23 Ağustos 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

HAYAT Ansiklopedisi nci cüzü çıktı Haricî ticaretimiz ve Ecnebi sermayesine Karşı vaziyetimiz 62 u m hu riyet Seilfl NO 3 6 9 9 Telgraf T» mefctnp adrea!: Cumhuriyet, Istanbul Posta fcutusu: tstanbul, No. 246 P8rŞ6lllb6 2 3 AjjUSlOS Telefon: Başmubarrir ve evi: 22368. Tahrir heyetl: 24298, îdare re matbaa tasmile Matbaacılık ve Nesriyat Şlrketl, 24299 24290 I 934 HAYAT Ansiklopedisi dlt hazırdır. Cttzlerlnlzİ bir an evvel ciltletiniı 6 L ondranın Taymis gazetesi son gelen nüshalarından birinde münderiç bir makalede Türk haricî ticaretinı ve ecnebi sermayesine karşı vaziyetimizi tetkik ve münakaşa etmekte, her iki mevzu üzerinde daha ziyade aleyhimize çıkan tenkitkâr h • kirler serdeylemektedir. Makalede millî Türk parasının ve millî sanayün himayesi maksadile ittihaz olunan ted • birlerde mübalağalı hareket ettigimize hükmolunuyor. Makaleye göre hari cî ticaretimiz gittikçe daha ziyade azal maktadır. Bu gidişin sonu iyi değil dir. Kontenjantman kararlan Türki yeden çıkacak paraların hariçteki sa hipleri eline gitmesini hergün daha müşkül kılmakta ve bu hal Türkiye iie calıymak istiyen başka memleketler ticaretini bize karşı tereddüde, şüpheye ve ibtiraza sevkeylemektedir. Nihayet Türkiyede çahşan ecnebi sermayesi menafunin (faiz ve temettü) alâkadarlarına gonderilmesine karşı zorluklar gösteriyor ve memlekette çalışan ec nebi şirketlerine ise bir taraflı haksız hareketlerde bulunuyormuşuz. Bu hal yeni ecnebi sermayelerinin Türkiyeye gelip çalısmak heves ve imkânlarmı bilkülliye ortadan kalduacak bir amil rolünu oynıyabilirmiş, ve hatta oyna ma<*a başlamış bulunuyormuş. Ikinci Dil Kurultayı bugün mesaisini bitiriyor Dünkü içtimada Ali Fuat Paşanın askerî ıstılahlara dair tezi büyük takdirlerle karşılandı Hakkı Nezihi Beyden sonra Salih Murat Bey «fizikî bakımdan dil», Profesör Samoiloviç «Cuci ulusu ecJebî dili» tezlerini müdafaa ettiler ve alkışlandıl&r Ziraî vaziyetin tetkiki Ziraat Vekili Şark Vilâyetlerine gidiyor Dün bir içtinıa yapılarak ormancılık işleri görüşüldü, Vekil Bey buğday vaziyetinden memnun.» Ziraat Vekili Muhlis Bey, dün tstanbul Vilâyetme gelerek Vaü muavini Ali Rıza Beyi ziyaret etmistir. Müteakıben tstanbul Ziraat mü diriyetinde Ziraat Vekilinin riyasetinde bir içtima aktedilmiştiır. Bu içtimada halen sehrimizde bulu nan Maliv* Müstefarı Faik, Ziraat Banki>'»> tstanbul subesi müdürü Ahsen, Yüksek Orman mektebi profesörlerinden T«vfik Ali, tstanbul Ziraat Odası reisi Raşit Beylo le Ziraat Odası erkâcıı ve ziraî mües • seseler müdürleri hazır bulunmuslardır. Bu içtimada bilhassa buğday isi görüşülmüs ve bazı tedl>hler it tihaz olunmujtur. Vekil Bey bir muharririmize şu beyanatta bulunmuşlardır: < Bugünkü toplantımız ormancılık üzerinde umumî bir görüsme için yapılmışhr. Bilhassa ormanlarımınn asrî bir şekilde islenmesi için çok «eyler düsünüyoruz. Bu sene Avrupaya Yüksek Orman mektebinden mezun 20 genç tahsile gönde • rilecektir. Bu talebeler Almanya ve Avus turyada okuyacaklardır. Bunun için Dün Vilâyet Ziraat müdürlüğimdeki içtimaa riyatet eden Ziraat Vekili. Muhlia Bey ve diğer zevat mektepte hazırlıklara baslancnıştır. Bugdaylarımızı soruyorsunur. Mahaul bu sene kelimenin bütün manasile güzeldir. tşte Taymiste çıkan roakalenin hulâ sası. Temas ettiği bahislere nazaran bu yazıyı büyük bir ehemmiyet ve alâka ile okumuş olduğumuzu söylemeğe ha cet bile yoktur. Sebebi dünyada tek başma yaşıyan insan ohnadığı gibi tek basma yaşıyabilecek millet te olmı yacağı kanaatinde buIunAığumuzdandir. Taymiste bu yazıyı yazan muharr:rin dediği gibi eğer hakikaten dünyada bütön milletlerin teskil ettiği insan • lür cansüasmdan «ynlan infiralçı bir yolda yürüyorsak herhalde iyi hareket etmiyoruz demek olur. Onun içindir ki bu makale vesilesile tenkit olunan va • ziyetleriroizi b*'r daha ve dikkatle kontrol etmekten kendimizi alamadık. Haricî ticaretimizin azaldığı ve müşkülâtla yürüdüğü sözü doğrudur. Hu susile ziraat mahsullerindeki mütemadi düsüklükler neticesi olarak ihracat mallanmızm kıymet yekunlan azalmıstır. Bunda bizim mahallî ve şahsî hiçbir kusurumuz olmadığını Taymis te, o yazıyı yazan muharrir de bilir. Dünya buhranı denilen afete mutantan Lon • dra konferansında dahi çare buluna • mamış olduğu malumdur. Ondatı bü • tün dünya memleketleri müteessir ve mutazarrır olmakta devam edip gidi • yorlar. ttiraf ederiz ki biz Türkler bu eihansümul afetten müteessir ve mu tazarnr bulunuyoruz, ve bu hususta asla bir îstisna teskil etmiyoruz. Eğer kontenjantman tedbirlerüe bunlarm sekmdamaz neticelerinde tekbaşımtza yalnız olsaydık o zaman biz Türkleri niçin tahditçi b^tzı tedbirler alıyoruz diye tenkit etmek doğru olurdu. Her devlet bu yolda derece derece tedbirler aldı ve almaktadtr. Baska hiçbir sebep olmasa mütekabiliyet mecburiyetleri bile bizi bu yolda tedbirler almağa sevkederdi. Halbuki mütekabiliyet mec burryetlerinden evvel doğru veya yanlış baska sebepler vardır. Bütün mil letler bozulan işler önünde yalnız malî ve iktısadî muvazenelerini değil, akıl muvazenelerini de kaybetmise benziyorlar. Biz de bu sürünün içindeyîz. Ne hacet liberal sistemin en yüksek mümessfli olan tngfltere bile diğer dünya memleketlerine yüzlerce milyon lira ziyana malolan tngiliz lirasmı düsür mekten başlryarak malî ve iktısadî bir suru tedbirler almadı mı ve hâlâ on larm üzerinde bulunmuyor mu? Biz para üzerinde oynamak için tngiltere nin haiz olduğu kuvvet vasıtalarma malîc değffiz. Bilâkis, diğer birçok memleketler gibi millî paramn müstakar bir kTymete malik kalmakta devam etme »ine çaufiyoruz. NHekim beynelmilel mübadelede dahi müstakar bir para lünanuna kani bulunuyoruz. Tahdit tedbirlerinde mübalâğaya düşmemeğe çok itma ettiğimizi ve bu noktanın başlıca endise membaımız olduğunu açık ve kat'î söylersek Taymis muharrirfle bu noktada tamamile anlaşmış olacağımuı ümit ederiz. YUNUS NADİ (Mabadi üçüncü aahifede) (Mabadi altmeı tahifede) Altı aylık kontenjan Tukarıda sağdan: Prof. Samoiloviç tezini müdafaa ederken, ortadat Reisicumhur Hz. mâzakerelen takip ediyorlar, tolda: Hakkı Nezihi Bey kürsüde, asağtda aağda: Harp Akademisi kumandanı Ali Fuat Paşa ve toldaki retimlerde Salih Murat B. tezlerini müdafaa ediyorlar Dü Kurultayı beşinci içtimaını dün Kâzun Pf. mn baskanlığı albnda aktetti. Reisicumhur Hazretleri refakatle • rinde Dahiliye Vekfli Şükrü Kaya ve Fırka umumî kâtibi Recep Beyler olduğu halde salonu şerefiendirmişlerdi. Cekc açdınca eski zabıt hulâsası okundu, reye kondu. Bedros Efendi ismi • nin Zeki olduğunu ve bunu zabıttaki îsmme ilâvesini istedi. Zabıt kabul edildı. Hakkı Nezihi Beye verilmisti. Teanm mevzuu «DHlerin menşei ve Türk dîli» idi. Hatip dil hareketleri etrafındaki mesaiden bahsettikten tonra Türk söz köklerini tetkike geçti. Bu köklerîn mu(Mabadi beşinci aahıfeatc) İktısat Vekâletinin hazırladıgı kararname ve listeler çıktı, günu aklere teblig edildi Teşrinievvel, tesrinisani, kânu ntıevvel aylarile 1935 senesinm ilk üç ayma ait altı aylık devre için ithal rejimini gösteren k n a r n a m e ve bu kararnameye bağ'.ı liste Reanıt gaxre ile nefredilmtttîr. '~ • Mühim esasları ihtiva eden bu kararname kırk gün sonra me> iyete girecektir. Şimdiye kadar nesredilmiş bulunan kontenjan kararnamelerindeki bütün hükümleı bu kararname ile bir araya toplanmıstır. Madde 1 1934 senesinin bhrinciteşrin, ikincheşrin ve birinc'kânun aylarile 1935 senesinin ikinc'kânım, şu • bat ve mart aylarmdan ibaret altı aylık devreye ait ithal re^mi üste • leri işbu kararnameye bağlıdır. Madde 2 Bu kararnameye bağlı S listesinde yazılı tarife Dozîsyonlanna ait eşya kontenjan kaydile bağlı olmaksızın m»mlelıete prer. Madde 3 Bu kararnameye bağlı KL listesinde yazılı tarife poıisyon'anna dahil esya Türkiye fle mal veya döviz veya klring anlaşması yapmif raemleketlerle iktısadî muavezene va ziyen* lehim'zde olup Türkiye ithalâhna karşı hususî hiçbir tahdit koymamış bulunan memleketlerden fretirildiği tak Hakkı Nezihi Beyin tezi flö söz, Tîcaret Odası RaportorS Bir Türk genci karısım öldürdü, kaza neticesi İAzalık için, mühim bir kısmı kadınlardan olmak kendisi de öldü Pariste büyük üzere Fırkaya pekçok müracaat var Yeni Şehir Meclisi gençleştirilecek! Pariste bir facia Geçen Şehir Meclirinin içtima halinde cdınmı» resimlerinden birt... Belediye intihabmın yenilenmek üzere olduğunu yaznuşbk. Belediye, intihap hazırlıklarma faaliyetle devam etmektedir. Bu hafta içinde mahalle mümessilleri intihap edilecek, bunlar rey vereceklerin h'stesini hazırlamağa başlıyacaklardır. Eylul ayı içinde intihap >ir ıtriyat tica ethanesinde ça • ısan, otuz yaslannda Bursalı Nedp Ali Kemal ley isminde bir lürk genci, ge çpn pazartesi gü ni sokakta karı saıı öldürmüş, mü teakiben bir ka za neticesi ken ' de ölmüştür. h'ecip Ali Kemal Bey Hâdise şu suretle cereyan etnüstir: Necip Ali Kemal Bey, 2 eylul 1933 tarihinde, bir sigorta şirketinde memur bulunan 24 yaşında Matmazel Kristiyan Renault namında bir kızla evlenmiştir. Beş ay sonra, kocasmın kıskançhk ve hırçmlık (Mabadi altmeı tahifede) KENDl KENDİMİZİ TENKIT Iktuat Vekilimiz Celâl Bey dirde kontenjan dışında ithal olunur. tknsadî muvazene vaziyeti lehim'?de olan memleketleri tktısat Vekâleti tayin eder. Madde 4 tktısat Vekâleti 40 gün evvel üân etmek şartfle S listesmde yazılı tarife pozisyonlanna giren eşyanın (Mabadi beşinci aahifede) Çimento Sanayiimiz hakkındaki dedikodular Çimento fabrikalarının müthiş kazançlar temir ettikleri iddiası, bu sanayün inkisafına mâni olacak yanbş ve zararh bir iddiadır (Mabadi üçüncü sahifede) tllllllllllllllllMllllllllllllllllinillllllllllllllllllllllllllMIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIMIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIinilllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIII Floransa mülâkatı Fenerbahçe parkı! Dunyanm en güzel yeri olan tstanbulun en güzel yerlerinin en ıleri gelenlerınden biri olan Fenerbahçeyı bilir rnisiniz? Orası tabiatin elıle yarımada halıne konulmuş bir parkın iskeletinı ornuzlannda taşryıp duruyor. Fener bahçe yarımadası denizin ortayerinde bir park pırlantası olmak için büyuk ağaçlarını sinesinde büyütmuş, orası nı tarh ve tanzim edecek himmet sahibini seneler ve senelerdır beklemekte dir. Acaba orası kaç paralık masrafla bir park halıne gelebılir? Biz diyelim yırmi bin, siz dıyin otuz bın Iıralık bir masrafla. Hele arka tarafında şimdi de deniz hamamları bulunan yere bir de asrî muazzam plâj yapılırsa orada !stanbulun güzelliğine adeta bir abide dikilmiş olur. tstanbul Vilâyetinin, Istanbuî Belediyesinin ve tstanbnl halkının bu mevzu üzerinde bir parçacık tevakkuf et mesini ehemmiyetle rica ederiz. ** Italya ve Avusturya başvekiilerinin verdikleri kararlar, çıkan şayialar, gazetelerin neşriyatı Floransa 22 (A.A.) tstefani a • jansı bildiriyor: ltalyan hükumet reisilc Avusturya Başvekili üç saat süren bir mülâkatta bulunmuşlardır. Bu tnülâ kat esnasında iki memleketi siyasî, iktısadî ve harsî sahalarda alâkadar eden bütün meseleler derin bir tarzda tetkik olunmuş ve Avusturya derletinin is tiklâli ve mülkî tamamiyeti hususunda gerek usul ve gerek direktiflere dair filî bir birlik hasü olmuştur. Avusturyanın tam dahilî muhtariyetinin de dahil bulunduğu bu istiklal ve müHtî tamamiyet bütün Avnıpa için müspet bir menfaat ve Tuna mıntakasmd» huzur ve sükunun ımıhafazası emrinde de müsait bir unsur teskil etmektedir. İki devlet adamı, iktısadî vaziyet hakkmda da, Roma protokolunun faydasuu teyit et Sathi ve indî hanaatlere kur~ ban edilmek iatenen çimento fabrikalartndan biri M. Mtuolini ve M. Şuşnig mişlerdir. Bu protokolun rümulü teksif ve tevsi olunmuştur. Keza, iki memleket arasmdaki teşriki mesainin daima daha ziyade inkisahnı istilıdaf edecek (Mabadi üçüncü aahifede) lemlekette yeni teşekkül et • mekte olan çimento sanayiimiz a leyhine bazı neşriyat yapılmakta • dir. Henüz yeni kurulmuş bulunan millî bir sanayi şubesinin hiçbir tetkik ve tetebbüe müstenit olmıyan bazı sathî ve indî kanaatlere kur ban edilerek aleyhinde tesirler ikama çalışılması, esas itibarile sanayi prensiplerimizle kabili telif oitnadığı kadar, memleketimizin haddi zatında bir kıymet ifade etmiyen taşını toprağım paraya çevirmek (Mabadi dördüncu aahifede )