December 15, 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 45 inci cüzü çıktı „.„ u IİO. u4!)3 u m h u riyet Telgraî ve mektup adresi: ISTANBUL CAGALOĞLU Cumhuriyet. Istanbul Posta Sutusu: Îstanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrlr: 22366, Tahrir müdürü: 23238, îdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Cuma 15 Kânunuevvel 1933 Hayat Ansiklopedisf Büyük blr kötsphaaeyi Mr arada evlnlıe geflreı en faydalı eserdir. Her evde bfr lane bulunmak lâzımdır. Bulgar Kralının Belgradı ziyareti ulgar Kral ve Kraliçesi Ha2 retlerinm beraberlerinde Bulgaristan Başvekil ve Haricye Nazın Gospodin Muşanof olduğu halde Belgradı ziyaret etmiş olmalan günün bilhassa biz BalkanUan alâkadar eden mühim bi hâdisesini teşkil etmektedir. Daha evvel Türkiye Hariciye Vekili Doktor Tevfik Rüştii Beyin Atina ve Belgrada olan seyahatini bir krenn Bulgar matbuab pek nahoş te lâkki ve tefsir etmisti. Buna tnukabil işte biz Bulgar hükümdarlan hazera tfle Bulgar Basvekilinin Belgradı ziyaretlerrni ve bunun neticesi olarak Bulgaristanla Yugoslavya arasında bk* dostluk havası mukaddemesinm başlatnts olmasmı kayiUiz ve şartsız b : r menrmmuyetle karsılıyoruz. Bu'gar Kralı Hazretlerinin Yugoslavyayı ri yaretleri bir ecnebi dev'et nezdinde Ck yaphğı resmî ziyarettir. Bu 3k resmî riyaretm komsu bîr deviet merkezine vuktıa herhalde sevhrlecek bir hâdtsedir. Eğer o vnlda verilen b»berler dogTU olırp ta Bulgar Kralı Haz retleri bn vakmlarda dîğer komsusn Romanva Kralı Hazretlerini de zivaret «decek ve her iki komsu hükümdar'ar hazeratı onümüzdeki ikinckâıvun so • ntmda Sofyaya bu zfvaretleri iade 3e Kral Boris Hazretletrinin dogtım'an yıldonümumm hep beraber tes'idine îstirak evliyeceklerse memnuniyetîmi zin kat kat artac<<ğını şimdid<vn açık ve kat'î ol?rak beyan edenz. Dostluklan tevit eden bu tir!ü teUkilerfn sulhu d*ha zîvade temin ile Bafranlı milletlerm rahat ve refah'anna hîzmet edeceğînî yakmen bîiiyoruz da onun îçm. Ba vesile ile btr kwım Bulgar matboatmm göstermis olduğu asabivetîn tamamile yersizlisn anlasılmıs olacagmı da ümit etmek îsteriz. Cumhuriyet Töridyesi Bslkanh komsular aVasm dald anksımlarm artmasTndan ancak »uîh idealmtn kazanacağına kanidir. BuVaristanla Yugo«lawa, BulgaristanIa Romanva arasmda ihti'âflan bo*a • raf eden dostluk münasebetleri tees süsünu kıskananak sovle dursun, bilâ • kis beaeriyetin ve B'lkanlıtarın h'reur ve rahatlarma muhakk*k hizmetleri noktastndan alkıslanz bîle. Sulh fikri jnsanlrk icîn en ktsa eörMü sivasetle rfn bile takdir edebilecekleri btr zaruret olmuarur da omm için. Yugoslavya ile Romanyanın cîhan salhunda oldu§u gîbi kendi camiamız demek olan Balkanlar sulhunda çok sanvmî olduklannı pek ryi hiliyoruz. BaTkanlılar camiasından bîr cuz oimak ıtibarile Bulgaristanın yanmadadalri milletlere rahat ve saadet verecek mesal haricmde kalmssmı biz elbette ve asla hos göremezdk. Bundan do layt Bu'garistanm komsularile dostluk münasebetleri tesis etmeğe karar verırâş olmasmı elbette büyuk memna niyetlerle İRvstlanz. Bu dosMuklarm •errtin edeceği faydalar yamnda arazi rhtirası rahatstzlıklamun nekadar abea ve Irâcük seyler oldusru çok gecmeden Bulgaristanda da takdir edflecektir. Bundan en kat'î anrette eminn. Belgrat mulâkatlannt hulâsa eden resmî teblig binnetice BaBcanblar a • rasroda daha zîvade anla*rsa ihHmallerinîn teeyyüdünü memmroyetle kay detmis buluntnaktadır. Gecen yax Is • tanbuidan geçerken Reîsicumhurumaz Hazretlerini ziyaret eden Yuffoslavra Krah Hazretlerinin yuksek meziyetle • rine yakmdan vokuf ve kanaat hasıl ebnu btJtm»r>!<idr5unrz ve Romanyanm sulh Jde*l'": biitiin davalann basmda tutan «tvaaetinden an'anesüe haberdar buIuuiBuıiHU, nflıayet Bulgaristantn komsalarile anlasmasa karar veren hareketinden ancak ivi ve hayırl neti • celer çıfeab«1«^*Ji hvstntmd». bis. tetnm ye tatmine kâfî geTmJctedir. Omjt edîyonrf ki komsnlarîle iyi minasebet 1er tesİsine azmeden Bu'srar. hükâmeti kendi memleketi dabiKnde bjr takjm rânes'ul eshann bu Jostluklari fencide eden tejebbns ve bar^ketle • rini bundan sonra daha yakmdan konfeol etmefie de ehemmiyet verecek • tr. BaBcanlıIar arasinda samîrrd brr anlasmanm tarîhte veoyeni btr devîr açacak kadter b5yuk olan ehemmtyeti y?nnx3a mazryi tahattur etme^e lüzum bile yoktnr. Hatta büvük büyük sar • KmtJarla devam edip gehniş hâdise lerden şoıva. her mîl'f^İTi taayyün e • «len mustakil sahsiyetî. oniinde vak Hle bîr aral'k Sırp ve Bu'^ar rıısurla ran eemıp Slp.vlan ha''inde kiriestir mek istemis olan düşünceler bile ar bk taribe karmms saytbnalıdr. Fühal •nnahedelerin tadilindea bahsetmenîn YUNUSNADt Mabadi 3 uncS aahifede Mustafa Kemal: Bozkurt Büyük bir Fransız mecmuası Büyük Gazi için ((O, önünde, en kudretli insanların iğildîgi bir fevkalbeşerdir)) diyor Fransanın en büyük aylık mecmuası,, Le Mois, son sayısınc'a Gazi Mui tafa Kemal Hazretleri için, kiıçük bazı kayit ve sartlarla pek güzel ve kuv vetli diyebileceğimiz bir yazı nesret miştİT. Büyük Reisin kudretli portresi, bu makalenin canlı tasviri icinde en ince cizgiierinden en gö? kamaş rırıcı ifadelerine vanrcıva kadar be Irriyor; vücude getrrdiei eser bütün tarihî deferi ve büyüklüğile garbın gözü Snünde avağa kalkıyor ve yük seliyor. Fakat, makalenin ecnebi muharriri, yazısmın basında da itiraf ettiği gibi, mevzuımun büyük ruhuna bazı noktalarda, iyice nüfuz edememiştir. Meselâ makalesinin bir yerinde «hiçbirseyi, hiç kimseyi sevmez: dostu yoktur.» divor, fakat biraz asağıda bjı ifadesini bizzat tek7İp ediyor: «Aziz Tdrkiye! Gazi ona nekadar perestiş eder!> demekten kendini ala mıyor. Memleketini bu kadar seven bir kahramanm muhabbetleri üzerinde muharririn ilk tereddüdü garip ve manasiz düsüyor Mıisahedelerindc» hakiki bir «nüfuzu nazar» sabibi oldu ğunu makalesinin birçok noktalarında israt eden muharrir. nasıl aiUmaraı? yeye perestis ettıkten baska iyiliğin, güzellğin, doğruluğun ve ulvî olan heTseyin âsığıdır «Dostu voktur > değil, büyük hedefinde işaTetini takip eden ve izinde yürüven her Turk, bütün Türkler onun dostudur Gazi ayarmda büvük taTİhî şahsiyetlerin dostluklan alelâde mertebelerden cıkar ve ferdî alâkalardan ziyade, irtimaî ve maseıî sevgiler derecesine yükselir Iste bu mülâhazalardan sonra Le Mois mecmuasında intisar eden vannm hakikate tam bir makes olan metnini iktıbas ediyoruz Tasarruf Haftası: Bugün geçit resmi yapılacak Dün birçok konferanslar verildi, bugün icin güzel bir geçitresmi hazırlandı Mustafa Kemal Yahat «Boz Kurt» «Kavrandıgı ve tesbrt edildiği zannolunan bir sima ki gene (herhangi bir tahlilden) kaçıyor. «Ona Boz Kurt diyorlar; çimkü Boz Kurt, vaktile Asya steplerine uzanan ırkın resmzi idi. «Ona ayni zamanda Gazi de diyorlar. «Çizgileri içe isliyen mağrur ve hakim yüzünde endişe ve kudret oku nuyor. Şimdiye kadar, bir milletin ruMabadi S inci »ahıteae Büyük Reîstmiz Gazi Mustafa Kemal Hazretleri ki, Türkiyenin Büyük Yaratıcısı, «.hiçbirşeyi ve hiç kimseyi sevmez» değil, yazıda itiraf edildiği gibi aziz Türki • Yeni Adliye Sarayını yapacak para hazırdır Bu para icranm sahipsiz kalnıış olan 1.5 milyon liras<dır lstanbulda ye ni bir Adliye bı nası vücude ge tirmek için ileri sürülen bazı ted birleri muvafık görmiyen Zon guldakta avukat H. Hılmi Bey bıze gönderdiği bir mektupta yeni bi nayı yapacak pa ranm hazır oldu ğunu ve Adliyenı öz malı olarak Adliyede mevcu' bulunduğunu ha Bu İıarabenin yerine inşa edilecek yeni Adliye ber veriyor. Hıl mi Bey meseleyi Sarayı binastnı yapacak para bulundu •u suretle izah ediyor: Adliye emanet dairesinde mevcut es « Son icra ve iflâs kanunumuzun yayı cürmiyenin satış bedelleri dahi bu 362 nci maddesi diyor ki: işe hasredilir ve bunu teminen de bir (tcra veznesine tevdi yahat da • maddei kanuniye sevkedilirse devletin irece tahsil olunan para veya icra hazinesine yük olmadan Adliyemiz damuamelesi sebebile hıfzedilmekte ha asrî, daha emin ve metin bir saraya olan eşya tevdi ve bittahsil yahut malik olur.» htftz tarihinden itibaren on aeneye Hilmi Bey bize bu kıymetlı haberi kadar alâkadarları tarafmdan müverdikten sonra Ankarada yapılacak racaat olunmazsa talep hakkı haTemyiz mahkemesi binasına muhassas zine lehine düşer.) bir buçuk milyon liraya dokunulmamak Bu kanımun neşrini müteakıp gaze • lâzım geldiği hakkında da şu mütalea telerde okuduk, ki bu suretle Istanbul lan ilâve ediyor: icrasmda ohız, otuz bes senedenberi a« Ankarada yapılacak Mahkemei Immıyan para bir buçuk milyon lira rad Temyize mahsus Adliye Sarayı için bütdesindedir. Demek ki bu para hazineye çede mevcut bir buçuk milyon liranın îskalacaktır. Ancak gene bu kanunun mu tanbul Adliye binasına tahsisi de doğru vakkat 7 nci maddesL. . bu hükmün değildir. Eskişehirde muhterem tem tatbikı için bu kanunun mer'ıyete gir • yiz heyetinin çalıştıklan daireleri gö mesinden itibaren üc sene geçmesini renler bilirler ki meselâ; Temyiz tica sart koymuştur. Bu üç senenin takriben ret dairesinin müzakere ve mürafaa o bir buçuk senesi geçmiştir ve daha üç dasında taraflı biraz kalabaJık ise is sene de gecse bu parayı arıyacak kimtiap edemiyecek derece ve hatta heyet se olmıyacağı muhakkaktır. Fakat kasıkışık oturacak halde dar, mukassi bir nunun hükmü de ihlâl edilemiyeceği için odadır. D'?sr Temyiz daireleri ve kagene bir maddei kanuruye ile bu paralemleri dahi hep bu vaziyettedir. Memtuo hiç olmazsa bir milyonu Adliye Saleketimizin en değerli, şayanı hürmet rayı inşasma tavizen veya avans ola • hâkimlerini daha uzun seneler böyle rak tahsis edilse müddeti kanuniye mukassi yerlerde çalışfırmak bittabi canin ikmaline kadar müracaat vaki o iz değildir. Hatta şimdiye kadar bu lursa bu bir milyondan fazladan tesviyapılmak lâzımdı. Bunu ayni zamanda ye ve daha fazla talep olursa hazine caAdliyeye ve hâkimlere verdiğimiz e nibinden tesviye edilmesi cihetleri ka • hemmiyetin bir miyan telâkki edenler bul ve tatbik edilse, Adliye Sarayı meyde bulunabilir. Binaberin bu saray dadana gelmiş olur. hi biran evvel yapılıp Temyiz mahkemesine geniş nefes alarak iş görmek im«Zaten böyle bir sarayın hitamı bir kânını vermek vaciptir.» buçuk seneden evvel olamıyacağmdan o zamana kadar üç senenin bakiyei müddeti de geçmiş olur, bu para da tamamen hazineye kalmış, Adliye Sarayının noksanı, mefruşatı, kütüpane si dahi bu para ile temin ve ikmal e dilmiş olur.» «Ondan başka noterlerde dahi btı kabil mevduat vardır. Bu paralann dahi Adliye Sarayı inşasına tahsisi ve Hilmi Beyin bu son müatleasına aynen iştirak ettiğimizi kaydettikten sonra birinci kısım hakkmda icra ettiğimiz tahkikatm müspet olduğunu söyliye biliriz. Filhakika bazı zevatın bize verdiği malumata gore icra dairesinin bazı bankalara mevdu böyle sahipsiz külliyetli parası vardır. Divanı Muhasebat Reisliği Millet Meclisinde dün intihap yapıldı Ankara 14 ( Telefonla ) Meclis bugiin öğleden sonra E sat Beyin riya setincTe toplan dı. Reis celse nin açılmasını müteakıj> Kü tahya meb'usu Rasim ve Ordu meb'usu Reca' Beylerin vefat ettiklerini bil dirdi. Habrala Divanı Munasebatın yeni reisi Seyfi Bey fukarıda: Ankarada Gazi Hz. ile Kâztm Pasa ve Vekillerimizden bazılart, Afet Hantmefendi Başvekilim izin natuktaruu dinlerhen, asağtda: tsmet Paşa Hz, ve Afet Hantmefendi nutuklanm töylerlerken .. Dün, yerli malı ve tasarruf haftasının dördüncü günü idi. Şehrin muhtelif yerlerinde toplantılar ya pıldı, müsamereler, konferanslar veAnkara 14 (A.A.) Riyaseti rildi. Akşam üzeri radyoda da mi cumhur Umumî Kâtipliğindent tuklar löylendi. Reisicumhur Hazretleri Tasarruf üniversite konferans salonunda Haftasınm girmesmden ötürü yük öğleden sonra saat 14 te Üniversite sek ve uyamk duygulu halkımızm konferans salonunda yüksek iktısat millî istihsali koruma ve tasarruf yove ticaret mektebi talebe cemiyeti lundaki verimli çaJışmasından çok nin tertip ettiği toplantı yapıldı. Şidsevinç duymaktadırlar. detle yağan yağmura rağmen, hanım Bu vesile ile haklarında gösteri ve erkek kalabalık bir talebe kaf ilelen güzel duygulara teşekkürlerinin sı içtimaa iştirak etmişti. ve muvaffakiyet dileklerinin iletü • Yüksek iktısat ve ticaret mektebi mesine Anadolu Ajansmı tavsrt butalebe cemiyeti reisi Ekrem Bey iç yurmuşlardu. Mabadi 4 iincü aahifede Gazi Hz.nin teşekkürü rına hürmeten bir dakika sükut edildi. Recai Beyin vefatı münasebetile «Ordu Spor Yıldızi» kulübUn den gelen telgraf okunarak mii nasip cevap verilmesi kararlaştı. Müteakıben orman lâyihasmı müzakere edecek muhtelit encümene her encümenden beser aza intihabı mevzuu bahsoldu, neticede ikişer aza intihabı kararlaştı. Divanı Muhasebat birinci reisliği içîn intihap yapıldı. tntihap neticesinin anlasılması için tasnif devam ederken diğer mevaddm müzake relerine geçildi. Polis kanununun 39 uncu mad desinin değiştirilmesd hakkındaki kanunun 2 nci müzakeresi yapıldı. Kanun aynen kabul edildi. Daha sonra hükumet tarafından imar ve yeni binalar yaptırdmak içdn Kayseri ve Sıvasta yıktırılmış olan mebani hakkındaki kanun lâ yihasınm müzakeresine başlandı. Hilmi Bey (Kayseri), Harbi Umumî esnasında yıktırılmış olan bu mebani için sahiplerine emlâki metrukeden birer ev verildiğini, fakat buralara miitarekeden sonra avdet edenlerin evleri yıkılmış bulundu ğundan açıkta kaldıklarını söyle • di. Hükumetin bu suretle hakları haleldar olanlarm haklarını iade için bir kanun lâyihası tanzim etmiş olmasının sayani teşekkür olduğunu anlattı ve lâyihanın kabulünü teklif etti. Kanun aynen kabul edilmek suMabadi S inci sak fede Son bir Londra 14 (A.A.) Gazetelerin dünkü kabine toplanttsı hakkmda verdikleri haberlere göre hariciye nazuı Sir Con Simon Noel yortularmdan evvel, Paris, Cenevreye ve büyük bir ihtimal ile de Berline gid°rek yortu tatilinden istifade ederek Si'âhlan Azaltma konferansmı kurtarmak için son bir gayrette bulunacakhr. Londra 14 (A.A.) Sir Con Si mon. birincikânunun 21 inde Parise gayret! gidecek, orada Hariciye Nazın M. Pol Bonkurla görüşecektir. Bundan sonra Sir Con Simonun Kapriye gideceği r« M. Musolmi ile konuşacagı zannedi • liyor. tngiltere Hariciye Nazırı Fransa, Italya ve Almanyaya gitmeğe lüzum gördü Milletler Cemiyeti için iki nutuk Londra 14 (A.A.) Milletler Cv miyetine yardım brligi umumî mec • lisinin bugün Lort Sesilm reisliği al • hnda yaptığı toplantı açıldıktan birac Mabadi S inci aahifede Cumhuriyet^ karilerine Yılbaşı Hediyeleri CUMHURtYET Yılbaşı hediyesi kuponu [Onuyucumuza Hediye verilecek No: ....' Adres: Cumhuriyetin okuyucuları arasında 500 kişiye, muhtelif ikramiyeler kazandıracak olan müsabakamız devam ediyor. Bugün dördüncü kuponumuzu neşrediyoruz. Bu kuponlar tize, hem bir Yıl başı hediyesi kazandırmış, hem de sizi eğlenceli bir müsabakaya iştirak ettirmiş olacaktır. Nasıl mı? Evvelâ birinci sahifemizde çtkan kuponu kesiniz, sonra dördüncü sayf amızdaki izahatı dikketle nkuyunuz.