20 Nisan 1939 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 113

Edebiyat ve Sanat 115 Belki mektupları müstesna en güzel nesri bence bu bir kaç sa- hifedir. Fakat onlarda da ne kadar mahduttur, ne kadar devri- nin görüşleri içindedir, Sekspirin, Dikensin Kitsin memleketinde senelerce kalmak ve sadece, sadece müstemlekeci İngilizi görüp gelmek te gösterir ki Hâmit düşünceleri itibarile memlekete ye- ni bir şey getirmekten çok uzaktır, bilâkis onu memleketteki ha- va idare eder, bütün siyasi ve içtimai kanaatlerinde de böyle- dir, Celâl Nuri beyin İttihadı İslâm'ına yazdığı târizden tutu- nuz, Tarıkta zalim hükümdarın öldürülebileceği hakkında Ta- rıkın ağzından verdiği uzun ve karışık fetvaya kadar her fikir ve kanaat ona etrafından gelmiştir. Bu bir şair için eksiklik de- ğildir, fakat elverir ki etraftan topladığını etrafa yepyeni bir kudret ve hayatiyetle versin. Halbuki orası Hâmitte biraz şüp- helidir. Hürriyet için mücadele yaptığı söylenen Hâmit bey Li- berte'sini hürriyetin ilânından sonra neşretmiştir. Bu kadar si- gortalı bir cesareti medeniye büyük bir istisna olmasa gerektir. Halbuki içlerinde üstadı Nemık Kemal de olduğu halde beş on ateşli gencin gurbet memleketlerinde istibdada mücadele yap- tıkları devir, Liberte'nin yazıldığı tarihten pek uzak değildir. Doğrusu istenilirse o memlekete tek başına hiç bir şey ge- tirmemiştir. Namık Kemalin mültefit bir kaç cümlesine bakıp onün edebiyatımızdaki mevkiinde yanılmak hiç olmazsa artık bizim neslin tashih etmesi lâzımgelen bir yanlıştır. Bizde ye- nilik Namık Kemalle başlar, Fikretle asıl garplı istikametini bu- lur. Aksarayda doğmuş, ezan sesile büyümüş, İstanbuldan bir adım ayrılmamış Tevfik Fikretin memlekete bütün bir Ayru- pa aşkını sokmasına mukabil ömrü Avrupada geçen Abdülhak Hâmidin hesabına kaydedilecek iki adımlık hareketin bulun- maması oldukça gariptir. Bütün bunları onu kötülemek için değil, eserinin üzerinde ciddi ve zevk sahibi bir tenkidin durması zamanı geldiğini söylemek için yazıyorum. Abdülhak Hâmit müsavi olmıyan bir . şairdir. Uzun ömründe nesillerin hayranlığına rağmen hakiki si- ması henüz meydanda değildir. Bunda biraz da belki onun son günlere kadar aramızda bulunmasının tesiri olmuştur. İtiraf