June 26, 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

m n»«t ı ı LJRÎYET 26 Hazfran 1948 Siiıaî pkttyasıncla Harb Sosirası Hâdiseler Düşünceler HEM NALINA MIHINA Pahste ilk gün Yazan: Muhsin Ertuğrul S [*] eden ve Spengler'in Eir Fransız gazeParise yeıi işlemeğe başlıyan (Altm kendime bir program yapıyorum. En az likirlerinden kendi tesi manalı ve inOk) eksprea Londra'dan saat 10 dayirmi piyes görmem lâzım, bunları kısa dc.va'an bahsinde tikamcı bir eda üe Jcalkıyor. Vıctoria istasyonu harbden bir zamana sığdırabılmek için pazar çok müteessir cian maruf Alman müteönce nasılsa gene öyle. Yıkılıp dökül ve perşembe raatmeierine de girmem nasyonal sosyallsi fir fekkiri O. Spengmerniş. Şimii daha çok yolcunun giıip gerek! ka, nihayet AlmanIer'in bundan tam çıktısına gö: yumuyor, eskisinden d Homen harekete geçmsk için bahçeon sene evvel 1936 daki ölümünden bah şarktan gelen Asya seli karşi5indaki yayı bugunkü hale sokup tarıhe karış;ı. ha çok kakbalığın, her milletten bin Aen çıktım ve karşımr'aki Odeon tiyatBir savcı yaıdımc^mın bir iaşe teş sediyor ve diyor ki: «Fikirlerindeki pey Cermen seddini kuvvetlendirrnek için Spengler ile beraber daha bir çok mütelerce askerh çivili pcstaUarla bağrıra rosunun haftaLk progTamma baktım. çiğne=ıesine geğüs geriyor. 3u istasyo GorJerim faltaşı gibi sçıldı. 2 nıayısta îîüâü şeLLne hakaret ettiği iddiasile açı gamberce vasıfiar pek gerçek olan bir arkadaş, scvgili ve tek çocuklu kalan fekkirlerin haksız o/aıak her nedense Bu cünıleden olarak Holandanın gay. na bakan., Pover'e giden bu. lüks treni matine olarak (Oedipus Kolonos'da) oy lan davaya, dün, Istanbul Eirir.ci mütefekkir karşışlndayız. Fakat bu kadın yerine Almanlığın tarihî rolünü «Mogol, Tatar» dedikieri Rus ruhu, bu retlerini de takib etrnek ksbil oluyor. Ağırceza mahkemesince bakılm'.ştır. peygnmberlik, or.un beklemediği çekilde ifa edecek çok çocuklu ve vazife sahibi gün yalnız Prusyaya değil, Almanyenuı yol boyunca takib eden bir adam, altı ııanıycr. Yani benim Londrnda gördüüçte birine hâkimdir. Garb medeniyeti Bir kaç gün evvel «Holanda tekrar do. yıl bu illerce her an ölürnjn çalata ğüm (Kral Oedipus) piyesinin ikinci İdoiaya göıe;" geçen sene, Çaııakkaiede tersine gerçekleşmiştir.> Çok doğru! kadın fikrini ikame etmelidir. sedliğini olunan kı ğuyor» adlı, küçük fakat gayet güzel basavcı yardımcısı olan Sıdkı, mezunen Düşündükleri kendişinin ö'ürnünden pan dolaştığma inanmıyacak. Vcısmı. Hem de, hayatta ve sahnede pek Birinci Dünya Harbinden Almanya nin iddia birazyaptığı iddia bir idj.aılır. sılmış, bir broşür aldım. Resimler ve bu su goıürür İstanbula gelmiş ve burada kalacağı sonra bir başka şekilde reellesen Işte gene o güzel ve rahat eski Pull Revdiğim (CoraedieFjançaise) in e^ki gibi mağlub çıkan, ilk senelerde kendi Prusyadaki Prusyaiıhk kökünden siüni grafjklerle daha ziyade gözlere hitab man vagonları, işte gene herkesin önün saııatkârlarmdan (Jean Hervö) Oedipus müd'det için, Fatih mıntakasmia iaşe fekkirin ruhu, şimdi bu gerçeklcsmeden iç işîerini düzer.leyen Rusya, 1925 ten yor. İkinci Dünya üarbinin sonunlaki eden bu küçük eserin kısacık önsözünde deki masays yemekler getiren tiril tiril rolünü oynuyor. Sıcağı sıcağma bir mu te?kilâtı şefi bukman Ibrahim Karada çok mustarib olsa eerektir. Zira kendi sonra Spengler'e dehşetli korkular tel Almanya, sıhhat ve nüfusu, çok çocuklu pı sözler vardır: bembeyaz cekeilerile o usta garsonlar, kaycse ve arka arkaya iki temsü. Ak yıdan ekmck kartı aimak istemiştir, sini ortaya çıkarabilen 1918 Almanyası, kin etti. Bu korkulara ne lüzum \ ardı? kadın davaları bir yana dursun, eski «Harb, beş yıl içinde, Holandayı kasrp işte gene gıc:r gıctr kolalanmış kardan f am, boş kalmamak için de (Comedie Fakat şef, bir hayli güçlük çıkarmıştır 1945 Almanyasına nisbetle hiç de şikâ Hele sosyal demokratlarm Rus;ra ile istilâ ve muhaceret devirlerini hatırla kavunnuçtur. Arada, memleket azgın bir ak keten örtüler, kristal bardaklar, gü Française) de François Mauriac'ın (Les Ve kart verilmeyince, arada j,eçen mü jet edilmiyecek bir mağlubiyete uğra uzlaşma halinde idare ettiği Almanyada tan kütle tehcirleriı ~ maruzdur. 1913 de düşman tarafmdan işgal edilerek zincire MalAimesJ piyesine bilet aldım. Her nnkaşada, savcı yardımcısı kendisine mıştı. Buna rağmen Spengler, sadece bu korku sebebsizdi. Buna ra'îmfn mü ayakla durari tek bir Almanya ve na rurulmuş, yağma ve tahrib edilmiştir. müş takırr.lar ve işte gene eski sürat. hakarette bulunmuştur. mağlub olmuş. fakat arazisi çiğnînme tefekkir, Moğul, Tatar, İslâv... gibi sıfat mına söz söyîiyecek bîr hükumeti oldu. Uover'de.i Caiais'ye geçerksn pasa ijti piyesin de du hafta oynanması beFakat rr.emleketin zalim müstevliye Dün mahkemece , dinlenilen, o gün miş. ahalisi sürülmemiş bir Almanya yü larla tavsif ettiği tehlikeyi daima şuu gu halde 1946 da bunlardan da eser karsı, iktisadi ve manevî sahalarda gösnim için kaçırılmaz fusat oldu. Çünkü port ve gümrük bakımı, tıpkı sulh zamanırdaki gibi intizam ve çabuklukla oldu, Paris'e varır varmaz kulağıma çalınan rıâdise yerinde bulunmuş bazı kinjse zünden bütün medeniyete ve itiâanlığa runda yaşattı. Nasyonaüst Almanya, bu yoktur ve Almanya Spengler nev'inden terdiği çetin mukavemete can veren ruh, 5imdi artık Fransız toprağmdayız. tiyatro dedikodularmdan öğrenciiğime lerin ifadeleri arasmda mahkemece te küskün da\Tandı. O kadar ki kendısine şuur bakımından onunla beraberdi. Fa bedbinlicin felsefesim ve cesaretin tel kurruluştanberi kalkınma yolunda sar. Calais bir harabe halinde. Bombardı gıire bu piyesde baş rolleri o^inyan iki nakus görülmüştür. Bunun üzerine, bu göre mağlub olan Almanya ile bütün bir kat Spengler, bir tarih görüşüne sahib kiııtnl yapabilecek bir mütefekkiri ye fedilen gayretlerde de kendini gösterlConi'idie şahidler yüîdeştirilmişrerdir. Ve hepsi garb çöküp jritmisti. Ya 1946 Almanya mütefekkir olmak hayslyetile daha ge tiîtiremiyt'cçk, dinliyemiyecek kadar mişt:r.» m2nlardan zarar göEmemiş yerini bul büyük sanatkâr yakında mak güç. Limandaki koskoca yıkıklar, Française) dcn ayrılacakraış. Halbukj de ayrı ayn. ifadelerinde ısrar epmişler sını görscydi acaba ne düşiinecekti? niş bir çevre düşünüyordu: Bazan garb, hnUiz düşmüş bulunuyor. • Hakikaten de öyle olduğunu broşürhsr köşeie faklanbaç oynıyan devlerin piyesin muvaffakiyetindeki âmi'lerden dir. Doeıusu 1936 daki ölümünden 1946 ya bazan kültür. bazan da medeniyet dediği Bu tersine gerçeklejme, mütefekkirin dcn anlıyoruz. Memleketin kurtuluşunbaşhcası da bu sanatkârlar. bir şey tehlike ile karşı karşıyadır; Inı afızlarını andrrıyor. Tren kalkıncıya Bunlardan sonra dinlenilen şahidler kiıdar geçen on sene, 1318 in bedbin yaptığı peygamberlikleri bir başka yol danberi üniversitelere ve yüksek okul. 3 kadar rıhtımda dolaşırsanız karşı sahild"n İstanbul Cumhuriyet savcı'.ığı yar müteıekkirinin hesabma çok doigundur. tehlikenin smırı üzerindeki Prusya, Al dan tasdik mi ediyor? Maksadım, sadece lara giren talebe yekunu harbden evvel. Odeon, Fransanın tıyatro hayatmda dımcılarından Necati Volkanla Hiimi Almanya, bu dolgunluk karşısında manya kadar garbı da muhafaza etmekle bura arpsındaki büyük fark hemen bir Fransız gazetesinin hatırlattığmı o kinden fazladır. 1945 mayısı haşmda Algözünüze çarar, bu fark taşında, topra bir çok yenilikler yaoan ve bizim Da. Arca, dairede nöbetçi kaldıkları bir pa «Garbın çöküşü> müellifi n«vinien bir tedir. kuyuculara genişkterek tebliğ etmek man taarruzuna uğıamadan evrcl r.üfusıı ğındâ, polisinde gümrükcüsünde, hasılı rülbedayii kurmak için Cemil Paşa ta. zar günü Çanakkale savcı yardımcısı müellif yctişliremiyecek kadar mecplsz Işte Fransız gazetesinin «tersine ger. ten, nihayet Paristeki sulh toplantıları 8.Ş50.000 kişi olan memleketin insan insaniarında, ınsanlarm içinde ve dışuı rafmdan getirtilen Andre Antoine'la Sıdkının savcılığa müracaatle «hakarete ve takatsiz bulunuyor. Bu takatsizlikte, çokleşme> dediği şey, Alman mütefekk'.. vesilesile beliren Rusya ve Avrupa te kayıblan 430,000 dir. Bu kadar ölü ve oa beliriyor. Belli ki Fransa yıpratıcı bir Gemier'nin müdürliik ettikleri, talebe ıığradım» diye İbrahimden şikâyctçi ol Spengler gibi bir bakıma kışkırtıcı mü rinin 1932 de neşrettiği «karar senesi» n zadma Spengler'in tashih edikniş görüs gaibden ba^ka 460.000 kisi de sürgüne cövüşten çıkmıştır, yorgun düşmüş, mahallesindeki resmî tiyatrodur. Hattâ duğunu, bu müracaat karşısuıda Ibıa tefekkirlerin hissesi ve günahı clup ol de yaptığı peygamberüklçrle alâkalıdır. gcndenlm'stir. zaviyesinden dikkati celbeylemekten bıılunamamıştır.Bunlardan da 95 bin kişi h£sta olmuş ve hâîâ da ıstırab çekiyor. ikinci Fransız tiyatrosu derler. Gemier himin gerek iş yerinde, gerek evinde madığım bugünün Almanları beıki dü Alman sosyalizmini temsil ettiğini iddia ibarettir. Kahire'den Londra'ya geçerken den sonra bu tiyatro eski ehemmiyetini ve diğer bülunması muhtemel yerlerde şünebilirler! Holanda, daima denizle mücadele edeFransanın bu yukarı bölgesini çok al kaybetti. Vakıâ bazan güzel temsiller polis vasıtasile bütün gün arandığı hal Acaba Spengler ne gibi peygamberlikrek onu yenen alçak seviyeli bir memle. verir, fakat çok defa inanılmıyacak de. de bulunamadıâuıı anlatmışlardır. Erçaktan aşmıştîk. Havadan da buralarm kettir. Harbin son yılı içinde Alnıanlar, tesi gün de, Fatih i^ıymakamhğmca lerde bulundu? Eserlerinin içinde son ustra ile traş edilmiş gibi olduğumı recede geri kalır. memleketin denizi tutan sedlerini yık. ikisi Fransız gazetesinin işaret etmek görmüştük, bacasız fabrikalar ve fab Bugün oynanacak (Oedipus Kolo. kendisinin memur olduğu bildirılmesi mışlar ve çok geniş sahaları suya boğ. rikasız bacalar birbirini kovalıyordu. nos"da) İsa Peygamber doğmadan 406 üzerine, gereken kanunî muamejenin o istediği peygsmberlikler doludur. Bunmuşlardır. Bir yıl içinde Holandalılar ların bugünkü şekilde tahakkuk etmesi, Şimdi trenle içinden geçiyoruz, man yıl önce 91 yaşında ölen Sophokles'in yoldan yürütülmesi cihetine gidilJiğini tekrar denizi mağlub etmişler; pek kühattâ Avrupa namma hüzün zara yukarda görülenden çok daha ü vazdığı so'n trajedidir. Bu hâile, şair ve ancak; vaki müracaatin aksine çük ve ehemmiyetsiz bir parçadan başmid verici. Yol boyunca nereye bakar öldükten bej sene sonra Atina tiyatro. sonradan Sıdkmın İbrahime hakaret et verici say:labilir. Fakat biz burada obka bütün memleketlerini suların istilâjektif kalarak Fransız muharririnin ifasani2 yıkıkları yeniden yapmak için bar sımda torunu tarafından sahneye koy. tiği kaydile hazırlanmış bir zaptm savsından ktırtaımışlardır. canan gayretieri, çalışan insanları gö durulmuîtur. Bu piyesin sonu (Anti. cüığa yollandığmı bu ifadelerlne kat retini aydınlatmağa çahşacağız. Harb içinde 140.000 ev tamamile yanıp Sosyalizm taıihinde Alman sosyaîizrüyorsunuz. Büyük bombalarm açtığı gone) un başlangıcıdır. Her üçü (Trilo mi?lardır, Çarkçıbaşı uzun yıkılmış; 535.000 ev hasara uğrnmıştır. halle teşınmış. gie) teşkil eder. minin yerini ve hissesini her kültür takuyuları dolduran esirlere rastlıyorsuMahkemece, başka şahidler de çağı«Eh, haziran geldi ya, zâhir yazîığa Hasara uğrıyan evlerin büyiik kısmı ta. Perde açıldığı zaman gözlerime ina rılarak, bu husustaki tahkikatın geni? rihçisi bilir. Sosj'alizm yok, sosyalizm bir seferden dönnuz. taşınmışlar» diye düşündüm, verilen mir edilmiş, yalnız 128.000 ev tamir edilnamadım. Bu tiyatroda gö'rmeye ahşık letilip derinleştirilmesi kararla?tırümış ler var sözünün doğruluğunu Soengler müş. Devir, ya Aziz Paris'e yaklaştıkça harabeler seyrekyeni adrese doğru yollandım. Bu sefer mek üzere bulunmuştur. Ayrıca 12,000 de tasdik ediyor. Bu arada Alman sos devri, ya Hamid leşiyor, tek tiik bir bacaya, bir fabri olmadığım kadar güzeî, modern bir de. tır. devri; sefer, Kızıl de o mahallenin bedava istihbarat a 1 t ı a z r r yapılmıştır. yalizmi kendisine göre ahlâkî bakımdan ka çatısına tesadüf edebiliyorsunuz. Ni korla karşılaştık. O kadar ki sanatkâr. centasına danışmak icab etti. 1939 eylulünde 2,900,000 ton olan Ho. dit;er sosyalist görüşlere üstündür. denizden, gemi, Nuhayet saat yediye çeyrek kala trenimiz lar sahneye girmeden boş dekor tek Şu karştki berber dükkânınm ya landa ticaret filosu da büyük zararlara Kendi ifadesüe bu sosyalizm «InFotm hun yapısma çeyParis'in şimal istasyonuna vardı. Bu başma bir hayll alk'şlandı. Dekoru yanından yokuş asağı inin, dediler. Yoku utramışsa da, yapılan gayretler neticeSein> dir. Ne demek? Başka milletler rek kala; çarkçıbarada otomobil bulmak için arka arkaya pan (Z. Strzlecki) adında bir ressam. şun ta alt başında, tam karşınıza gelir. sinde şimdi 1 buçuk milyon tnna çık» sosyalistleşince kendilerini inkâr ederler. ?ı da, eh, elliye meröizilmek yok. Kesesine ve parasma gü Yazık ki oyun tavzı ve kostümler bu civen dayamış. OIndim, yokuşun ta alt başında, tam mıştır. Bu yıl sonunda ise 1 milyon 700 venen otomobilin önüne koşuyor, şayed dekora uygun değildi. (Hcvff) Come. Bakanlar Kuru'.u tarafından verllon K Halbukl Alman, bütün geçmişi, in'anesi. nun için, karısı Hakarşıma gelen bir terzi dükkânı oldu. bin tonu bulacaktır. Nehir tonajı kayıbdie Française'de trajedi oyna.'.ak istemillî benliğile sosyalizmi gerçek'.eştirdi şoförü kandırabilirse alıp eşvasını koyu01S snnlı kararla hububat satışına ve nak. cı Hanım, efendinin lan daha büyüktür. Bu memlekette ne. yor ve git?iyor. Londra'dan gelmese, in yen, fakat (Albert Lambert, De Max. line ald levkalâde znmanlarda neşreclllml? ve daha da gerçekliştirecektir. Bu va sefere çıktığı gündenberı meraKta, Deniz Terziye sordum. Lâhavleli bir baş sal hiıde çalışan tekneler 1940 ta 4 buçuk layışla gülümsedi. Alexandre) gibi kend:s:r.den daha kui o!i.n .V.»O, f!O">. H11 ve r,Jo sayılı 'Kararla: sıf, tarihî bir zarureti de belirtiyor: san bunu hiç yadırgamıyacak. Aralarmbu, hem de ne deniz! Fırtması var, bo , milyon tondu. Şimdi ise yanm milyon da çocuklu kadınlar ve ihtiyarlar bulu reth sanatkârlar bulunduğu müddet;e yürtlrîüktcn kaldırUmı? ve bugd»yia mm E";cr A'man sosjaliioni •Alman> olmaz rası var, kasırgası, hortumu var, dağ j Şu karşı yokuşun ü=t başına çıkın... ton kalmıştır. Holanda gemi tezpâhlan ona trajedilerde rol verilmiyen bir ak mnHeri harlc, bütUn diğer hububatın l s . sa, «Avrupa küMürünü Asyaya karşı Ayol, üst başuıdakilere sordum, nan bir insan kalabalığınm birbuçuk hem kendi gemi kayıblannı telâfi et. taııbuı Ankara ve I^mlre de girmesl ve sa tutan Cernıen seddi yıkılacak> tır. Bu gibi dalgaları var, altbaşına in deâiler... saate yakın otomobil beklediğini du tördü. Orada yıllardanlieri tatmin ede tışı serbest bırakılrmştır, Uç ay mı, beş ay mı, hasılı uzunca mediği ihtirasmı burada söndürmek Allah Allah, siz çıkra efendim,' ne rnekte, hem de yabaneı memleketler heyüzden Alman so=jalizmi ile Alman oryunca ürnidi kesdim ve kendimi Met için (Oediups) rolünü seçmiş. Sahiden Yenl K. 0 18 sayılı karara gflrp, kaynamıç ?abma gemi yapmaktadtrlar. dusu ayni şeyin iki yÜ7Ünü tcskil eder. bir zaman sonra, efenddnin gemisi İs nize lâzım! ro'ya attım. bti'.pıırdan başka buÇday., un ve diğer buğde çok güzel oynuyor ve konuşuyor. day rnamullerinln Üç büyük çehre girip sa. Spengler, «sosyalizm ve Prusya> isimli tanbul limanında «lengerendaz» olunca, Öyle ya, ne me lâzım, doğruî E Kiimür istihsali, sanayi mamulleri do Paris'de halk mümkün mertebe te Fakat kuvvetli bir rejUörün yoklugu tılması mcmnuduT. Bunun dışmda ka!an kitabında bu tezini yürütmü?tür. I'k Hacı Hanıma haber uçurmuşlar. Kadm vet, sonra? pek çok azaldıktan sonra, şimdi tedricen miz giyinmiş, hattâ aralarmda harb (Blrlik) i ve (Birte%nyelik) i sağlaya. bütün hububat çatdar.. arpa, yulaf, çeltlk, zamanlardaki «Alman İşçi Partİ3İ> nin cağız, uzun süren hasret bir yandan, Üst başına çıktmız mıydı. sola dö harbden evvelkine yaklaşmaktadır. Fena zengini gibi gülünç derecede şatafatlı mamış. Herkes avrı bir tarzda o>nuyor, aVcian VP bun'.arm r.ıamullerl üç bliyulı biraz sonra «Nasyonal Sosj'alist A' efendinin Arabistandan getirdişi mu. nün, Birinci değil, ikinci değil, üçün halde tahrib edilmiş olan demlryollavı vc giyinenler bile var, bunların çoğu Fran aralarında hiç bir bağ yok. Şefsiz bir fchre Tojırafc Mahsınlert OIlsl glbl husus! man Işci Partisi> îsmini nlmasmda hakkak olan zemzem gibi, hasır yelpaze cü değil... köprülerile müteharrik vasıtalarının da taclr ve eşlıas tarafmdan da serbestçe sogibi, Yemen kahvesi, hacıyağı gibi hesız değil. Zaten biraz kaldıktan sonra orkestramn konseri gıbi. . büyük kısmı tamir edilrruştir. Otomobil, Dördüncü değil,. kuiub dcvlet va^ıtalarlle nakil re alıp satu Speng'er'in tesirini ilcri sürenler aldandıyelere bir an evvel kavuşmak arzusu hemen anlıyorsunuz ki (Karaborsa) yı Bir de ne yazık ki. karşısmdaki bü labüecektlr. mıycrlar. Yok, dördüncî. Dördüncü bira, kamyon gibi motörlü vasıtalarm ağır bir yandan. yerinde duramamış, başını aradığmız yerdir. idare edenler hep ecnebilar. Zavallı tün arkadaşları, terazinin öteki kefesini kajıblan da yarıyanya telâfi edilmiş. Bu karara uyularak Tlcaret borsasmda Fransa, şefkatinin ve misafirperverliği düz tutacak kadar ağır basamıyorlar, bütün harb yıllnnnda yalnız Toprak Mah Bura mukabil meselâ Rus sosya'.izrr.i, örtrüğü gibi, ta Kasımpaşadan kalkıp Çıktım. Aradığımı buldum. Ama, öğle tir! nin acısını çekiyor. Her mustaribe ku o daima aşbğı çekiyor ve piyes tek şah. sullerl Oflsl taraîındnn yapılan hulmbati soîvaüzm ile hiç bir surette alâkaiı de Galata rıhtımına inmiş. Sormuş, soruş tatili olmuştu. Harbin sinesinde açtığı yaraları bu kacağıru açan, her yurdsuza sığınak oisn sın karşısında kimse yokmuş gibi ayar. alım ve satımı tflfcar tarafmdan da ser ği'dir. Ona göıe Rus sosyalizmi haki turmuş, geminin nerede olduğunu bilen dar büjük gayretlcrle kapatmağa çalı*** bertçe yapılmaga bas!am:ş ve'Borsa tekrar katte tMoğul hâkimiyetinin bir ifadesi», yok. Nihayet, bir lostromo, Hacı HanıFransa. şimdi bu iyilik ettiği nankör sız yalpalanıyor. Mahallelerdeki bu bedava istihbarat şan bu memleketin toprakları, tabiî scr. harbden evvelki manzarasmı alrnıştır. lerden kötülük görüyor, görüyor da bir Koroya gelince, Londradaki koronun Ticaret Br.kanı Ralf »Karadenlzln Sam «dünyayı istismar eden bir Tatar» mut ma şu haberi vermiş. vetler bakımından zcngin de değildir. cılar da olmasa, Istürlü aşırı şe&atini silkip atamıyor. yükseklik derecesini İnsan burada he «uııda verdlgl beyanattan bugclayın da bir lakıyetciliği> dir. Bu Asyaî ruh, her Hanım teyze, sizin efendi şaman tanbul halkının hali Kömür, tuz, tourbe denilen fcna cins men hissediveriyor. Oradaki on altı ki. aya kadnr serbest bırakılacağı manası çı türlü düzen, sıra ve silsile fikrini si:'p dıraya gitti. 2 linyit, çanak çömlek gibi şeyler yapmadümandır. Vakıâ, süpünnek, bütün dünyayı kaplamadan Kadmcağızın ağzı, hayretten bir ka adamcağızlann sabrı Paris'de ilk günüm 1 mayısa rastladı. şinin yerine burada altı var. Londra karılmaktedır, ğa yarayan nehir çamurları, çimento Gecen hafta neçrolunan yenl Bu yıl Pariste hemen hemen hiç aşırı dakilerin her biri muhakkak ki başlı Bin tatblkına Tlcaret Borsası tararname. e\ıel garbın milletlerini bir sürü sevi rış açık kalmış. sanayii için kalker taşmdan başka ma. çoğu zaman suiistitaralmdan başına birer sahsiyet olan sanatkâr. Bu Bir yanlışlık olmasın evlâdım. Ge mal ediliyor ya, o da bir hareket olmadı. Bunu (Referan. dcnî sanayi ham maddesi yoktur. Holanbaşlandığı halcle Toprak Mahsullerl onsl yesine getirmek ister. Spengler bu ruhu dum) un arüesinde bulunmalarma borç radakilere gelince yenl sahneye çıkmış Tstanbul çubesl el'an bıından haberdar bu on sekizinci asır felsefesine de bağhyor mi daha bu sabah gelmedi mivdi? da sanayii, daha ziyade yanancı membaşka. Kaç defa acemi okul öğrencileri. Oyun namın.a lunmamakta ve bütün hububatın Istanbula ve Rusyanın on sekizinci asrı devam et İyi ya, hanım teyze, bu sabah gellu olduklarını her Fransız biliyor. leketlerden ve sömürgelerinden ithal etbir şey yok, seslerl arasmda ahenk yok. glrmeslnln yasak olduğu kanaatlnd» bulun. tirdiğini düşünüyor. Dogru.su biraz tu. di, gelir gelmez de şamandıraya gitti ras'ladım. Dükkânm tiği ham maddeleri işleyerek inkişaf et. 1 mayısta lokantaların, kahvelerin de Müziğe gelince o da esertn yüksekliğin msktadır kapısından başını uişte. haf bir bağlayış,! miştir. kapanacağını söylüyorlardı, ben de ken deki havaya uçsmamış. zatıp sorar: Hacı Hanım, bir lâhavle çekmiş, KaBirinci Dünya Harbi sonundaki AlHüUumetimiz, ban memleket'erle tidi kendimi (yemek yemem ama tiyat Kuzum acık manya, sıhhatinden ve nüfusundan ol sımpaşaya dönmüş. Bir deve yükü he bakar mısınız? caret anlaşmaları yapmaktadır. Buular roya giderim) diye teselli ediyordtım, Fakat ne olursa olsun, harb sonunda ve Odeon böyle bir dukça bir şeyler kaybetmişti. Bu arada diye ile gelen Arabistan yolcusunu, büarasında. Sovyet Rusvamn işgali ve nüçünkü ilânlarda tiyatrolarm kapanaca sil sahiden tiyatrosunda bir yenilik tem Buyurun. üm'.d verici arimjstemlekeler elden çıktı. Spengler, tün mahalle kadınları, kafes arkaiarınğına dair bir haber yoktu. Fakat son fesidir. Doktor filân fıstık beyin muayene fuzu altında bulunan memleketler do mağlub Almanyada sıhhat ve nüfus da da, dört gözle beklemekte, Hacı Havardır ki biz. Rusların buralardan mem. radan verilen bir kararla tiyatToları da Tiyatroyu baştan başa talebeler dol Teknik Ünlrersltenin deSan seç'.mlerl valarmm ön safta gelmesi iüzumuna nımın süklüm püklüm döndüğünü gö hanesi nerededir acaba? • leketimize mal gelmesine müsaade edc. kapatmıya zorladjlar, Bütün bir günü dün yapılraıçtır, Yapılan seçlmlerde şu 6o Bitişiğimizdeki bina efendim, işaret etti. Büyük Frederic'in «Tanrı, rünce eve üşüşmüşler. bomboş nasıl geçireceğimi düşünerek duruyordu ve klâsiklerden henüz zevk nuca vanlmıştır; Ama onun kapısındaki tabelada ceklerini pek saymıyoruz. Bun'ardan ziHemşire, hani sizin efendi? epey tasalandım ve eskidsn oturduğum almaya başlamamış gencler. Belli ki Inşaat Fakült?9İne ordlnaryüs profeeör taburlarla beraberdir!> sözünü yalnız «doktor falan> diye yazıyor. Soy yade siyasî ve iktisadî bakunlardan, hür an 12 rcyle eakl ve müstakil olan Holanda ile de ticarî talebe mahallesindeki harb sonu haya bu çocuklar . altı yıl tiyatro terblyesi dpkan Inan Kural lse dekan neçllmlş.alabll değiştirerek «Tanrı kuvvelli, sıhhatli ve Hacı Hanım üzüntülü halile izah et adı yok. Sald ancak 0 rey tmı görmek üzere (Quartier Latin) e almamışlar. Içlerinde perde aralarmı nJştlr. Eiektrik Fakültesl dekanlığmda de. kalabalık halklarla beraberdir> sekline miş: Öyledir ama, aradığınız yer orası. münasebetierimizi inkişaf ettirsek daha Aman kardeş, sormayın. Aklırn Siz kapıyı çalın. iyi olur. • gittim. Bende acı tatlı birçok hatırası beklemeden canlan sıkılıp da dışarıya ğlşlkllk olmftmış, eski dekan profesör Fuad çeviren Spengler, «çok çocuklu kadın» çıkanlar oluyor ve tiyatro müstahdtm Klvlnk. yeniden lntlhab edl'.miştlr. Inşaat olan yerleri dolajtım. parolasmın bütün mağlub Almanyayı ermedi bu işe. Gehnesile gitmesi bir İki dakika sonra, ayni baş, dükkâna leri bunlara u>sallıkla bakıyorlar. ve Elektrlk Fafcfiltelerlnde yapılan senato Holanda armasında «Yerîmde dtiTaŞimdi bakıyor bakıyor ve şöyle söy Her neyse, ev sahiblerinin çocuklan Ityelerl seçlmlnde lse çu azalar seçllmlştlr canlandıracağına kanidir. Bu düşOnce, olmuş. Şimdi de şamandıra memleketi tekrar uzanır: cağım. kalacağım» diye tercüme edebileartımımn dört ne gitmiş Kimbilir kaç ay sonra gelir. leniyorum: Inçaat FaktHtesl senatosuna ordlnaryü! Rusyada yılda çocuk Ayol, bu ne biçim doktor ınuaye ceğimiz «Je maintiendrai» diye fransızca nı tenkid misafire düçmez. Ben günü*** Meselâ şurada, şu odada üç ay sıcak mü iyi geçirdiğim için pek seviniyorum. prnfeffir Bürhane<ldln Bekem profeför Hua. milyon olduğu, Almanyada ise yarım îstanbulda, bilmediğim bir yeri ara nehanesi? Demindenberi çalıyorum, a bir söz vardır. 1940 mayısında Holanda yercek yüzü görmeden oturdum, çura Eğer akşam gideceğim (ComedieFran tafa Inan Elektrik Fakültesl senatosuna milyondan ibarrt bulunduğu mütaleasile çan yok! Isc Mustafa da, şu kahvsde dört giinlük a;lığımı çaise) den de bu kadar doymuş bir hal çllm!ç!erdlr Sanfur İle Naml Serdaroğlu se daha ziyr.de saglamlaşıyor. O halde mak icab ettiği zaman, hep bu jaman Adamı sokağa çıkmıçtır. Zaten mu üç günde teslim olduğu zaman, ben tra sörii haürlatarak acı bir yan yazmıştım. dıra memleketini hatırlarım, kendimi gidsrmek için bir sütlü kahveyle yarım de çıkabilirsem ne mutlu bana! ayene saati öğleden sonradır. istanbul Onlrerslteslnln dekac seçlmlerl Fakat şimdi görüyonım ki Holanda, ar. Hacı Hanıma benzetirim. simid yiyebildim Şurada şu tiyatroda Ne doktorudur bu, biliyor musu masındaki bu söze lâyık olduğunu gös. bu sabah s«at 1 0 da yapılacaktır, Gerçi jrumurta yuvarlasan, hiç bir tir paradi bileti için on günlük yemeBu akşam (Comttlie Française) de Teşekkür Tekel Bakanı termektedir. girintiye çıkıntıya takılmadan ta öte nuz? ğimien vazjeçtim. Şu sokağın köşesin oynanan (Les MalAimes) piyesinin Eçlm Ayşe Uzel'ln Tavşanlıda yıl«Deli doktoru> dememek için kendini Gümrük ve Tekel Bakanı dün Maitepsbaşa kadar yuvarlanan dümdüz caddedeki mangailı kestaneciden aldığım ke röuharriri François Mauriac, Istanbul dekl t ü t ü n enstltüsünü gezmlş. Bğled?n cîırım lsabetlle şehadetl üzerine, Tavlere sittin sen« hasret çekmemiz zor tutan dükkâncı, bu malumatı da şanlı hükumet, Beledlye, Halk PartlBl, bab kestaneyle tam bir hafta yaşadım. lulara bütün bütüne yabancı değildir. «onra dE ümum müdürlükte m e ^ u l olmuş. mukadder. İstanbul sokaklarmın fet verir! Halkevlerl erk&nı ve Garb Llnyltlerl Şurada şu dükkânm önünde imrendjğim 1938 yılmın başında Şehir Tiyatromuz tur müessesesl müdür, mühendlslerl ve hin kaç bininci yılında adama ben Dahiliyeci. ve her gün tavaf ettiğim bir pantalona onun (Asmodeei adlı bir eserini oyna. Yabancıların ikametgâh senedleri memurlan İle Tavşanlmın vefakftr insanlar üstündeki hâkimiyetini hor zeyeceğini Allah bilir. Ama, şimdüik, Acaba vizitası kaç liradiT? ancak bir sene sonra kavuşabildim. sU mıştı. Bu eseri 1939 da yazılnnş ve eyEmrjiT:t 4 üncü şube müdürlügünden helkma ve cenazonln Izmlrde tPtllnl Yedi buçuk. gorenler bir kend'lerine sorsunUr: doğru dürüst bir, adres sağlık verebilrada. şu kitabcıdan güç belâ satın ala lul sonunda da provaya konacaktı, lâblldlrildıslne göre müddetl temır.uz agussırasnnda meraslme lştlrak etmek Te «ek, ona da razıyım. Hattâ, kendisine Allah insaf versin! çplenk gönriermelc suretlle yakın alatos ve eylulde bltecek ikametgâh senedlerltiiciğim cildi belki yüz kere değişti kin muharebe başlayınca geri kaldı, Dünyada her hangi bir kudret var mı' **# dır ki bu yaralıcılıkla boy ölçüşebilsin? ka'arını pslrgemlyen Mlthat Paşa E r . sröndeTeceğiniz mekDln değistirtlmeslne 1 temmuzdan Itlbayen rerek yüz kitab okudum. haüâ onun için muharriri diyor ki: keV: Sanat Eastltünü müdür, ögrtmenBedava Istihbarat acentalığı eden böy başlanacaktır. Iliametgaü senedl^rlnde yaErkeklerden Aime Claıiond'la Juli^n tubun zarfına «filân HÎSIII öyie yerler, öyle sokaklar ki Ifrl ve 6}rencller;ne ve Izmlrüekl Bev. (Bu piyes baska bir âlem için tahay. Berthaau, kadmlardan da Madeleine le bir tanıdığun var. Işlerin kesadlığın talı bitim gününe görs alâfea'.ı'.ann pasaport cadde, filân sokak, glll dort ve arkadaşlarıma ve Ankara, fcinbir acı hatırası var ve bir, gaysnin yül edilmiş ve yazılrnıştı. Halbuki bu Renaud ile RenĞ Faure diye on sekiz 3 tane fotograf vs sened bedell İle müradan bahsediyorduk. falan numara> diye Ltsnbul ve dlsŞer mahallerden telefon, caatlerl Uân olunmalrta \e blttm gününden tahskkuku için çekilen bu sonsuz mah ğiin büsbütün başka bir dünyada bu yaşında kadar bir kız oynuyor. Bu kızı Aklıma bir şey geliyor dedi. Şu ;t:bar»n 15 gün îçlnde müracaat etm'.ysnkısaca adresini yazatplgraf ve mektubla acılanmı paylaçrumiyet hatıralan şimdi bana ne.tadar lun'uyoruz. Bugün be,nim yarattıjjım ilk defa görüyorum' ve son günürr.e kaniak ve benl teselll etmek lutlunda bildiğiniz kaç ahbadükkânm kapısma fcir fiat tarifesi ass ler hakkında kanunî taklbat yap:!acağı Ml•tatlı geliyor. Istemiyerek Oscar Wild'in. şahısîar hâlâ yaşayabilirler mi? Bu ka dar ne sesini, ne yüziinü, ne de hıçkırık bulıman azlz sevdlklerime karşı duybımz vardır? cağım. İstatistik tuthrm, adres sa'ık dimmektedlr. bilmem hangi eserinde okuduğum şu ranlık beş yıldan sağ çıkabilecekler raı? larını unutacr.;2ım. Tanrınm özenip her duC'um derin şükranlarımm arzına savermek mukabilinde alacağım ücret, bu yın. gazetenlzln lutfen tavassutunu Girintisi, çıkıntıMizah mecrnuası cürnleleri mırıldanarak ilerliyorum: Bunu bana seyircil°r öğretecek.) kıymetle bezediği bir büyük sanafkâr. iş kıthğında beni gül gibi geçindirecek. Mernleketlrr.'.zin en tanmmış tarlkatüsı bolca »emtlerde, (Kalb; parçalandıkça yaşar. zevk kal Piyes, müstebid ve hodbin bir baba Yazık ki analar böylelerini sık sık do rlca ederlm, rlîtletııden Ranüz Kökçenin yakında çıH. V. er adresleTİmiz, hâbi taş gibi yapar, zenginlik katılaEtınr, nm iki kızile, mütereddid bir gencin ğuramıyorlar ve gene ya7.ık ki (Aimâ Izmlr Sanatlar mekteb! eski müdürü karrcak üzere (Mizahi lslmll bartalık, sllâ kadınnem zaraave Ga.b Linyltleri Materyal, Tlcaret fakat ıstırab inceleştirir, zaruret day iki kız kardeş sevgi^ile rurıî mücadele Clariond'la Madeleide Renaud) para <!î?l bir mecmua hazırlamasta oldujunu, Eyüb için cankurtaran arabası servls! şefl ve makln? enspsktörü Ferld nındakinin tıpkısı: gjçunu arttırır.) sini gösteriyor. için bu sanat mabedini terkedecekk/. Ejüb kazasımn U2ak olraası dolayıslls tanmaıış kuvvetli bir çok kalem sahiblenUzel, yeşenlçrl DlvrlSÎ Demlr Işletme. «Yangm rerinden haber Işte Luxembourg bahçesi. Burası tıp Eser o kadar gjizel ve o kadar bir Fakat bilmiyorlar mı acaba ki sudan burası İçin bir oankurtaran tahsls edilmiş. mlzin de yardırnda bulımaciklarını lerl maklne mühendial Fuad ve sap, doğru yürü, soldaki çıkmaz sokağa tlr. Ervelce buraya FafJı kazasımn can. nldık. Şlndlden muvaîfakıyetler temennl kı benim otuz b^ş sene örsce bıraktığım birine bpğlı olarak oyr.anıyor ki mevzu çıkmış balığa döneceklerdir. Beiki çok Hallde Üzel girme, geç; sağda bir kurumuş çeşme kurtaıam gltmekte ldl. gıbi. Hiç değişmemiş. G?ne ayni çigek diye bir şey kalmıyor ortada. Boyıe para kazanacaklar, belki cepleri dolup vardır;, onu da geç, sola bükül, hemen ler açmış. Ger.a ayni bebekler havuzun temsillere (O3.Tianıyor1 demek yanhş taşncak, fakat ruhiarı her zaman bu solunda bir bakkal dükkânı göreceksin, olur, küfür sayılır. Adeta yaşanıycr, kutsal çatının havasmda hasret çekecek. başmca mini mini yelkenlileri yüzdüonun karşısındaki aşı boyah ev> alın 5 ruyorlar, gene ayni genç anneîer çocuk hem nasıl? Bin kiçilik sevirci salonuelinize kalemi de, yazın bu kısacık adlarmı geztiriyorlar, gene a\ni ».a'ebeler nu da beraber îürükleyerek. Bu ne Ne zaman dinî bir duyffuyla dobam, resi zarfın üstüne bakayım! şu sıralarm üstünde' dersierirj hazır kudrettir. Hang'mizin sahici ısürabl en ne zaman bu geceki gibi bir sanat heYargıtay dairelerince bu ana Dört beş gün var. Bir resnü deireye lıyorlar, gene aynı^aftler ayni ağaçla yakınlarımızın hududnnıı aşar? Sana. yecanile taşsam, ruhumda bu fâni dün. kadsr verilen kararlarile haşiyeli !şim düştü. Birkaç defa gittiğün yer oltın bu ne tannsal kudretidir ki, sanat yanm küçüklükleri;ıöen uzaklaştıran rm altmda birbirlermı öpüyarlar. ve maddelerinin altma diğer alâduğu için semtini bellemiştim. Baktım, BurJsr hiç büjrümeıntşi*r ve lıiç de kârların yaşattıkları vabanoı şahıslaım bir yükseliş duyarım ve kendimi insankaiı maddeleri ve Borçlar Kpnunile kapı duvar. Sağıma baktım, kimse yok; sahte ıstırabı bin kişiye toptan aşılanı ların en bahtiyarı sayarım. Bu gece de ğijmemişler. Ne garıb'. ilgili maddeleri de konularak notlu soluma baktım, kimse yok. Her mahalleElimde gszete, şu aralık yeni doğan yor ve herkes ayni eziciliğile o acıyı ben artık ben değilim ve bütün insanve haşiyeli Mcdenî Kanun çıkmışÜstad ÖMEB RtZA DOGRtTL'un nefis üslubile tercüme edilmiş ve de birkaç tanesi daima me'vcud haîbi lar gibi yeıyüzünie sürünmüvoru:n. Avrupanın göbeğinin ke=ilec=gi Luxsem yüklenip beraber taşıyor? tır. Fiatı 6 liradır. şaheser denilecek bir önsözle okuyuculara sunulmuştur. Her satuuıı derin Işte iötihbarat acentalarından birine başPiyeste beş kişinin rolü var. iki er böyle bir ruh Kileti içinde odama bourg sarayın:n karşısına oturdum, tiSstış yeri: bir zevk ve şuurlu bir düşünce ile takib edeceğiniz bu eser sizi fikir vurmaktan gayri çare kalmadı. Köşe bayatrolsrda oynanan piyesleri set;prek kek, üç kadın. Tıklım tıklım dolu bu döndum. Kulak'arım art:fc ba?l;a bir âleminin şalıikalarına yükseltecektir. Tanesi 75 kuruş. BALIKESİFDE ADALET çmdaH bakkala sordum. Aradığım datîyatroyu nefes aldırmadan ayakta ru. şey iîitmek ısttmiyor. Pariste ilk tiyat(•) Bundan evvelki yazılar 9, 12, 15 tan bu beş küçük insandaki ilâhî kud ro günümün üstümdek; tesiri buydu İre, bermutad, alâkadarlarmm semtile KİTABLARI YAYINEVt AHMED HAL1D KİTABEVÎ ve 19 haziran tarihli sayılarımızdadır. reti düşünün. Tiyatroyu ve tiyatronun işte. hiç de allkası olmıyan bir uzsk ma Hakaret davasmm göriilmesine dün başlandı Oswald Spengler ve teffsine O Bir savcı aleyhine acılan dava gerçekleşen peygamberli Yazan: Prof. Yeniden doğan bir memleket Ziyaeddin Fahri Fındıkoğh ö kinci Dünya Haıbi sırasmda. savaş salmesi olan ve askerî işgale nğrı. yan memleketler, Müitefiklerin Av. rupa zaferini kazandıkları 1345 nıayısın. danberi kalkınma volunda büyük sayreîler sarfedijorlar ve bu gayretlerini gösterir oültenler Te broşürîer neşrediyorlar. Bu memleketler arasında. şimdi Sovyet Rusyanın işgali alhnda bulunanlar ve mahud kızıl çelik perdenin arka. smda kalanlarda neler olup bittiği rnalum değilse de, tekrar tam hürriyetlerine re hükümranlıklarına ka%Tişanların nasıl çahştıklannı, mııntazaman neşredHen bültenlerle broşürlerden öğrenraek tnüıııkün oluyor. Şamandıra memleketi Satışı ve nakli serbesl bırakılan hububat Teknik Üniversile dekanları seçildi > t MEDENI KANUN Halİl Lübnan Dâlıisi Cİbran'mn HAK ERENLER şaheseri