September 3, 1936 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

m İngiliz kralı bugün Seddülbahire çıkarak harp mezarlıklarını ziyaret edecektir. ma — Sere 18 — No. 6422 — Fistı her yerde 5 kuruş —— Fikir istiklâline doğru » Üçüncü Dil Kurultayı münasebetile - Fransız nasyonalisma'sının piyri Maurice Barrös, her fırsatta «Benim hâkikatlerim; bizim hakikatlerimiz.» dmekten höşlanırdı. Lorenli müelli- fin bundan kesdı, Adetler, ahlâklar, kültürler gibi ilimlerin de nasyonal olduğunu iddin etmekti. Gerçi, bu söz, Pascal'in meşhur vecizesinin başka bir şekilde tekrarından ibaret sayıla- bilir. «#Pirene'nin beri yakasında (se- vap) olan öteyakasında (hâta)' dır» cümlesinin ifade ettiği mâna, getçi, «bizim - hakikatlerimiz - yani - sizin hatâlarınız-> sözündeki mânadan başi şey değildir. Fakat, bizim nâzarımızda, Batres'in sözüne-Pas- Cal vecizesinden daha keskin bir Teliyef veren âmil şudur ki,. Barrâs, «pozitif ilimler» denilen, ve her onu, türlü mili kususiyetlerin üstünde sa- ilgilerin mutlak bir surette hü- sürdüğü bir devirde söylemiştir, On dokuzuncu asrın orta ve son «sclentisme» yeni bir etini haizdi ve onun mutaas- Sipları, havâri ve fedalleri ülkelerin hudutları üstünden bütün dünya İntelektüelliğini kendi tesir ve kon- trolları altına almış bulunuyorlardı. Bu a göre fennin meydana koydu- ğu hakikatler ve hatta fenni metot- larla ispat edilmiş faraziyeler bütün r tarafından cins, mezhep ve içtihat farkı olmaksızın, kaytsız şart- sız kabul edilmesi lâzımgelen bir ta- Fen, internaâional- dir. Fen, insanlığın müşterek mınlıdır, fen herşeye, herkese hâkimdir, düstü- ru dünyanın üstünde yeni bir Tanrı- nin soluğu gibi dolaşıyordu. O devir- lerde, fen ve fenni hakikatler o kadar wükaddes bir şeydi ki, bunun yanın- da bir takım milli endişeler, bir takım | vatani duygular âdeta iğrenç bir kü- für sayılırdı. 1871 Alman - Fransız mu- harebeleri sıralarında, düşman ftopla- Yı Paris'i tehdit ederken ve Paris hal- kı ihtilâl ateşi içinde kaynarken, «gü- rültüden çalışamıyorum diye Versa- y'a çekilen ve bu uzletinde kimbilir hangi «Filologias bahsine dalan Re- nan bu nevi ilmi iyman sahiplerinin en canlı örneklerinden biridir. Lâkin, bir başka bakımdan, ne ga- riptir ki, gene o devirde en koyu (ırk) inin meydana çıkarıldığı ve n hiç değilse, ilmi metotların nun hizmetine verildiği de görül Meselâ, indo-avrupai dillerin öbür dillere hâkimiyeti iddiası ve Ger- ü üğü hipotezi, işte edir ki bir yandan filologia nguistikte, öbür yandan tarih, rkeologia, etnografia ve antropolo- gin ilimlerinde kendilerine bir takım (fenni sayılan) destekler buluyordu. Bunu çok geçmeden, müspet ilim- lerin, hattâ bugün bile bir çoklarımız | tarafından hâlâ internasional telâkki | n (ilmi metotların) bizzat kendi bünyelerinde millileştiklerine şahit | olduk. Tıbbın hiç değilse patologia ve klinik bahislerinde, bir fransız, bir | alman, bir italyan usulünün mevcud olmadığını kim iddin edebilir? Başlı başma bir (alman kimyası) olduğu- nu işitmeyen kaldı mı? Bugün kati bir surette diyebiliriz | ki, her üniversite bir milli dehâ, milli | kültür, emhlli ilim>, yani bir milliyet. çilik lâboratuvarıdır. Kafalar ve ruh- İar bunun içinde milli şuura ve milli Şuurun asıl mesnedi olan küllür ist İâline ermek cehtinin mümareselerini Yapmakta ve imlihanlarını geçirmek- tedir, Türk milleti ve Türk intelektüelli- aha düne kadar bu rezliteden ga- ordu, Son yetmiş seksen yıl Zarfında biribirini takip eden okur Yazarlarımız, ilim, fikir ve edebiyat (Devamı 4 üncü sahifede) Yakup Kadri Karaosmanoğlu Lehistanın Fransa ile eski ittifakını tecdid ettiği teeyyüd ediyor PERŞEMBE — 3 EYLÜL 1936 Ingiliz kralının yatı Çanakkale 3 (Sureti mahsusada gi- den arkadaşımızdan) — Orgeneral Fahreddin maiyetindeki heyetle İngi- liz kralını karşılamak için şafak sö- kerken Kocatepe ve Adatepe torpito muhriplerile İmroz adası açıklarına hareket etmiştir. Nahlin yatının du- manları, ufukta İmroz açıklarında görünüyor, Yat saat ona doğru Seddül- bahir önünde demirliyecektir. Çanak- kale velisi B. Nizameddin, muhterem misafiri Seddülbahirde karşılamağa gitmiştir. Kral arzu etliği takdirde öğle yemeğini Seddülbahirde yemek için lâzım gelen tertibat alınmış Boz- caadadan istakozlar, Ezineden keklik- Jer ve çavuş üzümleri getirilmiştir. Sed- dülbahirde bir süvari müfrezesi kars- ya çıkınca kralı selâmlıyacaktır. Çanakkale 2 (Sureti mmahsusada gönderdiğimiz muharririmizden) — İngiliz kralını karşılamağa memür (Devamı 4 üncü sahifede) Malasa şehri asilerin eline düşmek üzere Irun şehri de müşkil vaziyettedir iki tarafın zayiatı çok büyüktür Muharipler arasında bulunan İspanyol Kikulip Cebelüttarık 2 — Neorcesdr des- troyeri ile buraya gelmiş olan mu- hacirlerin söylediklerine göre, ihti- lâlciler şimdi Malaganın üç kilomet- re ötesinde ve üç muhtelif noktada mevzi almış bulunmaktadırlar, Muhacirlerin kanaatine göre, Ma- laga şehri yakında teslim olacaktır. İhtillâlci tayyareler şehri, tayyare alanını ve bir çok binaları bombardı- man etmişlerdir. Korku ve dehşet içinde bulunan şehir halkı iltica et- mek için limana akın etmektedir. İRUN MAHSURLARI MÜŞKİL VAZİYETTE Biradou 2 — Revter ajansı muha- biri bildiriyor: İrunun zaptı için cereyan etmiş olan muharebe dün bütün gün olan- ca şiddetiyle devam etmiştir. Sey- yar hastaneler şehre girmek ve şö- hirden çıkmak için sırtlardan “ve bayırlardan geçtiği ve yaraları ta- n sedyelerin mütemâdiyen yaralı i görünmekte idi. ilâlcilerin ateşi çok isabetli ol- duğundan ve yer altı sığınakları bu- lunmadığından dolayı, şehri müda- faa edenler arasında ölü mikdarının (Devamı 4 üncü sahifede) mmm m m m maa SİYASİ İCM Akdenizde bahri tefevvuk Fransız - Leh müzakeratı İngilterede parlâmento yaz tatiline başladığından bütün mebuslar ve na- zırlar istirahattadırlar. Yalnız Dış ba- kanı Mister Eden ile Buhriye nazırı Sir Samuel Hoare fdaliyelledir. Her iki- side Akdenizde üç asırdanberi İngü- terenin haiz bulunduğu bahri tefevvu- ku muhajaza edip elmiyeceği meselesi üzerinde çalışıyorlar. Çünkü İngiliz efkârı umumiyesi Akdenizdeki vaziyet- ten çok endişe ediyor. İngiliz politika mahajili İtalyanın ami gibi koca bir ipmaratorlu ilmuş olma- sına ve bunu hazım için rr. kazan- mağa mecbur bulunmasına rağmen hâlâ Akdenizde genişlemek ve yeni hamleler atmak temayülünden vaz geç-| mediği kanaatindedir. İngiltere Bahriye nazırı Akdenizin ortasında ve İlalyan adaları ve deniz ve hava ve askeri eslihası arasında sıkı- şıp kalan Maltanın ileride bu denizde (Devamı 4 üncü sahifede) Telefon: 24240 (İdare) - 24249 ( Tahrir) - 24245 (Matbaa) - 20113 (Klişe) Başvekilimizle diğer . çanakkale önlerine geldi vekiller dün gece geldiler Torpidolarımız kralı karşılamak için (İzmir görülmemiş bir kalabalıkla doldu eee açıldılar, büyük misafirimiz (fuara ecnebiler fazla ragbet gösteriyor saat onda Seddülbahire çıkacak Başvekilimiz İzmir fuarını açarlarken, altta; İsmet İnönü, İktisat ve adliye vekiller ile komutanlar fuarı geziyorlar İzmir fuarını açmak üzere İzmire | giden başvekil İsmet İnönü ile iktisat vekili Celâl Bayar, sıh- hiye vekili Refik Saydam, maliye vekili Fund Ağralı, adliye vekili Şükrü Saracoğlu, Trakya umumi müfettişi general Kâzım Dirik ve me- buslar dün gece saat 23 te İzmir va- purile avdet etmişlerdir. (Devamı 4 üncü sahifede) Lehistan Fransa ve Rusya ile beraber yürüyecek Petit Parisien gazetesi Fransız - Leh ittifakının tecdidini memnuniyetle selâmlıyor Fransada bulunan Leh başkumandanı general Smigiy Fransız büyük erkân harbiye reisi general Gamelin ile görüşüyor Paris 2 — General Ridz Smigiy ile general Gamelin, on ikinci ve on dör. düncü fıkraların Suippes rün ir daki manevralarında hazır bulunmak üzere Reims'den hareket etmişlerdir. Generaller, orada general Sm igiy'ye Lejyon donör nişanının birinci rÜlbE- İ yorlar, sini vermek üzere örüya gelecek olan reisicumhur M. Lebrune mülâki ola caktır Fr ri Ta meral dün merastm (Devamı 4 ür