29 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

| kar 2 PENCEREMDEN Harp mi, Sulh mü? Yazan: M. Turhan TAN yrası geldikçe ve fırsat düştül çe kaydetmekten yeri kalmı- yorum: Ben, İki mevzua temas ey- lemeyi kendime yasak etmişimdir. Bunlardan biri siyasiyat, biri de ri. yaziyattır. Çünkü siyaset, aşağı yu. karı kehanetle ilgilidir. Birbirlerine külâh giydirmeyi tasarlıyan ve bu azimle çeşit çeşit dolap ve renk renk ağ kuran devletler, hakiki hedefle- rinin anlaşılmaması için âzami mik- yasta dikkatli odavranacakları siyasi bir vaziyetin sonunu evvelin- den keşfetmek her kula müyesser o.| * lan muvaffakıyetlerden olmasa ge. rektir, Vaktiyle harp, erlere yakışm bir iş sayılır ve harp sahaları erlik mey- danı diye anılırdı. Bundan dolayı komşusiyle, yahut komşu aşırı bir devletle harp etmeyi istiyen bir dev. let, düşman tanıdığı memleket hü. kilmdarına veya senatosuna bir me. mur gönderir, harp kararını bildirir ve ancak bu merasimin ifasından sonra ordularını harekete geçirirdi. Ahlâki düsturlara saygı göster. mekte ötedenberi müsamaha göste-| ren Romalılarda bile bu âdet vardı. Hattâ Epirle (o muharebeye giriş. mek zarureti yüz gösterdiği zaman, ananeyo riayet edebilmek imkân bulunmadığından senato derin bir teessür duymuş, ne yapacağını şüşır. muşta, Roma ananesince, düşman mem. lekete bir feçyal (Papas, kâhin) gön- derilmek lâzimdı. Bu memur, üze rine yürünülecek memleketin hu. duduna giderdi, mızrağını hududun ötesine, yani düşman toprağına ata- rak Roman tarafından kararlaştırılan harbi ilân etaiş olurdu. Halbuki E. pir Krallığı denizaşırı bir yerdeydi! ve Kral Pirüs, Roma menfaatlerine zarar verdiği için, Epir'e harp (aç. mak zarurileşmiş bulunuyordu. Fa. kat foçyalin Epir hududuna gitme- sine; mzrağım hmduttar Heye asr masına imkân yoktu ve bundan do. Tayı “Harp hali, ilân edilemiyordu. Nihâyet bir tesadüf Romalıların imdadına yetişti, Epirli bir çifiçinin Pirüs ordusundan kaçarak İtalyayar sığınmış ve bir tarla satm alarak, ekip biçmekte bulunmuş olduğu an- Londra seyahatinden evdet eden Üniversiteli kızlarımız Yıldiray denizaltı gemisi denize indirilirken., Orgeneral Kâzım Orbay Dün Geldi “Harp Olup Olmıyacağı İngilterenin Cevabina Bağlıdır, Diyor İki aydanberi Londra ve Pariste müzakerelerde bulunan orgeneral Kâzım Orbay riyasetindeki askeri heyetimiz" dünkü semplon ekspresile memleketimize dönmüştür. Orgeneral Kâzım Orbay, bir mu. harririmize demiştir ki; ".— Elde ettiği neticeler hak. kında bükümetimize İzahat vermek üzere bu akşam Ankaraya gidiyo - rum, Heyetimize tevdi edilen işler ik- mal ödilmiş ve görüşmeler tam bir anlaşma ile neticelenmiştir. Görek İngiltere, gerek Fransa bir harp ihtimaline karşı büyük Hazır. lıklar yapmışlardır. Fakat her Yi sükünet vardır. Her ik Yekek te de heyetimiz ve samimiyet havası içinde temaslar yapılmıştır. İngilterenin müttefiklerine yapa- dağı yardımlar hakkında gazetelerde bir çok haberler gördüm. Bunlara 1 çok iyi laşıldı, © tarla Epir topraklarından hir parça sayılarak feçyalin mızra- ğı oraya attırıldı ve Pirüse karşı harp ilin edilmiş oldu. Türklerin elli, altmış günde aşıl. ması müşkül mesafeler arkasindaki düşman karargâhlarına elçiler yol layıp, “Gelecek yıl geleceğiz, Günü- müze hazır olun, duyduk - duyma. dık demeyin, tarzında tebliğler yap. tıklarını herkes bilir, İlk veya orta çağda değil, iki yüz yıl evvelde Türkler tarafından harp, bu şekilde haber verilir: Kıheın körleşip, zrrhin kıymetten düşmesi ve harbi koldan, yürekten #iyade makinenin yapmıya haşlama sı üzerine, erlik te belâhat sayılır oldu ve siyaset, tam münasiyle tu. zak kurmak şeklini aldı. Şu halde Avrupa siyasi havasının kara kara bulutlarla derece derece kapanarak, yarın veya öbür gün yıl- dırımlar dökecek bir biçime mi gire. ceğini, yoksa o havanın yavaş yavaş açılarak geniş bir tebessüm şekline mi münkalip olacağını kestirmek, hiç te kolay değildir. Hele bugünün meseleleri sanılan ve harp kaynağı olmalarından korkulan davaların #- sırlar kucağında beslenmiş ve tarih lâboratuarında şekilden şekile, bi. çimden biçime sokulmuş şeyler ol duğu ve bunların hallinde diplomat. ların değil, tarihi ihtiyaçların mües- sir olacağı düşünülürse, harbin veya sulhün yakın bulunduğuna hüküm vermek bir kat daha güçlesir. İşte ben, bu güçlükten korkarak, kâhinliğin faydasızlığını düşünerek, ve verilecek hükmün ters tahakkuk ettiği takdirde, okuyucularımın du. daklarında belirecek tebessümü de lâve edilecek bir şey yoktur, Harp olup olmıyacağım şimdiden kestirmek imkânsızdır. Bu, İngilte. renin Almanyaya verdiği cevaba bağ lıdır, a Bakırköyüne Su Teminine Çalışılıyor Bakirköy kazasının suyunu te. min etmek maksadile bir müddet- denberi Çırpıcı çayırımda yapılmakta olan sondajlar müsbet neticeler ver- miş, birkaç yerden mebzul su çıkmış. tır. Açılan arteziyen kuyularından çi kan suyun kaza ihtiyacına tekahül e- dip etmiyeceği henüz tesbit edilme miştir. Bu husus için deha derin s0n- dajlara ihtiyaç vardır. Halbuki elde mevcut sondaj makinesi dahâ derin sondajlara müsait değildir. Belediye sular idaresi bu husus için yeni bir sondaj makinesi sipariş etmiştir. S — Köy maallimleri kaç ira maaş alırlar? C, — Köy muallimliği de diğer memüuriyetlerde olduğu gibi, ceği maaşla başlar, Köy muallim. leri de diğer muallimler gibi bö. nuna tâbidirler. . tiyorum, ne yapayım? mahkemesine müracast ediniz. gözönünde tutarak, siyasete karış- maktan uzak kalmayı tercih etmek. teyim, Fakat dedik rm çoğaldı- ğını, her kalemden bir başka terane döküldüğünü görünce, kendi kendi. me sormaktan geri kalamıyorum: Avrupa harbe mi sürükleniyor, sul- he mi götürülüyor?. Sualimin cevabını yine hâdiseler. den bekliyorum! mek istiyorum. Kabnl şartları ile kayıt zamanını ve mektebin bu. Tunduğu mahalli bildirmenizi rica ederim?. öğ- retmenin o menşelne göre alabile- rem derecelerine ve barem kanu- S — Soyadımı değiştirmek is. C — Bir istida ile esliye hukuk . S. — Bu sene liseyi ikmal, et. tim. Askeri baytar mektebine gir- C. — Askeri baytar mektebi. nin kabul şartlarını size mufassa- Yıldıray Denizaltı Gemisi Denize İndirildi Bu Geminin İnşasında Alman İşçiliğinden Ziyade Türk İşçisinin Emeği Vardır Haliçte Valde kızağında 1 Türk iş. çileri tarafından yapılan ikinci de. nizaltı gemimizin denize indirilmesi merasimi dün saat 12 de yapılmıştır. Merasimde Vali muavini Muzaffer Akalın, Donanma Kumandanı Ami- ral Şükrü Okan, İstanbul Deniz Kumandanı Albüy Mehmet Ali, De niz Harp akademisi Kumandanı Kür- may Albay Özdeniz, Alman sefareti askeri ataşesi ve daha bir çok zevat hazır bulunmuşlardır. Merasime saat tam 12 de İstiklal! marşı ile başlanmış ve bilâhare Krup fabrikası direktörü tarafından ; bir nutuk söylenmiştir. l Bundan sonra “Amiral Şükrü Okan EE UR” UY TeTTiİŞ Şükrü, kanın refikaları Bayan Na- Yıldıray senin parlak zaferler ve şerefli işler yaratmanı candan di" lerim,, diyerek şampanya şişesini ge-| minin bodoslamasına bırakmış ve ge- mi denize indirilmiştir. Bilâhare davetliler otomobillerle | Perapalas oteline götürülerek orada hazırlanan büfede izaz ve ikram ©- lanmuşlardar, dire: * Yıldıray Almanyaya ısmarlanan 4 denizaltı gemisinden dördüncüsüdür. Bu gemilerden ikisi Kiyelde inşa 6- veee dilmiş ve iki tanesi de buradaki in. saat mahallinde kizağa konulmuş ve burada teçhiz edilmişlerdir. Bu 80. nuncu geminin denize indirilmesile buradaki in; mahallinin İzaliyeti nihayete ermiştir. Geminin inşasında istihdam edil- miş olan Türk amelesinin miktarı mukavele ile tensip edilen miktarı , pek çok geçmiştir. Bu gemilerin in- şaatında sarfedilen mecmu messi sa. atlerinin Türklerle Alman amelesi a rasımdaki nisbeti şudur: Bugüne kadar iki gemi üzerinde Türk amelesinin gördükleri iş saati yekünü 1.085.000 saat, Alman ame- lerin üstünde bir| Binaenaleyh get saatlik Alman işçisinin mesai saati- ne mukabil 7.7 saatlik Türk işçisinin mesai saati nisbeti tesadül etmekte. | dir. İşçiliğin kalitesi bahsine gelince bu keyfiyet en yüksek derecede met. hüsenaya lâyık bir keyfiyet görül - mektedir. Vücude gelen eser dünya sanayiinin vücude getirebileceği en mükemmel bir eserle hem âyar ad- dedilmektedir. Bu gemilerin tezgâh. İlarımızda inşası yüzünden Türk bah. riyesi için gemi inşaatında muvaffa- kıyetle çalışabilecek bir Türk amele kafilesi yetişmiş bulunmaktadır. İkmal İmtihanları 9 Eylülde Bitecek Lise ve orta mekteplerde bir ey- den itibaren ikmal imtihanlarına başlanacaktır. İkmaller 9 eylülde bi- tecek, bunu müteakip olgunluk imi tihanlarına başlanacaktır. Lise ve orta mektepler. leyli ve meccani alınacak talebenin müsaba- ka imtihanına da bir eylülde başla- Liman Amelesi İşlerine Başlıyorlar Kendilerinden fazla kazanç vergi- si istendiği için işlerini bırakan Eman | smelelerinin vaziyetlerini tesbit et- mek üzere İtman işletmesi umum mü dür muavini Hâmit Saracoğlünün ri- yasetinde bir toplantı yapılmış ve bir hal çaresi bulunmuştur. Pek yakında Avrupadaki Türkler Dönüyorlar İki Yolcu Hararetli Harp Hazırlıkları Yapıldığını Söylediler Umumi vaziyetin aldığı son şekil üzerine ecnebi memleketlerdeki va. tandaşlarımızın bir kısmı da dünkü Konvansiyonel trenile şehrimize dön- müşlerdir. Bunlar arasında olan Ü- niversite Tıp fakültesi profesörlerin. den operatör Burhanettin Toker ve eşi seyahatlerini “yarıda bırakarak şehrimize dönmüşlerdir. Burhanettin Toker bir muharriri, mize şunları söylemiştir: “— Avrupaya ilmi tetkikat maksa- dile gitmiştim. Fransada bazı | mes- Jekti ımla görüştüm. Kliniklerini dı, Fakat vaziyetin karışması dolayi. sile avdete mecbur kaldık. Fransayı sakin bir halde gördüm. Hiçbir kim- se harp İstemiyor. Peşte de ayni va- ziyette idi. Masmafih Harp çıkmâsı muhtemel görülüyor... ş ,Diğer bir yolcu da demiştir ki: “.- Pariste harp hazırlıkları © kadar fazla ki, istasyonda eşyaları. mızı tişıtacak bir hamal bile bula - madıl. Ticaset işleri tamamile dur- muştur. Londraya bir tetkik söynha- #ne giden üniversiteli kızlarımız da avdet etmişlerdir. ———— Yük ve Eşya Nakliyatını Belediye Yapacak Belediye kanununun 19 uncu mad. desile şehirde seyrüseferden başka belediye hududu dahilindeki her ne. vi eşya ve yük nakliyatı hakkı da belediyeye verilmektedir. Belediye de bu hakkın ne suretle istimal edi. lebileceğini tetkik etmek üzere bir komisyon kurulmuştur. Komisyon, perşembe günü toplanarak tetkikleri- nacak, 3 eylülde son verilecektir. amele işlerine başlıyasaktır. ne devam edecektir. a ———— —— m a. SORUNUZ, CEVAP VERELİM np lan 'yaziyoruz. Mektep Ankarada. 1 — Ankara Askeri Veteriner okuluna bu yıl sivil tam devreli Wiselerden iyi ve pek iyi derecede mezun olan ve olgunluk imtihan- Jarını vermiş olmak şartiyle tale- be kabul edilecektir. İsteklilerin aşağıdaki vasıf ve şartları haiz olması lâzımdır: a) Türkiye Cümhuriyeti tebaa. sından ve Türk ırkından olmak b) Yaşı 18 - 21 olmak, c) Beden teşekkülleri ve sıhha. ti orduda ve her iklimde faal hiz- mete müsait olmak (Dil rekâketi olanlar alınmaz). di Tavır ve hareketi, ahlâkı ku. sürsuz ve sociyesi sağlam olmak. e) Ailesinin hiç bir fena hal ve şöhreti olmamak. (Zabıta vesikası ibraz etmek). 2 — İsteklilerin müracaat isti- dalarına şu vesikaların bağlanma. sı lâzımdır: 8) Nüfus cüzdanı veya musad- dak sureti, b) Sıhhati hakkında tam teşek. küllü askeri hastane raporu ve &- şı kâğıdı. ©) Lise mezuniyet ve olgunluk şehadotnamesi veya tasdikli su. reti. 4) Okula alındığı takdirde as- keri kanun, nizam ve talimatları kabul ettiği hakkında velisinin ve kendisinin noterlikten tasdikli ta. ahhüt senedi, €) Sar'alı, uyürken gezen, si- dikli, bayılma ve çırpınmıya müp. telâ olmadığı hakkında velileri. nin noterlikten tasdikli taahhüt- namesi. (Bu gibi hastalıklardan biri ile okula girmezden evvel ma- 1âl oldukları sonradan anlaşılan» Jar okuldan çıkarılır ve bu müd. dete ait hükümet masrafları ve- İilerine ödettirilir.) 3 — İstekliler bulundukları ma- ballerdeki askerlik şubelerine is. tida ile müracaat edecekler ve şü- belerince ikinei maddede bildirilen evrakı ikmal ettikten sonra, An. karada Yüksek Ziraat Enstitüsü Veteriner fakültesi askeri talebe âmirliğine gönderilecektir. 4 — Müracaat müddeti eylülün 20 sine kadardır. o Ondan sonra müracaat kabul edilmez. 5 — Kabul, duhul imtihanına bağlı değildir." Şahadetname de- recelerine ve müracaat Sirasına göredir. İstekli adedi tamam olun- ca kayıt işleri kapanır ve Kabul edilenlere müracaat ettikleri as- kerlik şubeleriyle tebligat yapılır. Terfi Eden Muallimler Ankara, 28 (TAN) — Maarif Ve- kületi mesleki tedrisat öğretmenle” rinin terfi listelerini hazırladı. Bu İistelere'göre . 20 liradan 28 liraya terfi edenler şunlardır: Ankaradan “Tacettin, Diyarbakır- dan Müwmmer, İstanbuldan Mediha Saygun, Kadıköyden Nimet Akınlı. 30 liraya terfi edenler Adanadan Sabri, Avikaradan Sali- ha, Salm, Şahin Enver Arman ve Nezmi Erkmen, Kadiköyden Şaziye, Üsküdardan Nükhet, İstaribuldan Sırrı Dokünter, İzmirden Derviş Er- say; Celâlet Ülkü ve Cevat Taner, Samsundan Kâmil Kefeli, 35 liraya geçenler Afyondan Nedime, Ankaradan Mazhar Nazım, Melek Özer ve “Ke. mal, Aydından Orhan, Bursadan E- nika, Ünsal, Saadet Noyan ve Mu- herrem Gündüz, İstanbuldan Melek Haksal, Şeref Altan, İzmirden Nev- zat Dağemre, Sıvastan Nuri Akyazı. 40 liraya geçenler Bursadan Mehmet Ali Ertekin, İzmirden Kemal Sencer ve Muazzez Önsezi, 50 liraya geçenler Ankaradan Mithat Artun, İzmir. den Nail Esin. 60 liraya geçenler İzmirden Nejat Tezeren, Hamdi, 70 liraya geçenler Bursadan Salih Şevket, İstanbul- dan Yusuf Ziya Etiman. Diğer taraftan İstanzul erkek ter- zilik mektebi türkçe muallimi Cev- det, İstanbul mıntaka sanat model atölyesi şefi Celâl, Kadıköy kız ens- titüsü fransızca muallimi Seniha, allim Şeref, Galatasaray lisesi dabi liye şefi Ethem, Kadıköy kız ensti- tüsü biçki dikiş muallimi Şaziye, Selçuk kiz enstitüsü müzik muallimi Mediha, İstanbul akşam sanat mek- tebi hesap memuru Nusret de Mag- rif Vekâletince birer derece terfi et- tirilmişlerdir. eden Bankalar Bareminin Tatbikine Başlanıyor Hususi devlet müesseselerinde bir Eylülden itibaren tatbik edilecek o- lan baremin tatbik mevkiine konul. masında bazı müşkülât görüldüğü ve bu müşkülâtı hal için alâkadar mües. seselerin vekâletlerine müracaat e- 'derek heyeti vekile katan alacakla. rını yazmıştık. Bir eylüle kadar vazi. yeti taayyün oedemiyen memurlar Eyldl maaşlarını muvakkat borçlar hesabile alacakları ve vaziyetleri ta. ayyüH ettiği zaman bu borçlarmın mahsup edileceği alâkadarlara bildi. rilmiştir. * Ticaret Odası idare heyeti de dün bir toplantı yaparak yeni barem mu- cibince hazırlanan Jisteler üzerinde tetkikatını bitirmiştir. Bu tetkiklere nazaran, odadaki memurlardan an. cak bir kaçının maaş ve derecesi bir miktar tenzil edilecektir, TAKVİM ve HAVA 29 Ağustos 1939 ŞA Gİ Gün: 31 İkindi: 15,58 — Aksam: Yatsı; 20.27 — İmad; — Hava Vaziyeti — Yeşilköy meteoroloji İstasyonundan etı- pin malâmata göre, hava yurdun cenup doğusunda siçık, Ege ve Orta Anadolunun cenup kısmı ile Akdeniz kıyıları ve Ka- rüdenizin şark kınmında bulutlu, diğer bölgelerde çok bulutlu ve mevzii yağışı geçmiş, rüzgârlar ccnup bölgelerde gar- bi, diğer bölgelerde umumiyetle şimali is- tikümetten orta kuvvette eamiştir. Dün İstanbulda hava çok bulutlu ve ya- Bışlı geçmiş, rüzgir şimalden saniyede 5-7 metre hirla esmiştir. Sant 14 de hava tr- yiki 1000/7 milibar idi. Sühünet en yüksek 27.7 ve en düşük 17.9 şentigrat olarak kay» dedilmiştir.