8 Mayıs 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

rr " I ç Maarif bahisleri İ Darülfünun nasıl ıslah olunur? Vasiyeti muhakeme ederken ve tedbir düşünürken acı olsa da, haki- kati görmekten bir ân Fâriğ olmamak lâzımdır. Kendimizi ve biribi- rimizi aldatmak için lüzum ve mecburiyet yoktar.,, Hahiki konuşmaktan korkmayınız. İki ıslah projesi Hükümet, umumü harbin iptidasın- da Darülfünunu lah etmeğe karar verüniştir. O saian, Durülfünn mâ“ derridlerinden mürekkep bir grup Av- rupa Darülfünunlarmdan bir kaç Da- ihüyaçlarımız için bazı dersler seçe rek onları Darülfümen programına it hal etmiş ve o Almanyadan on yedi profesör getirtmiştir. İntihap olunan dersler, yüksek bir darülfünunda oku- nan dersler olup bu meyanda lâtince, yunanca lisanları hattâ Çin lisanı da vardı. Umumi harp olduğu için, ta- lebenin azlığından dolayı lâyıkı veç- bile istifade edilmemişse de, her hal- kaldığı bücumlara anasır ve vesnitile, doğru yeni a- dımlar atmaktan geri o kalmamıştır. Heyeti tedrisiye, tecrübelerden istifa- ie ederek Darülfünun tekmil dersle | tini tedvin etmiştir. Bunların bir kıs mi kitap halinde basılmış ve bir kısmı dn basılmak üzere tahsisat bekliyor. Denebilir ki bugün bir darlfünunda okunan bütün — derslerin türkçeleri mevcuttur. Heyeti tedrisiyenin verdiği | randıman, her sene Darülfünundan çikün talebenin kuvvetlerile ölçülür. Bu kuvvetler her sene artıyor. O Bu rilecek ve bu kalanlar ile Darülfünu- nun randımanı artacaktı. 1930 da ya- pılan bu proje ile beraber, (proje B. Millet Meclisinden geçseydi ayni 10- nenin haziranından itibaren tatbik 0- funacaktı) seminer ve lâboratuvarlar. da talebe ile beraber çalışmak, tale- benin ecnebi hisanlarını takviye etmek heyeti tedrisiyeyi Darülfünuna bağir Rakı ve alaturka musiki Kabahat musikide mi, dinlemesini bilmiyeni ları, bilin ini eki Ge dinleyip x: duyarlar. Ve onlar en biri A kei eli tir. İstanbulda ben öyle eski musiki me rakıları bilirim ki konaklarında mu- siki âlemleri yaptırdıkları geceler sak gıya başlanacağı zaman, değil içki kul İanmak, hattâ çubukları ve tütün tab - lalarımı ortadan kaldırtırlardı. Toplan dıkları salon bu esnada bir ibadetha- > manzarası alır, herkes can kula- (Gazi Mustafa Kemal) — (Gazi Mustafa Kemal) bulundurmak ve kitap celbetmek ©- saslarını ihtiva eden ayrıca bir tali- matname kaleme alınmış ve bu tali- matnamenin tatbikine geçilmiştir. Ha- kikaten, bu talimatnamenin - faydalı neticeleri görülmüş ve elyevm görül- mektedir. ,1930 da hazırlanan bu yerli proje ça sonra, 1932 de hükümet Profesör Malche'i celbederek kendi: sinden bir darülfünun ıslahat projesi istemiştir. İşte bu; ikinci mlah proje- sidi lir. Muhterem profesörün projesini gör- medim. Fakat “Cumhuriyet, gazete- sinin 23 kânumusani 1933 tarihli müs- hasında projenin hututu umumiyesini okudum. Şayet projenin muhleviyat (Cumhuriyet) te yazıldığı — gibi ise, proje sahibi bize yeni bir şey öğret- miyor, çünkü projede işsret — olunan şeyler, esasen Darülfünunda mevcut ve yapılan şeylerdir. Yok, şayet pro- jede başka tedbirler gösterilmişse on- ları bilmiyorum. Şu halde madem ki projenin muhteviyatı bence meçhul dür, ve şayet Darülfünunun yükseltil- mesi için gösterdiğim yollar, projede zikredilmemişse, ben de on sekiz se- nelik bir profesör Darültümu numuzu bir Avrupa ü pe viyesine yükseltecek çareleri arameyı ve neticeyi açık açığa bildirmeyi va- tani bir vazife addediyorum. 1930 da, müderrislerin bir kısmını çıkarıp maaşlarını kalanlara vermek esasları ürerine o Darülfünunun ıslahı projesini kaleme alanlar ve alâkadar olanlarca, artık, ondan sonra, Darül- fünunumuz, bir Avrupa o Darilfü- nunu seviyesine çıkacakmış, Neden? Vökiü, maişet kaygısı olmıyan müder- ris olsun, memur olsun, amele olsun işine daha ziyade dikkat eder ve ma- aş arttındmasının verdiği o sıcaklıkla © işin randımanı artar. Fakat bu ram- dıman yüzde beşi geçemez. Binaen- aleyh 1930 senesinde Darülfünunce hazırlanan proje, Darülfünunumuzu Avrupa Darülfünunları seviyesine çi nin projesine benzer veya onun mu- addel bir şekli ise Darülfünunumuz iste- | nilen mertebeye çıkarılamaz. Neden? | Darülfünunumuzu, bir Avrupa Da- rülfünunu mertebesine çıkaracak ye- güne kuvvet, Darülfünun Profesörle- ridir. Darülfünun Profesörü ne demektir? Bunun cevabını gelecek makalede yazarım. Derli lm Avram GALANTI erde mi? ğile ve büyük bir huşu içinde çalman parçaları dinlerdi. kinin verdiği neşe kâfi gelir ve onları ispirtodan neşe dilenmek külfetinden kurtarır. Musikinin ahlâkı tasfiyede büyük hizmeti olduğu inkâr edilemez. - Yal. ve ga va ki br gep ön kete ele” gi me ibi bizim eski güzel parçala- de gülteleri gayri ahlâki ale nevinden bir takım kıymetsiz. şarkılar tutmustur. Bu şarkılar, elbet- te ki sarhosların ve kendinden geçmiş « Ortada kabah: de değil, ie nie İerdedir. Konferans Doktor Fahrettin Kerim Bey bu, niva İZ lerle kğ Tu bir konferans verecektir Darülfünunun Islahı i Ns (Başı Linci sahifede) .Dunun ilahı meselesi otrafında Maarif Vekâleti ile temaslarına. devam etmektedir. Bugün saat 15 de M. Mal- ehe ile Fakülte Kiril esad dam ball, Meri > Vekili dek, Reşit Galip Beyin liği altında top- lanmuşlardır. Bu toplantıda Maarif Ve- kili Bey Darülfünunun islahı hakkında nin fakültelerinin ıslahı hakkındaki mü- map Mei ederek hu mütale- ver lâyiha halinde yazıp yarına | dağ getirmelerini tebliğ buyurmuslar- | | Kahve ak (Başı 1 İnci sahifede) gir, İhraç edilecek Türk malmn b rinci sene için yüzde otuz beşi, ikinci söne için yüzde yetmişi, üçüncü sene de yüzde yüzü Brezilya ve Cenubi Ameri- kaya sevkedilecektir. Birinci ve İkinci seneler Brezilya ve Cenubi Amerilorya sevkedilecek mallardan geriye kalanları diğer hariç piyasalarda satılabilecektir. Bundan başka mukavele hükümleri mu cibince kahve fistları borünkü gömen | dununa inmiş Yapılan bir herila yöre kahıvü fit. larında okka başıma 26 H5 30 kuruş ka: | dar bir tenezzül vukua vukua selebektir. Bu- | gün imzalanan bu mukavele ile 3 sene | zarfında 6, 7 milyon liralık “malımıza yeni bir pazar bulunmuş oluyor ve ba kahve için etten» döviz cıkmaması temin edilmiş balumiyor. Sulh için tehlike İtalyanlara göre Ver- sailles muahedesi VAŞİNGTON, 7 A.A. — M. Rooss velt ile İtalyan Maliye nazırı M. Yang ve İtalyan elçisi M. Rosso urasnda ya, Bu konuşmalar sona erdikten sonra çıkarılan beyannamede siyasi ve iktısa- di meseleler ürülmeşter. Görüşmeler csna sında biç bir anlaşma elde edilmemiştir. Fakat bu konuşmalar M. Roosevei İtalyan noktai aazarını öğrenmesine im kün vermiştir. Konasmalar esnasında silâbları azalt ma konferansının çalışmalarının. şündi- ki vaziyeti uzun uzadiye tetkik ökmiş. tir. Bu görüşmelerde mruahedeli den gözden | geçirilerek değinilen meselesi de konuşulmuştur.” Italyanlar Versailles | muwahedesinin ala içim ilini, Kr hk ve art çe ya çıkardığını, bu mnbedede bazı de- ikiler yapılması lâzem geldiğini söy ledikten sorma bu işin en mülüm olan mevcut munhedelerin hüküm noktasının mevcut süz bir hale gelen maddelerini hemen değiştirmek değil, fakat tadil osasının kabulünden ibaret olduğunu teyit etmiş- lerdir. Tebliğe göre VAŞİNGTON, 7 A-A. — İtalyan Amerikan leri bittikten sonra M. Roosevelt ile M. Yung tarafından neşredilen müşterek bir tebliği de bil hasın deniyor kiz İktisadi istikrar için siyasi büzur ve sükümen esas olduğu, iktesndi bir silâh. ğa imkin hüsl olacak hir dünyada ka- bil olabileceği hususlarında tamamile mutabık bulunuyoruz. Gümrük tarifeleri sabasında © beynel- milel ticarete sedçeken diğer €nğeller hakkında bir mütareke yapılma en ile ri safhada gelmektedir. Kambiyo kerymetleri içim sabit bir öl. v— bütün dünyada yeniden toessüsü İzm geldiğini ve bu ölçünüm ancak al- tn olabileceği zannında olduğumuzu beyan hususunda da vutabik bulumuyo- ruz” Amerika fi oi manevralar: bitti SAN PETRO, 7 A. A. — Amerikan sahilleri . sese or oi e GEREN Aa yreeemeneereseseeeeesesereses ESERSE HARİCİ talimlerinde bu unacak Fransa endişede M.Daladier endişelerini meydana vurdu PARİS, 7 A.A. — M. Herriot reisi- cümhur M. Lebrun ve Başvekil M. Da- lndier ve hariciye nazmı M. Paul Bon- coar ile görüştükten sonra dün akşam Maliye nazırı M. Bonneye Vaşingtonda yaptığı işleri anlatmış ve her iki nazır Vaşingtonla M. Roosevelt ile vâki gö- rüşmelerde konuşulan mali ve siyasi me selelori tetkik etmişlerdi Amerika ije Fransa arasındaki bütün | güdüklerin kaldırılmasını isteyen M. | Dabedier de bir hükümet eeisisin duy- | bileceği şu endişeyi izhar etmiştir: | Amerika parlimentosu, ML Roosevelt | i ananevi bitaraflıktar ayrılmak volun- daki temavülünde takip edecek mıdır? | Ve Fransiz eflâri mumiyesi de ileri sureti tesviye bulunması Amerika par- lâmentorunca temin edilmelsizim geçen 15 birinci kânunda, vadesi gelmiş olan tsksiti ödemeğe muvafakat edecek mi- | dir? Diğer taraftan Petit Parisien gazetesi, borçlar hakkında M. Hevriot Vaşington- dan ayrıldıktan sonra ortaya çıkan ye- ni bir unsurdan bahsetmektedir. Mezkür| gazete Amerika hülelmetinin borçlar hakkında umumi bir yeni sereti tesviye plânı hazırlıyacağını yazmaktadır. M. Venizelos Divanıâliye mi sevkedilecek? ATINA, 6 — Meclis müzakeratı çarşamba günü başlazısma ve bu i ma devresinde M. Venizelos'un & Hitler doranmanın BERLİN, 7 A.A. — Başvekil M: Hit- ler Alman harp filosunun 22 ve 23 ma. yıztn Baltık denizinde gece ve gündüz yapacağı talimlerde hazır bulunacaktır. M. Mac Dona'd Cenev- reye gitmiyor LONDRA, 7 A.A. — Gareteelrin © dindikleri umumi intiba, M. Mac Do- nald'in Cenevre'ye tekrar gitmesi ihti- malinin şimdilik zikinlerden çıkarılması lâzrm geldiği merkezindedir. Müstemlekât nazırı Kıbrıs'tan yazılıyor; — Geçen çarşam HABERL İ yahatine başlıyacaktır. Resmi makama- ça R Borçlar meselesi kari demokrat liderlerinin kararları LONDRA, TAA. m ir gaze imei maliye mdlieeğeki Bel mokrat liderleri harp borçlarının ml tilmasını yahut büsbütün komgteye teklif olmasi siyasi bir falâke te e bir bariket olacağını M. Ro- 'e bildirmek hususunda mutabık işl LONDRA, 7 A.A. — People gazetesi Do- desini hâmil olarak Vaşinrton'dan dön- müştür. Bu esasi lr? 1 — 15 haziran talesitine ait tediye. lerin tecili, 2 — Gelecek senelik taksitler tutarı nın külliyetli surette azaltılması, LONDRA, 7 A.A. — M. Roosevelt'- in müşavirlerile hariciye nezâreti yüksel memurlarının harp borelarmın tecilini M. Roosevelt'e tavsiye ettiklerine dair ortada dolaşan şayınlar hakkında resini malümat edinmeğe imkân bulunamamış- ter, Hariciye sezareti mahfellerinde bu mesele hakkında radece yapılan beyana- ta göre bu iş M. Roosevelt'in takdirine burakılmaştır. Kral Faysal Hz. Bu ay içindeTürkiyeye geliyor BAĞDAT, — Kıral Feysal Hazretle- ri Mayısın yirmi beşinde bir Avrupa s€- tın malümatına söre kral Mayısın yir- mi beşinde Bağdattan Şama gelecek, 2 gün Şamda kaldıktan sonra Ekspres dor yanla Türkiyaya hareket edecektir. Kı- ral Hazretlerine Hariciye Vekili Nari Paşa Esaait ile Maliye Vekili Yösin Pa şa Elhâşimi, Ferik Taha Paşa Elbaşimi refakat edeceklerdir İrak Kıralı Feysal Hazretlerinin Re- iscümhur Gazi Hazretlerile Başvekil Is met Paşaya hediye ettikleri Arap atları Beruta gelmiş ve Ankaraya gönderilmek üzere trene irkâp edilmiştir. Gazi Hazretlerine hediye edilen at- lardan üçü paha biçilmiyecek kadar kıy metlidir, —— Adalet divanında Ame rika mütehassısı VAŞİNGTON, 7 A.A. — M. Roose- ba bir deniz tayyaresi ile İngibiz hr temlekât Nazırı Şir F. K. Lister, Lefko- hakk amaaa sün alda velt, ard Darülfünenu hukuk mü derrislerinden M, Manley o Hudson'u yollan ale dei A gpiin. Sanat Mektepleri Hükümet mesliğe yeni bir iâyiha verdi ANKARA ,7 ( Telefonla ) — Sanat mektepleri bir kül olarak Ma arif vekâletine devredilecektir. Bu hususla hükümet, Millet Meeli Lâyihanın ihtiva ettiği esaslara gö re Ankara, Konya , Diyarıbehir, Kastamonu, İzmir, Bursa, İstanbul ve Edirne sanat mektepleri mevcut bina ve müştemilâtı ve bütün eşya ve tesisatile birlikte Maarif vekdle tine devredilecektir. Bu mekteple - rin ve yeniden tesis olunacak mes- lek müallim mekteplerile “Tehni- kum” ların her türlü ihtiyaçlarına karşılık olmak üzere her vilâyet bütçesinin yüzde 4 ünü ihtiva et- mek üzere “kız ve erkek sanat mek iepleri, kız ve erkek meslek mual- lim mekteplerile teknikamlara yar dim hissesi” adile bütçesinde husu si bir fasıl açacaktır. Bu hisseler, her vilâyet defterdarlığında hasu- si idare varidalından üç taksitle tahsil edilerek umum müvazene namına hesaba geçirile- cehtir. Maarif vekâleti, bu tahsisat la yeni kız ve erkek sanat mektep- leri kız ve erkek meslek muallim mektepleri ve teknikumlar açma- ğa, mevcat ve yeni mek teplerin arazi mübayaası, inşası te- sisalı, ücret ve maaşları için sarfi- yat yapmağa salâhiyettar olacak- tır, Mevcut ve açılacak müessese- lerden her birine üç - beş bin lira arasında mütedavil sermaye veri- lebilecektir. Bu kanunla temin edi lecek taksisatla idare olunacak mekleplere lr m iştirak hiz lebe alınacaktır. Türk Yunan Müzakereleri ATİNA, 7 (Hur; — Türk - Yunan müzakeratı etrafında temas lar devam etmektedir. Yarın (bu- gün) geri halan ufak tefek mese- lelerin halledilmesi için Yuann Ha riciye nazırı M. Maksimos ile İkte- sat vekili Celâl ve Hariciye müste- şarı Numan Rifat Beyler arasında mühim gelya olacağı söylen mektedi: bitsin ii liler imza edilmesi mahtemeldir. (İİ MEMLEKETTE MAİ (İli Tenekeler dolusu altın İZMİR — İzmirde son zamanlarda define bulunduğu hakkında pek çok ih- barlar yapılmaktadır. Son ihbar; main bir dükkü- nu döşemesi dolusu altın bulunduğu yolundadır. nlar. Fakat . raştırma yapmak için bütçede tahsisat kalmamıştır, Bunun için, esâşen define araştırmakla şöhret kazanmış olan, om lik müdürü masrafı kendi hesabıma ol- mak üzere mevcudiyeti haber verilen bu defineyi uratnağa başlamıştır, Ayr ağzında bir bacak BOLU — Bolu civaryğaki ormanlar. da garip bir vak'a olmuştur? Fitdrışıh- lar köyünden Ahmet ve Rızâ ormana © dun kesmağe gidiyorlar. Fakat bir müd- det sonra başka istikametlere aiyriliyor- karşısına Eğe mıntakasında ziraat işleri İZMİR — Eğe mıntakası ziraat tep kilâtinın sslağı; için Ziraat Vekâleti te rafından bir proje hazırlanmıstır. Pro- je İzmire gelmiştir. Bu projaye nazaran mesleki, ilmi hüviyetini vermek lâzım. dır. Bu maksatla Vekâlet zirant müte- takası projeye nazaran şu suretle tesbit edilmiştir: Mıntaka: İzmir, Manisa, Aydın, De- nizli ve Balıkesir, Çanakkale, Muğlanm şimal İkısmı, belki de Burdur ve İsparta, Bu mıntakalarm kadrosu şöyle tan- zim edilecektir. fetiş, her bir Vilâyette mümkün oldu- ğu kadar idari ve kırtasi vezaif ve kül fetlerden kurtarılmış bir zirmat müdürü, mühim kaza ve nahiyelerde Vilüyet zi- raat müdüriyetine bağlı ziraatçiler bulu- nacaktır. Bu mütehassıslar bulundukları mınta kanım hususiyetlerinc göre bilgi sahibi olacaklardır. Meselâ süt sıntakasında sütçülük mütehassısları, zeytin inıntake. sında zeylin mütehassısı, tütün munta. kasında tütün mütehassaları bulunacak İdama mahküm oldu EEE kıza tutulmuştur. Hakkı is- minde bir delikanlı da bu eml üzre kandı evine meri e Ömer, buna çok he ilç Hakkyı Kredi yakalıyarak rakibini birçok yerlerinden bıçakla yaraladıktan sonra, sopa ile vü” cudunu ezmiş, kaburga kersiklerini pi rg rg sürükleyip türlü işkence ile Le Yareliyi & dürmüştür. Yumurta oyunu KALECİK — Yalım köyünde köy İngiliz konsolosu ÇANAKKALE, 7 (Milliyet) — Inzil- terenin İstanbul jeneral konsolosu Haf bugün İstanbula hareket etti. Müthiş bir soğuk ERCİŞ, — Soğuklar pek şiddetlidir. Kuşlar, bilhasaş soğuğu mütehammil 0- fan kargalar bile yuvalarında donup öl- mektedirler. Ördekler sudan çıkıp hava da uçarlarken damakta ve ölerek yere düşmektedirler. Her taraf karlarla örtülüdür. Hayvan Altın kaçırırlarken MERSİN, — Kuyumcu Antuvas ile i yanlarında miktar da altın olduğu halde otomobille Suriye- ye kaçarlarken yakalanmıslardır. Bir faica ADANA — Adanaya yarım saat me- safede Balcı Ali köyünde çok feci bir kaza olmuştur. Be köy ahalisinden ikisi Katil çocuk IZMİR, 7 (Milliyet) -- Ödemi gin Gölcük la Burgaz kö- Yazdim ei He ile gm LR ef Ön isminde yaş İzmir Mak eide IZMİR, 7 (Milliyet) — Hapisha eki mahkümların nedi adedi fazla çlduğundan banlardan bir kumu kazalar hapishanelerine gönderile Gümrük tarifesinde değişiklik ANKARA ,7 ( Telefonla ) — Glnik Tinmnüne bağlı tarifenin 465 ve 466 numaralılarının değişti rilmesi hakkında hükümet meclise bir lâyiha vermiştir. Bu lâyihaya göre 465 numaralı tarifenin $u şe- kilde tadili teklif edilmektedir: Manyezitler A lüle taşı ham; yüz kiloda 75, mamulâtı yüz kiloda 2500. Tabi Karboniyeti mağniezyam ham cevherden yüz kilosunda 50, hami edilmişinden yiiz kilosunda beş, mamulâtından yüz kilosunda 450, 466 numaralı tarifenin kaldırı! ması teklif edilmektedir. . Vali Bey geliyor ANKARA ; 7 ( Telefonla ) — İstanbul valisi Muhittin Bey but ak sam İstanbula hareket etmiştir. Kaymakamlar arasında ANKARA, 7( Telefonla )— rü Beyler tayin edilmişlerdir Maarif Vekilinin ziyafeti ANKARA, 7 (A.A.) — Maarif vekili Dr. Reşit Galip Bey tarafın dan lisaniyat âlimi M, Deyn şerefi ne İsmet Paşa Kız Enstitüsünde bir çay ziyafeti verilmiştir. Türk dili ve Türk tarihi tetkik cemiyeti azalarile Maarif erkânı ziyafette bulunmuşlardır. Karşıyaka için su İZMİR, 7 (Milliyet) — Şehir meclisi Karşıyakaya isale edilecek su işini görüşmek için fevkalâde iç timaa çağırılmıştır. Bağcılarınmüracaatları İZMİR, 7 (Milliyet) — Alaşe- hir, Salihli ve Kasaba bağtıları ü- | züm fiyatlarında baş gösteren te- nezzülün önüne geçilmesi temenni lerile Başvekâlete telgrafla müra- caat etmişlerdir.