18 Ağustos 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

18 Asustos 1933 CUMHURfYET Faydalı icadlar Artık havlu kullanılmıyacak Mektubları yırtmak istiyen tecimenlere kolaylık İskambil karıştırma âleti Parmaklara takılan yazı makinesi z z l bufikirde Kumar ve ahlâk Ikide bir gazetelerde okursunuz: E dirnekapıda filân meyhanede kumar oynıyan kunduracı çırağı Ali ile dülger Ahmed yakalanmıştır. Ertesi gün başka bir havadis görürsünüz: Sokakta kumar oynıyan iki boyacıyı polis yakalamış, tev kif etmiştir. Demek ki kumar, ahlâkın dışmda bıraktığı bir şey... Ahlâkı geniş manasile alan liberallere göre cemiyetin ferdî ahlâka karışmak hakkı yoktur. Ferdî ah iâkın istiklâlini nazarî olarak istiyen bütün liberal sistemlerde, buna rağmen kumar memnudur... Kumarın memnu ol masına rağmen büyük kulüblerde, yük sek salonlarda poker, briç, bakara oynarak, medeniliğin vasıflanndan biridir. fosyete adamlan mutlaka kumar oynarlar. Liberal sistemdeki her zıddiyet gibi, kumar ahlâkı da, başlı başına ahlâkta olduğu gibi büyük bir zıddiyet içindedir. *** Ben liberal değilim... Cemiyete, umumî menfaatlere zararh olan her işle ce miyetin ferdi kontrol ermesini kabul ederim. Kumar içtimaî birçok felâketlere, cinayetlere sebeb olduğu için bunun önüne geçmek istiyen bir sisteme hak veririm. *** Yedi günde dünyayı IBUGUN DEBUİ Zor bir zenaat dolaşan hava kahramanı Post, amele iken bir kaza neticesi gözünü kaybet miş, bu yüzden kumpanyanın verdiği tazminatla ilk tayyaresini almıştı Willy Post kimdir? 1 vden, Cumhuriyet matbaasma gelıp gıtmek için hergün geçtiğim sokaklar, birer dilenci yatağıdır. Haniya, Boğaziçinin her balığa mahsus birer muayyen yeri olduğu gibi, bizim bu taraflarda dilencisinın bolluğu ile günün birinde şöhret bulmağa namzeddir. Binbirimizi o kadar tanıdık, belledik ki, nerede ise, göbek adlarımızla hitab edip, hal, hatır soracağız. Alâkadarların nazan dikkatlerinden uzak olduğu için, profesyonel dilencilere rahatça icrayı san'at edecek bir muhit temin eden burası, ,gide gele, bana eğlenceli ve istifadeli bir tetkik sahası oldu. Ve anladım ki, dilencilik, öyle zannedildiği gibi kolay bir zenaat değildir. Belki herkes dilenci olabilir; fakat her avuc açar., muhakkak ki dileğine nail olamaz. Yolcudan sadaka koparmak, oldukça psikolog olmağa bağlı. Meselâ, geçkince bir bayana: Allah gencliğini bağışlasm! Dediniz mi, kuruş ve belki de yüzlük, şipınişj avcunuzdadır. Fakat, yanında genc kocasile yüriiyen, tohuma kaçmış kadına: Allah evlâdını bağışlasın! Demek hamakatinde bulunmıyacaksınız. Şayed erkek arkadan geliyorsa, belki kansına sezdirmeden elini keseye atarsa da, bu biraz şüphelidir. Dilencihğin birinci şartı, yolcunun yüzünden, halin den, telâşından, derdini, mizacını derhal anlayıp, nabza göre şerbet vermektir. Hele çocuklu kımselerin üzerinde: Allah nazardan saklasın! Buncağızların eksikliğini göstermesin!. Amma, boyacı çırağı ile kunduracı çırağının kumarını ahlâk dışı, kulübler de kadife koltuklarda, yeşil çuhalı ku mar masalarmda oynanan kuman ahlâk içi sayan ahlâk sistemini anlamam... Meyhanenin yağlı masasında on kuruş üzerine oynanan oyun kumar da, yeşil çuhalı masada yüz lira, beş yüz lira üzerine oynanan kumar niçin oyundur, benim dar kafam bunu anlamıyor. Eğer kumar Past, ilk devriâlem teyahatlnden sonra arkadaşı mutlak surette ahlâkı bir cürüm ıse, on Duası yüzde yüz müessir oluyor. Harold Gatty ile yanyana özel mektublarmın başkalari taraftndan kuruşlu kumar, neden ceza görüyor da Bir çeşid dilenci daha var ki bu da Evvelki gün Kaliforniyadan Sibiryaya siz bir şekilde yazmışlardı. okunmaması için onlan parça parça et yüz liralı kumar görmüyor, bunun man yeni türedi. Hergün, ayni saatte, Akınuçmağa çalışırken düşüp ölen tayyareci Tayyareci hazırlığını bitirmiş ve kenmek isterler. Bunun için de birçok zarean tıkî sebebini bilmiyorum. Willy Post Amerikanın en büyük ve en disine Avustralyalı Harold Gatty adm tıburnunda kayık yeder gibi ayni köşekaybederler. Almanyada mektub yırt *** cesur tayyarecilerinden biriydi. Birçok da bir de arkadaş bulmuştu. 23 haziran başmdan alâkadar makamlar sormak' mak için basit bir makine yapılmıştır. Yalnız şunu biliyorum ki, bu cemiye hava rekorları kırdıktan sonra 20 metro sah günü sabahı daha şafak atnıadan zahmetinde bulunurlarsa, neresi olduğu2 numarah resimde gördüğünüz gibı otin içerisinde ahlâk diye kabul edilen gibi çok az bir yükseklikte makinesinin Willy Post ve Avustralyah arkadaşı nu gösteririm sizi ahp, muayyen bir mekunan mektublar yukarıdan bunun içine düsturlar zamanla, mekânla değisjr. Dı bir arızasına kurban giden bu hava dostlarından birisinin ödünc verdiği oto safe içerisinde, sırnaşarak teşyi ediyor. atılıp ta düğmesi çevrildiği anda tıpkı keyalektik ahlâkta kuvvet hâkimdir. Ah ramanı hakkında elde mevcud ınalumat: mobille Nevyork tayyare meydanına git înayet ola! Avrupa Te Amerikada gün geçmez ki tenhelvası gibi ince ince doğranarak aşatı lâkın mutlak ve değişmez hıçbir kanunu yazıyoruz: yeni bir alet icad edilmemiş olsun. Bun ğı düşmekte, okunmalan değil ya, neye tiler. Dehşetli yağmur yağıyordu. İki Dediniz, ve yahud ki biraz sinirli bir lardan birçoklan faydalıdır. Fakat sana aid oldukları bile öğrenilmek imkânı kal yoktur. Fakat muayyen bir zaman ve tavırla uzaklaştınız mı, o vakit te ağzma Wılly Post 1900 senesinde Amerika arkadası uğurlamağa gelenlerin sayısı mekân içinde bir kısım halk için ahlâki geleni söylüyor. yicilerin nazan dıkkatini celbetmemesi, mamaktadır. da Teksas şehrinde doğdu. Ailesı fakir yalnız 12 idi. olan birşey, diğer bir kısım için cürüm krymet verilmemesi gibi bazı sebeblerle tskambil karıştırma ve dağıtma Böylesi de, eğer benim gibi inadcıya Wılly Post ve Harold Gatty bu 12 olamaz... Cürüm ve cezada, ferdler a di. Pek genc yaşında hayatını bizzat çalışarak kazanmak mecburiyetide kal kisinin insana pek te neşe vermiyen al çatmazsa, behemehal bir sadaka koparaınatttnat*:rt rasmda hîçbir fark yoktur. Kumar ahlâk Son posta ile gelen Avrupa gazetele cağından emindir. Zira, sokak ortasında Kâğıd oyunları oynarurken kâğıdlann dışı, cezayı getiren bir cürümse, boyacı dı. İlk iş olarak bir çiftçinin yanına gire kışlan arasında havaya yükseldiler rinde bunlardan birkaç tanesini gördük. rek rençberlik etmeğe başladı. Fakat bu iyice karışıp karışmadığı, doğru dağıtılıp çırağı Mehmedin cürmile, Union FranYedi saat içinde 1 154 mil mesafe u takib edilmekten, küfür işitmekten kaçıAynen alıyoruz: dağıtılmadığı ekseriya oyuncular arasın caisede kumar oynıyan bay bilmem ki iş Willy için çok basit geliyordu. Tek çarak ilk merhaleyi aştılar. Burada kısa nan insanlar ekseriyeti teşkil ederler. IşEldiven üstiine takılabilen te bu dilenci de, bunu bildiği için bu usuda büyük münakaşalara yol açmaktadır. min cürmü arasında hiçbir fark yoktur... sas şehrinden ayrılarak Oklaya gitti ve bir istirahatten sonra ucu bucu görün yazı makinesi orada petrol ocaklarında amelelik etme miyen denizlerin üzerinde ilerlemeğe baş lü tutturmuş. Buna mâni olmak istiyen Almanyanın SABİHA ZEKERİYYA Avusturyanın Tirol dolayı (havali) ğe başladı. Bu sırada bir kaza neticesin ladılar. Küçük tayyareleri hiç arızasız Eskiden bir darbımesel vardı: DilenTürıngen şehrındeki bir meraklı ve mütehalkmdan bir tecimen yeni tip bir yazı de gözünün birini kaybetti. Çalıştığt sos yoluna devam ediyordu. Gece olmuştu ciye hıyar vermişler de, iğri diye beğenfennin oyuncu, 3 ve 4 numarah resim makinesi icad etmiştir. 1 numarah resimyete, gözünü kaybeden bu genc adama Karanlığa rağmen yollarına devam et memiş! Ben böylesine de rasgeldim: lerde gördüğünüz kâğıd karıştırma ve de gördüğünüz veçhile iki elin üçer pariki bin dolar tazminat verdi. Willy Post tiler. Ertesi sabah bir kara parçası gö Hıyar değil ama, verdiğim yirmiliği suradağıtma makineleri yapmıştır. Birçok (Bastarafı 1 inci sahifede) mağına ikişer ve bırıne de birer baskı vabir gözü pahasına elde ettiği para ile ründü. Hemen yere indiler. İndikler. tıma fırlattı. Adeta mahçub oldum. Ödeneç (tecrübe) lerle bu iki makinenin olduğunu görünce pek ileri gitmemişler sıtası takılmaktadır. Her baskı vasıta kullanılmış bir tayyare aldı. Çalıştı ve yerin neresi olduğunu bilmiyorlardı. So zür diliyecektim, fakat kelime bulamakat'iyyen vanılmadığı anlasılmıstır. dir. Yalnız otomobilin camına bir iti smda dört harf, rakam veya işaret var 1924 senesinde tayyareci şehadetnanıesi rarak öğrendıler. İngilterede Chester şeh dım. El kurutma makinesi yumruk indirerek camlan kırmışlardir. dır. Parmakların muhtelif hareketlerile elde etmeğe muvaffak oldu. rine varmışlardı. İki tayyareci, iki saal Artık iyicene hükmettim ki, dilencilik Artık havluya hacet kalmadı. Eller yı Otomobilden kendilerine hiç mukabele bunlardan biri kâğıd üzerine çıkarılabilfonra oradan da kalkarak Berline var 1931 senesinde Amerika ordıısu bir gerçekten zor, ince bir zenaat. Ancak, mektedir. Bütün makinenin aksamı bir kandıktan sonra saç kurutma makineleri edilmemiş, şoför hemen yerine atlıyarak dılar. Artık her ikisi de meşhur olmuş oradan uzaklaşmıştır. Haber vermek tayyare ile devriâlem tecrübesi yaptır kalem kutusuna sığacak kadar az ve tarzında el kurutma makinelerıle kurutulardı. Şimdi bütün gazeteler kendılerin inceliğine ve zorluğuna mukabil, bizim küçüktür. Fiati de bizim paramızla an labilecek (5 numarah resim). Hele u için bir jandarma veya polis aranılmış mak istiyordu. Sir Francis Dırake yel den uzun uzadıya bahsediyor ve resim Istanbulda, hiç olmazsa serbestliği var. mumî müesseseler içm bu makineden is ise de Topkapıya gelinciye kadar ne po kenli bir gemi ile 1052 günde dünyanın lerıni basıyorlardı. cak yedi bucuk liradır. Ya, baska memleketler gibi, dilencilik tifade çok olacak, halk pis havlularla el lıse ne de jandarmaya tesadüf edileme etrafını dolaşabilmişti. 1913 te şımen Mektub yırtma makinesi mış, ancak Topkapıda vak'a polise an Yolculuk çok yorucu ve yıpratıcı id'. ismen değil de, filen yasak olsaydı, bizim Birçoklan bazı tecimel (ticarî) veva silmekten kurtulacak! difer ve vapur sayesinde bu yolculuk 35 Hatta Avustralyah Gatty Berlindeki o sokağı dolduran bu zavallılar ne yaparlatılmıstır. Şoför polislerle beraber vak'a yerine güne indirilmişti. Fakat medeniyet dev telde banyo yaparken banyonun içinde lardı? Anadolu ajansı genel direktö Burdurda zararlı yağmurlar Ercümend Ekrem TALU Burdur (Özel) Burdur çevre gitmiş, hücum edenler orada yakalan adımlarile ilerliyordu. tnsanlar buna da uvuyakalmıştı. O geceyi Berlinde geçirrünün Rusya gezisi mıştır. Tahkıkat sonucunda bunlardan kanaat etmemeğe başlamışlardı. 1929 dikten sonra sabahleyin erkenden Mos sine dolu ve sürekli yağmurlar yağmak Moskova 17 (A.A.) Voks Sovyetetadır. Bu vakitsiz ve lüzumsuz yağmur birisının kendısine artist süsü veren sa senesinde Graf Zeplin dünya etrafında kovaya hareket ettiler. Öğleden sonra osi, Anadolu ajansı genel direktörü Mıılar o kadar çabuk ve çok olmuştur ki bıkalı Adil, ikincisinin Bakırköyle Sır 10,500 millik mesafeyi 21 gün, 7 saat, raya vardılar. vaffak Menemencioğlu onuruna bir ş'i köyleri ve harman yerlerini seller bas keci arasında otobüs işleten Zekeriyya, Gece yarısından sonra Sibiryaya doğ34 dakikada katetti. Tayyareci Willy len vermiştir. kadının da Fatihte Fevzipaşa caddesinmış, ürünleri ahp götürmüştür. Dolu, üru yollandılar ve bir müddet sonra Moskova 17 (A. Şölende Türkiye büyük elçisi Zekâi üzüm ve sebzeleri epeyce harab etmiştir. de 18 numarada oturan Melâhat olduğu Post «ben balonun bu rekorunu kıraca Blagavyesehenke vardılar. Bu suretle A.) Tas AjansıApaydm, elçilik ileri gelenleri, Tas a Zamanında yağmıyan yağmurdan ötürü ve Adılle Zekeriyanın kendilerine me ğım» dedi ve hazırlanmağa başladı. dünyanın yarısını evvelce hesab ettikle nın en eski işyarjansı direktörü M. Doletzky, gazete mu esasen çok az olan bu çevre ürünleri bu mur süsü vererek para koparmak istedılDünya gazeteleri o zaman, bu tek rinden 28 saat eksiğile üc gün 19 saatte larından ve eski harrirleri, dış komiserliği ileri gelenleri son sel baskmı ile çiftçiye gelecek tene leri anlasılmıstır. Mütecavizlerin üçü de gözlü tayyarecinin dünyayı on günde geçmişlerdi. Oradan Khabarovsk ve Türkiye aytarı M. Ve diğer zevat hazır bulunmuşlardır. ekeceği tohumunu bile kaybettirmistir. adliyeye verilmişlerdir. dolaşmak istediğini kısaca ve ehemmiyet Nome hareket ettiler ve nihayet Kana Yablonski uzun bir sonra daya uçtular. Kanadaya bir akşamüstü hastalıktan Belki bu, sizin de hoşunuza gidecektir. bir karanfil alarak dudaklarına götürdü, ölmüştür. varmışlardı. Çok yorgundular. Fakal erSizde riya yok ve herşeye tam yöney sonra onu odanın bir köşesine fırlatarak: CUMHURİYET tesi akşam Nevyorka varmak için der den (cepheden) bakıyorsunuz, buna ka Daha evvel, istediğiniz şeye iriş hal gene yola çıktılar ve nihayet zafcre M. Yablonski mem naatim var. Hangi tehlikeye koşuyoruz? leketımizde bulunmek istiyenleri çok dinledim, dedi, onlar kavuştulr. Hiç! Ben az söyliyeyim, siz çok anla duğu müddetçe muvaffak olmak için başka şeyler tutaryın!... 8 gün, 15 saat ve 51 dakikada dün kendisini Türk lardı. Insan her yaşta bilgisini çoğaltabi" Cumhuriyet „ in edebî romanı: 19 Ah, pardon, asıl büyük tehlikeyi u yayı dolaşarak meşhur oldular. meslektaşlarına ve Yazan: Klod Ane Çevirenler: F. Varal ve F. Osman nuttum! Benı sevmeniz ihtimalini!.. Bel lir. Lâkin vakit geç oldu ve bu aksamki Nevyorkta yağmurlu bir günde sessiz diğer bütün tanı M. Yablonski O usanc ki nihayet bizim tek, fakat dığı bir köye indiğini anlatır. Bir pen ki ben de size tutulurum... Aşk ki bizim ders l>zumundan fazla uzadı. Dönecesadasız birkaç kişi tarafından uğurlanan dıklarına çok sevdirmişti. Kıymetli bir öldünicü düşmanımızdır. Eğer siz de ben cerede çiçekleri suluyan bir genc kız gö bu anlaşmamızın haricindedir, bütün ira ğim. H a sahi, ben size evinde oturdu gazeteci, nazik ve haluk bir insandı. bu iki tayyareci açık ve güneşli bir güngibi düşünürseniz o vakit sizi hergün ve rür, ona «dün burada değildim, der, ya demize rağmen, aramıza gırecek mı? Bu ğum amcamın bana âşık olduğunu söyleÖlümü memleketinde olduğu kadar daha yakından görmek isterim. rın hiç olmıyacağım, fakat bugün bizim muhayyel tehlıkenin önünden çekilebile dim miydi? Gene odamın kapısını sür de yüz binlerce halk tarafından büyük burada kendisini tanıyanlar arasında da Durdu. Aryan hiçbir fikir yürütmü dir.» ve güzel kız ona bir çiçek verir. cek miyiz? Sizin cesaretiniz var, o, ben gülemeğe mecbur olacağım. Kapalı bir törenle karşılandılar. acı uyandıracaktır. yordu. Konstantin, biraz da tereddüd eWilly 1933 senesinde tek başına ayni Moskovada çok az kalacağım Aryan. de de eksik değıldir. Korkmadan düşodada bunalıyorum, ne tuhaf değil mi? derek, tekrar başladı: Bu çok az zamanı başbaşa geçirmeği mana karşı koşuyorum! yolu 7 gün 18 saatte katederek kendi röBoğulanlann hüviyetleri Biraz sonra arabayla lokantadan ay Bana yardım ediniz Aryan Ni teklif ediyorum. Serbest değilim, bir gün Ve bu sözü söylerken genc kızı kolkorunu kendisi kırdı. anlaşıldı kolaevna, dedi, nutuk söylemeğe alışık burada kalacağım ve artık bir daha hiç larının arasına aldı. Aryan muhalefet et rıldılar. Konstantin onu evine bırakırken: Villy son zamanlarda Amerika or Yarına kadar Allahaısmarladık, Izmir (Özel) Urlanın Özbek kodeğilim! gelmiyeceğim. Hayat lüzumundan faz medi. Erkek, genc kıza iğilerek: dusunda Öğretmen olarak çalısıyordu. Çok güzel başhyan bu sözlerin bit la tatsız ve usandırıcı... Ondan birkaç yü civarındaki dalyanlarda iki kişinin Beni affediniz Aryan Nıkolaev dedi. Yarın akşam yemeğini benimle beAmerika onun ölümile dünyanın en saadet demiyeyim fakat hiç olmazsa na, dedi, öyle bir an içindeyim yi yalan, raber yemek istemez misiniz? mesini bekliyorum! boğulduğunu bildirmiştim. Bunlardan meşhur tayyarecilerinden birini kaybet zevk saati koparabilmek için nekadar bana pek iğrenc geliyor. Ne olursa ol Erkek bu sözlerdeki alayı farketti: imkânı yok, akşam yemeğini saat biri Hayri namında bir gümrük muha mi? oluyor. Öyle olsun, dedi, ben devam edi meharet ve irade sahibi, becerikli olmak sun birbirimizi aldatmış olmıyacağız. yedide burada yiyorum. faza memurudur. Dalyandan gelirken yorum. Reisbilder kitabını okudunuz lâzım? îster misiniz bu kıymetli zevkin Aryan cevab vermek istemedi. KonsTayyarecilerin cesedleri Ameri' bir kayığa binmiş, fakat kayık su ahnca Olsun, ben sizi saat sekiz buçukta peşine düşmek ve ona ermek için isimsiz mu? kaya götürülecek tantin onun ağzmı bir öpücükle kapata kapınızda bekliyeceğim ve siz aparttmatehhke baş göstermiştir. Bu aralık Hay Aryan başile, hayır işareti verdi. Dal ve muvakkat bir birlik kuralım? Sizinle, rak ilâve etti: Londra 17 (Özel) Bir uçak ka rinin ayağa kalkmasile sandal devrilmiş, na gelerek bir çay içmek lutfunu benden gın görünüyordu. Erkek sözünü tamanı acıkça konusabileceğımı, sizden baskası Rica ederim, birşey söylemeyin!.. esirgemiyeceksiniz. na bu şekilde yapamıyacağım bir teklifzasında ölen Amerıkalı Wılly Postla Hayri ve kayıkta bulunan Mustafa naladı: Aryan, Konstantinin kollanndan kur Reisbilderde Heine bir gün; ge te, herkesın alışık olmadığı cüreti ancak arkadaşınm cesedleri yarın bir Kanada mında bir diğer .yolcu denize düpip bo Ah, yemin ederim ki hayır! ceyi orada geçirmek mecburiyetinde kal sizin duyabileceğinizi zannediyorum.. tuldu ve gerindi. Korsajından erguvani uçağile Amerikaya yollanacaktır. ğulmuşlardır. 'Arkan var) Para koparmak için... Kıymetli bir Rus gazetecisi öldü