14 Ocak 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 71 inci cüzü çıktı. Bu cüz Atatürkün hayatına hasredilmiştir Cnbirinci sene No. 3831 ?**»* umhuri vo I Hayat I Ansiklopedisi Pazartesi 14 Ikincikânun 1935 71 inci cüzü çıktı. Bu cüz Atatürkün hayatına hasredilmiştir Telefon: Başmuuarrlr ve evl: 22366, Tahrir heyetl: 24298. Idara . NO. 246 matbaa tasmlle Matbaacüık ve Neşriyat Şlrketi. 24299 24290. Hiç özen Vermediğimiz bir • İş: Sinema ugünlerde ötedenberi sinemaya karşı özensizhğimizin şaşılacak çokluğu üzerinde konuşmayı kurup duruyorduk. Derken dün telgraf bildirimleri arasında Sovyetler ülkesinde sinemacılığm XV inci yılının şenlikleri yapılmakta olmasını imrenerek okuduk. Stalin bu aradaki bir yazısında sinemacılığm Sovyet hükumeti için büyük bir güç varlığı olduğunu söyliyerek sinemacıları kutlulamıştır. Bütün Sovyetler diyarında sinemacılık için sekiz gün sürecek bir bayram yapılmaktadır. Sovyetler sinemacılığı bu kadar coşkun kutlulamakta yerden göke kadar hakhdırlar. Çünkü onlar ileri insan usu buluşlarının bu çok değerli yaratığından kendi aayımlarına büyük faydalar çıkarmağı bilmişlerdir. Ne yazık ki biz sinemayı yalnız eğlence sandık ve ondan elimizden gelebildiği kadar çok vergi almağı biricik iş bilerek o eğlenceyi de çeşid vergiler içinde boğmak için boğuştuk durduk. Bari sinemadan aldığımız vergiyi sinemacılığm bizde de ileri götürülmesine harcayaydık. Hayır, o da yok, onu bile yapmamışızdır. Cumhuriyet rejiminin ainemacılık kadar özen vermediği hiçbir iş olmamıştır desek yanhş olmaz. Gerçi Sovyetler rejiminde sinema ile birlikte ve sinemacılığm yanıbaşında tiyatroya da büyük özen verilmektedir. Bunun nekadar böyle olduğunu anlamak için yalnız Moskovada yirmi beş büyük tiyatro bulunduğunu ve bütün Rusyadaki büyük tiyatroların 280 i cectieini düşünm.ek yeter. Orada tiyatronun başı boş bırakılmamıştır. Rusyada bugün de üzerinde ençok çalışılan işlerden biri tiyatrcdur. Ruslarm tiyatroculukta bütün Avrupa memleketlerinin en ılerisinde bulunduğunu söyliyenler ne yalan söylüyorlar, ne de yanhş. Yaşay.şa çeki düzen veren bu rejim, bu kuraldan yalnız bir bölük insanlan ayn tutmuştur: Aktörîer ve aktrisler. Rusyada bir artist ençok para kazanabilen insandır. Rusyada aktris istediği gibi siislenebilir, ve istediği kadar altına elmasa boğulabilir. San'ati bu kad^r ileri tutan bir memleketin sinemacılığa hakkı olan değeri vermesinde şaşılacak birşey yoktur. Sinema tiyatronun daha pratik bir biçimidir. Bir san'at ki en iyi yapılmış tiyatroları bile onun şeridlerine takarak yüzlerce çoğaltırsınız ve ayni zamanda ülkenin her yanmda birden gösterebilirsiniz. Tiyatro baş güzel san'atlerden biri ise sinema onunla omuz öpüşen ve iyi yapılırsa pratik fayda bakımından onu çok geçen diğer bir san'attir. Halkm kafasına ve duygusuna söylemek için beyaz perde sahneden daha az dokunaklı değildir. Sinema dünyayı kapladı ve insanlığm çok değer verdiği bir baş iş haline yükseldi. Bizde ise, işte görüyoruz, hâlâ yalnız eğlence için başvurulan birşey gibi sürünüp sürüklenip duruyor. Memleketimizde sinema için yalnız özel (hususî) başancılıklar çalıştı. Hükumetçe sinemaya karşı yalnız iki tutumumuz görülebilmiştir: Sansür ve çok vergi. Sinemanın daha iyi oîmasını ve memleketimizde de budunun işine yaramasını bir gün bile düşünmedik. Çok söylemeğe yer mi var ki hâlâ çocuklarımızm sineması yok. Bizde büyük küçük herkes rasgele getirilmiş bütün f'i'mleri görmeğe hep beraber gidiyor. Bereket versin ki sinemacılar tlaha çok iyice filimler getirmeğe çalışıyorlar. Bununla beraber genel budun ahlâkının sjnemadan çok dokunaklık (teessür) aldığını ve çok değiştiğini söylemek gerektir. Hele taze gencliğimizin. Okula (mektebe) özen veriyoruz da acaba niçin sinemaya hiç bakmıyoruz. Sinemanın büyük değerini hemen hiç anlamamış olduğumuzun en bü Sarın hiukadderatı yarın anlaşılacak I Reyiam dün yapıldı, 550,000 kişi rey verdi Bütün tahminlerin aksine olarak hiçbir hâcHse çıkmadı, Plebisit komisyonu Cenevreye gidiybr Sarbrüken 13 Plebisit bu sa bah saat 7,30 da baslamıstır Büyük bir kala • balık întihab dairelerini doldur maktadır. Saat ona kadar hiç bir hâdise ol • mamıstır. Dün, lâpa lâ pa yağan kar, bugüci rey »an dıklarını ta»ı yacak olan kamyonlara, bilhasta köy kısmında engel olacağı Sarrebruken şehrinin urtmmi gorünüçü korkusunu u kına malik olanlar 550 bin kisid'ir. yandırmıssa da bu vaziyet hâdis olSarbrüken 13 (A.A.) Plemamıştır. (Arkast cütınn sahifede) Bugün reylerini kullanmak hak Harmara ada.tndan geîen ilk re.imler: Yukartda sağda ana ktz ikt kaduıın enka* alhnda kalarak ,ar.ıntılara kurban gittikleri ev, solda yıkdan bir başka bina, afagtda .olda baltk konserve fabrikasının enkazt, tağda bir farabcı dükkânmın faciadan sonrakt halı Üniversitede yeni bir ders ihdas edildi B°l • ^Bahkesir valisi, Marmara adasile diğer yerlerdeki Konsey, Roma anlaşmalarından doğan yeni duru birinde şu haber vardır: «Brükael tetkikatını bitirdi, izahat verıypr Üniversitesinde Türkolog Pol Vitti mu tetkik edecek, M.Laval DışBakanımızla görüştü a4ındaki âlim Türk lisanı hakkınCenevre 13 Burada hususî konusmalar devam etmektedir. M. Laval, Türkiye Dışarı İsleri Bakanı ve Uluslar Kurumu konseyinîn «.imdiki reisi Rüştü Arasla görüşmüştür. M. Maksimoı Cenevreye gitti Atina. 13 Dısarı tsleri Bakanı M. Maksimos, Balkan antantı kon • sevine başkanlık etmek üzere bugün Cenevreye hareket edecektir. Yan resmî malumata göre Roma anlas. • malanndan doğan yeni durum konsey tarafından tetkik olunacaktır. M. Lavalin mülâkatlart Cenevre 13 M. Laval, dün uzun müddet Sir Con Simon, M. Edenle ve sonra da M. Litvinofla görüsmüstür. M. Laval aksam yemeğini M. Titülesko ile beraber yemiştir. İngiliz resmî mehafili, M. Lavalin, tngiliz devlet adamlanna Roma anlasması hakkında izahat verdiğini ve bunda da ders vermeğe memur edilmistir. Bu zat Türk tarihini ve Türk dilini okutacaktır. Kürsünün fimdiden 22 talebesi vardır. Bu gazete, dili bozan yabanct vrkelimeleri«ı atılmasüe Türk dilinin şayani dikkat bir hal aldığını da yaunaktadır. Balkan antantı konseyi Cenevrede toplanıyor Brükselde Türk dili ve tarihi kürsüsü Sarsmtılar çok azaldı, açıkta kalan halk için barakalar yapılıyor Amelya Earhard Meşhur kadın tayyareci yeni bir zafer kazandi Tevfik Ruftü Ara* ve LavaT bartşm pekistirilmesi için mühîm bir âmil gören Sir Con Simonun ken • disini hararetle tebrik ettiğini bil (Arkası altıncı sahifede) Oakland 1 3 Tayyareci Amel ya Earhard, sa at 21 de Buradı yere inmistir. Kadın tayya reci Honolulu iU Oakland arasm daki 3,000 kilo metroluk mesa feyi, 18 saat 16 dakikada katet • miştir. Amelya Ear • hard, Honolulu dan Amerika kıy>larina tek başına nçmus olan ilk kişidir. Tayyareci, yert bdiği kertede binAmelya Earhard lerce seyirci tarafından alkıslanmiştır. D1Ş SIYASA: Marmara adasında hatara ağrtyan evler ve çadırlarla kayıklarda geceliyenlerden bir grub Erdek 13 «Hususî muhabirimiz den» Sarsin tılar hafiflemis tir. Bugün yal • niz üç sarsmtı olmustur. Hasar yoktur. Balıkesir Va lisinin beyanatı Erdek 13 «Hususî muhabiri mizden» Üç gündenberi sar sinti mintaka sında bulunan Bahkesir Valisi Sa lim ve muhtelif tefAçıkta kalan bir başka ailenin nğtnağı ti» heyetleri ada bana »vmlan soyledi: lardaki tetkik ve teftişlerini bitirerek « Mülkiye, Sıhhiye, Huâliahmer bugün Balıkesire geçmek üzere Bandirm a y a gittiler. Vali Salimle görütvum; , (Arkası befinci tahıfede) maya gıttuer. v a ı ı o a u m ı e guru.vu.uj ııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııunııı Ecnebi gemilerine verilmiş bir imtiyazmı var? Alâkadar bir makam ihrakiye resmi vaziyetini, bir nevi kapitülâsyon olarak tavsif ediyor Gütnrük idaresinin Türk bayrağmı taşıyan vapurlardan; ecnebj vapurlardan aranmıyan ihra kiye resmî aldı ğını, memleket iktısadiyatı aleyhine olan bu hareketin alâkadarlarca Bakanlık Ecnebi gemilerinin maafiyetine rağmen îhrakiy* resmi vermeğe mecbur tutulan Türk lara sikâyet e vapurlarındon birisi.... düdiğini yazmiştık. Mesele, deniz ticaret muhitimizde bii birer raporla Ankaraya bildirmiş • lerdir. Şehrimizdeki alâkadar res yük teessür uyandirmişhr. Türk vapurmî bir makamın Ekonomi Bakan culann hükumete yaphklan mü Iığına ihrakiye resmi hakkında gönracaatlerden başka, alâkadar resderdiği mühim bir rapordan bazı mî makamlar da bu işle aiâkadar (Arkası beşmct satııfede) tahkikatı I olmuşlar ve yaptıkları olmuslar ve yaptiKiarı ıaDiii&au , Türk Yugoslav dostluğu Cenubu sarki telgraf ajansmin BelgTaddan verdiği, vazıyeH inceden ın ceye tahlil edici. bir tebliğin sonlan söyle bitiyor: « Orta Avrupada statükonun yeniden teyidi ve bütün Küçük Itilâf devletlerinin Avusturya istiklâ'inı muha fazadan başllyan bu statükonun teminine iştiraklerile Fransaya ve küçük andlaşmaya esasll bir kazanç elde edilmissede hâlâ iktihamı lâbüd zorluk lardan yalnlz birkaçlnl zikretmiş ol mak için evvelâ her zamandan ziyade şimdi Almanyaya istinad etmek temaMlllllllllltlllllllllllllMlllllllllllllllllllllllllll yülünde görülen Macaristanın yeni Tuj lllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIMIİIIIllllllllllllllllllll.lllin.MlllllnilllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIII yük belgesi işte buradadır. na inşasına ayni samimiyeti getirıp geiyi budunumuz için içeride ve dıMemleketimizde kendi başına tirmiy'eceği. saniyen Orta Avrupada şarıda ne büyük, ne gönül açıcı mevcud vaziyetin hukukî tahkimı kalan özel başarıcıhk, yalnız sineiyilikler yaratabilirdik! Türkiyeye kuvvetle bağlı oîan Yugos ma binaları düzeltmekle, yalnız fiŞimdiye kadar yapılmadı diye lavyanin buna iştirakini mümkün kı limler getirmekle kalmıyarak kenbu işler bundan sonra yapılmaz lacak suTette cereyan edip etmiyeceğı di ülkemizde filimler çevirebilmek değildir. Kaybın neresinden dönühususlari bilinmek lâzimdir.» için burada stüdyolar kurmağa kalürse kazanc oradan başlar. Yiğit bir dostluğun ifadesi olan bu dar ileri gitti. İş dörtelle tutulmadıYUNUS NADİ ciddî sözlere biz kendimizden hiçtir ğı için bütün bu özenler de binbir kelime dahi katmıyarak yalnlz onların BugÜn engelle yarı yolda bocaladı kaldı. aynen ve büyük bir memnuniyelle kay3 fincfi sahifede Taganni kültürü, yazan: Öyle sanırız ki uğurunda bunca dile iktifa ediyoruz. Emine Salıha ötkünç. fedakârlık yapılan bu ileri atılış4 QncO s a h l l e d e E;e mıntakasınd», muŞarlonun gizli kaSmlş ları bir gün yürekten gözönüne alsılcl müaabakamız. 5 İnci sahiCede Askerî bahisler, Italymn hususiyetlerı madık, yahu ne zorluklarınız var ordusu, Yazan: Abidin Daver. ki yürüyemiyorsunuî, diye birkez Yazan: Oscar Ray 6 inci sahiSede Memleket hikâyeleri, ym! arayıp sormadık bile. Halbuki si* Feridun Osman Yarınki nüshamizda nema ile güzel memleketimiz ve Devirimcinin öğütlerınden Yazan : Hasan Cemil ııııııııııiHiıııııuıııııııımıııııımııııııımmıııınınııınımııınıııımiMiıımııııııııını n mııııii 1 katı yüreklidir.. O yalnız bir hak îr sey ki yasmı doldurmus tanır: Şimdi olacak seyin hakkı.> ve çürüğe çıkmıstır, adı ne kadar yaldızlı ve kendisi «Adamlık yükselmek, ve büyükne kadar büyüleyici de olsa, sakın lük ölmezliğe ermek ister. Fakat geriye dönüp te ona bakma ve inanma!.. Yoksa gençliğinden olur eski bulanık ahşkanlıklar, küçük ve bayağı düsünceler, ağır, sıtmalı ve çabuk kocarsın!.. Sen ki gele bir hava gibi, bunların yoluna çı • ceğin dinç yapıcısı olacaksın, ölü kar: Köstekliyerek, aldatarak, buülkülere yalancı köprüler mi kura naltarak, boğarak!.. Benliğini sa caksın?.. Bil ki bu yerde sen, o hiç ran ve boğazım tıkıyan bu sılmalı< kocamıyan genç dedelerinin «icra havayı yırt, uyan ki, tarihin çetinİ vekilisin!.» koşuşunda, soluğun kesilmeden ve| * uçuruma düşmeden, amacına va ' rasınî» «öyleyse, geçmise bağlı kalma.. Unutmağı öğren; çünkü ne kadar «Yaşamak demek: Bir teviye, hızia ileriye koşsan da, zincır de (1) Hasan Cenülin bu guzel yazılannbirlikte kosar ve yücüyüşünü güç da ilham kaynagı olan devrimcl, düşü lestirir.> nüşlerinln olçulemez derlnliklerlle bılt« .. , ' * nen meshur Mraan Mlozofu Niçe (Nietz«Ble şey yapmak için, birçok sey sshe) dır leri unutmahsın. Yapıcı ve savaş ILÛtfen sahifeyi çemrtniz\ çı, arkasmda duran her şeye karsı