October 29, 1933 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 21

29 Teşrir'evvel 1933 Cumhuriyet on senelik faaliyetinin kıymetli bir Milli paranın ve milli iktisadın temel taşı olan milli bankalar hergün terakkiye idaresinin semeresi el halkın milli bankalara yatırdığı para ancak bir milyon lira iken on senelik Gi © Gummy sonra bu mevduat 40 milyon liraya çıkmıştır. uriyet devrinde ban- Peş iktisadi LAR işgal etti iği a ehemmiyetini anlı imparator- hareket- luğu daye sermaye lerinin şekil've mahiyetine göz gezdirmek lâzımdır. ismanlı iel ikti: sebetlerini idare ediyordu. Diğer " taraftan Doyça bank, Alman se mayesinin Osmanlı atorlu- Zuma iktisaden girişinde - başlıca ordu. pa bankası, manlı imdi ele muht. & $ E e PEEİR 5 3 m9 len paylaşmı hususunda biribirlerile rakip vazi- yete düşmüşlerdi. Meselâ: Bağdat e ei manlı : bankasile, Doy: arasında m üi miş, nil ihayet b gli kömür havzasında, Fran sermayesile, mücadelesi, gene bu iki banka arasında cere- etmiştir. Alman sermayedar- ları başta Hügoştines olmak üzere Havzadeki F ransız sermaye hâki- miyetine İs. £ almış, bu ahaya sermaye ke rak, Fransız e mücadele etmiştir. İman “sermayesinin ticesinde, Fransız sermayesi, Os- manlı bankasının tavassutile, im- sız sermayesinin idaresine geç- Ecnebi bankaları, Avrupa ser- ayesinin EOüminsiri imi paratorluğu- ir mütevassıt 2 Mera gisi devlet mali- rin. ir olmu; ş a 5 5 luğu 1 sel başta Osmanlı bankası olmak büz yük Avrupa bankalarından borç A ili daha — ar- kadar Avrupa ls ta- Bu zaruret o vassutile, düyunu umumiye deni- ın, bir müessese bile teşekkül et- a v5 mumiye memleketini pe 5 ridat ekle len doğ- ruya eline almıştı. Vaziyeti ui ziyade hülâsa et- mek lâzım gelirse, ecnebi bi larının Osmanli imparatorluğun- ünasebetleri inde, istem takip ifade e ik daha doğru sss Lozan muahed. A müstem- ettiklerini lur. desinden sonra, bi müesseseleri ol ve n kaldırmış. Gümrük tikla Bu Türk benliği ini bein teşkil etmekte- ir, 'ne içinde, Türk alışı e bir inkişaf devresi geçirdiğini anlamak için aşağıya şu malümatı yı ——— Merkez bankası vvel 1931 tari- ZIyOruz. vk Ke oynıyan e bankadır. paranın istikrarını temin etmesi- dir. Para istikrarının, bir.memle- ketin iktisadi h kutu, memleket maliyesinde' em: niyeti: temi: iştir. Diğer taraf 10 senede memlekette 10 milyon lira sermayeleri olan 38 Küçük milli banka açıldı Mili PR mknomlim büyük bir Inkişaf yolu ai e iş bal ne kuran ve yeni zihniyetli m. ve Iktisat Celal" anız iktisat endi ankası, her teren evvel, bu leleri, bir imi imi e Sai NE sıni Sumerbank, senesinde ni bir le me 92: in- de Sanayi ve maadin bankası teş- kil edildiği zaman, Türkiyede bu banka vasıtasile sanayie muhtaç olduğu krediyi temin etmek — yesi yanlı banka 925 933 senesine kadar geçen bir za- min esini muhtelif sınai; te- faya çalişmiştir. Bu rr bin U vi fabrikası, çeltik Rey Trab- Sanayi ve maadin bi 1 bu sinaf iştiraklerden başka, ne devredilen devlet fabrikaları iktisadi bir sistemle idare vin tir. Meselâ: Hereke, Beykoz kun- dura, Feshane fabrikaları, Os devrinde, manlı imparstorluğu, pa sermi nin tesiril fazla büyüyene. inkişafına çalışmış, bu fabri- halan istihsal kabiliyetlerini ar rmıştır. "all 925 senesinden, 932 iştir. Sanayi ve maadin bankasi üze- rine kurul erbank, Tür- kiyede sınai hayatın daha ziyade inkişafına çalı; caktır. Bank akel çıkan kanununun 11 in- LE sahasındaki ifa edeceği vazife vazihtir. 11 inci maddede ban- kaya verilen vazi göre Su- ül Görülüyor ki, Sumer- emlekette nayi ge vücut bul- masına edecektir. an Türk bânkacılığının inkişafın- kez bu sah ii itilkarde İş ankasının Ankara merkez binası rile daha teşekkül etmişti. Bugünkü serma- ze ; müyon. liradır. > kü. TE 2 milyon 456 bin liraydı. 932 nesinde mevduat yekünu, 36 466 bin küsur en kadar Bu mevduat içind. Rt ka: ri ekünu, 12 bin 554 lira ufak bir yekündu. ın tasarru- 932 senesinde, £ hesak 7 milyon 452 bin lirayı bulmuştur. vi bin liradan 7 ri liraya seken ikta tasarruf fikrinin ta ne e lerle göst asının sermayesi a Na > yn yayıl- miştır. İkisi eemleketle- ar sü- ermektedir. nebi rinde miki. ni var» dır. şubeler, memleketin muh- taç olduğu ticaret kredisini temini etmekte, birinci dereceyi işgal ediyor. İş bay ticari sahadan ka memleket nayi işlerine de iş“; tirak K En hs ies aras, sında i ya! k ir Yukarı yazı zdiz ğımız gibi, Ereğli kömür havzası, şimdiye kadar er nebi ser- ma; in elindeydi. Bunun yani başında ferdi teşebbüsler, ufak ufak ocakları ydi. İş serme“ to İş Zonguld. Zonguldak maden kömürleri ei mk başlı bnğime > alemini yetli bir mevki tutmaktadır. iş bankası 28 ağustos 924 sene- sinde bir milyon lira sermaye ile (Türkiş) K