanmıştır. Evkaf ve Müze idarelerinde tayin edilen memurlar da tamirata nezaret edeceklerdir.