31 Mart 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Resimli, büyiik haftalık gazete Çıkacagı jpan cok yaklastı Server Bediin fıkrası ve romanı yalnız HAFTA'da okvme.caktır. umhuriyet I SCH6" W0. 3 5 5 4 İSTANBUL CAGALOĞLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbul, No. 246 ve matbaa kısmile Telefon: Başmuharrir ve evi: 24290, Tahrir heyeti: 24298, Idare Matbaacüık ve Neşriyat Şirketi, 24299 Hayat Ansiklopedisi Cumartesi 31 Mart 1934 nci cüzü çıktı Elektrik üzerine Konmak istenen Y eni resim 2l a sene bütçenin tevzini mak YJ sad'ie hükumetçe ahnarak Bii • yük Mllet Medisine teklif o lunan tedbirler, bazı kalemîer üzerin de yapılan ufaktefek z m veya tesis • lerden ibarettir. Bu ufaktefek farklar • dan dolayı mükelleflerin esas itibarile şikâyetlerine mah"I yoktur. Yalnız yeni zamlar galiba biraz acele tertip e dilmiş olduklan için belki teknik noktasından tetkike ve ıslaha muhtç ta raflan vardır. Lâyiba'ar henüz encii • menlerde müzakere edilmekte olduklarından bunlar MecHs heyeti umumi yesine gelinciye kadar elbet en makul şekillerini almış olacakîardır. Bu cümleden olarak elektriğin be her kilovatına ilâve edilmek istenilen iki kuruşluk verg'nin t?tbikatta bazı kargaşalıklan mucip olabileceği hak kında alâkadarlar tar'fından Maliye Vekâletinin nazan dikkati celbedilmiş olduğunu öğreniyoruz; bMhassa sana yide tahrik kuvveti olarak kullanılan elektrikte. Tenvir için kullanılan elek trikte nihayet mükellePer istihlâk et tikleri mlktar için vergi vereceklerin den netice itibrile adalete mugayir farklar husule gelmiyeceğme hükme dilebilir. Fakat tahrik için kullanı'an elektrik, «anaylin maliyet fiatinde de rece derece ehemmiyetli bir mevki işgal ettiğ:nden bu nokta üzerinde bîraz fazlaca tevakkuf edilmeğe ihtiyaç bu lunduğu anlaşılmaktadır. Memlekette elektrik sarHyatı henüz tcmamile inkişaf edememişür. Zatna • nın terakkileri icabı olarak her tarafta elektrik tesisatı vücude getirilmek is teailiyor. Ancak iktısadî buhranın da .inzinvmüV gene her tarafta bu tesisa • bn ancak zorluklar içinde yürüyebaldiği görülüyor. Tiirkiyemîzde umumi oJarak elektrk pahalıya îstîhMrVVpae' halt olar?k istihlâk olunuyor. Evvelâ bu mevzu yenibaştan ve pek esaslı o • larak tetkike mnhtaçhr, ve elbet tet • kik oluna oluna bir gün onun umumî ve esaslı bir hal'ile karşılaşacağız. O günün gelmesine intizaren elektrik sanayiinm mkişahnı durduracak sebep lerden sakmmağa çalışımk lüzumunun umumen takd:r edüeceğine şüphe yoktur. Bilhassa elektriğin sanayideki mevkii dikkatle nazara aluıacak vaziyetler arzetmektedir. Sanayi imalâtında elektrik sarHyatı tniktar itibarile raüsavi hatlerie vuku bulmuyor. Filân sanayi daha az elek trik sarfediyor, filân sanayi daha çok. Bu e&esa göre kilovat üzerinden umum için müsavi bir vergi aldığımızda bn verginin maliyet fiatleri üzerindeki tesirleri bittabi biribirinden az veya çok farklı neticeler halinde görülecegi anlaşıbnışhr. Kilovat üzerinden seyyan bir vergi koyduğumuz halde bu vergi kullanılan elektrk kuvveti miktanna göre filân sanayi için % 10 fazla masrah icap edecek olduğu halde diğer falan sanayi için % 15 veya 20 fazla masrafı mucip olacektır. Bu netice ortay* vergide mnsavat kaidesini ihlâl eden bir vaz:yet çıkarıyor. Faraza belki en çok elektrik kuvve ti istihlâk eden sanayiden çimentoda kilovat başına 2 kuruş resmin netice itibarfle % 35 nisbetinde bir farka mal olacağı hesap edilmistir. Sanayi elektrik kuvvetini tenzilâtla aldığı için iki kuruş farkın maliyet fiati uzerinde büyiik bir rol oynıyacağı ve bu far kın fazla elektrik kullanaa bazı sana yide tasavvur ve tahmlni aşs.n bir çokluk arzedeceği derhal meydana çık mışbr. Demek olur ki bu iki kuruş vergi sanayi uzerinde iki türlü tesir ya • pacaktır: 1: Elektrik sanayiinde zaruri bir durgunluk, 2: Maliyet fiatinde her san'ate gö • re farklı bir fazlahk. İs sanayie taalluk edince elektriğin tenvir kısmındaki müsavattan eser kalraadığını görüyoruz. tste yenr elek trik vergisinde tetkik olunacak kısun bilhassa burasıdır. Elektriğin sanayie taalluk eden kısnunda nazan dikkate ahnacak diğer bir kısun da, verginin imtiyazh şirketleç, sarfiyah üaerinden ahnacağı tasrih e dilmekte olm?sma mukabfl bir takım müesseselerin kendi işlerini kendi e lektriklerfle görmekte olmaları keyfi • YVNUS NADİ (Mabaâi ikinci aahifede) Yunan Ayan meclisinde Amerika sefiri Bankerin teslimini münakaşaların devamı istedi, son kararı adliyemiz verecek Mİsakın gizli protokolu olup olmadığı sualine Müflis Banker Batum tarikile İrana, oradan Efganistana gitmek istiyordu Yugoslavya Hariciye NaZabıta, Miotis vapurunun 25 metro yakınma kimseyi sokmuyor Insül zırı Ankaraya geliyor \ ceza kanıınumuzun & uncu maddesine tevfikan bugün Adliyeye veriliy^ Âjansm teblîği Anhara 30 (A A.) Moiti» isminde bir vapur dün tstanbul limanına gelerek Kızkuleti açıklartnda demirlemiştir. Vapur an îcinde Samuel tnsall narmndahi Amerikalı banker bulunmakta dtr. Anadolu Ajannmn ittihbarına nazaran vapurun muvasalatt ü zerine Amerika büyiik elçiliği Hariciye Vekâletine bir takrir vererek Amerikada h'leli iflâa cürmünden maznun ve aleyhin de Amerika mahamatı aîdesince tevkif müzekkereai itdar edilmis olan merkamtm iadesini lalep etmiştir. Amer'ka ile mevcut iadeimacrimin mukavelesi Amerika tara ftndan tasdik edilmis ise de B. M. Meelisince henüz bir karara raptedilmemiş olduğu cihetle Turhiye Cumhur'yet hükumeti iade keyfiyetinin ancak Türk ceza kanununun dokuzuncu maddesine is • tinat edebHeceğini büyük elçilîğe bildirmekle beraber mmzkifr maddei knnunive muclbince iade taraftnı Amerika sefareti tara fından verîlecek evrakı adliye ile birlikte kanunen aalâhiyettar Türk adlî makamtna tebliğ et • meyi kabul etmiftir. kik edilerek bir karar verilmesi muh temeldir. İnsulü iade edecek miyiz ? Balkan misakı ve Ytınanlılar hükumet cevap vermîyeceğini bildirdi Atina 30 (Hususî) Âyan en I cümeninin karanni Hariciye Nazırr | M. Maksimos, Basvekile iblâğ etmi| | ve dun akşamki nazırlar meclisi | bununla meşgul olmuştur. j Nazırlar meclisi, Âyanın talebi ni reddeylemiş ve Âyan Hariciye encümeni reisi M. Mihalakopulosa müstacel bir tezkere yazarak pro tokolun verilemiyeceğini ve misakın Anlcaraya gelecei: olan Yugoslavya esasen biitün fırka reislerinin ittifakile meb'usanda tasdik edildiği ciHariciye Nazın (Mabadi beşind aahifede) M. Yevtitsch Yunan Ayan meclisi Hariciye encümeni reisl M Mihalakopulos Yunanistandan dönen tayyare filomuz iÇfüflis Banker Samuel Intül Malum olduğu üzere Amerika hü kumetile ararmzda iadei mücrimin mukave'esi varsa da henüz tasd'k edi'memiştir. Yalnız, vi'yeti itibarile iade edilip edilmiyeceğinin tayini için banker ce za kanunumuzun 9 uncu maddes'ne tevfikan tstanbul Adliyesine tesl'm e dilecek ve İstanbul Adliyesi tnsülün vuiyetini tetkik ederek kararını ve • r«cekt:r. ,. . Şimdilik üç ihtimal mevcuttur: 1 İnsü'ün Amer'ka hükumetine teslim ve iade edilmesi. 2 Serbest bırakılması. 3 Muhakemesinin tstanbulda gorülmesi. Bu üç ihtimalden hangis<nin varit olduğu İstanbul Adliyesinin kararile an(Mabadi altmcı sahifede) Amerika sefiri Mr. Skinner Ankara 30 (Telefonla) Ameri • kalı müflis banker M. tnsülün Miotis vapurile İstanbul limanuıa geimesi ü • zerine tstanbuldan derhal buraya ma • lumat verilmiştir. Hariciye Vekâleti mese'eyi tetkik etmekte iken Amerika sefiri Mr. Skin ner, M. tnsulün Amerika hükumetine teslrm ve iade edilmesi için hükumetimize bir nota vermîştir. ~ "Buaun CzerJne 'Hariciye Vekilimiz, Amerika sefirine meselenin tetkik e • dilmekte olduğunu bildirmiştir. Diğer taraft~n, Amerikalı bankerin vaziyeti etrafındaki tetlukat rveticelen'nciye kadar Miotis vapuru kaptanı îstanbulda beklemeğe razı olmuştur. Anlaşıldığına göre, yann (bugün) müflis bankerin İstanbul Adliyesine teslim edibnesi ve v?ziyeti adliyece tet Tayyarecilerimiz resmî program haricinde Yunan j balkının gösterdiği tezahürlerden mütehassis oldular] Fenerbahçe, fena bir oyun aynıyan Istanbubporu ticaret muahedesi 30 yendi;BeykozSüleymaniye 22 berabere kaldılar Müzakere bitti, muahede Lik maçlarına dün Fenerbahçe parafe ediliyor ve Takeim stadyomlarında de vam edilmistir. Fenerbahçe sa hasında İstan • buUpor Fener bahçe, Taksim stadyomunda da Beykoz Süley tnaniye takımlan kacşılaşmış lardrr. Fener bahçe, İstan bulsporu 30 mağlup etmiş, Beykoz da Sii leymaniye ile 22 berabere t a l mıştır. Dünkü futbol maçları Türkiye îtatya 7 uyyarecilerimiz Yesilköyde dün Öğle yemeğinde ve tayyarelerimizden birkaçı Yeşilköy tayyare karargâhında Yunan Cumhuriyetinin onuncu yıl dönümü şenliklerinde hazır bulunduktan sonra şehrimize gelen tayyarecile rimiz dün tayyare ile İzmire hareket edeceklerdi. Fakat hareketleri bugüne kalmıştır. Tayyare filomuz bu sabah dokuzda hareket edecektir. Atinada, resmî progr?m haricinde halkın kendilerine gösterdiği büyük alâka ve samhnî tezahürler tayyareci • lerimizi çok mütehassis etmiştir. Tayyarecilerim:ze, Atinanuı her ta • (Mabadi dördüncü aahifede) nlllllllMllllıllllllllllllllllllllllllllllirillllllllllllllUIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllll'IIIIIIIIIMIIIIIII Ankara 30 (A.A.) Haber aldığımıza nazaran İtalya ile cereyan etmekte olan ticaret mü zakereleri muvaffakiyetle neti celenmiştir. Itilâfın cumartesi erünü paıafe edilmesine intizar çdümektedir. KENDİ KENDİMlZt TENKtT: büyük oınan gunu Bugun danı Turk mımarının oldugu gunun 346 ncı yıldönümü münasebetile bir ihtifal yapılacak Bugün mimar Sinan günüdür. Yarattığı saheser ler, Türk mede • niyet ve mimari sinin muhteşem ve emsalsiz birer abidesi halinde Türkelini süsli yen dâhi san'at kânn ismini bu gün de hürmet le yadedeceğiz. Bütün memlekete serpilmiş olan bu eserlerin hepsi ayrı ayn güzel ve yüce Türk rnhnarmın ölmez ve hâkim üslubünün parlak birer nrşanesidir. Bu heybetli eser ler, gök kubbe nin altında dai ma yeni ve da ima canlı kala rak Türkün zekâ ve san'atint asır lardan asırlsra ta nıtacaktır. Büyük üstadır Sinantn şaheserlerinden Süleymaniye caölümünün 346 ncı misinin bir kapı kemerinden görünüsü yıldönümüne ras • lenecektir. İhtifal programını Halkevi lıyan bugünde, Süleymaniyede tertip etmiştir. Gece de radyoda ve ki türbesi ziyaret edilecek, Türk Halkevi Güzel San'atlar subesind* bi : Talebe Birliği, mimar, mühend's • rer konferans verilecektir. I ler ve Halkevi namına birer hitabe söy« Çemberlitaş îstanbulda adına abide denilecek ne varsa benimsenilecek bir bakım g6r mesi gerektir. İstanbul gibi yarısı tabi atse yansı da tanh olan bir şehirde ancak böyle sehircilik edilebilir Çemberlitaş Istanbulun şehre haki katen siis ve kıymet veren tarihî ab'deFenerbahçe, îslerinden biridir. Tramvayla geçerken tanbulsporu nc bu tasın dıbi etrafında demir polrelleri nl maelup döşenen bir yapı başlangıcı görerek etti? Belediyenın taş etrafını tecrit ve lab Fenerbahçe kim etmeğe koyulduğuna hükmetmiş İstanbulspor müve memnun olmustuk. Gecen gıin ne sabakası çok şayapıyorlar ve nasıl yapıyorlar diye yayanı dikkat ol • kından görmeğe gıttik. Meğer vaktile muştur. Müsa taşın dibine hem de esaslı bir bina bakaya baslanyükseltmek için zem n katı demir pot madan evvel İs relli inşaata baslanmıs imiş. Bunu görtanbulsponm Fe dükten sonra günün birinde inyaata denerbahçeyi mağ vam edilmeğe kalkısılacağını düsüne lup edeceğine i Fenerbahçe tstanbulspor maçından bir enstantane rek korktuk. Fenerbahçe takımı, İstanbulspoBelediye Reisi Beyefendiden hür nananlar pek çoktu. Fenerbahçcnin birrun hervakitki takımınm karşısına metle rica ederiz: Gidip bu inşaatı görçok oyunculanmn cezalı olması böyle söyle çıkmıştı: sünler ve bu yapıya devamın artık mubh* tahminde bulonmağa çok müsa Bedi Ziya, Fazıl Ekrem, zır olacağını bizzat takdir etmeğe fır itti. Hiç kimse, İstanbulsporlulann, Ali Rıza, Necdet Lutfi, Niyazi,, sat bulmuş olsunlar. İlk y^pılacak iş dün .oynadıkları oyun kadar fena Namık, Şaban, Şevkt. ~*' o arsayı sehir namına istinilâk etmek * • ve âbl bir oyun oynıyacağını tahmin v Bu takımda fenerbahçe a * * fcî^» tefi'tbarettir. Sonfaoradaki diğer bi' etmiyordu. İstanbulsporlular biraz rinci takımından üç oyuncu vaı dı, na da istimlâk edilerek abidenin etradüzgün ve biraz seri oynıyabilse diğerleri genç takımlardaâve An fı açılır. ve böylelikle şehre büyücek lerdi böyle' feci bir akıbete düşmi bir hizmet yapılmış olur. ** (Mabadi altıncı aahifede) yeceklesri muhakkaktı.
