17 Ağustos 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

- Tütün Yavaş yavaş tesir İn bir Zehirdir! Tütünden çıkarılan nikotinin on santigramı Bir köpeği hemen öldürür Tütünün orijini Amerikadır. Buradan 1518 de İspanyaya gel- miş ve 1560 da Fransanın Lizbon sefiri Jan Niko, bunun tozunu Kraliçe Katerin dö Medisis'e baş ağrısına karşı bir ilâç olarak gör- dermiştir. Tütün tozu 9 zamanın moda i- lâçlarından biri idi. Fakat son. ralarr, yakılan yaprakların duma nı nefes borusuna çekilerek keyf verek bir madde oldu. Tütün nebatı bir çok yerlerde ekilip biçilmektedir. En meşhur tütün Türkiye, Havana ve Bn'kan- da yetişir. Tütün yaprağının ter- kibinde bulunan (Nikotin) şibih kalevisi muhtslif ülke yaprakla - rında (yüzde 2.6) derecesinde - dir. Bütün acunda her yıl sarfolu. nan tütün miktarı yüz milyonlara, milyarlara bal'# olmaktadır. Sa- deca Fransada her yıl 60 milyon kilo tütün sarfolunur. Tütünün tarkibindeki nikotin bir uçan yağ clup şiddetli zehir- dir. Bunun 10 santigramı orta büyüklüktâ'bir köpeğe şırınga e- dilir o köpek hemen ölü», Tütün zehirlenmesine (Taba - jizm) diyoruz. Hâd zehirlenme ilk tütün içenlerde ve ( bahusus mektep çocuklarında çok görülür. Bunlarda tütün dumanı nefes bo- rularıma gider gitmez boğaz ya- nar, mide bulanır, baş döner, gö- nül bulantısı ve hattâ kay başlar. Nabız zayıflar, Cilt soğur ve ya- pışkan soğuk bir ter ile örtülür. Bu zamanda gencin görmesine ve fikirlerine bir hastalık da ariz o- har. Böyle biz genç cigara içti-| ğine pişmandır ve hasta gibi ya- tağa yatmaya mecbur kalır. Tütünün zararlarını aza'tmak maksadiyle bazı fabrika ve ima- lâthaneler piyasaya nikotinsiz tü-| tün ve cigara çıkarmağa koyul - Bu gibi muşlardır. tütünlerde nikotinin miktârı (yüzde 9.05 . 0,50) kadar insirilmiştir. Bununla baraber “deniketini ze,, tütün ve cigara, pahalılığı ve tiryakileri memnun etmemesi do | layısiyle yayılamamıştır. . # » Tütün yapraklarını insanlar çeşit çeşit kullsnatak keyiflen - mektedirler. Bunun © en iptidai şekli yaprakları kaba tarzda kı . yarak ağızda çiğnemek ve sık sık tükürmektir. Bu, daha ziyade a melelerde ve basit hayat yaşıyan - larda görülür. Bu tarz tütün tiryakiliği gittik. çe azalmaktadır. Bunlarda ağı- za gışayı muhatisinde müzmin bir iltihap olur ve çok salya akar. Bu gibiler diş etlerinin ve dillerinin vaziyeti dolayısiyle de ispirtoya meyleder ve ayyaş olurlar. Pipo şeklinde içilen tüt'in da ha ziyade Avrupanın şimal mem- İeketlerinde ve Amerikada yayıl- muştır. Bizde eskiden hiç nipo İ- çilmezdi ve içenlere de yabancı damgası vurulurdu. Pipoda kullanılan tütün yap :| rakları kaba kıyılır ve başkaca bir tahammür (fermantation) e ma- ruz kalır. Lezzeti ve içimi başka- dır ve piyasada pahalı satıldığın- dan fakir ha'k tarafından içile- mez. Pipo içenle:de tütün dumanla. ri ağız, geniz ve burun arasında dolaşarak akciğerlerin derin nok. talarına kadar pitmez. Bunun # çin zararı cigaraya nisbetle daha az sayılır. Pipo tiryakilerinin ağzından pipoları düşmez ve sık sık doldu. rurlar. Bunla: sönen © pipolarını yakmak için de pek çok kibrit sar- federler. Ağıza alman ve uzun zamanlar dudaklar arasında ka- lan pipo tiryak'lerinde dudak kan- serleri görülmektedir. Tütün yapraklarının baz. ül - : | ları vardır: ' kelerde yetişenieri ayrıca bir çeş - | niye tâbi olarsık “sigar,, halinde içilir ki halk arasında buna “Pü- ro,, diyorlar. Sigarlar muhtelif büyüklükte - dir ve günde bikaç taneden faz - la içilemez. Husuhi bir o kokuları Pi» yerde siga» içil- di mi başkalar; hemen hissederler ve cigarâ İçenler bundan ekseri- ya hoşlanmaz'ar, Şöhretli Hava- na'sigarlarmın büyüklerinin içil . mesi bir saate kadar sürer ve çok kere yemeklerden sonra, uzun is- tirahat devresinde, hususi zivafet-' lerde dağıtılır. Tütünün sizar halinde içilmesi daha ziyade yabancı illerde ya- yılmıştır. Memleketimizde sigar kullananlar pax az ve parmakla göslerilecek derecededir. # ». » şeklinde kullaidır. Cigara, ga - yet ince kıyılmıs ve eskitilmiş tü - tün yapraklarından hususi fabrika ve imalâthanelerde hazırlanmak- tadır. Tütünün kabakıyım, ince- kıyım gibi nevileri olduğu (gibi cigaraların da serti, tatlı serti var- dır. Ecdadımızdan tütün içenler ci- garalarını hep kendi elleriyle ya- parlardı. Bu, ne de olsa ufrk bir zahmetti. Bugünkü hazır ve nefis cigaralar tütün tiryakileri, tütün sarfiyatını çoğaltmıştır. tün a- cunün bugün Kullandığı tütün mik tarı milyarlarn baliğ oluyor. Ve tütün, cigara ticareti kazançlı ve ehemmiyetli bir hadde varmıştır. Önceleri karınlar arasında tü- tün tiryakisi pek azdı. Fakat fab. rikaların çıkar.lıkları süslü, zarif ve ince hanım çigaraları sayesin. de bugün cigara içenler kadınlar arasında da bütün acunda çoğal. mağa başladı. Sosyetelerde sa- lon hayatında, »iyafetlerde Javet- li kadınlara ev sahibi tarafından cigara ikramı bugünün âdetlerin. dendir, Cigara paketleri hemen her yerde 20 cigaraılıktır. 10 cigaralık pâketler bulunduğu gibi 50 -- 100 ve hattâ 500 - : 1000 lik paketler de vardır. 20 cigara bir tiryakinin vasati bir günlük ihtiyacıdır. Fakat bazı tiryakiler günde birkaç paket (60 — 80) cigara ;verler ve ancak ke- yiflerini yerine getirirler. Maama- fih boşalan bir kısım paketlerin cigaraları eşe dosta da ikram edil. miştir, Acunda en çok yayılan tryaki- lik tütündür. Tütün ve cigara pa- | ketlerinin ceplere, el çantalarma İ sığması ve he: yere taşınabilmesi İ de tedarik olunmasına ve tiryaki- sölesileolmaz. - liğin bütün acuna yayılmasına ..| bep olmuştur. Cigara, onu ya: kacak kibrit, çakmak veya kömür ateşi gibi şeyler bulunduğu tak- dirde bütün nakil ( vasıtalarımda, yolda, tuvalette ve hattâ yatakta bile içilir. Bazı tiryakiler tirini söndürmeden diğerini yakarak zencirleme cigara içerler. 0578 Cigara tiryakiliği müzmin bir zehirlenmedir. Günde 40 —- 50 ve hattâ 10 — 20 cigara içenler de görülür. Tütün işliyen ame - leler de yavaş yevaş zebirlenir « ler. Tütün tiryekilerinin çehireleri kâra soluktur. Başları döner, el- leri titrer, boğazları yanar ve dai- ma öksürerek balgam çıkarırlar , (Farenjit kronik). Bunlarda yü - rek çarpıntısı ve muannit kabız arasıra uçar sinek görürler. Ağız lezzeti ve burun duymala- rı da azalmıştı. Bilhassa hafıza- larında eksiklik vardır. Ke'imele- ri akıllarında tatamazlar. Tütün tiryakilerinin beyinlerin. de kan toplanması olur. Hassas olanlar ve iş zamanı (beyin işleri) fazla cigara içenlerde bu hal çok kere vakidir. Cigara tiryakileri. nin en tehlikeli akibeti ise (Anjin dö puatrin) ansızın ölmüştür. Cıgara bilhassa kapalı ye “erde içilirse zararı daha ziyaded';. Aç karnına, merdiven ve yokuş çıkar. ken ve hızlı yürürken içilen ciga- raların fenalığını içenler bilir, duymuşlardır. Damarları sertleş- miş olanlarda cigaranın tesir! da ha fena ve hattâ tehlikelidir. Bun- larda yürek çarpıntısı ve anjin muhakkaktır. Bu gibiler c'gara içmek değil, cigara içelen salon ve odalarda bile bulunmıyacıklar. dır. Bir de bilhassa pipo kullanan- larda ve frengililerde dilde kan- ser çıkar. Buna ciğara içen kanse- ri (Cancer du fameur) diyorlar. Vahim akibetlerden (biri de (Ambi liopie nicotiniğue) Gör me azalır, görülen renkle: anla. şılmaz. Göz bebeği küçülür ve nihayet adetâ körlük başlar Tü. tün ve ispirto bir arada olursa bu hal daha çabuk gelebilir. id D Tütün işliyen amelelerde tütün zehirlenmesi çok kere ( vakidir. Bunlar ilk bu işe girdikleri zaman altı ay içinde dörtte üçü zehirleni. yorlar ve sonra alışıyorlar oOFa- kat sihhatleri bozuluyor ve rayıf- İsyorlar. Tütün amelelerinde zehirlenme bir taraftan yaprakların tözunu çalışma zamanları teneffüs ile o- | rilecek kadar azalmıştır. Yazan: M Zeki Barker lur. Bir de yazın yaprakların s#uru- ması, fermante olmasi sırasında bunların havaya karışan buharla. rının akciğerlere giderek imtisas edilmesi suretiyle olur.. Burdan başka tütün yapraklarının isıtıl- ma zamanında kapalı yerlerde cilt yolu ile de imtisas suretiyle de ze hirlenirler. ... Tiryakiler, cigaralarını ekseri- ya iki parmak arasında ve ağızlık- sız içerler. Cigaralarım ağza alı- nacak kısmına mantar da konülur Ve bu suretle duduklara yapışma- ması temin edilir. Türkiyede eskiden cigara içme- ğe mahsus süslü “çubuk,, lar var- dı. Bunların uzunluğu yarım met reden İ—2 metreye kadar olurdu. Ve çubuğu kıymetli ağaç dalla- rmdan yapıyorlardı. Çubuk kul. amanlar”Bü: Birçok- larımızın evlerinde hatıra ve an- tika olarak kalmıştır. “Ağızlık,, ile cigara içilmesi birçok ülkelerde gittikçe çoğalı - yor. Ağızlıklar muhtelif madde- lerden yapılır. Kehribar gibi kıy- metli madenlerden yapılanlar da vardır; İçinde zifir toplandığı zaman da sık sik temizlenebilir. Gerek çubuk ve gerekse ağızlıkların içe- risine tanen ve asidgalik'ten bir tampon koymak suretiyle n'koti - nin bir kısmı emdirilirse cigara - nım zararı bir derece azaltılmış o - lur. Bu gibi tamponlar arasıra atılarak yenilenir, Cigara tiryakilerinin parmak - larının ve bıyık ve o sakallarını sararmaması için cigaralarımı hiç olmazsa birer ağızlıkla içmeleri tavsiye olunur. »... Nikotinin teneffüs edilen ha vaya yayılması ve bu suretle içmi- yenlerin akciğerlerine (giderek vücutça imtisas edilmesi © birçok medeni ülkelerde cigara içımiyen lere karşı bazı sihhi tedbirler # lınmasına sebep olmuştur. Bütün nakil vasıtalarında ci gara içmiyenlerin yerini ve arab#* sını ayırmak; otellerde, lokanta” larda, bekleme salonlarmda he susi yerler yapmak, bü tedbirler 8 rasındadır. Halkın toplandığ mü samerelerde, sinema, tiyatıo bi kapalı yerlerde cigara içilme sinin tamamen yasak edilmesi de çok lüzumlu bir tedbirdir. Umw mun sıhhati noktasından bu ted birlere et etmiyenler buz! ük kelerde şiddetle cezaya çarpılır lar.. “Diküy