18 Ocak 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
Yeni Türkiye, yabancı gö- züyle nasıl görülüyor? 4 Bütün dünya ile siyasi ve ik- tısadi münasebetlerde bulunu- yoruz. Siyaset ve iktısat noktai nazarından Türkiye'nin beynel. milel muvazenede mühim bir alemin bizim için ne düşündü- günü bilmek lâzımdır. Şüphe- siz, hainane maksatlarla Tür- umumi vazıyetini fena mek istiyenlerin bilgileri düşünceleri mevzuumuzun haricindedir. Hiç bir tesir altın reülerine, kendi tetkiklerine eden bitaraf şahit görüş kaymeti vardır. Bu gibi değildir. Eğer bu ge. erinde yanılıyorlarsa fi- kirlerini tashih etmek, gördük. leri doğru ise hastalığı tedavi etmek o vakit hepimiz için mil. K bir vazife olur. İtiraf etmeli ki, bir ecnebi memleketimiz hakkında ı k güç bir meseledir. Her Türkiye'deki tetkiklerin üç fikir cerya- pişan menfaatları çok eyi bilmi ecnebiler mutlaâka yanlış kametlere saparlar, menli <ümlere saplanrır — kalırlar. Bunun başlıca sebebi hakiki Türk çocuklarınm.- propaganda cephesinde çok zaif bulunmala- rı, diğerlerinin de tahrikâtta çok mahir olmalarıdır. Bizim burada propağandadan kastet- tiğimiz mana, hâkikatı olduğu çibi bildirmek, ona herkesi i- her ecnebi, Türkiye'nin asi vaziyetini, beynelmilel münasebetlerdeki siyasi mevki ini çok kuvvetli görüyor. Bu, üriyetin takip ettiği akı. lâne ve dürüst siyasetin tabil neticesidir. Ecnebilere göre en zayıf cephemiz, iktısadi vaziye- timizdir, Bilhassa iktısadi mü- vazenemizdeki açıktır. Bu a- çık, kambiyoya tesir ediyor, miilf paramızı düşürüyor, hal- İkm iştira kabiliyetini azaltıyor, Hihayet memlekette umumi bir hayat pahalılığı vücude getiri- yor. İtiraf etmeli ki, bu-bir ha: kikattır. Ve bu acı hakikat, Za- man ile memleketin umumi ha- yatı ve hattâ siyasi itibarı üze- rinde daha ziyade müessir ola- bilir. f Bir memleketin bünyesini saran hastalık eğer tedavi la. bul etmiyorsa korkunçtur. Tür- kiye'nin iktısadi — vaziyetinde teşhis olunan maraz, böyle teh- likeli değildir. Kolaylıkla tedavi edilir bir şey- dir. İktmat noktasından memleketi- mizin aleyhinde menfi hüküm veren ecnebiler de itiraf ediyorlar ki, Tür- kiye'nin iktısadi açığı, kapanmaz bir | yara değildir. Memlekette benüz el deymemiş tabil servetler “lum kabiliyeti; inız bu a; değik mâî’ <ıplıeı|ıı%? gösterile- cek fasliyetlerle ax zaman içinde müuvazeneyi memleket lehine çevir- meğe ble müsaittir. Bu gibi mezele- ül şey, marazı teşhis gördükten, vu ya- t kanunlarından mülbem nik usüllerle tedaviye karar ver- iikten sonra endişeye mahal k:l.m_ıx. İşte- Tütün milletin müzaheretine n hükümetin giriştiği yeni istina mücadelc, bu takikatın timamen an- layıldığını gösteriyor. Bu mücadelede alınacak tedbir ve kararların ebem- miyetini, isabetini ecnebiler daha eyi takdir ederler. Çünkü her memleket, atağı yukarı bu tecrübeyi geçirmiş- tir 'mize olarak şunu da kaydede im ki, biz hastalığı teşhiste, hareket Ve faaliyete geçmekte çok - geç kal- Tuş değiliz. Bilâkit birçok memleket- lerin düştüğü şiddetli bulranların üne geçmiş bulunuyoruz. Eğer ka- Parlarımızı tatbikte, yeni mücadele- Yİ idarede âe kabiliyetimizi gösterir- aa Slmacak neticelerin tesiri :'lâ: ketin iktisadi simasını - dei tirmek ve balka refah vermekle kal- CUMARTESİ - 18 KÂNUNUSANİ 1930 4 üncü seme, No 44 Yabancı gözüyle| mevkii vardır. Onun için harici , da kalmıyan, yalnız kendi gör- | WUSHASI 8 KURUŞTUR W Maşmanlasarrüri : Bilrt masktanı REAEKENEU'E Dün milli iktısat ve tasarruf cemiyetinin yerli malları teşhir. gününün ikincisi İdil -Dünkü toplanış erkek vatandaşlara tah sis edlmişti. Fakat bir çok ha- nımlar da iştirak ediyordu. Kon ferans salonu tam manasile do- lu idi, Dün Darülfünun konferans salonunda toplanan vatandaşlar | “yerli malları için tte du lak bir tezahurda htılıinuyoı= demekti. Yerli maları kullanmak - için salonun —kubbesini — çınlatan alkışlar arasında kalben her kes bu uğurda ahtediyordu. Bu haraketin memleketin her tara- fında yerleşeceğinden hiç kim- seniy zerre kadar şüphesi kal- mamıştır. Dün konferans salo- nuna toplanan bütün vatandaş lar içtimadan sonra ayni emni- yetle salonu terkediyorlardı. 2 BUÇUKTA İÇTİMA Dünkü toplanış tam saat 2,30 da milli sanayi birliği - kâtibi umumisi Nazmi Nuri Bey tara fından açıldı. Nazmi Bey göste rilecek film hakkında izahat ver. di. Bundan sonra yerli bir kun- düra fabrikası kunduralarının nasıl hazırlandığını ve imal ett- dâğini gösteren bir film iraesine başlandı. Yerli kunduraların ele ktrikli makinalarla nasıl yapıldı ğını görenler bunun bizim mem leketimizde yapıldığına hayret ediyorlar ve takdirlerini de iz- hardan geri kalmıyorlardı. Film alkışlar arasnıda bitti ve kürsüye Darülfünun ihsaiyat müderrisi Zühtü Bey çıkarak bir hitabe İrat etti. ö ZÜHTÜ B. İN HİTABESİ fühtü B. ezcümlededi ki: — Aziz vatandaşlar; - yerli mallar bana neler söylüyorlar bilirmisiniz? Kadın, erkek, ço- cuk, alim, cahil, fakir zengin bü tün Türkleri hatırlarım.Bu mal | ların bütün dünyaya yayıldığı- nı görür, kuş bakışı vatanıma bakar ve rahat ederim, İşte bu| benim hayalim, alemimdir. Bü- tün hayatımda emelim bu ol- muştur. İktısatçı cepheme avdet ediyo oda yerlidir. İKTISADİ TÜRKİYE Miyacak, siyasi itibarımızı da bir kat daha yükseltecektir. B sonra: :ıxındıı_'mrhlyuuıımı İktısat cemiyeti faali kasındagiden ecdadımız bir çok görüşen olan hesapsız serdarlar ve taci- darlar zevku sefa içinde yüzer ken ve uyurken 18 inci asrın so- nuna doğru garpta sanayi haya tı doğdu. Bu sanayiin yarattığı malları sürmek için böyle sana yiin olmadığı yeri bulmaklâzım rum. — Yerli mal yemek içinde| ©: Maal, f buna Türki: iyi | Sahillerine e en son Napoliye ::m maddesi yerli olan ve ura| bir zanîn“oldıın: SA M? tgîrayamk İstanbula ge!miştir. işlenen malı demektir. Bazan ğruca Sivastoipola g'decek- bunun birincisi eksik olur, fakat| — İSTİKRAZLARIN YÜKÜ | g, e yapılan istikrazlardan Osmanlı hükümetinin yaptığı 500milyon Zühtü Bey bundan sonra h.ıl;alun liralık istikrazınm yükünü | te: kın ve fabrikatörlerin ruhlarını | nasılt omuzlarımıza yüklettiğini ve düşüncelerini tahlil ettikten| kaydettikten sonra dedi ki: leket “artık Avrupaya mevadı ip DÜN VATANDAŞLARIMIZ YERLİ MALLARI| Devlet demir ETRAFINDA TENVİR EDİLDİLER Yerli malları teşhir gününün ikincisi çok hararetli olmuştur e AĞE) Dün teşhir &dilen yerli müllarımız tidaye yetiştiren bir tarla olmi yacakır, Bu memleket atil ve af yet yolları Yürkiyede seyahat üeretleri mutedildir Altı ay sonra Adanada şimendifer konferansı toplanacaktır Şehrimizde toplanmış olan Şimendiferciler — konferansına riyaset eden Devlet demiryolla rrişletme umumi reisi Vasfi Bey dün akşam Ankaraya ha- reket etmiştir. Vasfi Bey bir muharririmi- ze demiştir ki: — * Konferansta bir hattan diğer.hatlara geçen vagonlar hakkında yapılacak — muamele ve bekleme müddetine göre a- lınacak ücret tarifesi tesbit edil Miş ve memleketimi; mendifer idarelenini | müştür. Bundân sonraki konfe- rans altı ay sonra Adanada ta- planacaktır. Devlet demiryol- |larında seyahat — ücretleri, ec- nebi memleketlerine nisbetle çok mütedildir. Sergiye '€psi iştirak et tacü tahtları yıktı ve cihana na yonkeş insanlar vaziyetinde kal Türkiye artık başkalar m*ğ_“a'"”' e rına yalnız mevaddı ipti- ,Cl’“lz KL'AI ufa yukardan değil en başlayacağız, Belki ik- daipe yelişiiren bir tarlâ || visadt kaidelerin hariçine çıkâca olmakltan çıkarak ileri ğız fakat muvaffak olacağız. giden Bir sanayi memle- BU ÇATININ ALTINDA keli olacaktır. Efendiler bu çatının altı ka- ra ve e”m güşilerde de böyle bir. kadder olan iktısadi - temelleri| içtimaa tafme olmuştu. O içti - bu suretle kurulacaktır. marh mesut neticesini elde etti CEVDET KERİM B.İN |'Gimiz istiklâl ile gördük, Bu iç- HİTABESİ — timam da. çok mesut neticesini Zühtü Beyin ü ı:. biten | Yakında göreceğimizden emin ol mutkundan .H.P. vilâ- : n ğ y:tmechıı“:::ımdın Czıı'r'â,et -SERGİ GEZİLDİ i ü Bundan sonra halk — hazırla- SARELOLAA zi veT llen * e Vei Haa Li gCakler Ka #|FİŞ Yüye UST öelasetlai rim ezcümle dedi ki: n n görüül di 4.._ Toplanışımızın gayesini m!lî !:bnhhfm hi hülâsa etmek lâzım gelirse: Ta| Miştir. öi sarrufla ve tutumlu olarak yaşa mağ abdl peymandız. * — İbrahim Tali Bey 1 1 erin | — Birinci umum? müfettiş İ- de ay yıldız taşıyan bayrağı ar- brahim Tâli B. dün lendi!xile zartesi 'günü Mardin tarikile munı saldı. Diyarbekire gideceğini söyle- mistir. —© Rus-Afgan müna- z sebatı Moskövadan . bildiriliyor: — Rüs Afgan dostlük muhadesi için müzakerata başlanmıştır. İki haftaya kadar protokolun Kâbilde imza edilmesi muhte- meldir, Afganistanın Moslova sefare tine tayin edilenNadir hanın kar deşi Moskovaya vasıl olmuştur. İki hükümet arasında eski mü- Bir Ras zırhlısı limanımızdan geçti Rus Baltık donanmasına men sup Parişkuya Kemüna isminde | ki büyük zuhlr dün şabah saat dokuz buçukta Marmaradan gel miş ve Karadenize gitmiştir. Zırhlı Selimiye önüne — gelince toplar atarak şehri selümlamış ve durmadanı yoluna devam et- Miştir, Patişkaya Kemüna iki ay ev- vel seyyana's çıkmış, biıansız Yerli mallar hazırlanırken Fakat onun başına geçmiş Cevdet Kerim Bey hariçten a Yol parası 10 lira *|büyük bir teessür ve iztirapla nazebat yeniden tessüs etmiştir | Vasfi Hey Bu hususta tadilât icrası me- |Y vzubahıs değildir. İşletme apw |il işleri tabif bir haldedir.” bilmiyordu? T Za BO v Medise ifa- || > şu datta bulunmuştu: Resimli Ay mğ'"““'?“*':"*'m".î.': Nebizade Hamdi Bein | hih simek isterim Mustafa Lüt- bir tavzill — İkeman birez serseni Muhterem Müdür Beyetendi: Milliyet'in dünkü nushasın- da Resimli Ay davasına ismi- min de karışmış olduğunu pek gördüm. Resimli Ay'ın * imti- yazını bir sene evel devretmiş- tim, o zamandanberi. bu mec- mua ile maddi ve manevi hiçbir alâkam yoktur. Hakikâtın te- zahür edeceği — şüphesiz isede beni tanıyanların hakkımda bu hbususta bir an için olsun tered- düte düşmelerine gönlüm razı olmadığından bu tavzihin neş- rine lütfen müsaadenizi hür- metle rica ederim Efendim. NEBİZADE HAMDİ P Gdi nn Düyunuumumiye komiserliği Düyunü umumiye komiser- liğine Maliye müşteşarı Ali Ri- za Beyin tayini mevzübahs ol- maktadır. Ali Riza Bey Düyu- nü umumiye koömiserliğine na- kledildikten sonra müsteşarlı- ğa Muhasebei umumiye umum müdürü Faik Beyin getirilmesi muhtemeldir. BÖ SATTTTEI Dünkü maç Tarık bedeli nakdisi bu sene zyit edilmiyecektir. Vilâyet yeni bütçesinde tarik bedelini geçen sene olduğu gbi bu sene de ıolirınlmıküıııtupiııt' miştir, — Hayır arkadaşlar; bu mem Fener: 5 Beşiktaş: 0 (Tafsilât 2 sahifemizdedir) --a | sahasını ı ı İMecisinin g: # Gucü sahifede : V— MWemlekelimizde şampan- Y 8— Ro: 2- İstanvur cume günleri na- sil eğlentyor N tevsi Ha Gazi — ö — Mecliste müzakereler: Bursa halkı vemet etmedi? burada olsum. Bugün Bursanın felâketini ilân için asılan siya- hın önünde, 6 elim haberi işiten nkaralılar, erkeği, çoluk çocuk ları Büyük Millet Meclisinin karşısına gelmeli idiler. Bize, ne duürüyorsunuz, — hayatımız, malımız, çocuğumuz - vatan uğ- runda ölmeğe hâğırdır, demeli idiler. Herkes kendi keyfinde, bas- tonu salhyarak yürüyor! Şimdi yapılacak iş nedir? Biz burada “teksir ve teshili izdivaç” hak. kında takrirler veriyoruz. Bu- nun münasebeti yok.. Millet si, makamı mu- allâyı Hilâfeti kurtarmak! İstan bulu kurtarmak, ondan sonra d! ğılıp Paditahtmız Halifeye eski- si gibi tebaiyet etmektir.Meclisi mebusanımız artık orada açılır Faidesiz şey'erle vakit geçirmi- yelim. Müftü ü ve hoca efendiler- den zinüfuz olanları memleketin ayni haleti ruhiyede bulunan,mücadelenin gayelerini ayni şekilde anlıyan başka hoca efendiler de vardı. Mustafa Lütfü hocanm hak- sızlığı, yalnız istinat ettiği cşas- larda değildi. indeki &: katlık, nihayet bir seviye ve zih- niyet meselesidir. Ancak Anka- 'raya ve Ankaralılara karşı ifade leri hiç bir suretle kendisini mâ- zur gösteremez. Ankara halkı- 'nın, ta ilk gündenberi Gaziyi ve Büyük Millet Meclisini nasıl bulun- Te SEL AAT A ne, hem de sfair rüfekaya ar- zetmek isterim ki, Meclisin şu annıda Ankara meb'usları iane toplamak, başak tedbirler itti- hâz etmek üzre belediye daire- sinde toplanmış bulunuyorlar. Bu içtima üç gündür devam edi- yor. Hattâ içlerinden Beypa zarlı Hilmi Bey, Beypazarına gidip orada mühim bir. kuvvet SERUCE MeKKEReLANARAL e vemENYUNEKAN baketessen a benDeySErSANAENASarn US N NASSSANEYASEYArNETEEzSRERaa SN 20 Bin liran Mahmut Muhtar Muhtar Paşanın mahkfimiye- tile neticelenen davada idare- nin hukukunu müdafaa eden vekilleri Emin Ali, Hüsamed- din ve Münip Beylere ikişer bin Hira ikramiye itâsına karar ver- miştir. Diğer taraftan Mahımut Muh- tar Paşanım vekilleri, Paşanım tediyeye mahküm olduğu 20 bin liranın altın: olarak talep edilmesine, 1333 tarihli meşkü- kât kanunu mucibince itiraz e- derek bu hususta Temyiz mah- kemesine müracaat etmişler, | Bu vekiller, Mahmut Mühtar Paşanım şimdiki raiç akçe olan | Türk evraki nakdiyesi ile bor- çunu ödemesi lüzimgeldiği id- ği KK ae Ş Ü 1- Fetek, Haltamın yazlmı / 2- Hikâye 5 inci enhifede : Memleke v temyize müracaat etmisler Seyriselain idaresi, Mahmut | - 'man ediyor' e inkılâp' Yazane Sürt Kebusu Hahcrut) niçin muka- toplamakla meşguldür. (Allb razı olsun sesleri. .. ) Mustafa Lütfi Efendi bu il hat üzerine sözünü geriye 1 mıştı. ** * Kürsüye gelen meb'uslar,h ayni mevzuda söz söylüyorla met etmediğini, niçin muka| met etmediğini, oradaki v 've kumandanın yanlış hareli etti tekrar ediyor ve Me Ksin asabiyet havasını tahrik “diyorlardı. Bu celsede, — Ga Paşa da bulunuyordu. Gazi F Hazretleri, yanında Miralay niformasın: aşıyan bir aslı meb'us ile beraber ön sırada uruyorlardı. Bu zat, Erkâ harbiye reisi Ismet Bey (İsm Puşa) idi. Erkânı harbiyo re si İsmet Bey (Paşa), söz ist mişti. Herkes, Miralay İsmı Beyin 'ne söyliyeceğini —meri ediyordu. İsmet Bey, Meclisi ilk defa olarak kürsüye çıkaca tı. Müşkül bir mevzuu ne kend sinin, ne de hükümetin mes'i ve alâkadar olmadığı bir - fell keti tabil haklı gösterecek bepler bulacaktı. Acaba hisi rin galeyana geldiği bir anı mantığın hükmü olacak mı Tam bu sırada arka dan bir ses işitildi: “ — Reis Beyfendi! Bendı Ğmı ıöıliyırı.'Sıniı'ııi ni busu Mahmut Celâl — Bey söz istemişti. Mahmut Beyin bu teklifi üzerine Miralay İsmet Beye sordu: “—— İsmet Beyfendi! — Cel, Bey, Bu »a hakkında T lümat vermek istiyorlar. Mı vafakat cderseniz sözü rine te:kedelim !,, Erkânı haribye reisi — İsme Bey — Peki iyi efendim. Bunuu szerine — Celâl :(;irıüyn geldi, beyanatına adı: (Devamı var.) ın tahsili işi ' : pasanın vekille Ki
