25 Kasım 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUGUN 2 ncl sahifede: Siyasî İemal Yeni itti. fakın doğurduğu gerginlik Doktor Şahtın şark seyahati. 3 üncü sahifede: Al manya harb mi hazırüyor?. 5 inci sahifede: Nobel mukâfatı Cemü Fikret. 6 ncı sahifede: Spor haberleri. umhuriyet ırn» İSTANBUL CAGALOĞLU : 45D4 Telgraf ve mektub adresl: Cumüurlyet, İstanbul Posta kutüsü: Istanbul. No 248 Telefon: Başmuharriı ve evi: 22366. Tahrlr heyetl: 24298. Idare ve matbaa fcısmı 24299 . 24290 Yalnız Kahve Satar c Kahvenin de'en iyisinf halisiyetinl temln ederek en ucuz satar. 25 IKHIGlteŞrİII 1936 Kurukahveci hanı altında Hatay davası Münasebetile Türk mucizBSi Antakya meselesi Milletler Cemiyetine mi veriliyor? Notaların tam metni Sancak Türklerinin hakkı çok sarihtir tkinci Beyaz Kitab kordiplomatikte çok müsaid bir tesir husule getirdi Suriye hıristiyanları seçime girmedi Ankara 24 (Telefonla) Paris büyük elçiliğinin 9 teşrinievvel 1936 notasına Fransa hükumetinin vermiş olduğu cevabî notanın metnini aynen bil diriyorum: 10 teşrinisani 1936 M. Eden «Ona halel verecek bir hattı hareket Her tarafa kar yağıyor düşünülemez!» dedi Karakış bu sene pek erken geldi Şehrimize de bugün kar yağması bekleniyor İngiliz Hariciye Nazırı, başka itilâfların bu kadim dostluğu bozacak mahiyette olmamasına itina ettiğini söylüyor Londra 23 (A. A.) Röyter a jansı tebliğ ediyor: Avam kamara sında sonılan bir su alle bunun cevabı. Ingütere hükume tinin hiç bir vesile ile İngiliz ve Türk dostluğuna halel ge tirilmesine imkân bi le tasavvur edeme diğini göstermekte dir. Müzakere esna sında bir meb'us şu Dost Ingılterenin Hancıye {solda) ve Bahnye (sağda) Naztrlan: M. Edenle Sir Samuel Hor suali sormuştur: « Akdenizde ttalyan ve İngiliz M. Eden şu cevabı vermişn'r: menafiine aid olarak imza edilebile « Bu muhakkaktır. Şurasını soy cek herhangi bir itilâf münasebetile, lemekle bahtiyanm ki, îngiliz Türk Türkıyeye karşı olan pek eski dostluğudostluğuna halel verebilecek mahiyette muza veya Türk menfaatlerinc zarar iras edebilecek mahiyette herhangi bir kaydı bir hattı hareket takibini düşündürebile İngiliz hükumetinin kabul etmemesine M. cek hiçbir vaziyeti akla getirmek bile kaEden itina gösterecek midir?» bil değildir.» TÜRK • ÎNGİLÎZ DOSTLUĞU Diğer ırkların Sancaktaki Türklere muzaheretinde Türkün toplayıcı cazibesi görülüyor. Türklerin hakperest ve merd hüviyetinin kendi çevrelerinde vahdet husule getiren sempatisini bir mucize saymak mümkündür Hatay Türklerine, sempatimizin yarattığı müşareketlerin bize getirdiği insanlara karşı sonsuz bir muhabbetle davranarak, sebebi ne olursa olsun en ufak münakaşaya yer bırakmamalartm tavsiye ederiz. u mucize herşeyden önce biz zat Hatay Türklerinin millî varlıklannı korumak için gös terdikleri birlikte görüldü. Büyük bir zafer olduğuna dün işaret etmiş olduğumuz bu millî ve ırkî vahdet, Türkün öteden beri bütün muhitinde yaratageldıği sempati icabile diğer ırklann bu çok haklı Türk davasına karşı gösterdikleri canlı alâka ile bütün bütün kuvvetlenmiş oldu. Aleviler, Çerkezler, Ermeniler bütün makus teşvik ve tazyiklara rağmen hep bu haklı Türk davasına muzaheret ettiler. Osmanlı Jmparatorluğunun tasfiye sinden sonra bir daha tahakkuk eden bu keyfiyet, gözlerimizin önüne yeniden mucizelerin mucizesi sayılmak değerinde bir manzara açıyor, ve bu manzarada Türkün toplayıcı cazibesi görülüyor. Iskenderun Antakya ve havaiisi davasmda halis kalbli Ermenilerin Türk îer tarafını iltizam etmekte olmalanndan mütehassis olarak geçmişi teessüfle hi kâye ettiği kadar hal ve istikbal için iyıîikler istiyen bazı yazılar yazmıştık. Bu yazılar üzerine her taraftan aldığımız çok tasvibkâr mektublar arasında insanın gözlerini yaşartacak kadar hazin olanlan vardır. Nümune olmak üzere bugün biri îskenderun ve havalisinde bir Çerkezden, diğeri Bağdadda oralı birinden aldığı mız iki mektubu gazeteye dercedeceğiz. Bunun birinde Fransız manda memurlannın bütün gayretlerine rağmen Çerkezierin hislerindeki salâbet ve samimiyet, diğerinde ise hâdisat sevkile bizden aynJanların ırk ve din farkı olmaksızın gene Türklüğe karşı besledikleri kuvvetli ve samimî bağlılık görülür. Bize ta Bağdaddan mektub gönderen 2atm uydurma bir Atina hikâyesi yazmış olmıyacağma kolaylıkla ve kat'iyetle inanabiliriz. Ne hacet, ayni mektubda bizzat mektub sahibinin dahi hayat ve hissiyatı apaçık ortaya konulmuş bulunmaktadır. Bunun böyle olmasmdaki tabiiliği anlamak için Osmanlı Imparatorluğunun Türk kabiliyetine istinad ederek asırlarca yaşattığı mes'ud camiayı hatırlamak yeter. O camiayı yapan hep Türktü, ve o herkesi bir arada yaşatırken yalnız kendisinden bahsetmez ve hatta ettirmezdi. Bay büyük elçi; Milletler Meclisi asambUsinm son içtimaı esnasında Türkiye Cumhuriyeti Han ciye Vekili ile Fransa Cumhuriyeti Hariciye müsteşannır altıncı komisyonda Franstz Hariciye Nazm M. Ivon Delbos ve Paris elçimiz vaki beyanatına at Suad Davaz fen zatı devletiniz, teşrinievvel tarihli notanızla îstemiştiniz. metni ahiren Pariste parafe edilen, SuZatı devletinize fimu hatırlatmakla riye Fransa muahedesile halen müza keresî derdest olan Fransa Lübnan mu şeref kesbederim ki, Mösö M. Vieaot ahedesine mümasil bir muahedenin Is tarafından Milletler Cemiyeti konseyinde kenderun ve Antakya ahalisi murahhas vâki beyanata tevfikan Fransa hükumeti, [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] larile akdi imkânının tetkikini bizden 9 Dunkü soğukta Koprüden tıtreyerek geçenler Epey zamandanberi iyi giden hava lar evvelki akşam birdenbıre bozmuş ve geceyarısından sonra şehre karla karışık dolu yağmıştır. Evvelki gece saat iki buçukta yağ mağa başlıyan kar kırpıntılan, sabaha kadar 10 santim kesafet peyda etmiştir. Havaların birdenbire soğumasıle mahrukat fiatlarmda da hissedilir derecede bir tereffü başgöstermiştir. Dün, Kandilli Rasadhanesinden aldığımu malumata göre, saat 14 te, tazyüs 754 rnilimetre, azamî sühunet 7, asgarî 1,5 derece idi. Rüzgâr, yıldız poyrazdan azamî 15 metro süratle esmiştir. [Arkası Sa. 5 sütun 4 te] Amiral Horti Romada M. Horti, Arşidük Qtto ile İtalyan Prensesinin nişanlanmasını görüşecek Necaşi, Avusturya ve Macaristanın Habeşistan ilhakını tanımalarını protesto etti Roma 24 (A.A.) Macar Naibi hükumeti Amiral Horti, bugün saat 15,45 te buraya gelecektir. Amiral, Italya Kralı ve Kraliçesinin misafiri olarak dört gün Romada kalacaktır. Amiral, 25 bin kişinin iştirakile Via Imperada yapılacak olan askerî bir geçid resminde hazır bulunacaktır. Bundan sonra Napolide yapılacak olan bahrî nüma yişte bulunacak ve nümayişe îtalyanın yüz cüzütamı iştirak edecektir. İtalyan gazeteleri, Naibi Hükumet Hortinin tercümei haline dair uzun yazılar yaz makta ve amiralin Macar milletinin halâskân olduğunu ehemmiyetle kaydeylemektedirler. Siyasî mehafıl, Amiralin Romaya bir nezaket ziyareti yapmak ü [Arkası Sa. 3 sütun 1 de] Torpillenen Ispanyol kruvazörü battı mı ? Madrid önünde soğuklar harbi batileştirdi. İhtilâlciler Karolina mahallesini de aldılar Haricde Türklere ve Türk bayrağma beslenen sevgi Aldığımız mektublardan iki mühim vesikayı neşrediyoruz ıııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııtııııiıııııııııııııııııııirı Başmuharririmiz bugünkü makalesin de, Sancak davası münasebetile oradaki Alevî, Ermeni, Çerkez ve hıristiyanlann Türklere gösterdikleri sempati ve yar dımdan şükranla bahsediyor ve bu tecellinin sebeb ve hikmetini araştırarak en büyük amilin, son defa Sancakta mucize şeklinde tecelli eden Türk ve Türkiye sevgisi olduğunda karar kılıyordu. Bu bizce mukaddes tecelliye dair aldığımız mektublardan tahsisen ikisini müstesna ehemmiyetlerine binaen a şağıya aynen dercediyoruz. Sancaktaki Çerkezlerin Türklere ve Türklüğe rabıtasını gösteren mektubdan Madridde harbde yıkılan binalardan... sonra; şanlı Türk bayrağma ezelî sevgi Madrid cephesi 24 (A.A.) Ha nm alevleri bütün gece asilerin mevzile ve hasreti ifade eden Bağdad mektubu rinden görülmekte idi. vas ajansı muhabirinden: da hakikaten göğsümüzü kabartarak o • Yağmur ve buz gibi' rüzgâr, askerî Asilerin tayyareleri, Harbiye Neza kumağa değer vesikalardır. retini bombardıman etmiştir. Orada bir harekâtı batileştirmiştir. Fakat General Çerkesler Türklerle beraberdir silâh ve mühimmat deposu infilâk ederek Varela, Carolina mahallesini işgal etmek Reyhaniyeden aldığımız 20 sonteşrin [Arkası Sa. 6 sutun 1 de] büyük bir yangm çıkarmıştır. Bu yangr IIIIIIIIIIIMMI|IIIMIIIIMIMIIIM!III llinMllltllllllllllllMMIIItlllll IIIIIIIIIIIIIIIIIIHinilllllllllllllllımill!lllllll|l|millllllllllllllllllll!llllllll ••••••••• Cumhuriyetin Yazan : Poyami 3afa f •••••••' Büyük Avrupa Anketi Orta Avrupada 30 Mozart şehrinde bir gün tmparatorsuz Viyana Avrupanın belki en güasel şehri: Budapeşte Bir Macar kadınının Atatürke hayranlığı [Arkası Sa. 5 sütun 4 tc] Türklüğün Osmanlı Imparatorluğu tün dünyayı memnun eden yeni bir kı olmaksızın birçok sabık yurddaşlan camiasmda gösterdiği müsaafeyi (tole hâdise tahakkuk etmiş, yani şarkta mızın ayni davada Türklerle beraber rence) tarihin hiçbir devrinde hiçbir im yepyeni ve artık burası mühim: yürümekte olduklan manzarasım temaşa paratorluk kendi camiasma dahil millet Lâik bir Türk devleti medenî mil ediyoruz. Bunlann hepsini Türkierin lere karşı göstermemiştir. Osmanlı îm letlerin ön saflanna geçmek heyeca hakperest ve merd hüviyetlerinin kendi paratorluğunun yavaş yavaş inkırazı ve nile alabildiğine inkişafa başlamıştır. çevrelerinde vahdet husule getiren sem inhilâlile nihayet tasfiyesine müncer olan Artık imparatorluk mevzuubahis de pati cazibelerine irca etmek ve bütün bu sebebi eri Türkün kahraman karakterin ğildir, fakat bütün insanların yekdi işleri topyekun bir mucize saymak mümden başka yerlerde aramak lâzımdır. O ğerlerine karşı insanca hareket etme kündür. sebebler Imparatorluğun hemen her ta leri lâzımdır. Hatay Türklerine haklı davalannın rafında bugün teessürle anılan bir takım Işte bu şartlar içindedir ki Iskende daha ilk müdafaa adımlarında ya kanlı hâdiselere sürüklenmişse bunlann run Antakya ve havalisine aid haklı rattıkları bu harika yolunda yürürken mes'uliyetlerini Türkün omuzlarına yük dava ortaya çıkmış bulunuyor. O davada gerek kendi aralannda, gerek sempati letmeğe imkân yoktur. Bu bahiste bütün ilkönce Türkiye Cumhuriyeti devletinin mizin yarattığı müşareketlerin bize ge idoğruyu bilen ve anlıyan vicdanlann şe kendi uhdesine müterettib vazifeleri hak tirdiği insanlara karşı sonsuz bir muhab hadetleri bizimle beraberdir. kile ifa edeceği hakikatile karşılaşıyoruz. betle davranarak sebebi ne olursa olsun Ne hacet, împaratorluğun tasfiye Ondan sonra, yahud ondan daha önce, en ufak münakaşaya yer bırakmamalan si bazı muhteris siyasetçilerin rıissiz herhalde hiç olmazsa onun kadar kuv nı tavsiye ederiz. kararlarile Türkün varlığma da tev vetli bir alâka ile binnefis Iskenderun Esası hak olan davamızı ileri götü tih olunduğu zaman bütün dünya Antakya ve havaiisi Türklerinin kendi rürken ve zaten daima hareketimizin Türkü gene eslri, hatta ezelî kabili millî varlıklanna aid bu haklı davada mihver ve mahreki hep muhabbet olacak yetlerile şan meydanına atılmış gör kuvvet ve asabiyetle elbirliği etmiş olduk ve yalnız muhabbet kalacaktır. dü. Bunun neticesi olarak bugün bü lannı görüyoruz. Sonra da ırk ve din farYUNUS NADt M. Stoyadinoviçe iadei ziyaret Başvekilimizle Dr. Rüştü Aras Şubatta Belgrada gidecekler Sofya 24 (Hususî muhabirimizden) Bulgar gazetelerinin Ankaradan aldık lan bir habere göre, Başvekil İsmet İnönü ve refikalarile Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras ve refikaları şubat ayı içinde Belgrada giderek, Yugoslavya Başvekili ve Hariciye Vekili M. Stoyadinoviçin Ankaraya yaptığı ziyareti iade edeceklerdir. İsmet înönü ile Tevfik Rüştü Aras, dönüşte Sofyada da tevakkuf ederek Bulgar Başvekili M. Köse İvanofu ziyaret edeceklerdir. Pestede Andrasi caddesi Ben Almanyadan Avusturyaya geçerken hududdaki Salzburg şehrinin tiyatro ve konser salonlanna dünya aristokrasi sini dolduran meşhur festivalleri sona eriyordu. Max Reinhardtm monte ettiği Faustu ve Jedermanm göremiyecektim; profesör Aicherin etten ve kemikten ko mediyenlerle boy ölçüşen demiyeyim • fakat sahiden rekabet ettiği söylenen kuklalannı da seyredemiyecektim. Belkı birkaç konsere yetişebilmek için parkla nnm ve ormanlannın her ağacı dibinde Mozartın bir gölgesi dolaşan, çeşmele rinden bile onun melodileri akan bu musiki şehrini görmeden geçmek istemedim. [Arkası Sa. 5 sütun 4 te]