8 Mayıs 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2

N Sahife 2 tatbikatı hukukiye — müderrlel Cevat B. davet edildi. Cevat B. hüviyeti tahkik ve yemin ettir- | dikten sonra sualler sorulmağa başlandı. Sorulan sualler Sualler şunlardır : 1 — İrtişa davası dolayısile İstanbul gazetelerinin neşriyatın- | dan müteessir olan Adliye ve- kili Mahmut Esat B. sırf şahsi | iğbirarından dolayı efkârı umu- | miyeyi tehyiç maddesinden gaze- | teler aleyhine ikamei dava ettir- | miş ve Yavuz havuzdan çıkıyor | ve hırsızlık çoğalıyor gibi neşri- yat dolayisilede ikame edilen da- | vayı hilâfı kanun olarak Bursaya ı naklettirmiş ? 2 — Nakli davadan mütces- sir olan mahkeme heyeti istifa « için gösterdikleri temayüllerini ı terfi ve taltiften bahis etmek su- retile vazifel memuresini sul is- timal 7? 38 — Kadriye H. mın İzmirde cereyan eden muhakemesinde | beratına çalıştığı ve gayri karar veren Mü tantik Hikmeti taştan taşa ve Müstantik Nazım B. ma- aşına elli lira zam ettirdiği. İrtişa maddesinden maznun Basatı tevkifhaneden çıkartıp Tefik ve reis vekili Hasan beye ne verdiği ve müstantik Nazım | Beye tekrarlattığı ve bu suretle şahite telkin icra attiği hakkın- da ne dersiniz ? Gevat B.lin verdiği cevaap şudur : Cevat Beyin ifadesi — İrtişa davasında bendeniz | hiç kimsenin vekili değilim,bina enaleyh o dava ile bir alâkam yoktur. İrtişâ meselesinin tarzı cereyanı hakkında herkes gibi gazetelerden ve alâkadar olan ların kendilerinden istihsal etti- ğimiz malumattan başka malü- matım yoktur. İrtişa meselnsinin gözetelre intikali pek tabii bir meseledir, her hangi bir istintak dalresinde böyle mühim bir da- vanın cereyanına muttali olan gazetecilerinkendi gazetelerine derç etmeleri serbetli neşiyat muk- teziyatındandır. İhtimal ki bazıteferüatın ha- | rice sızmamasını arzu eden Âd- liye vekili bey bu neşriyattan | mugber olmuştur.Hissiyatı ruhi- | , yesine kendisinden başka kimse I vakif olmayacağından igbrar gibi | maneviyatın şahidi olamam. Fa | kat bir kastı batiniye âsarı za- | hiresi delalet ederse o zaman denebilirki şu hareketten dolayı bir igbirar vaki olmuştur. Ga- zetecilerin tarz takibi bu igbirara delalet edebilir. Çünkü İstan- bul mahakimininde daha mühim davalar görülmüş ve mümasilleri buraya nakledilmiştir. İrtiş me- * selesinde ğaztelerde okuduğumu- za göre gazetler aleyhinde der- ) desti rüyet olan davaların müdde- ilerinin Vali, Kumandan, PolisM. M. umumi olmasına mebni bir- tarafane itayi hüküm etmeme- leri — melhuz bulunduğundan bahisle, istenllen nakli dava o şekil üzerine kabul edilerek o ilâm ikinci ceza mahkemesinde okunarak Bursaya nakledilmiş, yalnız bizi değil bütün müntesi- bini hukuku hayrete sevkedecek kadar bu iş gariptir. Çünkü Bursrda da M. umumi ve hükü- met vardır. Aynı Şabatıldariye oradada vardır. aökildi değildir. Sual” tuhaftır ...b".:_"_' ki soruluyor. meşhudat ve vekil mahsüsatı — İsteniyor demektir, Bence bir kanunun vakar ve hürmet görmek bakkı vardır. Hakim — Jaima bitaraf olmalıdır. Bir hakimden şüphe etmek hakkı kimseye verilme- miştir. Bu yolda bir sebep bence | ne varit ve nede doğrudur. Es- babı zahiriyeden dalayi Adliye | vekilinin müteessir olması sure- tile nakli davaya sebebiyet verilmiştir. — Esbabı zahiriye nedir? — Nakle tevessül etmesidir. — Nakle tevessül etmesi su- veri kanuniyeden değil midir? — Bence hiç bir sebebi ka- Nnuniye istinat etmeden bu hal vaki olmuştur. —Bir davada mahkeme hak- kında şüpheyi dai esbap görürse | Adliye vekili davayı nakil ede- mezjmi? — Şüpheyi dal esbap kara- betler, iştirakler, adavetlerdir. — Vekil beyi müteessir ede- rek nakli davaya sebep nedir. — Birinin nakli arzu edilmiş diğerleri de tevhidi ceraim turu- ku kanuniyesindea istifade edi- lerek nakledilmiştir. — Nakli davadan müteessir olan mahkeme hey'etinin istifa etmeğe göz diktikleri temayülü isnat ediliyor. — İkinci ceza asliyesi yoktur, onlara ne tesir ettiğini bilmem kendimi onların yerine :kame | etsem çok muğber olur ve derhal istifa ederdim. — Terfi ve taltiflerine dair olan şayınadan malumatınız ? — .Yoktur. — Kadriye hanımın İzmirde c€ereyan cden muhakemesinde beraatine çalıştığı, — müstantik Hikmet bey taştan taşa vurup müstantik Nazım beyin mnaşına elli ltra zammedildiği? — Beraatine çalışıldığina dair malumat, mesmuatın yoktur. — İkinci fıkra yani Hikmet beyi taştan taşa vurduğuna dair malumatınız varmı? —Tahtı muhakemeye alındığını İrtişa — maddesinden — maznun Jan Basati tevkifhaneden çıka- paşkâtip Tevfik ve reis vekili Hasan beye hatırlattıgını müstan- tik Nazım beye hatırlattığını ve bu suretle şahide telkin icra ettiği? — Basadın sureti tahliyesi hakkında şu malümatım vardır ki — Avrupadan avdetinden sonra yirmi senedir tanıdığım Nesim Mazelyah efendiyi gördüm (Basadı tanımam) Nesim Mazel- yahı İzmirli ve meb'us olduğun- danberi tanırım. beni çağırdılar ve kendilerile haspihal ettim. Bütün evrakı irae etti, ne su- retle tevkip müzekkeresi verilmiş gördüm — ve tahliye talebinin raddini gayri muvakkat tev-” kif müzekkeresi gördüm. Bu müzekkere © tarihteki üsüle göre M umuminin mu- talaası falınması lâzım — geliyor- du. UÜsüle göre bu müddet bit- miş ve tahliye edilmesi lâzımgeli- biliyorum ve neden dolayı alın- dığını bilmiyorum. — Bu garaz hissilemi oldu ? — Bu mes'eleden hiç malü- matım yoktur, Hikmet beyin ni- ye dava edildiğini bilmiyorum — Nazım beyin maaşına elli lira zam mes'elesi ? — Üçüncü cezada Haydar Nozım bey arasında bir dava geçti. Anlaşılıyorki Nazım beyin orada icra ettigi muameleden dolayı Adliye vekilini memnun etmiş olacaktır ki akabinde mü- Fettişliğe getirilerek terfi edil- | miştir. $ YARIN — Müstantik Nazım bey vazifel memuriyesinde gösterdiği liyakattan dolayi bilistihkak terfi edilemez mi? — İstihkak kesbeden daha çok kimseler olduğuna eminim Asarı zahiriyeye göre bu terfii vekilin memnuniyetine hamlet-” mek hissim galiptir. Şeklinde bir kanunsuzluk gördüm. Acaba ne yapayım dedi. Tetkik ettim, esnayı tahkikatta cürmün vazının tebeddülü ihti- maline mebni tahiye talepleri red- dedilmişti. Bu bendenize gayri kanuni geldi.Bu ihtimal gayri va- rittir. bunu kabul ettigimiz tak- dirde hakkı tahliyeyi kaldırmak ve ya hiç kabul etmemek lâzım gelirdi. Bundan sonra kendi mü- racaatlarını anlattılar bunlardan boONISam Telgraflarımız Tevkiften sonra.. Büyük bir nümayiş yapıldı Kalküta, 6 ( A.A ) Her türlü umumi içlimalar menedilmiştir. Yeniden 49 kişi tevkif olunmuştur. Askeri kıtaat silâh başına çağırılmıştır. İstas- yondaki hamalların hepsi grev ilân etmişlerdir. Bu istasyonlar asker tarafından muhafaza altına alınmıştır, Ferryehat ile Seramporeda iğti- şaşcılar polis komiserlerini ya- ralamışlar. Kalkütadan 20 kilo- metre kadar uzak bir yerde ahali bir trenin vagonlarını *0 komotiften ayırmışlardır. Vi mahalline asker ve polis derilmiştir. Bombayda gayet büyük bi nümayiş yapılmıştır. Birw kilometrelik bir sahayi işgal © cek derecede kalabalık olan bU nümayişçiler ellerinde İn aleyhine ibareler yazılı levi Dolduğu halde şehrin başlı0t sokaklarını dolaşmışlardır. Hiç bir hadise çıkmamıştır. faide hasıl olmadığını aylar geç-| "*sedeki zevatın ikame ettigi dava- | ticede müekkilim aleyhine hÜ" tiği halde mevkufiyetin devam ettiğinden — bahsettiler, Sonra baktım ki raşi var fakat henüz mürteşi taayyün etmemiş. Mür- teşisiz oldu, bu da kanunsuzdur Sonra her halde bir. memur vardı bu memur kendi üsülü muhakemesine tabi idi, O memurun derecesine göre Şurayı devletten geçmesi icap ederdi. Bu cürüm vahidüttaraf yörüyemezdi. Sonra af ve tecil kanunu “vardı. Bunun neşrinden evel yapılmış bir cürüm olduğuna göre bu kanun mucibince — ta- kibat yapılmamak icap eberdi. | Mahkemei temyizin mukarraratı | da bu yolda idi. Bunlar nazarı dikkate alınmamış ve mevkufiyet devam ediyordu. Konuşurlarken Nesim Mazelyah duydu. Adliye vekili buraya geldi. yanında Ke- nan ve Ziya Beyler vardı Ben kendisine arzı şikâyet ettim,Tak- riren maruğalımı verdim. Tevkifhaneyi gezerken Brsat Eresko Nesim Mazcaly dertlerini enlatıyorlar Adliye veki|i Kenan Beye “tahliye edileceğini Basat efendiye tepşir ettinizmi, demiş Retx — Başkâtip Tevfik ve reis vekili Hasan Beye ve ver- nın hükkâma tesir ettiğini söyle- mek fbence memlekete ihanet teşkil eder. Reis — Nakilden muğber olan mahkeme hey'etinin istifa teşeb- büslerine dair malümatımız ne- dir ? — Bu mahkemenin eczasından hiç birile temasım yoktur. Böyle bir temayüldende haberim yoktur. Bence en ziyade sui istimal edi- len tarik nakli daba tariki oldu- ğundan, ben hâkim olsam derhal istifa ederdim, Reis — Kadriye H. meselesine | dair malumatınız? — Beraata çalışan Kadriye H. meselesinde iki defa şahit diye dinlenildim, esnayı istimaımda kendime müdahale edilen bir hâl nakli hadisesinde yine bir birıni tutmaz hâdiseler gördük. Beraat meselesinde de dedi kodu mahi- yetinde bazı şeyler işittim. Rels — Müstantik Hikmet beyi taştan taşa çarptığı hakkında malumatınız? — Görüyoruz, bilinmeyecek bir |eyiı_ll_l Hlkııı!_B.- a ine dava ikame edildiğinden haber- darım o dava neticesini bilmiyo-— & diğini, Nazım Beye ve hatırlat- | Tum. Vicdanımın hitabını söylü- ığını biliyor musunız? *Bu meseleleri bilmiyorum, Kenan Ii(ı_yiıl ş!lİlmleli Bundan sonra sabık adliye müsteşarı Kenan Bey geldi. Res- mi tahliften sonra dediki : Mahmut Esat B. vekil iken ben müsteşardım. Pek az teşriki mesai ederek ayrıldık. Bu ayrıl- ma bazı sui tefehhümleri icap etti, Bazı zevatın dedi koduları adliye vekili üzerine tesir etti. Onun bana kuvvetle kini vardır. Fakat ben de makesi yoktur. Reis — İrtişa dâvasına dair malümatınız nedi ? — Böyle bir davanın ikame edildiğini bilmeyorum. Bunda alâ kadr eşhası tanımadığımdan ma- lumatım yoktur. Reis — Naklı dava hakkında malümatınız varmı? — Zan ediyorum bu dava ikin- yorum, Bence taştan taşa vurmak veya taltif etmek — meseleleri mutlak surette varit olmuştur. Diyemeyeceğim. Bazen okşamış bazen taştan taşa vurulmuştur. Hırgalanmak - istenildi, işten el | çektirildi. — aleyhindeki dava bitmeden yeni bir memuriyete | daha mühim bir memuriyete ta- — yin edildi. Buna kanun müsait olsa da başile sonu birbirini tutmayan bir muamele addederim. Reis — Basatın tahliyesi mes'- elesine ne dersiniz ? — Oradaki mevkufların tah- liyesi için müracaat ettiklerine ve bu müracaatın bir ihtimale Müsteniden isaf — edilmediğini öğrendim. İleride vaki olacak | her hangi bir tahavvül tahtında ister kefaletle olsun ister başka suretle olsun yeniden tevkifle- ci cezada rüyet edilen dava olacak rine mani kanuni bir sebep tevhiden icra edilen davanın bazı esbabı diğerile naklinden ha berdarım. Bu benim bildiğim davadır. Orada göya mahkemenin, zevatı aliyenin davacı olması iti- barile tesir altında kalması ihti- maline mebni nakledilmiştir Bun- lara hilafi kanun diyemiyeceğim, kanunun salâhiyeti vekile veril- miştir. Yalnız esbabı mucibe iti- barile sebebin icat ve ihtira ?dil- diği kanaatındayım. — Gösterilen sebep kanunen muteber bir sebep değildir. Tenakuzlarla malâ mal- dır. Adliye vekilinin şahsen ika- me ettiği dava bile hükkâma tesir etmezse üçüncü ve dördüncü de- yoktu. — Binaenaleyh — tevkifin devamı böyle bir muamelenin vukuu gününe tehir edilse bu daha muvafık olurdu, — Reis Başkâtip Tevfik ve reis vekili Hasan beylere verilen teyden malümatimız var mı? — Malümatım yoktur. Abdürrahman Münip B. Bundan sonra Darlfününun Müderrislerinden Abdurrahman Münip B. dinlendi. Şu ifadede u. Eskişehir ağırceza ma- hakemesinde bir davanın vekili idim. Hakimler hakkında reddi hâkim talebinde bulundum. Talebimiz reddedildi, ve ne- vaki olmuştur. Davanın İzmire | küm sadır oldu. Reddi hâkiml? reldine ve esasa dair olan karâ” ri temyiz ettim. Bu temyiz lâyi” | hasında hey'eti hâkime aleyhit” de elfazı tahkiriye varmış aleyhime açılan hey'eti hâkime” yi tahkir davasında, Adliye vE” kilinin şahsen hey'eti hâkimeYi dava açmağa tahrik ettiğine kâ* naatım vardır. . Mahkeme tetkikatı neticesii” de beraat kararı verdi. Temyif” | edildi, üsüle müteallik noktade? | nakzedildi. Mahkeme nakza ittİ ba etti. Mahkeme devam etti: Tahkikat neticelendi ve berayi | mütalea evrakı M. umumilge alındı, iki üç ay zaman geçti bu zamap içinde aktedilen celseler” | de iddiasını söylemek lâzım ge lirken mütemadiyen tetki” | kat diye talik olunuyordu. Bir gün talikin sebebine muttali ol dum, anladım ki bu mes'ele hak” | kanda M. umümilik makamı, Id | diasını dermeyan etmeden evel noktal nazarı ademi mes'uliyeti” | miz şeklinde olduğunu bildire” rek vekâletten istilâm etmiş. | Bittabi kanun haricinde iş yapmak mümkin olmadığındant kanuni — vazifenizi yapın diy€ emir gelmiş. M. umumi iddiasıni söyledi, r verildi. Vekâletin işarına ve kendi iddlasına uygunt olan karar temyiz edilmedi,bun” dan haberdar olan Adliye vekili B. yazılı bir emir vererek temyiz edilmesini emretti. Bu meseleni | biri. | BizimMaliye tahsil şubesile arâ” mızda kazanç meselesinden dola* | ya bir ihtilâf vardır. Kazanç ka” nununun 7 inci maddesinde 3 sene müddetle avukatların kazant ları hakkında beyanname itasın& mecbur olmadıklarına dair sara” , hat de vardır, biz de kanunun | verdiği hakka binaen 928 senesi hakkında beyanname vermedik; Maliye şubesi resen verği tahmil etti. İtiraz ettik ve neticeyi itirâ za kabaricra olmasın diye mahke Meye müracaatla meni mü” dahele kararı aldık, Gerek ciheti | adliyede gerek ciheti maliyedt ( yaptığınız tahkikatımız | kadar sabırı muvafık ı;örmın:J SAHİBİNİN SESİ Gramofonlarının tenzilâtlı yaz tarifesinden istifade ediniz. , —romğa AMATÖRLERE Filimlerininiz. eyi developt” man edilmesi ve güzel foto; | darın istihsalini İstiyorsanız, F” limlerinizi amatör fıto.rıfvlll'; mahsüs bir atelyeyi havi Ji Kanzler fotografhanesine götür Tünüz. 9 Fiatlar: Rolfilim 4.1 2-8-6- 15 kı ; K:;;:Lr: g. 1-2 ve 5 kurüt Glese kopyalar dahi yapılır: - “En eyi markalardan fot! makinaları, filim ve saire satılır: