February 13, 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

İN S Yenilik ve Es FNU e çıkan £ ır 'îâ;ıfpkr ;nıyı.ı. HN bitde kavgada. lüpen Böriden ve üliklerini açıkça 3 iyatı. ıh:“,:ıhğıkık ki & Hüy, ve ile- Kıçlmalıydı. E- kl a » Cemiyet. g o Tja eski ile İ Mücadelesi, L NW ihtiyarla M ya hak ü"“lı:cüa. VN daşçaitin . ex. Bir ga. Ni 'a geri oldu. —:::i::mek için bakmak h ir, ığueıık ileri gör- İ ga L olarak tam l ir. '“’* hesil kavga. K U, Gihde kendini _m" halde çok 'N fîa var, h & olacak _r”.“'lu olarak L ,“Hlııer aa. yetler mah. bi Nılunmıku.. u, Müstakbel K Ka İÇin ilk temel ada ü p a r AĞ f“tr kendisini tit kolları a. n çi düşünüşe Gevası ne ola. MW h . ÜŞÜ iz — filhakika HSİDİNİ esas o- a Mücerret o. Tan ve bir ba. Sayılabilir. Hiç NN bir sanat mu. f ve değer- h V olduğu ce. M il eden hıii: Sanatta $ h İleri sayıla. SA - İâvıyı psaz fiyetine Üa 'Edikleri halde ’—qr'umıe ve e- SN undan Ç —':'Nık ve iza. ğ © değerleri. .J_ '*"mer(nı' ver- laşyie taki ile ye. v Çizgilerle a. ga dd - bugünkü #zki ile bir- ' :';uh:ınlıç arsla. olarak ta SN Harbi kabul et : Harp mem- a. &;::]Ğ'ıı ve o. N t im ! mm'"dirpn Ü dek; Mühakkak ki İşlar, Büyük bir de- Unsurt : Mmiıdeımî y h evvelkisi bugünü, Yi »,:“'İ temsil e. z birkiyi temsil Hüradaki hudut İ İr Yürtulüş. İnkı Ç z ç Ayıran o. Vihtin; Çindeki irti. p Yıkan odur. & şekillen. kemdisi. | Ç edebiyat istiyorlar Yazan: SUAT DERVİŞ | çılar. Harbin keakinleştirdiği sosyal tezatların tesirile, sonyal ve eko. nomik münasebetlerin geçirmek- te olduğu bünyevi sarsıntıları. na bağli olarak garp kültürü. nün esaslı bir buhran geçirdiği bir devre hatıra gelir, Bu devre garp münevver gençliğinin böz. gun devresidir; garp kültürü - nün tefessühe —yüztutmuş olan emperyalizm ile birlikte sukut ve inhilâl haline geldiği devre. dir. Halbuki aynı senelere tesa- düf ettiği halde bizim — milli in. kılâp devrimizin grafiği bizde yükseliş ve tekâmülü gösterir. Şu halde bizdeki yenilik bugün. kü garbın zıddma olarak ilerle- miştir, ve ancak bu sayede yo. lunadevam edebilir. Emperya- lizme karşı millf istiklâl ve var. lığı müdafaa tabiyesi bizim tekâmül ve inkişafımız için kuv vetli bir garanti olabilir. Gençlerimizden bazıları cum- huriyet ve inkılâp devremizin ıl_u_—ı ve mütekâmil hususiyetle. | rini aksettirecek eserler yarat - | mak istidat ve kabiliyetlerinde olduklarını iddia ediyorlar. Bu kabiliyetlerinin meydana cıkma. sına engel olan şeyin sanatın ik. tısadi maksatlara âlet odilmesi olduğunu —sgöylüyorlar; bundan şikâyet ediyorlar. Bu iddianın hiç şüphesiz hakir tarafları var.. Fakat bu bir nesil meselesi de- Şil, bütün bir sistem meselesi. dir. İktısadi istihsalin bir çok sahalarına girmiş olan devletçi- Jiğimiz kurtarıcı elini fikir is. * tihsali sahasınma da uzattığı nis. | bette sanat; sadece kazanç için | âr vasıta olmaktan kurtulacak- T Maamafih iyi bir eser; bugün. kü şartlar altında da fazla sa- tış temin edebhileceği için sade.' ce kârını düşünen tâbiler tara. fmdan da bastırılabilir. Bir ese- rin muvaffak oluşu doğrudan Göğrüye esere başllıdır. Malüm. dur ki sanat zevkine gSahip ve sanattan anlıyan kütleyi, yine ancak sanat eserleri yaratabi - lir, yeterki gençlerimiz hakika. ten veniş kütlevi alâkadar ede. cek kıiymette ve kendilerinden evvelkilerin yazdıklarından ls - tün değerde eserler versinler. Bu eserlerin nasıl olması icap ettiğini bundan sonraki vazı . mızda göstermeğe çalışağız. İngiltere parlâ- mentosunda Perşembe günü Hindis- tan vaziyeti konuşulacak Londra, 12 (A.A.) — Dahili ve İmparatorluğa aid meselelerin bu hafta içinde parlâmentoda müzakeresi beklenmektedir. Çem” berlayn bu hafta her zamankinin hilâfıma olarak, harp hakkında beyanatta bulunmayacaktır. Salı günü bir milli münakalât komisyonu ihdası hakkında işçi partisinin verdiği takrir ve çar” şamba günü de tekrar ziraat me" selesi müzakere edilecektir. Perşenbe günü, Hindistan va * ziyeti görüşülecektir. Hariciye müsteşarı Hindistanda fevkalâde vaziyet ilâmına aid lâyihanın tas” vibini istiyedektir. Hükümet ta * ralından ilân olunan fevkalâde vaziyet 6 aydan fazla sürürse parlâmentonun tasvibi zaruridir. — V Müthiş soğuklar Stokholm, 12 (A.A.) — Dün gece stokholmde derecel hararet sıfırın altında 34 e düşmüştür. 168 senedenberi Stokhölmde bu derece şiddetli bir soğuk kayde * dilmemişti. Kısaca: - Yine şu - Radyo derdi hakiki dertlerimizden birldir. Bu itibarla ne kadar yazılşa, mürekkep harcanıp kâğıt sarfolunsa emek yine mahalline harcan. mış demektir; tâ ki radyo evi ıslah edile... Bilhassa şu plâk meselesine ne dersiniz?... 40.000 aboneli bir radyo müessesesi halka kırk 3 — VAKIT Protesör Lur Masignon Hallacı Mansur hakkında bir konferans verdi Profesör Lui Masignon ikinci konferansı dün saat 16 dâ Gü. zel Sanatlar Akademisinde ver. miştir. “Sanata verdiği İlham bakımından Hallacı mevzuu etrafında olan bu kon. ferans büyük bir alâka ile kar. şılanmıştır. Profesör, Hallacı Mansurun, resme, minyatüre, — edebiyata verdiği ilhamr tebarilz ettirmiş, kendi kitabından projeksiyonla resimler göstermiştir. Profesörün konferansını Pro. fesör Hilmi Ziya türkçeye çevir. miştir. Suma cephesinde Çalışan tek bir mitral- yözü bir kadın idare etmiş Fransızca Lö Jurnal azetesi. nin son gelen nüshasında Sta holm muhabirinin şayanı dikkat. bir haberi göze çarpmaktadır. Finlandiya üzerine yapılan son Savyet taarruzları ağır zaylat verdirilerek püskürtülmüştü. Yüz hücum arabasının yardımi- le Suma üzerine yapılan beş ta. arruzda yirmi ik: hücum araba. & tahrip olunmuştur. Sumada harD etmekte olan Fin sabitleri şu neticeleri elde etmişlerdir. Sövyet Ruslarm muvaffakı. yetsizlikle neticelenen taarruz . ları sırasında, müdafaa işile mesgul olan Fin kıtaları, güayet mahirane bir şekilde gizlenmiş bir mitralyöz yuvasının ateşi al. tına düşmüşlerdi. Tabil derhal bu yuvanın tahribi işine başvu. rulmuş ve topçu ateşi bu mınta. kayı dövmeğe başlamıştır. Za . man geçtikçe mitralyöz alesi bafiflemiş, ancak aynı noktada zaman zaman ateş eden bir tek mitralyöz nazarı dikkati celbet. miştir. Bu makinell tüfeği kul. lananın yaralt olduğundan şüphe edilemezdi. : Finlandiyalılar derhal o mın. takaya hücum ettiler ve tasviri imkânsız bir facia Bahnesi ile karşılaştılar.. Üstüste yığılmış, gömlilmemiş, ölüler araamda, sağ kalmış olan ağır yarlı bir mülâzimin kuvvet buldukça ateş etmeğe çalıştığını gördüler. İşin en acı tarafı. bu mülâzi. min bir kadın olmasıdır. Çinlilerin yeni bir zaferi Şungking, 12 (ALA.) — Çin kıvvetleri askert bir mevki olan Şanling'i tekrar iİşgal etmek su. retiyle Japonların ileri hareketini Kvangsi cenubunda durdurmuş. tur. Japon kıtaatı, Şanlingin iş. geline müncer olan mukabil Çin ta rruzu €sSnasınsa cereyan eden şidcetli muharebelerde 2000 ölü vermişlerdir. Japonlar cenubu garbi istikametinde çekilmişler. dir. Kanada umumi valisi * öldü Montreal, 12 (A.A.) — Kana da valijumumİsi Lord Tuidsmir dün akşam Montrcalde vefat ev miştir. Lord dün öğle üzeri ken" disine kan verildikten — sonra U çüncü bir ameliyat görmüştü. Yeni umumi vali tayinine kadar vali muavinliğini Kanada baş hâkimi Sir Luman Duf yapacak” I. Adliye Vekili Afyonda Kolya, 12 (A.-A.) — Adliyo Vekill Fethi Okyar Yefakatle. rindeki zevatla birlikte Kon . yanın görülecek yerlerini gez- mişler ve akşam Afyonu ha « reket eylemişlerdir. | Mansur" | Parisuar gazetesine göre, Fin harbinin mu- vaffakıyetsizliği Stalin'in riyasetinde iki komis- izaleye çalışıyor “ yon İaaliyete geçiyor Stalin ile Politbüro Finlandiya harbi muvaffakıyetsizliğinin ya- pacağı akisler ile fevkalâde alâ. kadar olmaktadırlar, Bu muvafla, kıyetsizliğin dahilt plânlarında kargaşalıklar ve hoşnutsuzluklar doğurmasından ve — beynelmilel sahada mühim rcaksiyonlar yap. masından körkülmaktadır. Bu buzusta bilhassa Alma rın gittikçe tazyikini —arttı. sından çekinilmektedir. Kremlin idarecilerine göre —Almanyanın ! sahada yeni mec etmesi ve Rus. i bir vaziyete sürük. kündür. Bunlara karşı alınması — itabe. den tertibatla meşgul olmak üze. re Politbüro iki komisyon teşkil etmiştir. Bunların biri Soyyet Rusyanın dahili işleri ile, diğeri ise beyaelmilel sahadaki siyasi meseleler ile uğraşacaktır. Birinci komisyon Stalinin hu. sust kâtibi Malenkev'un riyase. tinde olmak üzere Voroşilof, An. drev, Svernik, devlet reisi Kali. nin ve Güecpu şeli Bevia'dan te. şekkül edecektir. İkinci komisyon ise Molotofun riyasetinde ve Voroşilof, Miko. van, muavini İstepanof, Lazar Gaganoviç ve Krüstçev'den iba. rettir. Dahili Program iki komisyon da kat'i projele. rini 15 şubat tarihine kadar Po. litbüroya bildireceklerdir. Maa. mafih dahilde yapılacak olan ye- nilikler hakkında direktifler - ve. rilmiştir. Bu direktiflere güre: 1) Zürralara yeni imtiyazlar verilecek ve bu meyanda olmak | Rayş hükümetinin her çekti; üzere Kolhhoz'lar daha,geniş bir müuhtatiyet elde etmiş olacaklar. dır. Çiftçiler haftanın mühim bi kısmını kendi hususi çalışmaları. ma hasredeceklerdir. Kolkhozlar istedikleri hayvandan istedikleri kadar yetiştirecekler ve bunları serbest fiyatlarla şatacak'lardır. 2) Fabrikalardaki kom yalarının roll hiçe inecektir. yapılacağı a kemitelerine daha geniş salâhiyetler verilecektir. Bu program ile köylünün sü. künet bulacağı ümit olunmakta. dır. Sovyet ordusumun dörtte üçü köylülerden mMmüteşekkil olduğu in bilhassa bu tabaka tatmin o. ak herhangi bir kargaşak. ğen önüne geçilmek istenmekte. dir. Dış Siyaset Sovyet Rusyanın dış siyasetini tetkik etmek işimi Üzerine almıiş olan komisyona da şu direktifler verilmiştir : 1) Şimdiki halde yakın şarkta | ve Asyadaki her türlü askeri ha. rekâttan vazgeçmek.. 2) Almanya ile askeri - ittifak yapmamak. 3) Berlin ile iktisadi iş birliği. ni mümkün mertebe genişletmek ve Almanyanm muhtelif sebepler ile Savyet Rusyaya göndereceği mütehassıs ve teknisyenlerin a. dedini asgari hadde indirmek.. 4) Sövyet Rusyanın, ncü ye. re gitmek niyetinde olmadığı hakkında ecnebi matbuatında ge. niş mikyasta propaganda yap. mak.. — (Parisuvar) Erbaada tütün zaylatı 200,000 kilo Erbaa, (Hususi) — Taşova (Erbaa, Niksar, Tokat) Hinter. lândımnda eşi görülmemiş zelzele felâketi bu mmtakanın nefis tü. tünleri üzerinde mühim tesir ic. ra etmiştir . 'Taşova mıntakasının tülüncü. lük merkezi olan Erbaa ve köy. lerinde son tesbitlerime nazaran zayiat miktarı mühimdir. Nik. sar ve Tokat mmtakalarında ki zayiat miktarı henüz kati tesbit görmüş olmamakla beraber bil . hassa Niksar köylerinde mühim tütün zayiatı olduğu tahakkuk | etmistir. Tahminen Niksar da zelzele dolayısile 200.000 kilo . dan aşağı olmamak şartile zayi. at vardır. Tokat ve köylerindeki zaylat Erbaa ve Niksara naza. Yan hiç mesabesindedir. Taşova mıntakasında deran. bar henüz başlamamıştır. Ne zaman başlıyacağı da belli de. ğildir. Büyük felâket dolayısile küylende ve kasabada demet ve denk ameliyesi de yarıda kal. muştır, Erbaada bulunan Bam. sun vali muavini Bay Orhan Güvenç ait olduğu makamlara verdiği raporda bu sene tütün satışlarının hevetk halinde ya. pılmasmın müstahsilin menfaa. tine uygun olacağını bildirmiş. tir. Tütün inhisarr kanununda (hevenk halinde tütün satıla . maz) denildiğine göre mezkür kanundaki maddenin ya değiş. tirilmesi veya başkaca tedbirler alınması zarureti vardır. Bu da zamana vabestedir. 'Taşova mintakasınım — bugün arzettiği hususiyetleri karşısın. da şu tedbirlerin alınması ve gerhal tatbike geçilmesi bütün meseleleri kökünden halledecek. tir. 1 — Deranbarın derhal başla. masımım temini, 2 — Memleket mahsulünün zi. yar dolayısile zürram yoksullu. Ru göz önüne alınmak şartile İn. radyo... yıllık plâkları dinletiyor. Acaha müessesenin bir frenk ticaret evinden plâk getirmek için mektup yazacak mütercimi mi yok, yoksa yerli plâkları İstanbuldan satın alacak bir ajanı mı?... Kulaklarımıza yapılan bu fena ve eziyetli müameleden artık bıktık, usandık, hisarların derhal geniş mikyas. ta ve dolgun bir kaime ile müba. yanya erişmesi r alıcılarm da mü. bayaaya iştiraklerinin hükümet, çe temini, 4 — Bu büyük felâket kargı- aında gerek idare ve gerekse di. gğer tüccarların her türlü spe. külâsyondan — kaçınmaları ve zürratn düşkünlüğünden istifa. deye yeltenmemelerinin temini, Yukarıdaki — gartlar altında Taşova mıntakasında müstahsi. lin memnuniyelini artıracak o. lan bu tedbirlerin güratle İtti. G yü Viborg yazıyor! eyiborg” v hiç birimiz bilmiyoruz. Sinemada bile görmüş değilixz. Pakat yanan koöca bir şehirle bir İnsan yüreği yanya- na gelince, © alevler biraz da yürekte duyuluyor, Kimse: — Niçin yanıyor? Kim yakıyor? Diye sormadı, Artık, hava kundakçılığı, çağın modasıdır. Bulutlar, eskiden kuru gürültüler kopurır, şimşek parıltılari- le göz kamaştırırdı. Yıldırım yağmurlarına karşı insan zekâ- sı paratöner şemsiyeleri açtı ve en kara bulutu, bir tehliko kaynağı olmaktan çıkardı. Fakat bugün, bulutların kendile- rinden değil, asıl onların arkasında gizlenen şikâyetçiyiz. Tayyaro, ilk bakışta yarmak, toprağın inişine, meden kırip geçiriyor. Bir Türk şairi: Şem'i Itfa kolay ama ne kadar güç İş'al” demişti. Bon beş sene İçinde yüzlerce, binlerce yıllık insan emeğl- yüz aklığımızı teşkil eden âbidelerin, bir kaç saatta alevler, dumanlar altında tuzla buz olduğunu le yükselmiş şehirlerin, gördü. Korkarımı, ki bu gidişle yer yüzü birer şehirler mozarlığı halini alacak ve dünya, “Vels" in anlattığı gibi bir harabe ser- gisl olacak. Majino ile Zigfrid ve bu kurbanlardandır. Yarı örüp düşı'indükç_e Yeraltı şehirlerine doğru! Dün bir kaç arkadaşla konuşuyorduk. İçimizden — biri, salardaki açık gazetonin bir yerine pamtlmağını mrüze baktı. Gözlerindeki daveti anlamıştık. Bütün ba- kışlar o noktada toplandı, Hep beraber okudük: insan zekâsının kanatlı bir zaferi gibi görünür, Bütün kuşları geride bırakan bir hızla havayı yokuşuna pervyane gülerek uçmak, gerçekten güzel bir şey. Ama ademoğlu, bu- nunla çicek değil, bonmuba taşıyor. yağdırıyor. Şehirler yakıyor, çocuk, kadın, ilitiyar, hasla de- rada burada yapılan benzerleri, sakım geleceğin dünyasımı gösteren örnekler olması Yoksa barbar çağından ocaklarımızı kurtarmak için ye- rin dibine girmekten başka çare bulamıyacak miyı; misaller, gittikçe çoğalıyor. Çin, İspanya, Habeş, FinlândIya , kim temin eder ki bunlara dalhın yüzlerce felâket muhiti katılmıyacak ! 13 ŞUBAT 1940 Yun_us Emre ve kelime oyunları Şu, gramerde “kelime” admı verdiğimiz sözleri bir araya getir. diğimiz vakit kolayca bir işin i. çinden çıkıyoruz. Lâkin bazan da | kelimelerden çekemediğimiz — kal, miyor, Çünkü onlar bir sıraya girince zaman zaman işe müfes. sirke karışryor, Erik dalında ü. züm yiyen Yunuş Emre her bal. de en çok zarar gören ve anlaşıla. mıyanlardandır. Az kaldı yine bir “kelime” onu ÂAşık Paşa yapıve. recekti. Geçenlerde bir fıkramda da hâ. Tâ yaşadığmı belirttiğim Napol. yonun bir 5i ne doğru!: “Bana İâlettayin yedi salır yazı verin, bunu iştediğim gibi tefsir ederek yetmiş kişinin idamına hüküm vereyim” demişti. Vaktile bir zat meoşhur vaız. lardan biri ile iddiaya girişmiş: — Kürsüde vaz verirken şarkı söyliyebilirsen sana şu kadar al. tin vereceğim.. demiş. Altınla gözleri parlıyan varz: — Söylerim.. demiş ve söyle. miş de. Kürsüde ten ve ru. ha intikal ettirmiş; bir de makam uydurarak: — Azap ruhadır. Yoksa tene nedir, tene nedir, tene nedir.. di. ye basmış şarkıyı, Tabii altınlarr da almış. Kelime oyununa yalnız böyle ilim ve sanat âleminde değil, halk arasında da rastlarsınız. Dükkâ.. mında halis süt yerine yarıdan fazla su karışık sütü harıl harıl satan bir Anadolulu dükkâncıya bazan? — Yahu, senin sütün sulu? de. dikleri vakit terter tepinir: — Allah beni kahretsin, haram olsun su kudumusa.. dermiş.. Ve tabii herkes inanırmış. Ne. den sorra anlamışlar ki dükkân. cının bir çırağı var. Adı da M::t süte ber akşam kova kova su durur. Dükâncı müşterilerine bin yemin ederek sütüne Musanın su doldurduğunu anlatır: — Su kodu Musa.. dermiş. Yunus Emreye geçmiş olsun.. Kelimeden kendini güç kurtardı. NİYAZİ AHMET hazı ve tatbikine geçilmesi, pi. yasanın genişlemesi karşısımda TMalmı satacak zürra, mali zıyaa uğramış Zzürram da sıkımtısını tahfif edeceğinden vakit geçiril. >memesi lüzumu aşikârdır. Basri Ahmet Ünal koyarak tayyarelerden kahkahalarile Ufuktan ufka kundaklar Korkunc RAKKI SÜHA GEZG!-