February 25, 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 4

u t Sahife 4 e * : . . İSTANBUL İŞGALİ!.. HALİT CEMAL Muharriri : Her hakkı Mahfuzdur ai İsmailin sözlerile düşünüşleri hemen benimkilere uyğundu. Bi- raz daha kendisini hakikata yakın | bulundurmak ve ondan sonra mu- avenetini kat'i surelte istemek lâ- zımdı memleketinin ahvalini an- latmakla beraber son bir haber alıyormusun demiştim ? Bilmem ona şimdi ne olmuşdu acaba ya- rasmamı ilişmiştim, İri gözlerini tavana kaldırdı sorma efendi dedi. Yunan İzmirden saldırmış ta bi- zim köylüye kadar varmış geç- diği yerlerde taş taş üstünde bı- rakmıyormuş ana arvat hepsini kesiyor ırza geçiyormuş. Bir gidişle tekmil anadoluyu | alacakmış. Artık burada yavaşla- | dı yukarı dikilen nazarları iyildi sanki onu gizli bir dinleyen var- mış gibi agır ve yavaş yavaş ku- lağıma doğru sokularak bilmem ne yapacağız padişahda onlarla beraber olmuş hemde arvatlarını gâvura satmış hiç böyle kahpelik olurmu diye bana soruyordu. an- ladımki fır at ayağıma gelmişdi. Bu uyanık anadolu köylüsinin boynuma sarılmak alnımdan öp- mek istiyordum artık ondan hiç bir fenalık gelmeyeceğine kanaat getirmiştim. Karşımda duran bs- | maili manyatizma eder gibi tev- | kif etmiş şakaklarından dökülen terini silmesi için mendilimi uzat- | miştim © şimdi utandı, kızardı, Israrın karşısında aldı ve sildi, İsmail dedim bu mendil sana anam yadikârı olsun eğer bura- dan kaçarda salimen anadolu yaylalarına varırsak nihayet bir gün düşman üzerine aâtılırsak bu, mendille hep o günleri benim ya- nimdan ayrılmadan ayrılmadı- ğın dakikalar hatırlarsın bir gün î olurda ölürsem çenemi işte bu mendille sen bağlarsın. Sözlerim devam ettikçe bakışlarını gözle- rimden saklamak başka yerlere bakmak ister gibi çeviriyordu. Fakat ben her hare ketine manl oluyor söyle bana kahraman yiğit biraz sonra köyünde anana babana Yunan askerleri hücum ederse hepsini süngüleyerek ke- serse ve yahut camiye doldurup gaz dökerek yakarsa bunların | bu zulmüne bu vahşetine halife dediğimiz herifte göz yumarsa sen var arlık öksüz vatanımızı satanlara tabi kal ! ve onları mü- dafaa için şu elinde tuttuğun silâhı kullanırmısır.? Memleketi kurtarmak — isterkenele — geçen bizim gibi vatan evlatlarına karşı koyarmısın ? Bu erlikmidir? Bana töyle haklı değilmiyim ? İsmail söyle fedakâr arkadaş ! düşünce lerini dilinin döndüğü kadar Vazih suratte söylemiş son kozu- MU oynamışlım. Günlerden beri muhafaza için eline verilen mavzerine takmış olduğu Süngüsünü parı'datan at- ker bir tuhaflaşmış yüzü buruş- muş Yağız siması kartlaşmıştı. aralık tuttuğu gözlerinden şim- şek çakar gibi alev fışkırıyordu. Kinetlemiş dişleri arasından gay- ri nefretle dolu şu sözleri çiğni- yor hemde kapı arkasına daya- dığı mavzere el atıyordu. Bilmem natıl oldu silâhi ku- cakladı namlısından tuttu ha- vaya — kaldırdı. — çimentoların üzerine dipçik tarafımı vurmağa cağız diye haykırdım. Oda ba- | na cevaben sorma efendi artık bu silabın luzumu yok ben kah- pe heriflerin vatanını satan sul- tanların mudafa askeri değilim bu memleketi - vereri mamussuz- ların eseri değilim artık buralar- da yaşayamıyacağım - yarından | tezi yok gitmeliyim öz toprakla- rına kavuşmalıyım. onu kurtar- mak için icabında ölmeliyim di- yerek hlnckırıkl_ırlı ağlamağa başlamıştı. Bu mert türk askerinin bilgi- &l ve uhri düşünceleri karşısında boynu bükük şaşirmiş kalmıştı hem onu teselli ediyor hemde fırsatın bu kadar çabuk ayağıma gelmesine hayretler ediyordum. | Nihayet İsmail dedim ben bu gece buradan kaçacağım sende benim dediklerimi yaparsan ya- rından tezi yok memleketindesin Aciz bu akşam senin hiç ümit et- mediğin bir yerden gideceğiz selamete kavuşacağız anladınmı? haydi şimdi git iki saat sonra gel seninle uzun uzadiya konnşur tertibatınızı hazırlarız uğurlar olsun. İsmalil bitmiş olan: nöbet zamanı — dolayisile arkadaşına terki vazife ederek çekildi. İş artık pencere kesmek için lâzım ( olan testire ve kesilmesine kaldı sabahdan gelen anneme arkada- şım tenbihatı üzerine galalada to- mas Keseryan efendinin mağaza- sına göndermiştim nerede ise oda gelecekdi, lâkin içeriye girebile- cekmi, emaneti bize yetştirebile- cekmi? , Günler karariyor — akşam yakınlaşiyordu. üç saat olmuşdu- ki annem gittigi yerden gelme- mişdi yoksa gelmiştide yanıma birakmamıs olmasınlardi? ben YARIN Teftiş neticesinde iki fabrikanın seddine karar verildi. Emanetçe icra edilen teftiş neticesinde şehrimizde ikisi Şiş- lide ve biri tophanede olmak üzere üç tane kolza yağı istihsal eden fabrika bolunmuştur. Bu fâbrikalar her ay binlerce ton kolza yağı istihsal eylemek- Gtedirler. Halbüki memleketimizin bir şenelik kolza yağı ihtiyacı ancak 8 bin tondan ibarettir. Aradaki mutavassıtların de- lâleti ve fanliyeti neticesi kolza yağlariyla gazlerin tağşiş edildiği anlaşılmıştır. Emanet, Bu fabrikalardan ikisinin kapatılması hakkında sanayi müdürlüğü nezdinde teşeb-|Pğr düştüğü — halde, büsatta bulunmuştür. YAWT Barutboşaltırken Bir kişi öldü, üç kişi yaralandı Şilede sakin Mustafa ile Halit balık avlamak için dinamitin barutunu. boşatmak istemişlerse- de bu esnada dinamit ateş almış- tıri Bundan * Mustafa ölmiş Halit ağır surette yaralanmış ve o ci- varda bulunan demirci ustası Mustafa ile çırağı Ahmette ha- fifçe yaralanmıştır, e vT ":»ıı—ıu. Eskinazi Efâ, hakkında ki dava Köprü üstünde Esnaf bankası tarafından tâyyare biletlerinin bayli Eskinazi efendi aleyhine Şehremaneti tarafından ikame olunan dava mahkemei temyizçe nakzedilmiştir. Esbabi reddiye ise Eskinazır nın devam ettiği müddetçe akit yapıldığından rededilmiştir. | | nereden haberdar olacakdım, bu ümitde boşa çıkarsa sabaha ne yapacakdım. Souk dişlerile kar- şımda dolaşan ezrail hangi da- | kıkada canımı alacakdi. Bugün bilmem nedense hep nöbetciler ihtilatdan memnuiyete — riayet etmeyorlardı eskiden kimse ile görüştürmek istemezlerken bugün hepsine imazı ayın ediyorlardı acaba yarın sabah asacaklardıda onun içinmi idif bu akşamlık olsun son arzu ve heveslerimde tatmin itsin diyerek müsamaha- kâr davraniyorlardı. arkadşlarım kısmı azamı bu fırsatdan bilisti- fade odama koşuyorlar etrafımda halka oluyordı İsmaille olan ma- cerayı anlatdıkca hayret ediyor kimisi zaten o adamın merrtliği yüzünden belli; kimiside Anado- lu uşağı deyilmi kahremandiır vesselam diyorlardi. tam bu ara- hk içlerinden biri haykırdı bey valden gelior dedi. Sevincime pâyan yokdu lâkin testeraleri — getirebilecekmiydi? hepsi odadan çıkdılar annem yanıma sokuldu. çarşafının altın dan bir paket uzattı oğlum dedi etaneti al yalnız bu hakkımı unutma! bir ana eyladıni isterse ipdende alabilirmiş allah yardım- cın olsun deditahassürle kavrulan dudaklarını alnıma dokundurdu ve ters yüzüne geldiği istikatete doğru gitdi ve gözden mihan oldu. bizim için bu işde hal edil- mişdi, Frar İsmaille pencerenin ke- başladı. Derhal üzörine atıldım | silmesine kalmışdi. ne yapıyorsun İsmail mahvola- ( Devamı var) S A İzmir ve havalisindeki kredi kooperatifleri Şimdiye kadar Kemalpaşanın Ören, Armutlu, Parsa, Uluçak, Ödemişin Adagide, Adağüme, Kilaz, Tirenin Kahrat, Eskioba, Kadife, Urla kazası, Çeşmenin Alaçatı, Seferihisar merkezi kazası İzmirin Cumaovası, Narlıdere, Burnava kooperatifleri resmen teşekkül etmiştit. Bu günlerde açılma merasimi Yyapılacak olan Kredi kooperatifleri de şunlardır. Diyarbekirde hayırlı bir İş " Diyaybekirde *ihhf bir müze açılmasına karara verilmiştir. Çarşıda yahut daha başka umumt bir mahalde münasipbir ev tedarik edilir edilmez Müze derhal açılmış bülunacaktır. Frepği, Belsoukluğu, Verem ve daha bir Çok sari has- talıkların tahripkâf Mâhiyeti ve süreti - sirayetini gösterecekdir. —/— Sadakâifitir. Âlâ Evsat Edna K Ka K, Buğdaydan 29 23 20 Arpadan 82 26 21 Hurmadan 260 / 130 87 Üzümden 180 — 130 18 î___,' ivağv Zhıîî;wvîuhvş;ğşiw Va TAYYARE £ .ğ CEMİYETİNE VERİNİZ. Ş İMM,&W.AMA; kolzawyağı l Dünya muazzam biriktısadi buh- Almanyada iflâslar ——— Çinko karteli, çelik karteli, ıilmnnynda banka iflâs- ları, Fransada petrol, Çekoslovakya da para ran geçiriyor 21 Teşrinisanide Brükselde toplanan Çinko kartel azalarının kartelin fethine karar verme- leri hayreti mucip olmuştur. Bunun sebebi de kartel aza- larının verdikleri sözü tutama- malarıdır. İstihsali azaltarak - fiatlerin düşmesine mani olmak - şöyle dursun; kartel azaları fiat düş- tükçe — istihsalin de artmasına adeta hizmet etmiş oluyorlar. Azalar arasındaki itilâfa na- zaran; çinko stoku (50,000) tonu geçtiği takdride, veyahut, çinko Hati Londrada (27) liradan aşa- tstihsalât tevkif edilecekti !.. — Halbuki, fiatler Londrada, 19 lira 5/8 şi- lin kadar düştüğü halde stok da: (91,000) tona baliğ olmuştu! Kartel bu vaziyet — karşısında beyhude iatihsali yüzde (10) indirmeğe çalıştı. Bütün dünya müstahsillerinin aylık istihsalleri 1929 senesi dokuz ayında, 1928 deki dokuz ayındaki, (119,000) tona müukabil . (136,000) - tona vâsıl olmuştu. Fakat, en büyük Avrupa müktahsili olan Almanya ve Lehistan — kartelin kararlarına mutavaat etmedi. Çinko İstih- salinde ikinci gelen Belçika da bunu takip etti. Amerikaya — gelince, © da Avrupaya ihracat yapmamakla muvazzaftı!. Fakat, Amerikada da istihsalin artması, stokların ziyadeleşmesi Avrupaya ihra- catı bir. emrivaki haline ge- tirdi. Bu suretle azalarından hiçbiri tarafından riayet edilmiyen kar- tel için en kısa yol feshedilmek idi. Ve Brüseldeki son içtima da böyle yaptı. Çelik Karteli Almanya ve Lehistan demir sanayli arasında müzakere cere- yan etmekte olduğunu Berlin gazeteleri yazmaktadır. Eğer müzakerat neticelene- bilirse, Lehistan beynelmilel çelik karteline dahil olacak ve Avrupa grubuna iltihak edecektir. Almanyada Banka iflasları Teşrinisani ayında Almanyada gişelerini kapayan bankaların adedi (30) a baliğ olmuştur. Ve 1 kânunusani 1929 danberi de iflâs eden bankalar (130) zu bul- muşturr Almanyada tekmil ban- kaların adedi (5,000) dir. Bu mali iflâslara mukabıl, ti- cari iflâslar nisbeten azalmıştır. Teşrinievvelde ( 876 ) iflâs olduğu halde Tesrinisanide (866) iflâs olmuştur. Fransada Petrol Kanununda tadilât 8 Kânunusanide intişar eden resmi gazete, Fransada Petrol aramak kanunuda bazı tadilâtı ilân etmektedir. Bu tadilâta nazaran bu hakka malik olanlar hükümetin musa- adesi olmadıkça, ruhsatnameyi hiçbir kimseye terk ve ferag ede- mezr Çekoslovakya parasının kanuni tesbiti ( Beynelmile! banka parast tesbit edilmemiş memleketleri azalığa kubul 'be müstenittir. Parası tesbit edi 25 etmediği gibi Amerika ve İngiltert borç vermiğyecektir. ) Çekoslovakya kuronu resmen tesbit edilmiştir. Esasen 1922 teş” rintevvelindenberi sabit Pil kiymette bulunan küronun kan! bir surette tesbiti vaziyette hi tebeddül vukua getirmemiştir: Yedi senedenberi sabit kuronun kanuni tesbitine mühim amil; teşekkül etmek üzre bulunan beynelmilel bankani? nizamnamesi mucibince l""'4 istikrar etmemli,; ş olan mem! 7 lerin bankaya aza olunınM': Diğer cihetten; Londra Üİ Nev-York piyasaları parası sabit olmıyan memleket - istil Iştirak etmemeğe karar vı lerdir. Çekoslovakyanın, Japöf yanın ve İsviçrenin son ıünlı" paralarını tesbit etmeleri bu memiş memleketlerden Avı Ikılnrlm:ıpınyı, bir. meml. T ştır, Ği Kanun kuronu, 44,50 UM olarak teşbit etmiştir. n Kuronun — tesbitine nezart' etmek ve kanunun tatbikını taki/ etmek badema milli bankaf? alltir. ı ( 1929 ) da ihdas edilen mill ; banka; maliye nezaretinin bi dalresi olan (ihraç bank ııfflddd' muamelâtını (Office bancalre di ı mission ) devren almıştır. W'E banka; mevduat ve mütedavil k valmi nakdiyeye de dahil olı üzre, ibrazında tediye edile bütün taahhüdatın (yüzde 20 si madeni olarak kasasında bulu bi durmağa mecbur olacaktır. P* ’ teminat — nisbeti, ayrı bir ıl'İ mucibince, her sene de (*/, 88/ q nisbetlini bulacaktır, ki; bu nisbt Fransa Bankasının mecburi t€ minat derecesidir. ğ Bu teminatın dörtte üçü altif olmak mecburiyetindedir. D kısmı, sağlam ecnebi pari Amerika, ve Avrupanın büyü bankalarına çekilen ve b sınif bir bankanın imzasını bulunan senedat ile bu gi? bankaların kredilerinden t kül edebilir. Şayet, teminat asgari der? ceden aşağı düşerse banka fa?" tedavül üzdrine hesap edi a | bir barem mücibince devlete P? tedavülün — bir . kısmını ve! olarak vermeğe mecbur tul! lacaktır. 4 Maamafih, bu asgari de!l bugün çok aşılmış bulunuyof Tedavülde bulunan ki metelik paralar kalacaktır. Y iki hellerlik paralar t ortadan kalkacaktır. Şuhalde, 5, 10, 20 ve hellerlik ve 1 kuronluk, ve niden 5 ve 10 kuronluk met€” paralar basılacaktır. K | Çekoslovakyanın tklıuül# İ iyeti de bu istikrara müsalt' Bu sene bütün merkezi Av";, islerinde görülen ağırlığa de bundan Çılıulou.lqınılfüw müteessir olmasına rağmef * | sadi vaziyetin para lulh, tesir edecek bir balde j anlaşılmaktadır. Milli bankada vılyf;;: viye etmiştir. Bir sene milyaf bankanın maddi stoku (1) genebl (2000) milyon kurondur- .at parası 250 milyon kadar ) | mıştır. (Devami