21 Eylül 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r STUDYO AÇILIYOR Her akşam MAZHAR arkadaşları Telefon: 43848 22 eylul, yarmki cumartesi akşamı ve 22 inci yıl Sayı: 7577 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumburiyet, tstanbul Posta tutusu: Istanbul No. 246 Telefon: Ba?muharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, İdare ve Matbaa kısmj: 2429924290 ÂT YÂRIŞI Meraklılarına Mîijde: Bugün çıkan DERBİ MTDCMTIASI İstanbul at yarışı meraklılarım^Ankara yarışlarınjt iştirak ettf ecektir. Bugıin DERBİ mecmuasını almağı ihmal etmeyiniz, Siparişler Beyoğlu ve İstanbul şubelerinde kabul edilecektir. Cuma 21 Eylul 1945 Türkiye, Boğazlar hakkındaki Rus teleblerini, hükümranlık haklarına aykırı bıılduğundan reddedecek Yınıanistanın Londra 20 (a.a.) Heuter Ajansının diplomatık yazarı bıldiriyor: Büyük Britanyanın hayatî deniz yolları üzerinde bulunan boîgeleri vesayet altma alımıasıle ilgıll Sovyet açıkUmaları, Dış Işleri Bakanları konseyinin dunkü göruşmeleri üzeriı>d« oldukça menfi bir tesır yapmıştır. Ruslar doğu Akdenızin Iki çıkış noktasmda belirli menfaatleri bulunduğunu iddia etmektedirler. Boğazlar statüsünü tayin eden Montreux andlaşmasının gözden geçirümesi Rusya tarafından zaten istenilmiş bulunrnaktadır. Rusyamn bu bölgede üsler lstl yeceğini, Türkıyenin Ise bu istekler'n hükümranlığına aykırı olacağını ileri süreceğinl gösteren alânaetler vardır. Ruslar 12 adalarda da askerî üs îstiyorl Moskovanın, Büyiik Britanyanın hayatî deıtizyolları üzerindeki bölgelerde taleblerde bulunması Konseyde meıtfî bir tesir yaptı en meseleleri unan Kral Naibi Başpiskopos Damaskinos, Ingiliz de\ let adamlarile temas etmek uzere zijaret ettıği Londrada, Beşler konferansınııt toplanınakta olmasından da iajdalanarak Amerika ve Fransa Dış Bakanlarıle de göruşmek imkânını elde etmiştir. Temaslarının son bulması üeerine neşrolunan demecden anlaşıldığı Veçhile, Yunanistanda genel seçiın yaparak halkın istediği hükumeti is basıııa getirmek ve böylece Yunanistanda si>asî istikrarı kurmak meselesi gbrüşme \e temaslarm en önemli konusu idi. Yunanistanda genel bir seçim \apmak Ve Yunan halkının oyuna muracaat ederek halkın istediği rejimi kurınağa tmkân vcrmek işlerini güçleştiren en mühim amil. bu çeşid islerin siyasi ihtiraMarı parlatarak yenidcn dahili sava«iara vc anarşilere yol açması ilıtımalidir. Atina muhabirimizin de çok iyi anlnttığı gibi bugun Yunanistanda goz; çarpan HÇ parti bulunmaktadır ve bunların birini sol müfritler, birini sağ mu'ritler teşkil ediyor. Sol müfritler, komünisttirler ve bir azlığı temsil ediyorlar. Fakat teşkilâtları muntazamdır ve faalijetleri ateşlidir. Hedefleri. komunizmi hâkim kılmak ve butun YunaııHam iradelerine râmetmektir. Ihtılâl çıksrrnalarına \e hükumeti zorla ele geçirmelcrine mâni olan kn\\et, Ingi'.i' i«s{al ku\\etlerinin emnijet ve asajisı bo/acak her harekete engcl olmalarıdır. Eu yÜ7den bunlar, Ingilizlerin de Y'unanklandan suratle aj rılmalarını istcnekte. hattâ bunların liderleri Yunaııi^tanın barış ve istikrara kavuşnıasının Ingilİ7 işgalinden kurtulmasına bağlı olduğunu snjliyerek Ingiliz isjralınin Y'unanıstanı nelerden koruduğunu daha i>i anlamaça da imkân \ermistir. Çünku bu i'gal, emnhet ve asa.M'i koruınasavdı. bir a7İık, hutun bir mıllete bas eijdiıecek \e totaiiter bir rejim kurma^a imkân bulacaktı. Sağ müfritlere gelince bunlar da kralcıdırlar ve Y'unanistanın bir kıal'ıl; olarak kalmasını istemektedirler Bir takım tethişçi unsıırların bunl^ra katılmıs olmaları hasımlarıııa benzemclerine ve onlar gibi sa\asçı ve zorlayıcı saMİmalaıına sebeb olu'vnr. Yunan liberallerine gelince bunlar daha fazla itidal taraftarıdular \e Yunanistanda bir cumhuıijet kurulmasını is*emektedirler. Yunan partilevinin durtımu bu mahi>ettedir ve btınun açığa vurduğu bır hakikat. bu partilerin kendi ba^larına secim sa\a«ma girdiklcri takdirde bu sava^uı nıedenî bir savaş olmaktan çıkarak. belki Y'unan mılletinin kökünü kıracak ve ycniden bir takım haricî tehlikelerle karsılasmasını gereklestitecek kanlı bir sa\as mahiyetini alması IhtimaliHir. Onun için Ingiltercnin Yunanistanı, hem dahilî harblerden, hcm haricî tehlikelerden korujan isgali. bn memleket hesabına. tımtılmıyan bır nimettir \e umıımuctle Y'unan halkı bu nimetin kadir ve kıjmetini tanımaktadır. Uakikatte Yunan halkı partilerin bitmez tukenmez tartışmalarından ve birbirlerine karşı gosterdikleri düsıranlıklardan bıkmış usanmış1 bir fıaldedir. Halkın butun dileği. reyini kulUnarak gmenilmeğe değer bir hükumet kurmak. ve sükun içinde işile gücilu meşgul ol.Tak siyasi istikrarla beraber iktisadî istikrarı sağlamaktır. Yunan balkının bu dileğini yerine getirmcnn çare^i. genel seçimi ve plebisiti hürriyet ve emnijet içinde \apmasıdır. Bu yüzden Ingittere, Fransa ve Amerika, biıer dost sıfatile. seçimi kontrol etmeyi kararlaştırmıslar ve Yunan Naihile bu i? ü?erindp mutabık kalmıslardır. O halde bir taraftan Inçiliz tşçallnin «a£ladr«ı emnijet, diğer taraftan milİptlrrarası kontrolun temin ettigi hiirrijet sayesinde Yunan halkı reyini biidirehileceğine göre Yunan seçimlerinin bn yıl sonundan evveJ yapılması beklcnivor. Genel secimin vapılma=ı Ve Yunan halkının arzu ve iradesi aıılasılacaV ve bn sayede tırun ömürlii. snelam He«tekli bü1 hükumet kurulabileceği için b« hükumet Yunan rejiminl kararlaşürmak Ermenilerin istekleri Amerikah Ermeniler Beşlere mesaj göndermişler! Kars ve Ardahanın Sovyet Ermenistanına ilhakım ve Ermenilerin Türk boyunduruğundan kurtarıl1 masını istiyorlar!. Y Rusya Oniki adalardan bîrinde de üs istiyor Muhterem misafirimiz dün sabah uçakla Ankaradan ayrıldı ve Cumhur Başkanımız tarafından teşyi edildi Irak Kral Naibi, memlehetimizden çoh intıbalurla döndüğünü söyledi tıbi Kemal Gedeleç, başyaveri binbaşı Cfvdet Tulgav, hususi kalem müdürleri ve yaverlerl olduğu hslde Ankarapalasa gslerek büyuk misafirleri Nalb Altesi atmıslar ve Etimes'ud askerl ucak ala Arkatı tahife 3, Sfl. 2 dt PrensAbdülilah Bafldadda iyi Preıu Abdülilâh, evvelki giin riyaret ettigi Hasanoğlan Köj Enstitüsünde bir köy çoeuğu ile konuşuyor Londra 20 (a.a.) Yorksfeire Post'un siyasi muhabıri bıldiriyor: Emin kaynsklardan aldığım haberlere gore, Rusya, diğer talebler arasında, Leros adasında da bir üs istemektedir. Uzun zaman evvel Ingtltere, On iki adayı Yunsnistana vadetmek suretile taahhud altına girmiş bulunııyjrdu. Amerika ve Fransa. bu işte. In^iltereyi desınk!ernek+pdırler. Italva da bn adaları Yıınanistana bırakmağa h'azır olduğunu bıldirmiştir. Beşler koaserindekl Sovyet delejesi M. Molotoy Fakat görünüşe göre, Sovyet hükumeti bu mevzuda farklı bir tavır takınmıştır. Rusyanın talebleri m e m n u n s u z l u k uyandırdı Londra 20 (a.a " FrancePresse ajan» sının muhabirı bıldirıyor; Arkast sahıjt 3, Sii. 5 te Ankaıa 20 <* a 1 Irak Kral Nsıbi Moskova 20 (R.) Tass Ajansınm bıldirdiğine gore Birleşik Amer.kadakı AUes Prpns Abdulilfth bu sıbah saat Mılli Ermeni bırlığı Londradakı Beş 8 de Baiiada gitmck üzere hususi bir l ^ Ankaradan ayrılmısJsırdır. ler konseyine bir mesaj göndermışîer vc Cumhur Baskanı İsmet İnönü maiKars ve Ardahanın Sovyet ErmenistaCumhur Bask«mlığı genel kftnına ılhakını istemişlerdir. Bu mesejda. y den çektıkleri ıstırabîar mufassa'an anlatılmakta ve «Ermenüer için adal^nn tecellisi zamanı çoktan gelmiştır» denilmektedir. Ayrıca, bütün dünyaya yayılmı? alan bej milyon Ermenınn de Amerikadaki Ermemlerin istek'erme ıstirak ettıkleri ve bunların da Türkıyedeki ıki vılâyetin Sovyet Ermcnitanma ilhakını istedikleri ilâve edılmektedir. Bundan başka, TOrkİPrin Ikincl Dünya harbinde gosterdikleri tarâ'e;zlık politikası şıddetle tenkid edilmekte ve Arkast »ahife 3. Sii. S te Veba tehlikesi var Smırlarımıza doğru yaklaşan bu hastalık için korunma tedbirleri alınıyor Memlekeiimize gelecek yolcular ve gemüer sıkı bir muayeneye tâbi lutulacak ve halka aşı yapılacak Kuzey Afrıka şehir!îı>inıie çı>?n veba hastalığı, son gunlerde Ha\f3, Yafa gibi doğu Ak^eniz şehirhrıne de yajıhruştır. Son olarak Telâviv'de de veba \ akaları gorulmüştur. Duannu takıb eden Sağhk ve Sosyal Yardım Bakjnhğı bu Iiman ve şehirlerden gelenlere karşı sıkı tedbirler ahnrmsı için ilgiliıere emri verm'ş, ayrıca halkın da dıkkat nazarmı çekmiştir. Dün Sağl'k Müdurluğune yapılan bir tebligatta da Italyada Taranto'da veba gorjldüğü bildirı'.miştir. Hastalığm böylece sınır'arımHa yakın memleketlere doğru ynyn'şı karşısınaa gereken tedbirler Mırmıştır Bir kere guney sınlrlarımızdan ıçeri gıren yoîcular sağhk muayenesiidcn goçirılmekte ve kendılerinden işı şehadetnamesi ıstenmektedir. Bakanlığm tebliğatı ü^erine dün Sağhk Müdürluğunde bütun hukuiıst ve Belediye tabıblerinin jşcraki ıle bır toplantl yapılmış ve şehrımizde alınacak yeni tedbirler iıakKinda karariar venlmiştir. Filistin ve Sııriye volile meTilekptimize gelon yolcuları k^nrrol etmek üzere Haydarpaşa istasyon'incıa bir mer Arkası saluje 3, Sii. 6 da Amerikadan geliyorum!. Eyüb halkı ne istiyor? Kcmürcülükle geçinen köylüler, işsiz ve aç kaldıklarından şikayet ettiler Amerika Harb Haberler Biirosu Türkiye mümessili Mr. W. Kugeman Bir muddettenberi mem'.cketıade bulunan Amenkan Harb Haberleri Bürosu Türkiye mümessili Mr. W. Kugeman çehrimıze dönmüştur. Amerikan Harb Haberleri Burosu, harbin sona ermesi dolayısıle lağ\rolunduğu için Buro Amerikan Haberler Servisi ismi altında faaliyetine devam etmektedir. Buro yakmda Amerikan Kultür ve Istıhbarat Heyeti adını alacaktır, Mr. W. Kugeman çok mühim günlerde Amerikada bulunmuşrur. Harbin nihayete erişme şahi do'duğu gibi, bir takım harb sonrası meselelerinin na5i! halledileceğı hususunda da etraflı malumat edinmiştir. Bu munasebetTe Mr W. Kugeman.m gazetemiz için hususi surette hazirladığı bir makaleyi bugün ikinci sahifemizde bulacaksmız. Tekel Idaresmin eski İstanbul Başmüdürü Fıkri Faık Güngören, Işının başmdan haksız olarak uzaklaşHrıldığı, ayni zamanda gazetelere verilen b«yanatla kendisini küçük düşürür neşriyata yer hazırlandığı nok+alar'ndan Teke! Bakanı Suad Hayri Urgüblü v« Tekel Genel Müdurü Hurrem Ş«ren aVvhlerine, bir müddet evvel Istanbul Bırmci Asliy« Hukuk mahkemesind* bir dava acmıştı. Bu manevi tazminat davası, mahkemece vazifesızlik noktasmdan reddolunmu?, fakat Yargıtay Dördüncü Hukuk Dairesi red hükmunü bozmuş, mahkemece de bozmsys uyulmuştu; dava, şimdi mahk'îmede sorusturma safhasındadır. Diğer taraftan; Fıkri Faik Güneören, istanbul On Birinci Hukuk mahkemesinde, sonradan bır dava daha açarak; maddî tazminat da istemişti. Davacı, bu ikincisinde; kanuna uymayan emirle vazifeden uzaklaştırılmasınm, istemedıği halde önce iki ay izinli yayıimasının, bunu müteakıb emekliye aynlmasının ve üstelik emeklılik maaşı verilmeme'iinin kendi;ini maddî zarara da uğTattığına dayanmaktadır. Dün sabah, bu davaya bakılmıştır. Mahkemede; davacı ve veküi 15e dava edilenlerin vekıîi hazır bulunnruşlardır. Dava edilenlerin vekili, her ıki dava arasmda irtibat bulunduğunu, davalara ayrı avrı bakıldığı 'akdirde. Eski başmüdür Fikri Faik tarafından Bakan ve umum müdür aleyhine açılan tazminat davaları yeni bir safhaya girdi Tekel Bakanı aleyhine açılan davalar Japonyada tmpratorun tahtından çekileceği anlaşılıyor Gl. Mac Arthur'ün bütün emirleri kanun mahiyetinde olacak Tokyo 20 (a a.) FrancePress muhabiri bıldiriyor: Guv«nılir kaynaklara göre Japon imparatorunun tahttan feragati pek yakua gibi gdrünmeğ* başlamıştır. 13 yaşmda bulunan veliahd Prens Akihito tahta çıkamıyacak kadar genB olduğundan naibliğe imparatorun cn v küçuk kardeşl Prens Chichibu getirilecektir. Prens Chichibu cumartesi günü Tokyoya gelmiştir. Sıyasî hayata 6 yıl uzakta kaldıktan sonra Prensln tekrar ortaya çıkısı manidar görünmektedir. Japon mahüllerine göre Prens Chichibu Ingiliz v« Amerikahlarca şayanı kabul blr naıb olabilecektir. Zira Prens Amerikan v« İngilizlerin sempatisin* mazhar olmustur. Prens Chichibu Tekel U. Müdüru Tekel Bakanı Hurrem Şerer Snad Hayri Ürgtibl& Oxford'da tahsil etmiş ve blr çok defaverilecek hükümlerin birbirine mi'es lar, bilhassa 193G da tac glyme rnerasir olacağını, böyl« blrleşik mevzudaH simlnde imparatoru temsil etmek sebebil« Ingiltereyi ziyaret etmiştir. davalarla karşılaşıldığma göre, bura Arkası tahije 3, Sü. 2 j ı Arkast tahife 3, Sü. S te Eczacılar cemiyeti idare heyeti istifa etti Sıhhat Bakanhğı, yerli müstahzarların satılmasına hâlâ ızın vermıyor Türkiye Eczacılar Cemi>eti idare heyeti dün uzun ve haıaretlı bir toplanüdan sonra istifa etmiştir. Yaptığımız tahkikata göre, ibtifaya eebeb olan hâdtse şudur: Otedenberı mcmleketımizde de bir çok ilâçların mustahzarları yapı mağa bajlanmıştır. Bu çalışmalara, bilhassa harb içinde hız verılmiş, evvelce yapılamıyan bazı mu'tahzarlar daha meydana getinlmiştir. Sa51ık Bakanhğı bir kaç ay e\vel eczanflere yaptığı teblığatta «piyasaya arzda bır fayda me'.huz değı!dır> kaydıle bu mustahzarların saUlmanası Arkası sah\]e 3, Sü. 6 da istanbul milletvekiUeri, Ejüblülerin derdlerini dinliyorlar istanbul milletvekilleri dün de Eyüb halkının dılcklerinl dinlemıştir Ziya* Karamürsel, geçen sene izhar edJen dileklerden hangılerinin yerine getirıldı^ı hakkında îzaaat vermiştir. Eyüb Halkevinde toplanan Ejöiblulerden bir kısmı Eyüb dispanserinde üzere Yunan ojuna müracaat iınkiînını elde edecek ve o zaman bu mesrle de hallolunarak Yunanistan siıkunet içinde gelismek imkânım elde edecektir. Elhasıl Yunanistanın ünümüzdeki ayIar içinde asacağı en mühim merlıale genel seçimi basarmaktır. Çünkü Su seçimin vereceği netice, Yunan birliaini koruyacak, Yunanistanı dahili s;naşlara sahne olmaktan kurtaracak, Yuna yatak olmadığmı, doktor bulunrradığım söylemi^ler ve nakıl vasıtalarının azlığından şikâyt't etraişlerdir. Bu esnada söz alan bir aksaka'h köylü orman işlerinden şikâyet ederek şunları söylemiştir: Arkast sahife 3, Sff. 4 te nislanın kalkınmasmı kolaylasttratak, ve bilhassa Yunanistanın Balkanlardaki eski tncvkiini ka/anmasma ve Balkan si>asetinin en bellibaslı ıınsurlarmdnn olma^ına yardım edecektir. Bİ7 Turklcr, Yıınani^htnın bu merhaIcleri bıij uk bir basaıı ile \e şa«mı\an bir isab^tle a r masııu ve suratle kalkınmasını dıleriz, ' Dün gece ölümle biten bir tramvay kazası oldu Dün akşam saat 19,30 da Suadiyede Şaşkınbakkalda Çınardıbı tramvay durak jerinde ölümle bıten feci bır kaza olmustur. Kadıköyünden Bo»tancıya gıtmekte olan tramvay, Çınardiöı durağmdan kalktıktan sonra yolcu'.arılan, Etem Pertevin koşkunde bahçıvan olan 26 yaşında Re*ıd oğlu Ahmed ismınfle birbi, tramvajın penceresinden başını çıkararak etrafı seyretmeğe başUrrıştır. Fakat tıamvay yoluna pek ya'cın bır yerde bırakılan sanatkâr Zati Sunju 1 un e=ya kamyonur.a kafasını çarpnus bu şiddeth çarpışma neticesınde genc bahçıvan. kafası parçalanarak derhî' o 1 müştür. Hâdıseye Adliye ve zabıta el koymuş ve tahkıkata başlamıştır. Ne dersin, bahçemizin şurasına da bir havuz vaptiralum Vaz geç karıcığım, yukarıki komsular görür de üs istemeğa kalkarlar!.