27 Ağustos 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

27 Ağustos 1938 tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11
Metin içeriği (otomatik olarak oluşturulmuştur)

İş Bankasını dün ku 'Türkiye İş Bankasının 14 üncü yıldö- nümü münasebetile dün Sümerpalasta bir öğle ziyafeti verilmiştir. Samimi bir bava içinde cereyan eden ziyalelte ban- Kanın Genel Direktörü Muammer Eriş, banka mensubları ve matbuat erkânı ha- zır bulunmuşlardır. İktısad Vekili Şakir Kesebir de müddet ziyafette bulunmuştur. Umum Müdürün nutku Ziyafetin sonlarında Banka Genel Di- rektörü Muammer Eriş şu nutku söyle- miştir. — bir Aziz misafirlerim, değerli — idare meclisi azalarım ve sevgili arkadaşları: Hatib değilim. Belki sözlerim sizi sı- kacaktır. Fakat bugünün bana verdiği heyecan ve siz arkadaşlarımın huzuru Türkiye İş Bankası hakkında beni birkaç kelime söylemeğe teşvik etti. Bundan on dört sene evvel o zamanın İmar ve İskân Vekili Celâl Bayar Büyük Atatürkten 'Türkiye İş Bankasının kurulması emrini almıştı. O zaman Türkiyenin umumi va- ziyetini gözöününe alacak olursak — şöyle ifade edebiliriz. ki memleket Umum! Harbin ağır şartlarından kurtulmuş, mil- İi savaşı muvaffakiyetle başararak düş- manı Anadolunun göbeğinden — koparıp atmış bulunuyordu. Memleket iktısadi- yatı ise hemen hemen dürmuş gibiydi. Ticari hiçbir hareket göze çarpmıyordu. İşte bu esnada, büyük zaferi temin eden ilk hareket tarihinde, Ankaranın müte- vazı bir evinde sizce malüm olan dört beş arkadaşla birlikte Celâl Bayar Tür- kiye İş Bankasının kuruluş merasimini dera etmişti. O zaman bu eşerin muvaf- fakiyetinden şübhe edenler elemansızlık- tan ve bankacılığı bilmediğimizden bah- sederek Türkiye İş Bankasının bugünkü yüksek mevkiini asla tasavaur edeme- mekte idiler. Ankarada teessüsten sonra İstanbulda Bursada, İzmirde, Samsunda da İş Bankası yerleşmiş bulunuyordu. İş Bankasının on dört senelik tarihini burada kısa bir hasbıhalin içine topla- mak güçtür. Binaenaleyh İş Bankasının hususiyetlerinden yalnız bazılarını teba- rüz ettirebilirsem kendimi bahtiyar ad- dedeceğim. Memleketin muhtelif piyasalarına yer- leşen İş Bankası şubeleri ilk hamlede Muvaffak olmuştur denilebilirÇünkü o zaman bazı piyasalarda mikdarını bile i- fade etmekten çekindiğim yüksek faiz hadlerini derhal indirmiş ve memleketin kredi ihtiyacını tatmine muvaflak — ol- muştur. Memleketin bütün ticari piyasaların- da yerleşen şubelerimiz ticari kalkınma- nın icab ettirdiği bütün hareketleri ko- laylıkla ifa etmiştir. İş Bankasının ticari faaliyetinin yanında memleketin sanayi- leşme davasında en ileri hamleler yaplı- ğaını ifade edebilirim. Bugünün mühim işlerinden biri olan kömür meselesini, 1926 da, Umum Mü- dür Celâl Bayar Havzaya bir küçük şir- ket teşkili suretile girerek halle muvaf- fak olmuştur denilebilir. Teşkil ettiğimiz flk şirketi takiben taazzuv eden di şirketlerimiz bugün Havza istihsalinin yarısını temin etmektedirler. Bu çalış- malar sayesindedir ki bugün Havzarın millileşmesinde Türkiye İş Bankasının büyük âmil olduğunu iftiharla ifade ede- biliriz. Sigortacılık sanayiinde de İş Bankası $lk defa Anadolu Sigorta Şirketini teşkil ederek harckete geçmiştir. Memleketten IM ?üıünden çıkmakta olan düviz- lerin önüne geçmek gayesile teşkil ettiği Milli Reassürans Şirketi ve daha sonra kurulan Ankara Sigorta Şirketi, gigorta- cilık işinde milli ihtiyaçlarımızı tatmin edecek maksad ve gayeler yolunda çahış- mışlardır. Şeker sanayiinde de İş Bankası ön saf- tadır. 1928 da kurulan İstanbul ve Trak- ya Şeker Fabrikaları Türk Anonim Şir- ketine müeesis ve hissedar olarak iştirak etmek suretile vücud vermiştir. Bilâhare Ziraat Bankası ve Sümer Bankla müşte- reken kurduğumuz Eskişehir Şeker Şir- keti ve daha sonra gene Ziraat Banka- gile beraber kurduğumuz Turhal Şeker Şirketi ve Sümer Bankın sahib bulundu- ğu Uşak şeker fabrikası hükümetin prog- ramımna tevfikan birleştirilerek bugünkü Türkiye şeker fabrikaları şirketi yaratıl- miş ve memleketin ihtiyacını temin ede- vcek mikdarda istihsalâtta bulummak im- kânları hazırlanmıştır. ;|trasit fabrikası bu vadide vücude getir- n yıldönümü tlulandı Bu suretledir ki şeker fiatları hissedi- lecek mühim mikdarda tenezzül ederek istihlâkata çoğalabilmek İmkânı temin yedilmiştir ve bugün dört fabrikamız memleketin şeker sarfiyatını karşılıya- mıyacak derecede kalırıştır. Yakın bir |zamanda memleketin bu ihtiyacı da ça- İlşmağa başlıyacak yeni fabrikalarla te- min olunacaktır. 'Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin ilk beş senelik sanayileşme programından aldığı vazifeleri İş Bankası muvaffaki- yetle başarmışlır. Paşabahçedeki şişe ve çam fabrikası, Zonguldaktaki Türk an-| , diğimiz güzel eserlerdir. Diğer milli ban- kalarla birlikte kurduğumuz büyük Ma- latya kombinası da yakında çalışmağa |başlıyacaktır. Böylece İş Bankası sana- yileşme hareketlerinde hükümetin ken- disine emanet ettiği vazifeleri muvaffa- |kiyetle başararak yürümüştür! İş Bankası denince hatıra kumbara | gelir. Milli tasarrufta, para biriktirme davasında bankamız en ileri adımı at - mıştır. Çok iyi hatırlıyorum: 1928 de, | bir gün, Umum Müdür Celâl Bayar, İs- tanbul şubesinin müdiriyet odasında | İbize tasarruf hareketleri ve para bi | riktirme hususunda vasıta olarak kul - mılacak kumhara için düşündüklerini anlatmıştı. Filhakika o günden itiba -| ren çalışan şube, pek kısa zamanda iyi neticeler almıştır. Denilebilir ki ilk se- ne birkaç rakamla ifade edilen kum - bara hesabları bugün aded — itibarile yüz binlerle ve miktar itibarile de tak- ilyonla ifade oluna»!lir. İş Bankasının tasarruf hareketinde bu hamlelerin yanında diğer milli banka- ların da bütün gayretlerile çalıştıkla - rımı iftiharla görüyoruz. Fakat tasarruf ve kumbara deyince bunun başlama şerefinin de bankamıza aid olduğunu memnuniyetle söyliyebiliriz. İş Bankasının bu muvaffakiyetle - rinde başlıca âmillerden biri tekn lışma şartlarıdır. Hiç bir ecnebi mü hassısının yol göstermesine lüzum duy madan memlekette teknik ve rasyonel bankacılığı kuran İş Bankasıdır. Avru- panın yüksek bankacılığından istifade | etmedik denemez. Genç elemanlarımızı | Avrupa bankalarına gönderdik. Onlar, memleket ihtiyaclarına göre lâzım o - lan usul ve şekilleri tesbit ederek Türk bankacılığının modern tekniğini kur - dular, Celâl Bayar ekolünün genç ele- manlarının diğer milli bankaların ba - şında muvaffak bir şekilde çalışmakta olduklarını görmek müecssesemiz için Mihailofla kar Türkiyeden Lehistana gittiler İngiliz gazeteleri yazıyorlar: Makedan- yalı kamiteci İvan Mihailof karısile bir- likte vapurla Türkiyeden Lehistana mü- teveccihen hareket etmiştir, bugünlerde Lehistana muvasalatı beklenmektedir. Bulgaristan ile Türkiye arasında vu- kubulan son dostlük anlaşması - netice-| sinde kendilerine Türkiyede kalmaları- nın hoş görülmediği bildirilmiştir. Çekoslovakya isviçre gibi kantonlara ayrılıyor (Baştarafı 1 inci sayfada) dar Cumhurreisi Beneş'in başkanlığı al- tında toplanmış olan Prag kabinesi, Sü- detler meselesini halletmek üzere yeni ve azami tavizlerde bulunmağa karar vermiştir. Yeni proje Prag kabinesi, tekrar müzakerelere başlamak gayesile yeni bir esas hazırla- maktadır. Hükümetin bu yeni projesi hakkında hiçbir resmi malümat yoktur. —Adiye Vekiliniizin Son Posta'ya beyanatı (Baştarafı 1 inci saylada) Hİ edilmesi icab eden bir mevzu olmak- tan henüz ileri geçmiş değildir, — İstanbul hapishanesinin yıkılıp ye- rine adliye binası yapılması hakkındaki münakaşalar ve müzakarelerin neticesi bir karara bağlanmış mıdır?. Mesele ile şahsan meşgul — olduğunuzu — işitiyoruz. Komisyon kararları size bildirildi mi, bi- zi bu hususta tenvir eder misiniz? — Meseleyi tedkik ediyorum. Henüz tedkikatla meşgulüm. Bu hususta şimdi- lik bir şey söyliyemem. — Türkiyede bulunan bazı ceza evle- rinin çok fena olduklarını ve modernize | edileceklerini işitiyoruz. Bazı yerlerde | yeni inşaat yapılıyormuş, bazı yerlerde de başlıyacakmış. Bu meyanda — acaba çok faydaları görüldüğü süylenilen ser- best ceza evleri de teksir edilecek mi? Yeni yapılan inşaatta nazarı dikkate alı- nan cihet nedir? Mintakavi ceza evleri mi yapılacak, yoksa mahalli inşaat ile mi iktifa odilecek? — Türkiyedeki ceza evlerinin eski hal merkeze bağlı olarak çalıştırılan ceza eve leri daha fazla mıntakavi olacaktır. İm- ralı, Eğirne, Zonguldak ve İsparta ceza evleri bu cümledendir. Bu serbest cezi evlerinden aldığımız neticeler çok iyi- dir. Fakat bunu benim söylemem müna- sebet almaz. Gazeteciler bizzat Edirneye, İspartaya, Zonguldağa ve İmralıya gide- vek alınan neticeleri müşahedelerile tor- bit etmelidirler. — Cürmü meşhudun ağır cezaya te: milinden çok iyi neticeler alındığını işi. tiyoruz. Ağırceza mahkemelerinin işini çok hafiflettiği söyleniliyor. Alınan ne- ticeler şayanı memnuniyet midir ditye sü- &l sormak için acaba vakit henüz pşk er ken midir? — Evet, böyle bir suale cevab vermek için vakit daha pek erkendir. Biz de bu- nu o ümidle yaptık, neticeyi bekliyoruz. — Çocuk mahkemeleri ve çocuk ıslah: haneleri hakkında yeni kararlar ve yeni iceraat var mıdır? — Edirnede bir çocuk ıslahhanesi açıl- Fakat Pragdaki ecnebi muhabirlerin ver- | ve vaziyetleri pek fenadır, İki seneden- dı, altı aydan fazla ceza alanları hep o- dikleri hâberlere göre hükümet, evvelce|beri yeni inşaata başlamış bulunuyoruz. |Taya sevkediyoruz. Ama az cezaliları de derpiş edilmiş olduğu gibi, İsviçre İki, üçü bitmiş, altı, yedisi de inşa edil- sevketmeğe değmediği için cürüm işle- kantonları sisteminde bir Çekoslovak | mektedir. Bir o kadarının inşaatına da | dikleri yerlerdeki ceza evlerinde hapse- konfederasyonu kurmak niyetindedir. Bu takdirde bütün Çekoslovakya, ade- mi merkeziyet prensipine müstenid muh- telif idari? mıntakalara ayrılacak ve bu başlamak üzere bulunuyoruz. Bu ceza evleri adli teşkilâtla müvazi ve her yerin adliyesile mütenasib yapı- hyor. diyorlar... Bu hususta en son yapılan şey Edirnedeki çocuk hapishanesidir. Adliye Vekilimize kendim ve gazetem Bamına teşekkürler ederek yanlarından mantakalarda meskün ekalliyetler kendi| Ufak ceza evlerinde de şimdi mah-|ayrıldım. kendilerini idare edeceklerdir. Bu surette kurulacak olan kantonla- Tın bharici siyaset, milli müdafaa ve ma- liye işleri Pragdaki merkezi hükümet tarafından tedvir olunacaktır. Pragda görüşmeler Prag 28 (A.A.) — Lord Ransimen ile kümlar çalıştırılıyor. Fakat, mahkümları | Suad Derviş Eylül içinde tramvay şirketinin satın alnıma müzakerelerine başlanacak (Baştarafı 1 önci sayfada) |Jain Nafıa Vekületinden Belediyeye geç- Staffor, öğleden sonra İngiliz sefaretha-| , 1 Nafıa Vekâletine göndermişti. Na-| mesi takatrür etmiştir. nesine giderek sefir Gevtan ile görüş- müşlerdir. Bu görüşme, bir saat devam| — ».. meydana getirdiği ıslahat progra-| ve tü: etmiştir. Macaristanın bitaraflığı Berlin 26 (A.A.) — Macar naibi hükü- meti Amiral Hortinin Berlindeki ikameti | fıa Vekâleti, bu projenin tedkikinden manı iki sene müddetle tatbik edecek ve | elektrik tesisatı, İstanbul halkını tatmin edecek hale konacaktır. İstanbul Belediyesi şehirde işliyen bi- Hükümete geçmek üzere olan tramvay 1 idareleri de bu arada Belediye- ye verilecektir. Tramvay şirketinin Nafıa Vekâletine devri için faaliyete geçilmişlir. Belediye fen heyeti tarafından teşkil edilen mü- — esnasında Almanya ile Çekosluvakya a- |lümum vesaiti nakliye ve tenviriye, tes- | tehassıs bir komisyon, tramvay arabala- rasında bir ihtilâf zuhuru halinde bita-|hiniye işlerinin kendisine verilmesini|rını saymağa ve tedkike başlamıştır. Ko- raflık muhafaza edeceği vüdinde bulun-| hükümetten İstemişti. Hükümet Beledi- | misyon Nafıa Vekâleti ve şirket muş olduğu tahmin edilmektedir. Alman gazetelerinin hücumu Berlin 26 (A.A.) — Alman gazeteleri, Çekoslovakyaya karşı yeniden - şiddetle yenin bu teklifini memnuniyetle karşı- lamıştır. Modern Avrupa şehirlerinde ol- duğu gibi İstanbulda da bu işler - şehir belediyesine verilecektir. Elektrik idaresinin ıslahâtı iki sene tarafın- dan kabul edilmiş evsafa göre çalışabile- cek arabalarla, sefer yapması mahzurlü görülen ve hurda tramvay arabalarını tesbit edecek ve bir rapor tanzim oluna. caktır. Eylül ayında da bilflil satış mü- mücadeleye başlamıştır. Gazetcler, «Ko-|gonra ikmal edildikten sonra işletmesi- | zakerclerine başlanacaktır. mintern, Pragı dahili harbe hazırlıyor» gibi başlıklar neşretmekte ve Henlayn taraftarlarına meşru müdafaa haklarını ayrı bir şeref teşkil etmektedir. N Arkadaşlar, Banka mevzuunda bundan fazla söz söylemek sizi fazla yorabilir. Yalnız sö zümü bitirmeden evvel şunu ifade ede- yim ki Türkiye İş Bankası muvaffak olmuş bir eserdir. Çünkü bu eser Tür - kiyeyi yeniden yaratan, bütün Türk - | lere yaşamak hakkını bahşeden Ulu| Önderimiz, Atatürkün eseridir. Tür - kiye İş Bankası muvaffak — ol Çünkü Atatürkün emirlerini bün dirayet ve kudretle başaran Başvekil Celâl Bayar, uzun müddet bu yüksek müesseseyi yürütmüş ve büyültm tür. Arkadaşlar, 'Türkiye İş Bankası daima muvaf -| fak olacaktır. Çünkü Kemalist rejimin genç elemanları ve Celâl Bayar mek - tebinin kudretli çocukları muvaffaki - yetli yollarından — ayrılmıyacaklardır. ümlenizi bu mes'ud günde tebrik e - der ve bize şeref verdiğiniz için teşek- kürler ederim.» Muammer Eriş nutkunu — bitirerek otururken sofrada ve yakınmdaki zat- lara bakarak tebessümleri içinde: ; — Misafirlerimizin de ihtisaslarını âirnlmok'.cn memnun olurduk, demiş - Bay Yunus Nadinin nutku Sofrada bulunan Cumhuriyet ar - kadaşımızın baş muharriri Yunus Na- di ayağa kalkarak İş Bankası hakkın - daki fikirlerini ve hislerini izah etmiş, bundan on dört yıl önce galiba İş Ban- kası İstanbul şubesinin açılması müna- sebetile verilen bir ziyafetteki hasbi - halini hatırlatmıştır. Yunus Nadi oza- man İş Bankasında çalışanlara behe - mehal muvaffak olacaklarını ve hüyük neticeler alacaklarını — anlatmak için istimal tavsiyesinde bulunmaktadırlar. Kızılcahamam bükimliği Altı senedenberi Kızılcahamam hâkimli- Binde bulunarak muhite ve halka — kendin! çok sevdirmiş olan Emin Büke terflan Ma - nisa ağırceza mahkemesi Azalığına tayin e - rilmiş ve kazamızdan ayrılmıştır. Yerine ta - yin edilen Urfanın Viranşehir bükimi Ab - dullah Üner de buraya gelerek yeni vazife - başlamıştır. li tarihimizden bazı misaller ver - miş, ezcümle bir gün Davudpaşa sah rasından Avrupa — istikametinde kırk bin süvarinin birden hareketini zn!at - Yunus Nadi: «— Bu misale ne hacet vardır ki tek kurşunumuz ve tek santimimiz olmak- sızın giriştiği Kurtuluş ve İstiklâ! cida- linde Atatürk'ün kuvvetli irade ham - lelerile Türk milleti daha dün yeniden ve âdeta yoktan ordular teşkil ederek emsalsiz zaferler elde etmiştir, demiş - tir. Yunus Nadi İş Bankasının muvaf - fakiyetine nid kanaat ve imanını daima muhafaza etmiş olduğunu, fakat Mu - ammer Erişin verdiği izahlara ve zaten hergün görülüp duran — muvaffakiyet neticelerine göre İş Bankasının başa - rıcılıkta kendi umud . ve tasavvurları derecesini pek çok geçmiş olduğunu ve bunun milletimiz için büyük bir ifti - har vesilesi teşkil ettiğini söylemiş ve söz sonu olarak İş Bankasını kuranlatı, idare edenleri ve onun işleri içinde kay naşıp yetişen faal gençliği — tebrik ve cümlesine teşekkürler etmiştir. Ziyafet! müteakib Büyük Öndez A - fatürk'e, Başvekil Celâl Bayara tazim telgrafları çekilmiştir. Başvekil dün manevraları takib etti (Baştarafı 1 inci sayfada) yafetle, Mareşal Fevzi Çakmak, Milli Müdafaa Vekili Kâzım Özalp, Örgene - ral Fahreddin Altay, Korgeneral İzzet- tin, Umumi Müfettiş Abidin Özmen ve civar valileri hazır bulunmuşlardır. Bu sabah Başbakan, manevra saha - sına gitmiş, ve pek muvaffakiyetle de- vam eden manevra safhalarını — takib etmiştir. Öğleden sonra — şehir içinde muhtelif ziyaret ve tedkiklerde bulun - "İmuştı. Dün bu hatırayı tazeliyen Bay | . A L n tarafından verilen ziyafette hazır bulunmuştur. Başvekil, Milli Müdafan Vekili ile ya- rın li trenile Ankara üzerinden İstan- bula avdet edecektir. Elâzığda pek eskiden kalmış olan hastane yerine Iki yüz yataklı yeni bir hastanenin yapılmasına karar verilmiş- tir, Başbakan kendisi, trahom ile mü - cadele edecek bir hastane için 50 bin li- ra vüdetmiştir. Japonyada bir infilâk 'Tokyo 26 (A.A.) — Tokyonun cenu- bunda kâin Muni varoşundaki bir fabri- kada vukua gelen kaza esnasında benzin deposunun infilâk etmesi üzerine yara- lananlardan bir çokları daha aldıkları ya- raların tesirile . Ölenlerin mikdarı hali hazırda 45 e ba- ğ olmuştur. İspanyada harb vaziyeti Gandeza cephesi 26 (ALA.) — Fran- kistlerin Sante Madalana dağlarının garbına Riyo Kaneletas'a varmak için yapmış oldukları taarruzlar tardedil - miştir. Ki Dün Kocatepede merasim yapıldı (Baştarafı 1 inci sayfada), mevkii, başta Afyon valisi -Evrendilek , |olduğu halde, şehirli, köylü yüzlerce halk tarafından ziyaret edilmiş, valinin eski idarelerden ve mütareke - devirlerinden başlıyarak Ulu Halâskârımızın yarattığı harikalar canlandırılmış, Cumhuriyetin feyizli verimleri sayılmıştır. Müteakiben o gün Kocatepe önlerinde cereyan eden muharebede bulunmuş Ka- lecik köylü Halilin o günkü 'Türk savlet ve şehametini anlatan söylevinden son- ra ileri atılan ihtiyar bir köylü ağlıyarak içten gelen heyecanla: «— Bay vali bizim, hepimizin sevgi ve saygılarımızı minnet ve şükranlarımızı Büyük Atamıza telgrafla ulaştır. dileği coşkun alkışlarla karşılanmış, kafile geç vakit Afyona dönmüştür. y Cek Şeri, Tekirdağlı Hüseyinden : korkuyor mu? (Baştarafı 1 inci sayfada) sonra Türkiye başpehlivanı Tekirdağlı Hüseyin ile karşılaşması takarrür et- mİşti. İş bu safhaya gelince Cek Şeri binden bire hastalandı. Doktor raporu ibraz ede- rek maçın tehirini istedi, Biz dünya şampiyonunu bu - şekilda hasta bilirken dün onun maç yapmak Ü- zere yanında organizatör Asım ve Cem:i bulunduğu halde Belgrada gittiğini ha- ber aldık. Hasta bir pehlivan güreşebilir mi? Gü- reşirse iyileşmiş demek değil midir? O halde Tekirdağlı ile neye güreşmiyor? Bu vaziyetin bir ihtimal olarak akla ge- tirdiği ilk düşünce dünya şampiyonunun Tekirdağlıdan korktuğu değil midir?

Bu sayıdan diğer sayfalar: