18 Mayıs 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 5
— dilmek için Yapılmadığını eşkilâtı esasi YARIN ye kanunu yalnız neşr için ya pılmış değildir Hürriyeti tefekkür baltalanmamalıdır. Davamız bu mukaddes içtihadın davasıdır. (2 inci sahifeden devam ) tehyici heyeti umumiyesi ile ifa- de etmek isterim. Türk — milleti ftehyiç ve teheyyüce gelmek için Ve müekkilim Arif Oruçun neşriya- fından hamlel küvvet alır ve ne- de hiç bir kudret ve kuvyvetten Bu iddianın encanlı bu milletin bizzat nıihıdn'..ııldl Türk milleti teheyyüce gel- diği zaman — kırk kl:ıyi:l u:lu Rumeliye geçti. Türk milleti teheyyüce geldiği zaman Bosna- Basraya kadar bir hııdııt+ Yarattı. a Türk milleti teheyyüce gel- diği zaman Padişah kellelerini ke- Divan yolunda sürüklemekte tereddüt etmedi. Bu millet te- ce geldiği zaman bütün €han husumete karşı yürürdü. Bu vak'aları tevlit eden ahval| Ve esbap ile müekkilimin dört Satırlık hayanisi teemmül ve tek- tr ve mukayese buyrulsun! Bu millet hiç bir zamanda Z ve sebepsiz teheyyüz lermez. Bir hakikat Bu nokta hakkındaki müafaa Tima hitam verirken pek mühim bir hakikattan — bahsedeceğim taki makamı iddlaya temamile Sevap vermiş olayım.. Reis Beyfendi : 16 Şaban 1255 - tarihinden &Vvel edebiyatı — cezaiyemizde müessesesi bütün terhibin Stasını teşkil ederdi. * Vücudu olmamakla katli caiz olur- Mu olmaz mı ? Elcevap ! olur. 1 manasızlıklara fetva Bamı verildi ve mes'ulleri, mü- Ti tarihin ebedi lanetinden kurtulamazlar ve kurtulmaları Tâzımdır. 1255 tarihinden 324 senesine kadar geçen zemanlardada em- Hiyti millete ve selâmeti ümmete =hlç bir vadü ahid de veril- devlet salnamelerinin ba- Hihda kanunu esası ile Mitat pa- daya yazılan hat altun gümüş Yazılı müzehhep ciltler içinde ba- . Tevzi edilirken kanunu #tastiden bahssedenler nefiyden. fethişten kurtulmadılar. *324, ten Cümhuriyetin ilânı- a kadarki meşrutiyet zamanla- göya hürriyeti kelâm bu- Tİyeti neşir vardı. Divani harp- polis müdiriyetinin, merkez h—lhdınlıiınıı bodrumlarile Kuim bir hürriyet! Reis Bi, ,, Bugünkü devri odevirlerle kı- Yas etmekten millet muvacehe- —kızklp ve azap his ederiz. gün şu veya bu se- :;P" huriyetin biç bir vakıt tah- j 1 ve edilemeyeceği bir devirde bulunuyoruz. İasanı tefrik eden en büyük olan huriyat Cumhuriyetin .,iiı:undııllr. Mü- letim bi di zıman kefa- Nesi olacak ve Teş- kilatı esasiye Ka BĞ : edecektir . — Huriyeti BÜ baltalanmamalıdır. M ğeçar “Miz bu muükaddes içtih; d Vatıdır | , SĞ da: Şemsetlin B.in müdafaası Ç Nuüri B. Arif Oruç B. hak. kındaki müdafantını - burada* bitirmiş ve sözü Şemseddin beye | İ 1293 den 324de kadar intişar I - Baklederek demiştir ki: -— el :Şııııuıldııı Ertuğrul beye 'hd:.m'l 7 Nisan tarihli nus- sera ( Bizi men edemezsiniz ) balı yazının yazılması do- | | * muştur. j " | layisile buraya gelmiştir. Bu yazıyı aynen okuyorum. Bunda hiç bir şey yoktur. Yazı temamen İktisadi mahiyett- edir. İddia makamı diyor ki: seddin Ertuğrul B. Arif Oruç Beyin. tevkifini müteakip bun- dan galeyana gelmiş, mes'ul müdür olmayınca — çıkmaması icap eden gazdtede bu makaleyi neşçretmiştir. , Arif Orüç beyin tevkifi- ni müteakip Şemseddin beyin galeyana geldiği bir hakikattir çünkü şçekli tevkifin mahiyet w& tarzına nazaran bundan müteerir olmamasına İmkân yok- tur. Tesir pek tabil idi. iddia me- kamı da — dediki — mekalede memleketi istismar etmek isteyen zümre, tandalyalarından ayrılmak | istemezler halbuki böyle bir ka- | ziye yoktur makalede memleke- tin siyasi hayatında bütün benli- ğini istismar etmek isteyen bir yümre vardır. sözü mevcuddur. Zulüm ve şiddet ancak mu- vakkat bir zeman icrayı hüküm edebilir. Şeklindeki cümlelerle hükü- mete zulum İsnat edilmiş halkı | ezdigi Aç çıplak biraktığı bunun ş için mahvolacağı ceza göreceği | yazılmıştır. Makamı iddia bu kadar kat'iyetlesöyledikten sonra maksadın hökümeti istihtaf etti- ği aşikârdır cümlesini istimal ile bizzat kendileri şüphe ve te- reddüt — içinde bulunuyorlar şimdi bendeniz makaleyi tahlil edeyim. Makaleye siyasi keli- | mesi yerine iktısadi kelimesini | koyup müsaadenizle bir kere de öyle okuyayım. Makaleyi okudu. Görülüyor ki bir şey yoktur. Hükümet ve siyaset Şimdi iddia makamına cevap veriyorum. Makalede siyasi ke- limesi vardır. Bu siyasi kelimesi hükümet demek değildir. Çünkü | siyaset kelimesinden gelen si- | yasi kelimesi muhtelif manalar- da kullanılan bir lâfızdır. Siyaset kelimesi ahlâksızlık, edepsizlik, soygunculuk, vurgun- culuk, manitacılık manalarında istimal olunduğu gibi siyaset ke- limesi : Dirayet, fatanet, zekâvet, şeytanet manasında da istimal olunur. Poletika manasında da istimal | olunur. Tabasbust manasına da elir. iktisat manasına da gelir, atirika manasına da gelir. Şem- settin beyin kelimeyi bu mana- lardan — birl ile kullanmadığı neleri ile sabittir. | hükümet manasında kullan- dığına dair gayet kuvvetli kari neler vardır oda mekalenin en son cümlesi reis devlet ve hükü- | metten — bahsediyor mümessili zikrediyor hükümet bu makale ile tebcil edilmiştir. Hükümetin kuvveti tasdik ve teslim olun- Makamı iddia bu yazı ile hükümete zulüm Isnat edilmiş diyorlar. Sıgal nakli — istimal | ettiler. Anlayorum ki makamı | iddia dairel nakilde dolaşıyor! ı biz ise şu izaha ve tahlil ile da- irei nakilde değil dairet akılda dolaştım akıl ve nakil tearuz | ettikleri vakitte akıl asıl itibar | ve nakil tevil olunur. l Ş Binaenaleyb l!hlll idanın leğil bizim sözümüz asıl — itiba; "ılmıııv lıdır. j 'azın yvaz — ve tayin ey- lediğimanada istimal olunan ı:— fızdır demiştim. Siyaset kelime- sini vazi manayi sabitte ve bil- hassa imekamı iddianın dediği gibi hükümet manasına da kast etmemişki bizim bu manada söylediğimiz iddia ediyorlar. Hatta makam bile maksat hükümettir. demekle hakikaten “Şem- tahkir vaki olmamıştır diye bilirim. Acaba mecazen oldumu ? Şem- seddin beyin ahvali — hususi- yesine gelince gençtir. Tevki/ha- nenin harim felâketindedir muh- kematdan hasıl olan kanaat mu- maileyhin safiyet nezahat istikamet ve hüsnü niyeti müdafaya imkân vermişlir. İkinci celse Avuvkat Nuri B. müdafaasını burada bitirdi. Muhakeme tatil edilerek karar vermek üzre oğle- den sonraya talik edildi. Öğleden tonra mahkeme sa- | Tonu sabahtan duha kalabalık ol- muş, halk kapuların dışarıların- da dahi karardan bir an evvel haberdar olmak için beklemişler- '« Karar ö buçukta tefhim edil- miş ve Arif Oruç B. lkısa bir muameleyi müteakip — tahliye edilmiştir. Arif Oruç B. hür olarak Ad- Hyeyi terk ederken kapılara yı- gılan halk tarafından slkışlarla ve fevkalâde samimi tezahüratla karşılanmış, tebrik olunmuştur. Dün öğleden sonra matbaa- mızın telefonu da mütemadiyen işlemiş ve telelfonla mahkeme kararı sorulmuştur. Ankara mahkemesine Arif Oruç B.üç gün sonra maliye vekâletinin açtığı haka- ret davasında hazır. bulunmak için Ankaraya gidecektir. Mahkemenin kararı Yediye çerek kala karar tefhim edilmiştir. Karar sureti şudur: Yarın gazetetinin 105,106, 107,108,109,110,'11 ve 85 inci nüshalarındaki Makalelerle ef- kârı umümiyeyi tehyiç edecek ve Millet meclisinin ve hüküme- tin şahsiyeti Maneviyesini tah kirden maznun ve mevkuf Arif Oruç B. ve keza mezkür gaze- tenin 112 numaralı nüshasında “Bizi men edemezsiniz, serlâv- halı ve telefonla “Mecliste mü- him sahneler olacağından, bah- seden yazısından maznun Şem settin beyin yazisile, 110 numa- ralı nüshasının birinci sütunda “ Mes'ul kim » serlâvhalı yazile diğer yazılar 6 kundu, *Son dakika, serlâvhalı ma- kale makamı iddianın da söyledi- ği gibi bu 20 bin memurun çıka- rılması havadisi ve “Millet mecli- sinde bazı sahneler , — olacağı makalesi nâs üzerinde teheyyücü görülmüştür. Arif Oruç Bey tara: fından Asılsız ve esassız bir şe- kilde olmadığını ve mürettip ha- tası olduğu söylenen 20 bin me- murun açığa çıkarılması da mü- heyyiç görülmektedir. Çünkü Arif Oruç B. 6 Martta tevkif olunmuştur. Ve bu yazının çıktıği günle tevkif olanması arasında 24 saat geçmiştir. İstenilseydi bu haber tekzip edilebilirdi. Şemseddin beyin “ Bizi men edemezsiniz, serlevhası altındaki yazıdan — Hükümetin şahsiyeti maneviyesini tahkir ettiği tehak- ştku etmlir. mseddin B. hükü- Bi S SY L OW U Ca KS 0RA Melösün Ğ Malive Vekili kında meçliîe_[ifz_ıhat verdi Ankara * 17 (A.A) Büyük Millet Meclist be gün Kâzım pa- şanın riyasetinde toplanmıştır. Mealiye vekili Saraç oğlu Sükrü Bey 9380 bütçesinin münk,ınıl— ne başlaması münasebetile ati- deki beyanatta bulunmuştur. Muhterem Beyfendiler; bugün| yüksek meclisinizin çok kıymetli tetkik ve tasdik mevzuunu teşkil bütçe ve mütebaki kısım da gene aynı kuvvette iktisadi işler demek olan sıhhiye ve maarife ilâve ettik. Bu suretle iktisat bütçe- sine geçen seneye nazaran bir misle yakın nisbette bir ilâve yaptık. Şunu da ilâve etmeli- yim ki bu miktar iktisat proğra- miımizin başlangıcı karşılıgıdır. Varidatırmızın normal inkişafının edecek olan. 1980 bütçesi cum- 'vereceği fazladanbüyük kısımlarher huriyetimizin yedinci yılının — İş ve idare hayatını ifade edcek tir. Sizlerden aldığı kuvvetlerle vazifesini imanla yapmaga çalı- şan hükümetiniz, bütçelerini tan- zim ederken her devlet işinde olduğu gibi yüksek heyelinizin isabetli işaretlerini — selâmetle görmek, devletin umumi masraf- ları karşılığı için halktan alınan vergileri gene halkın ve mem- leketin en muhtaç ve Ffaydalı | işlerine tahsis etmek yolundaki Cümhuriyet umdeleri tatbikatına bu bütçede daha geniş sahalar ayırmıştır. Bunu bütçemizin biraz sonra arzedeceği umumi tahsisatının tahlilindeki rakamlar açıkça gös- terilecektir Muhterem efendiler tetkiki- nize arzedilen bütae 222 milyon 604 bin 28 liralık bir tahsisat me- zuniyelini tazammun etmektedir. Içinde bulunduğumuz 1929 sene- #i bütçesine nazaran fazlası iki milyon Hradan biraz ziyadedir. Varidat tahminatı da bu miktar- dav azacık fazladır görülüyorki senelerden beri olduğu gibi bu defa da bütçemiz tam ve samimi bir tevazün balindedir. Cümhu- riyet bütçelerinin mütevazin ol- ması keyfiyeti artık fevkalâde tedbirler neticesi değil tabli ve zaruri hadiselerdir ki bu nokta- da tevakkufu bittabi zait gör. sünüz. Asıl arz ve teşrih edeceğim ı husus mali- bBünyemizin istitaati | çerçivesinde umümi hizmetle- Fimizin sıralanmasında takip et- tiğimiz ruh ve esastır. İşte bu toktadandırki cumhu- riyetin yedinci yıllık bütçesi kendisinden evvelki bütçelerde olduğundan ziyade bir tekümül arzeder. 1930 bütçe lâyıhasını ettiğimiz sırada henuz iktısadi işlerimizin tetkikatı bitmemişti. Tetkikatın bitamına |âyıhamızın tetkikini tehirini bütçe *encüme- ninden reca etmiştir. Tetkikatımız neticesinde tanzim edilen iktı- sat programımızın . tatbikatına başlıyabilmek için bu sene zar- fında ilâvesi lâzımgolen tahsisat karşılığını varidat membalarında değil masraflardan tasarrufta kararlaştırdık. Bütün vekiller çok samimi ferağat ve fedakârlıklar izhar etmek suretile memleket hayalı ve istikbalinde - birine - sırada saydığımız iktisat işleri için beş hııçıılf milyon Hiraya yakın bir tasarruf bulundu. Bu tasarrufun beş milyonun iktisat wekâletine metin- şahsiyeti maneviyesini tahkirden dolayi harekâtına te- tabuk eden Matbuat kanunünun inci ve ceza kanununun 169 are d 158 in- ci —maddesi — mucibince — üç sene ağır hapse ve tehiçten karunu cezanın 161 inci mad- desi delaletile 70 inci maddenin ikinci bendi. mucibince 10 gün ağır hapse, ce'ınan Üç sene 10 gün ağır hapse, 25 lira ağır ce- zayi naktiye ve 31inci madde mucibince hidematı ammeden muvakkaten men'ine, Arif Oruç beyin : Memurların açığa çıkarı- l lacağı havadisinden kanunu ce- sene bu sahaya ayrılacağı bibi gene bu maksada hâdim ve he- defe müteveccih olmak üzere bankalar vasıtasile ve hükümet tarafından bankalara verilecek milyonlarla mühim yardımlar esasları yardımlanmıştır. Bütçe mukayeseleri: Cümhuriyet büt- çelerinin takip ettiği tekâmülü göstermekiçin rekamlari üç nok- uı::n mütalea ve mükayese ede- ceğim : 1- Tahsisat noktasından. 2 - | masraf noktasından, 3 - tahsilât noktasından. ğ Tahsisat noktasından muka- yese : — Bütçe ile verilen tahsi- sat : 1926 senesi 190,103,544. T927 senesi 194,454,610. 1928 senesi 207,169,878. 2929 — senesi 220,500,491., 1930 senesi 222, 604,023. Tahsitatı munzamme ve fevkalâdeler ve müdevverler . 26,501,882 - 28, 479 , 096 -12, 744,770 - 2 . 045.124 — mühtelif kanunların ilâvesi rakamsız fasıl lar — 17,450,609 - 7,500,000 15 , 105,579 - 3,535,22. imha olunan ve mevkuf tutulan 2750001,261, 1,990,089 — 400,000 — safi tah- sisat yekünu 233,770,985 — 224,172,630 — 385,233,0:9,658, 225,688,823. Masraf noktasından mukayese Nakten tediye 1926 senesi 164,420.849,1927. senesi 189, 161,866 1928 senesi 196 678 836 emanete alınan 7,766,036 7,070,016 4,459,176 ertesi sene- ye devrolunan bütçe borcu 7, 791,409,3,486,890,3,116,438 ve zne vebanka- mevcutları 3,964 637, -6,888, 220 - 19, 829, 182 hizmetlerin yekünu 179,978,294- 199, 717 , 780 - 204 , 249 , 4483 Henüz hesabı kat'isi tanzim edilmediğinden cetvellerden top- lanmıştır. Sabık düyunata re- kamsız - fasıldan tediye edilen miktarlar bu yekündan hariçtir. Tahsilât noktasından mukaye- se; Sabıka ve haliye tahsilât yekünu 1928 senesinde 180,363- 251-1927-de 198, 747,135-1928 de 222,080, 788 İiradır. 1928 tahsilâtından 6 milyon İirası fev- kalâde bazı varidattadır.' Ve 9 milyon İirasına hükü- meti — sabıka — düyunu — ve bazı kanunların istilzam etti- irat ve mahsuplardan mü- tevellit olmakla bu senenin adi ve daimi varidatından hakiki tahsilâti bütçe tâhminatı olan 207 milyona temamen tekâbul etmektedir. zanım 16linci maddesi bince bi muci- nune — cezanın 80.inci mad- desi mucibince 5 (gün ağır hapse, ceza kanununun 35 in- ci maddesi mucibince mahküm olduğu müddet kadar imzasile yazı yazmamasına Âbdi B. yazsı mektuba müstenit olarak yazıl- dığından beratina ve diğer beş makalesi ilmi olduğundan bera- tına ve masarifi muhakemenin kendilerinden alınmasina kabili temyiz olmak üzre müttfikan karar verilmiştir. hak, Ka ö
