October 30, 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Mefküre Gazeteciliği İdarehanesi: İzmir - Gazi Bulvarı “Yeni Asır, yurdunda || Balkan ittihad Türkiye ve Yunanistan Sulh ve müsalemeti temine natuf her teşebbüsü büyük bir İnemnuniyetle karşılayan, ve ha- rici siyasetinde, bilcümle komşu İve büyük devletlerle dost ge- İçinmeyi bir umde ittihaz eden "Türkiyenin, bu gayeye müteveccih hareketlerde, başlıca bir mürev- viç olması pek tabii idi. Nete- kim, Mösyü Venizelostan sonra, Macar başvekili Kont Betlenin, Ankarada ayni samimiyet ve hararetle karşılanmasında, bu- nun gayet parlak bir nişanesini görmemek mümkün değildir. Tahakkuku bir tulü emel gibi uzayıp giden Avrupa birliği ta- savvurlarına mukabil, Balkanlar- da kuvvetli bir zümrei düveli- yenin teessüsü bir zarureti yasiye olmuştur. Balkan ittiha, fikri, bazi ricalin kafalarında doğmasile ölmesi bir olmakla beraber, yeni bir tasavvur de- 'Balkanı, Balkanlılara,, bırakan düstur, ta Berlin kongresinden beri, dillerde dolaşmakta idi kat (324) meşrutiyetinden sonra bile, ganç Türk hükümetini, (has- ta adam) telâkki etmekte de- vam eden Avrupanın, hastanın mirasını taksim em balkan- larda uyandırdığ. ihtirasatı siya- siye, bü tasavvurun bir teşeb- büse inkılâbını imkânsız bir ha- le getirmişti; Avrupa, küçük devletleri, da- imi surette kundaklamanın ce- zasını ağır surette çekti. Bal- kanlarda patlıyan bir silâh bü- tün dünyayı, harbıumumi bade- resine sürükledi. Milyonlarca can, milyarlarca servetin ziyama bais- olan hailenin felâket amiz neta- yici, hâlâ bugüne kadar tamamile tanzim ve ıslah edilememiştir. Umumi harptan sonra, Avru- pa müvazenesinde, büyük tahav- vüller oldu. Geniş imperatorluk- lar, bir takım küçük devletlere inkısam, ve bazı küçük devlet- lerde, cihan siyasetinde ehemmi- yetli bir unsur olacak derecede tevessti eylemiş bulundu. Bu değişikliklerle, gerçi, muh- telif milletlerin, bu meyanda bil- hassa Balkan devletlerinin amali siyasiyeleri temamile tatmin €- dilmiş, ve beynelmilel münazaa ve ihtilâf mevzuları kalmamış değildir. Çünki, umumi harbin tevlit ettiği tahavvülâtı düveli- yede, hâdisatın mantıkı dej harbın icabatı hâkim olmuştu. Fakat, her ne olursa olsun, bu- gün dünya milletlerini sevk ve idare eden siyasetin umumi te- mayül ve teveccühü, ihtilâfların sulhan tesviyesini amir bulun- makta, bilhassa, iktısaden an- laşmak zaruretleri, devletleri, zümre, zümre yekdiğerine takar- rüp ettirmektedir. Büyük iktisadi ceryanların tevlit ettiği bu umumi hükme zamimeten, Balkan devletlerinin yekdiğerine karşı hususi ve Av- rupaya karşı umumi vaziyetleri, devletler arasındaki takarrübün samimi bir anlaşmadan ziyade kuvvetli . bir ittihat halinde ta- karrürünü / icat ettirmekte bu- lunmuştur, Şimdiye kadar Balkan ittiha- dı fikrinin tahakkukuna mani teşkil ettiği iddia. edilen sabık İzmir felâketi hakkında mer- keze “gönderilen haberler üze- rine Hilâliahmer merkezi umu- misi içtima ederek felâketzede- lere müessir surette yardım e- dilmesine karar vermişti. Bugün şehrimiz Hilâliahmerine merkez-' den gelen bir telgrafta felâket- zedelerin £ ihtiyaçlarını karşıla- mak için 20 bin lira gönderil- diği bildirilmiştir. Hilâliahmer daha geniş ve etraflı bir surette seylâpzede kardeşlerimize yardım edecek- tir. Bütün seylâpzedeler Jandi ma mektebine nakledilecektir. Burada on beş gün kadar iskân olunacaklardır. Yollar temizlene- rek vatandaşların endişeleri sü- kün bulunca felâketzedeler Hilâl hastanesinde yerleştirilecekler- dir. Bunların iaşeleri ve sair bütün ibtiyaçları o Hilâliahmer ve Himayei etfal cemiyetleri ta- rafından müştereken deruhte e- dilmiştir. Belediye bugünden iti- baren bu vazifeyi iki şefkat mü- essesesine devretmiştir. Sıcak yemek: Dün seylâpzedelere 3153 ok- ka ekmek ve 120 okka zeytin tanesi dağıtılmıştır. Sezlâpzedelere bütün Hilâliah- mer tarafından öğleyin etli pirinç. lapası akşam etli nohut verile- cektir. Hilâliaamer muhasebecisi Ha- san bey bu işin tam bir intizam, dahilinde yapılmasına nezarete memur edilmiştir. Hilâltahmer mümkün olduğu kadar seylâp- zeleri bir araya teksife çalışıyor. Bu iş bitince sicak yemek tev- ziatı daha kolay olacaktır. k Seylâp zararları Seylâp âfeti tarafından gerek merkezde gerek mülhakatta hu- #ule gelen zarar ve ziyan mikta- rını ticaret odası muhtelif kol- lardan tesbit ettirmektedir. umumi harpten sonra değişmiş bulunması, bu meyanda, bilhassa “Türkiye" in, çihan milletieri muvacehe- de sözünü geçirir, kavi ve adir bir mevcudiyet olarak ih- razı mevki © eylemesi, dünyanın sulh ve selâmeti' için çok fay- dalı bir teşebbüsün, hakikat sa- hasında tecellisini temin edecek bir müeyyidedir. “. Balkanların şimalinde yerleş» miş üç mühim devleti bir araya toplyan Bükreş konferansından evel, geçen sene, Balkan itti- hadı esaslarını hazırlamakta bu- lunan komite, raporunu ikmal etmiş, Türkiye, başta olmak üzre bir çok Balkan devletleri, Atina müzakeratına iştirak eylemişti, Akalliyetler meselesinin bi- dayeten halli, ve Cemiyeti Ak- vamın esasatına uymak gibi bir takım dikenli meseleler bir ta- rafa bırakıldığı halde, raporun esas noktalarına iştirak etme- mek için ciddi hiç bir sebep Seylâpzedeler Hilâliahmer umum merkezi 20,000 lira Bugünden itibaren felâketzedelerin bütün ihtiyaçları Hilâliahmer ve Himayei etfal tarafından deruhte edilmiştir Neticenin bugün akşama kadar alınacağı zannediliyor. Akşama kadar tesbit mua” melesi ikmal edildiği takdirde hakiki zarar ve ziyan miktarını karilerimiz Yeni Asır refikimiz- de okuyacaklardır. : Rozet tevziatı Himayeietfal cemiyeti mami- na rozet tevzi için tefrik edilen mektepliler daha sabahtan faali- yete geçmişlerdir. Halkımız bu ulvi gayeli çem- iyetin rozetlerini sevinçle kabül etmektedir. Göztepe tramvayları Göztepe tramvay hattını tat-| birini deruhte etmiş olan müte- ahhit ameleyi dün akşamda sa- baha kadar çalıştırarak hattın tathiratını ikmal etmiş ve tram- vaylar dünden itibaren işlemeğe başlamıştır. Tramvayın hattın müntehasına kadar işliyebilmesini & teminen yıkılan o Reşadiye köprüsünün inşaasına devam edilmektedir. Tevziat başladı Hilâliahmerce tedarik edilen don, gömlek, fanile ve çorap gibi eşya tevziine bugün baş- lanmıştır, Teberrüat Vatandaşlar bu gün sabah- tanberi hilâliahmere gelerek iane defterine isimlerini kaydettirmek suretile seylâpzedeler için te- berrüatta bulunmağa başlamış- içinde evler: NN bir çok evlerin hâlâ su içinde olduğu bildiril- mekte ve buna kimsenin alâka- dar olmadığından şikâyet olun- maktadır. Bu vaziyette kalan aileler hastalık tehlikesine ma- ruz bulunmaktadırlar, yoktur. Gerçi, ttan halledilmesi lâzımgelen bazı pü- rüzlü mesailin mevcudiyeti, ka- bili inkâr değildir. Fakat, bun- lar, mütekabil £ fedakârlıklarla müsareaten tesviye edilmesi im- inde bulunan işlerdendir. Bulgaristana, Adalı denizinde bir alakroğ ERER, Atina konferansında teklif ve müzakere edildiğine bakılırsa, Yunan-Bulgar anlaşmasının, su- huletle tahakkuk edecek bir m: rada bulunduğuna hükmedilebi ArnavutlarlaSırplar ve Yunanlılar arasındaki mesailin, ayni mecra- yı takip etmek şartile, bir hal çaresine iktiran edeceği, bes- lenilen ümitler meyanındadır. Henüz, bütün safahatını ik- mal etmiyen bu muhtelif anlaş- malarda, bazı büyük devletlerin hoş nazarla görmiyeceği nokta- 30 Teşrinievel | iin. önderdi el |laşılmaktadır. Düveli muazzam. Mahalle muhtarı da felâket- zede olduğundan, kendi derdile meşgul olmaktadır. Demir Meh- metçik sokağı kâmilen su altın- dadır. Belediyenin bu mahalle- ri su istilâsından kurtarması ve yardım etmesi bekleniyor. Cen kurtaranlar Aydın demiryolları ustabaşısı M. Keller'in - seylâp esnasında hayatını - tehlikeye koyarak on bir kişi kurtardığını ve vagon- larda yerleştirerek istirahatlarını İtemin eylediğini memnuniyetle ve şükranla haber aldik. Kurta- rılanların minnettarlına tercüman oluyoruz. Ekrem Hayri B. 8. 0. Fırkası İzmir Ocak re- isi Doktor Ekrem Hayri Bey- «fendi, seylâptan on ziyade felâ ke gören mahalleleri ve bu me- yahda Kahramanlar feliketzede- lerini ziyaret etmiş, çok acıklı vaziyetlerini yakından görerek ihtiyaçlarile alâkadar olmuş ve uzun müddet aralarında kalarak hastalarına muavenette bulun- muştur. Bkrem Hayri beyin ziyaret ve hastaları tedavisi, felâketzede kardeşlerimizi çok mütelassis etmiştir. Ekrem Hayri bey bu Liderin Müfteriden davası beyefendinin Serbes Fırka aley- hinde tefevvühat ve müfteriyafta bulunan Bursa valisi Fatin bey aleyhinde ikame ettikleri dava Eskişehire nakledilmiştir. Oğu n öj En büyük üstat Türkiyede, Venizelos kadar gayız ve hiddetler uyandırmış bir başka ecnebi devlet adamı güç bulunur. Giritli poli- #kacı kendi milletine çok eyilikler yap» tığı için biz “onu tabiatile sevmezdik, Sonra zaman geçti, Yunan ırkının en büyük hulyası üzerinde muazzam bir inhidam vuku buldu, ve yakın şarkın çehresi değişti: Öyle zgnnedilebilirdi ki . yılları değil, asırların biriktirdiği. kinler ve intikam duyguları en yüksek derecesini bul- muştu, Biz onları, sebepsiz taarruzları ve arkada bıraktıkları harabeler ve fe- lâketler yüzünden affedemiyorduk.On- ları asırdide ruyalarını yıktığımızdan, bu fopraklarla “alâkalarıni kestiğimiz- den, hulâsa zaferimizden dolayı. bizi affedemiyorlardı. Öyle denebilirdi ki yeni Yunanistanı yapan Venizelosla yeni Türkiyeyi kuran Gazi arasında birleştirici bir nokta kalmamıştı, Türkiye sanki ebediyen eski Dir kinin hatırası üzerinde yaşayacak, Yunanistan sanki müebbeden imkânsız Bir itikam fikrinin arkasından koğap caktı. Halbuki işle Venizelos Ankarada” dır. Yunan başvekili orada gayız say- halarile değil, alkışlarla — karşılandı. Yunan bayrakları yerlerde sürükler: medi, bizim şanlı sancağımızla yan yana sıralandı. Yüz seneden beri yalnız harp meydanlarında, kan ve ateş içinde karşılaşmağa ve çarpışmağa alışmış olan kırmızı - beyazla mavi - beyaz şimdi kucaklaşıyorlardı.. Demek bir devir bitmiş. yeni bir devir başla- yordu, Evet en büyük üstat olan zaman hükmünü gösteriş ve dersini vermişti. zavallı ailelere bir an'evel mu- avenet temini için lâzımgelen teşebbünlerde Uulunmuştur. Yıldırım Bir zavallıyı öldürdü Tire, 29 (5.C) — Dört gün- denberi devam eden yağmurlar- dan fazla hasarat yoksa da ışık- lar karyesinde Arnavut Veysi oğlu Arduş'un hanesine yıldırım düşerek Arduş'un vefatına sebe- biyet vermiştir. dan mühim bir kısmının, hiç ol- mazsa zahiren, bu ittihat lehinde bulunmuş olmaları, ittihadın tah- kkukunu teshil edecek avamil- dendir. . Dö Yukarıda ima ettiğimiz gibi cihan sulhu ve iktısadiyatı nok- tat nazarından, çok ehemmiyetli bir işin, henüz son safhasına gelinememiştir. Siyasi müzake- rat ve teşebbüsat tamamile ik- mal edilmemiştir. Yalnız, bu İş üzerinde kuvvetli hatvelerle, yü- rünmekte olduğunu gösteren asâr ve delâil vardır. > Gerek Yunan, gerek Macar Başvekillerinin Ankara temasla- rı, müsbet netayice iktiran et- tikten sonra, meselenin (en esaslı noktası halledilmiş olacak» lar, yok değildir. Ancak, Atina konferansının, Avrupa Matbua- ının ekserisinde, güzel intiba ve telâkkilerle karşılandığına göre, Balkan ittihadı. fikrine, Avrupanın engel olmıyacağı an- tır. Çünki iştirakimiz veya mü- zaheret ve muvafakatımız olma- dıkça tahakkuk etmesi müstehil olan bir. ittihatta, her şeyden era, Türkiyenla tatma ediş bulunması ieapeder. M. Venlse- Jptida pürüzleri temizledi, sonra ebedi kin ve intikam yığını zannedilen hissiyatın altıada kin ve intikam hislerini körük- iiyecek bir şey kalmadığını gösterdi. Buna herkes memnundur. Bir düşmanın dost olmasından daha büyük bir mu- zafferiyet olabilir mi ? Evet zıt zannedilen fikirler ekseriya en kolay birleşirler. Fransızlar onun İçin “ müntehalar buluşurlar , demek- tedirler. Beynelmilel hayatta bü doğru be milli hayatta evleviyetle doğrudur. Hüsnü niyet sahipleri için anlaşmamak İmkânsızdır. - Yeter ki müşterek bir gaye olsun: Beynelmilel sahada sulh ve müsalemet, milli sahada refah ve Saadet! B.A, ve kont Betlen gibi yüksek ricali siyasiyenin, bu mühim- möye tevfikı hareket edecek- lerinde şüphe yoktur. Bu vesile ile, İsmet paşa ka- binesinin harice karşı takip et- mekte bulunduğu dürüst ve me- tin siyasetin takdirkârı olduğu- muzu, bu sütunlarda alenen iti- raf etmekten bir zevki mahsus duymaktayız. Esasen, fırka mücadelelerinin, yalnız ken- dimizi alâkadar eden bir kardeş ğunu, ve harici mesailde, muha- lif, muvafık bütün Türkler yek- pare bir kütle hâlinde, hükü- metin siyasetine tasvipkâr bir bir vazifeşinslik addederiz. Çünkü, İsmet paşanın haricen kazanacağı muvaffakiyet, Tür- kiyenin muvaffakiyeti demektir. Nüshası - Heryerde. 5 kuruş Tür Miyiz İstanbul, 29 ( $.C ) — Serbesili Cümhuriyet fırkası Lideri Fethi | B para istiyor. $ ekmek Ş yazmak ve söylemek. Özin çatlarla çehre getiriliyor. K mışlar, memleketteki son|& Ş yar edilirse aradaki azim fark münakaşasından ibaret bulundu- İğ müzahir olduğunu, kaydetmeyi, i Serbest Bu hakikatın, dost düşman, bü- tün dünyaca, böylece bilinmesi lâzımdır. Fırsat düşkünleri. ileğ mücadele edecek bir makam mevcut değilmidir ? İzmir büyük bir felâketin ıstırap ve tesiri içerisinde kıvranıyor. Fakat Lulanık suda balık avlamak istiyen- ler de ipliklerini boyayorlar. Vesaiti nakliye keyfe göre Vatandaşların bulmakta müşkülAt gektikleri / görülüyor. Bazı emtia fiatleri yükseltiliyor. Tabi bu işlerle alâkadar bir kimse çıkıp ta « Ne için» demiyor. İdare kudret ve ka- biliyeti. ancak böyle fevka- lâdo zamanlarda belli olur. Şu veya bu meşgale ihtikârü göz yummak için kâfi bir sebep teşkil edemez. Biz de nelerden bahsediyoruz. Tabii yaziyetlerde bile ko- panlan gürültülere kulak $ tıkayanlara fevkalâde zaman- larda dert yanıyoruz. Ne ya- pahm ki bizim vazifemiz Ş Onların da işleri istirahat- Ş lerini bozmamak olsun, zarar yok. Bir gün gelir top yektin $ rabatlarını kaybederler, Mİ letin sahın çekerler. Bakınız; Bir misal zikrodelim; Bir Ş kaç gün. evveline kadar İz mirde benzinin tenekesi dök- me, 400, -teneke.ile 420 kuruş idi. Şimdi dökme 425 teneke ile 456 kgruş oldü. Yani 25 ve 86 kuruş zam gördü. Gaz Ş fiatleri de yirmi kuruş yük- seltildi. Sebebini | soracak- Ş sınız ? N Cevap vereyim, Alâkadar. lar diyorlar ki: Karşıyaka $ yolları bozulmuş gaz ve ben- Ş muş. Bu itibarla tenekestne yirmi beş kuruş zam yap Halbuki çat parasi azami tenekede bep kuruş tutmaz. Hakikatte mesele başkadır. İhtikârdır. Fırsat Ü düşkünlüği Madem ki şehirde bir fevkalâdelik yar İnsafsızca, merhametsizce p? ra kazanmaktan menedilmı- yen bakımsız bir şehirde, yaşandığına göre, neden Zâm yapılmasın ? Fazla kazanç göz mü çıkarır Yine salâhiyettarlar diyor: lar ki benzinin tenekesi İz- mire 315 kuruşa malolmalk tadır. Tenekede bir liradan fazla kazanç ibtikâr değil de ne dir, Netekim askeri ye resmi devair münakasalarında $50 kuruşa benzin taahhüt edili- yor. Tabit bu müteahhitler körti körüne kendilerini 28 Tara atmıyorlar. Nihayet İs- tanbuldan transit gaz ve pet rol fiatlerini tetkik güç bir iş de değildir. Masrafları da maltndur. Bu zahmet ihti. tecoestim edecektir. Şimdi vilâyet ve belediye makamlarından sorabilir mi- yiz? Bu #ırsat düşkünleri ile mücadele edecek bir makam mevent değil midir $ Gümbimyek dia piyangosu. pon No: