1 Nisan 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 5

1 NİSAR Töse YENİSABAR Siytar 6 JERTİN W7 | vazan : Generat S — CAN.ERZURUM. KURTULULU İKTİBAS VE TERCÜME HAKKIİ MAHFUZDUR Kâşım Karabekii Ele Geçen Ganaim Depoları Dolduran Malzeme Ve Gıda Maddelerinin Listesi Erzincanda Ağzına Kadar Dolu Olan Depolar Harbe | Nasıl Hazırlanmak Lâzım Geldiğini Gösteriyordu ğ D) Bogünkü Erzincandan bir görünüş ERZİNCANIN İŞGALI BİZE NEYE MALOLDU VS NELF * KTINAM ETTİK ? Sftz4 3n1:8 Ka 9 dncu firkadan Tanmı — 36 mnci fırkadan eee Garki Dersim müfre. vınin nizamiyelerinden (milisler belli değil © v 0 yaa Yekün TTRİRON 9 uncu fırkanın 1 şehitle 4 yaralısı Sipiküre'i İşgal eden süvari bölüğüne aittir. Ermeniler orada 5 maktul birakmışlardır. Mevzilerde -durürken dahi - zayiat veriliyordu. Meselâ 2 inci kânun ayında kolordunun donmaktan 5 gehit ve 30 hastası vardı. Buna bakılınca Erzincan hareketindeki zayiatımız ehemmiyetsiz sayılır. Fakat işin feci tarafı; Ermenilerin halka tatbik ettikleri "katlilm,, dan hasıl olan vaziyetti: (20.000) Türk'ü bağrında taşıyan Erzincan kasabasında bir avuç insan kalmıştı. Eğer askeri dairenin içinde ve yanı başındaki müşürlük konağında yakılmak üzere hapsedilen — insanlarr kurtarmak — nasip olmasaydı belki de kasabada tek bir kimse göremiyecektik. Bi '*tün kuyular şehit edilmiş insan cesetlerile dolu idi. Bir hayli yerlerde de binalar içinde yakılmışlardı. Askeri daireyi de havaya atmak için tertibat ». kınmıştı. Büyük bir sepet içine”doldurulmuş olan bombaları büyük salonun yanındaki ufak odada ha: zırlanmış bulduk. Gurbi Dersim müfrezesi kumandı ı kaymakam (yarbay) Halit bey ile birlikte odaları dolaşırken bunları gördük. Halit bey bunları karış- tırmaya kalktı. Kendisini menettim. — Mahiyetlerini bilmediğimiz bombalarla oynamak bir faciaya sebep elabilirdi. Bu kabilden en küçük kayıtsızlıkların bile Şok defa büyük- felâketler doğurduğunu - bilhanen Acak cephesinde defalarla görmüştüm. Brzincandaki gansim pok ço Yiyecek ölrejr Ton 80 Ekmekit (un ve hububat) 450 Yemeklik (kuru sebze ve et konserveleri) 40 Yemlik 3 Tuz 10 Sabun 65Nazik erzak (kuskus, makarne gibi şey- ler) e Kilo 870 Çaş 360 Şeker Silâh ve mühimmat olaraz; Adet 4000 Yeni Rus mavzert 16 Osmanlı mavzeri, 8 Top H, 25 Bomba topu 4 1 Makineli tüfek 10000 den fazla dağ topu mermisi (Rus) Pek çok miktarda piyade wermisi (Rvs) El bombası 1500 Sandık 100 160 Osmanlı piyade mermisi Rus obüs mermisi 4& Tayyare borbası 10 Adi bomba T Büyük sandık infilâk maddesi 14 Büyük fıçı koşum ve saire yağı alzeme ve teçhizat olarak: Ambarlar der Her sınıfa ait malzemenin her türlüsü Telgraf malzemesi istihküm alât ve edevatı Portatif piyade kalkanları ——— Ayak kızakları ve buzlar üstünae yürüme ayak- kabıları (Hedik) Tel örgüleri, kazma, kürek, küskü ve saire, Yedek malzeme (Sahra topu okları, tekerlekler, oklar ve saire) Envai teçhizat arasında 4000 dolak ve 2200 cep sobası İstihkâm parklarında istif halinde duran binler- ce küsküyü gördüğüm zaman içim acıdı. Çanakkale- 'de kolordumuzun bir tek küsküsü vardı. - Yanyana iki fırka bu küsküyü nöbetleşe kullanarak kayaları kırmağa uğraşırdık! Kazma, kürek istileri de pek gok. Çanakkalede ve İrakta çektiğimiz sıkıntılar gö zümün önünde canlardı. Silih ve malzeme ve sairenin bu derece nisbet- Biz oluşunu, görmeden, kimse tahmin edemez. — Bin Türk ordusunun mukavemet kudretini maneviyatile tevazün haline getirebiliyorduk: Erzincanda ağzına kadar dolu olan depolar, harbe nasil hazırlanmak lâ- zım geldiğini gösteriyordu. Gerçi yoksulluklar bize pek pahalıya mal olmuş- tu. Fakat şimdi bu ganimetlere ve zaferlere kavu. #ürken her şeyi affediyorduk. Kasabadaki askeri daire ve müesseseler, şehrin tarafında ve yakınındaki askeri dabakhane olduğu Bibi elimize geçti. Baskın sayesinde büyük yangın- lara da meydan vermediğimizden kasabayı da sağ. lam olarak istirdat ettik. Pakat insan kıttı Şehrin şimali uzaklarında daki kışlaları da yaka: Madılar. Yazık ki harbiye kışlası sonradan kaza e #eri yandı. Daha şimaldeki aba fabrikasına gı Onu, Rusların eline düşmemek için bizim orde lirken yakmış. Harbiye kışlasının yanışı ibret alınacak bir hâ- disedir: Askerlerimizin çoğu köylüdür. Köy evleri, Mizin çoğunun içi de döşemesizdir. yani topraktır. Köylüler kendi evlerinde istedikleri gibi ateş yak, bilmek itiyadındadırlar. Bu fena itiyatla bazı aaker ler dahi harp balinde ikamet ettikleri yerlerde dahi ateş yakmakta olduklarından yangınlara sebep olu yorlar. İşte harbiye kışlası da buna kurban oldu. Koğuş içinde döşeme Üstünde ateş yakılmış ve ha. rekete geçildiği halde söndürülmeden bırakılıp gidil. Tala 1 (Devama var) Artık modası geçen bu âdet nereden çıktı ? 1 Nisan, hemen hemen bütün dünyaya yayılmış ve benimsenmiş bir sürpriz günüdür. O gün here kes güzel yalanlarla, zarif sürpriz-| lerle tanıdıklarını, — arkadaşlarını| aldatmaya çalışır. Jik zamanlarda| fevkalüde bir rağbet gören bu âdet| çok eski bir maziye malik olmakla| beraber gitgide cazbesini kaybet-| meğe başlamıştır. Zira yirmin asır bütün vak'a've hâdiseleriyle| hemen hemen 1 Nisanlarla dolmuş.| tur. . Bügün gerek husüsi hayate- amızda, gerekse milletlerarası cami-| ada sürpriz âdeti çok geniş mike| yasta yayılmıştır. - Bilhassa politi-| ka meraklıları bu cereyana herkes-| ten fazla kapılmışlardır. Geçen gün bir gazetenin “umu| mi harp arefesindeyiz,, diye bir sürp rizle bütün İstanbul halkını telâşa| düşürdüğünü hatırlarsınız. Bey-, nelmilel caminda bu küçük yalanlar, hemen hergün büyük — sürprizler| şekline giriyor. -Zavallı dünyan bu sürprizlerle endişeli - ve telâşl bir halde olduğu hepimizce malüm- dür. Bügün bu şekilde soğuk bir çehre fakınan 1 Nisan — yalanının Menşe'i her milletin tarihinde baş ka başkadır. Portekizde, 1 Nisan, saf bir a. damı rüzgürdan yapılmış. bir ip aatın almaya göndermekle meşhur| olmuştur. Fransada, birisinin su - Guk için maya almaya gönderilme.| #i, Almanyada kurumuş kar hikâ- Yesi, Belçikada yumurtaları traş edecek usturanın keşfedilmesi bu Adetin revaç bulmasını mucip ol- Mti v İtalyada Floransada Gaki — birl Aöcte göre dostlar biribirlerine mu. kavvadan yapılmış balıklar - gönder zirler. Pazarlarda da bu mukavra dan yapılmış ” balıkları - safdillere satarlarmış. ' Romada Nisan balığı 'zan şöhret kazanması Aguiba şeh- Tinde bir balık mücizesi - üzerine Papanın bir emriyle revaç bulmuş-. tar. B tabında şöyle diyor: “Pransa kralı| dokuzuncu Charles şatosunda bir Senebaşı 1 Nisan yerine kanunan birinden ikinci başlıyacaktır. Bu emir üzerine senebaşı değrişiyor| fakat halk yine 1 Nisanı unutmu- yör ve bu suretle 1 Nisan sürpriz-| lerle hazırlanıyor.,, bu fikrin nel dereceye kadar doğru olduğu ma-| lüm değildir. Bugün ze her günün 1 Nisan olduğunu gö: teriyor. Çünkü bugün dünya fen,| kültür, politik —sahada. her gün sürprizlerle karşılaşıyor. ZEYNEL AKKOÇ 'Tapu ve Kadastro Umum müdürlüğünü bir kararı yi vetallatıe nelı ni | SN sağş Harnlarlk t d Vernişir. Memlektin. Gigüii eli Tinde ekser ahşap binalarda ve hü. het daireleri içinde balunan tapa nirelerinin defter ve kayıtlarının tah| ta dolaplar içerisinde muhafaza edil. mesinden dolayı çok zarar görüldü- ifü ve herhangi bir yangında bu ka-| yıtların yanarak mahvolmaları ihti. Malini gözönüne alarak tapu dairele. rinin ileride yapılacak kârgir binala-| a naklederek / muntazam kasalara #ahip oluncıya kadar bu kabil evra kın demir dolaplar içinde saklanma- sını düşünmüştür. Bu sebeple tapı, İ idaresi bu demir dolaplardan ilk ola. | rak bir parti yaptırmağa başlamış: tir. Bunlardan 50 adedi derhal taş. *re gönderilecektir. Konferans ve temsil Kabataş halkevind Evimizde tertip edilen konferans lar, Konserler Temsiller devam et mektedir. 1/Nisan/1939 cumartesi günü akşamı evimiz - üyelerinden Kabataş lisesi tarih coğrafya mual. limi Samih Nafiz tarafından milli tarihimiz hakkında bir. konferansl yerilecek konferansı temsil gurubu. muzun uzun zamandan beri hazırla. 'Gan yeni bir temsili takip edecektir, Çanakkale Zaferinde - Türk Bahriyesi Türk Bahriyesi Büyük Harpte Vazifesini Şerefle Başarmıştır Bu filoya — refakat ll eden file- tillada bir muhribin batması vel diğerlerinin yaralanması kifayetini zayi etmişti. İlkinci filo uzun müdde niz iki mecruh zırhılıdan mıştı. Üçüncü filo kiymet yüzünden let için yal-| ibaret kal. ti harbiyer ce birinci filoya nisbetle zaten zayır| iken İrrezistibi ve Oşin zı ırhlılarının garkı ve diğerlerinin ve alehusus Trayemf ile Kornvalisin ağı ler alması hasebile daha yıflamıştı. Sapa sağlam rahne- ziyade za- bir donan-| Ma İle taarruz ettiği halde muvaf- fak olamıyan İngiliz Amir 'nanma maddi ve manevi ol nedar olduktan sonra yaş hülcumdan muvaffakiyet irali, bu do kadar rah- ipilacak bir bekliyebi- lir miydi? İkinci bir nokta da 18 mart günü — yarım adanın muhafız kıt'alarından mahrumiyet taarruzu babri (l ti ve şayet beraber karaya bir kaç tabur asker dökülseydi, Sed. Gibahirden Bulayıra bütün nokatı selesidir. Güya taarruz günü istikşaf için| çıkarılan bir fagiliz müfre- Karaş zesi Kirte köyünden Ome eyva almış 've Maydos tepelerine kadar kimsevel görünmeden ilerliyerek tahkikat ve| tetkikat yaptıktan sonra bilâmüşkü -| Jât avdet etmişti. Bu müfrezenin ri: vayet edilen muvaffakiyeti tamami. le mevhumdü, Bovenin garkı esna- sında Anadolu tarafına geçen Cevat Paşa, yarım ada muhafız Perlerinde zlarının si-| 7T ettiği seyahatten ge- fiyordu. Düşman — karaya çıksaydı bir ordu bulmıyacaktı. bir kumandanın karşısını Fakat öyle| da buluna- caktı ki bu büyük kumandan bizzat bir çok ordulara muadil olan Gazi | Mustafa Kemal Paşa hazretleridir. Çanakkale kahramanlıklı larını tescl- yeye hasrettiği bir'makalede Dartil. met Emin bey der ki: arso Nisan balığı isimli ki-| fünun TTarihi felsefe'müderrini Meb-. 'Ferdde kah- ramanlık dediğimiz bu ruh nasıl vü. cuda geliyor. Nasıl An: karadan ve denizden gel bomba yağmuru altında rimiz hayatı Manlarına galebe edinceyı afartalarda den ateş ve kalan aske- istihkar ederek düş- e kadar se-) bat edebiliyor. Beşeri iktidarın fev. kinde görülen bu tükenmez kudret nereden geliyor. Bazıları ratı irkiye ile birdenbire bir hal zannediyorlar. Fal bunu tesi- zuhuür eden ikat bu yük sek hamasetin menşei bu kadar ba- Sit değildir. Kahramanı darın ruhal tetkik edilirse her dakika yeniden faaliyete sevkeden mutlak bir mef- körenin bütün iradelerine hâkimi. yeti görülür. hareketlerini kendi etraf Bu mefküre onların zihni bütün tasavvurlarını, bütün. fına. topla- mıştır,, Mefkürelerin en yükseği va.| 'tan mefküresidir ve büyü ük kuman danlar gönüllerini tutuşturan bu mu kaddes ateşle kıt'alarının derunun, da bir yangın ika etmesi sini bilirler, Ruşen Eşref bey, Gazi Hazretlerin. den Arıburnu muzafferiyetinin sır- Tini sormuş ve şu ülvi cevabi almış.. tır: "Bu öyle alelâde bir Bil, herkesin muvaffak ol mek azmile harekete teş taarruzdur. Hattâ ben ku ra şifahen verdiği ilâve etmişimdir. taarruz de )lmak ve öl gne olduğu! umandanla- emirlerde şunu | Size ben taarruz emretmiyo- Tum, ölmeği emrediyorum. Biz ölün. ceye kadar geçecek zaman zarfında | yerimize başka kuvvetler ve kuman. | danlar katm olabilir, 1915 nisanının 25 inden kânunu- | evvelinin 19 una kadar Gelibolu ya, rımadasında cereyan eder harp demek haksızdır. Yeç dört gün orada bir ölüm öledi. Türk, İngiliz ve Pransız genç. liğinin büyük bir kısmı makinenin dişlerine takılı yoldu. Erkânı Harbiyei Un Tarihiharp külliyatından kale Muharebatı) isimli tapta, “ Çanakkaledeki 55127 si gehit, 100,177 10,067 #i kayıp, 214408 Mühtelifeden vefat, 6444 mak Üzere iki yüz eli bir dokuz tahmin ve bu tahı ' vukunta di ay yirmi n makinesi bu meşi ak mah: mumiyenin (Çanak- zesmi ki- | Si mecruh, 40 zuafa ol bin üçyüz inin haki- kate karip olduğu kaydedilmekte- dir; Düşman zayintı ise (telef, mec- Tuh, esir ve kayıplarla beraber) üç üz otuz bir bin kişiye baliğ olmuş- tur. Bu rakkamların ifade ettiği ma- 'na Müthiştir. Çanakkale zaferinin bütün haşmet ve azameti de iatihsa- Türk bahriyesinin derühde - ettiği vazife de her türlü tahminin fevkin. 'de müşküldü. Münakalât deniz tari- kile icra ediliyor ve halbuki deniz, düşman tahtelbahirlerile dolmus bu. Tunüyordu. Sevkiyat için kullanılan vesait, Seyrisefainin, Şirekti Hayri- yenin, hattâ Haliç idaresinin büyük küçük vapurlarile ”- romorkörlerden ve mavnalardan ibaretti. Büyük va- purlardan maadasına harita, hede- feli pusula, iskandil ve parakte gibi en lüzumlu seyir âletleri mevcut de- ğildi. Halbuki Marmara denizinde bütün deniz fenerleri sönmüş, tah- telbahir korkusile tekmil iskele ve limanlarla sefainde ışik yakmak me- nedilmişti. Sivil kaptanlar bu şeraft altında sefer mesuliyetini kabul et. mediklerinden - büyük küçük bilü- mum sefaini nakliye, bahriye zabit, lerinin idare ve mesuliyetine veril- mişti. Seyrisefer sahll boyunca ve daima karanlık gecelerde icra edili. yordu. Acele ile lüzumundan ziyade cephane, esleha ve' hayvanat ve sa- ire eşyayı askeriye - yükledildikten sonra hinca hinç asker ve zabi doldurulan / pervaneli ve yandan çarklı küçük vapurlar ekseriya Mar Maranın fena havalarına uğrıyor va ağır denizlerin bücumile batmak teh likeleri geçiriyordu. Ya sahilde, ya- hut enginde tahtelbahir hücumile batıp çıkmıyan bahriye zabiti kal- mamış gibiydi. Sefaini harbiyede bulunanlar da, münakalât münasip torpito ve ganbotlarla konovi edil- diği cihetle sefaini nakliyede çah ganlar kadar batmak tehlikesine maruz idiler. Bahriye zabitlerini mü sademe etmek, karaya gitmek, fiır- tınaya tutulmak, bir düşman tahtel- bahrinin topuna veya torpitosuna hedef olmak süretile batmaktan korkmaları, kendi hayatlarını değil rakip oldukları geminin selâmetini temin etmek endişesinden idi. Zira bir gemi süvarisinin boğulması de- mek kumanda ettiği geminin bütün. Mürettebatı ve bütün hamulesile gark ve nabut olması demekti. Bu nakliyat esnasında kazaya uğrıyan muharebe ve nakliye gemilerimizin esamisi uzun bir liste teşkil eder. Binaenaleyh 'Türk bahriyesinin kara harbine ifa eylediği hizmeti resmi tarihi harbin "Hini müdafaada cihe- ti bahriye ve berriyenin bir kuman da altında tevhidi mesaf etmesi el zemdi. Bu noktanın nazarı dikkate alınmamasından dolayıdır ki bida yetten nihayete kadar ciheti bahri- ye kendisinden beklenilen azami mu Aveneti ciheti berriyeye göstereme- di.,, cümli tenkidiyesile ifade etme- ai dikkate şayandır. Yukarıdanberi izaha çalıştığımız. fedakârlıkların zamime olarak Golyatı batıran, kü- Gük bir torpitobotile hudut muhace- esini Adalar denizine kadar tevsi eden, Marmara sevkiyatını idare ve himayeye muvaffak olan ve ayni za- manda - koca bir Rus donanmasını mağlüp - vaziyetine düşürerek Kaf- kas cephesinin nakliyatını da kahra man omuzlarına yüklenen Türk ban- riyesi daha ne yapabilirdi? —SON— Kınlay Üsküdar Kurumundan: Kınlay Üsküdar Tiçe şubesinin yıllık toplantısı 2/4/099 pazar günü #ant 10 da Doğancılarda Halkevi sa: Jonunda olacağından şubeye kayıtlı üyelerin vaktinde tesriflari rica olu, j