8 Haziran 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
*EKiZiNCi SENE No. 2544 VLJISJUS ~" NADİ İDAREHANESİ: TtiHunuiJiUMii'ıv• Ü M M I I « U ılaırn T e l g r a f : İstanbui Cıımhurivet Posta kutıısu N 8 2 4 6 5 22366 müdürU 23236 Idare müdürü 2236S. Matbaa ' 20472 Cumh Meclis içtimaı temmuz sonunu bulacak Devlet Bankası PAZARTESi 8 HAZiRAN 1931 ABONE ŞERAİTİ MÜDDET:İTURKİYEİÇİNİ HARİÇ İÇİN f Seneligi : 1400 Kr. • 2700 Kr.' , 6 Aylıği | * 750 gr. | ^1450 Zr.T . * • • • fc 3 A>lığı \ 400 ^ 5 Kumşfnr '* Yeni bir sıhhat mües sesesi daha kazandık Nilshası her yerde Dünya buhranı ve • Memleketimiz Son zamanlarda çok hâd bir şekil &lan dünya iktisadiyatmdaki buh • ranı îzale îçin her memleket kendine mahsus tedbirleri ittihaza çalışmakla beraber hastalığın beynel milel müzakerelerle tedavi yolla rını aramağa başlamıstır. Memleketimizin iktisadiyat sahasında maruz kaldığı müşkülât bil hassa son iki sene zarfında daha ziyade hissedümiş ve son zamanlarda fena netayicî her tarafta gizlenemiyecek bir hal almıstır. Cihan iktisadiyatındaki buhranın da şiddetini bu zamanlarda hissettirmeğe baslamasi hasebile artık bizdeki buhranın biitün sebepleri buna atfolunmuş ve bu suretle memleketimizin iktisadî buhranının esbap ve sevaiki taharri ve hastalığın teşhisi ile tedavisi çarelerine tevessül edileceği yerde daha ziyade cihan iktisadiyatmdaki buhranın zail olmasına intizar edilmekle iktifa olunumuştur. Kadrolarda tenkihat fikri zayıflıyor Maliye Vekili hükumetin maaşlarda tenzilât istemediğini söylüyor Ankara 7 (Telefonla) Memurin kadrolarında tenkihat yapılması fikrinin hükumet merkezinde oldukça zayıfladığı görülmektedir. Bu mes'elenin Bütçe encümeninde ve Mecliste hayli münakaşaları mucip olacağı anlasılıyor. Bu esas etrafında te bellür eden umumi kanaat ten • kihat yerine maasların tenzili hareketinin musip olacağı üzerinde ittihat etmis gibidir. bırakmamak için maaşlarda tenzilât yapmak tarzı tatbik edil • miyecektir. Müdiri Umumî vazifeye başladı Banka teşkilâtı 2 ay zarfında ikmal edilecek Edirnekapı'nın incisi dün merasimle açıldı Vali B. in nutkile açılan Çocuk Bakım Evi mükemmel bir müessesedir Bütçede tenzilât Bütçe encümeninin 931 büt • çesini ancak temmuzun îlk haftasında ikmal edebileceği anla • şılmaktadır. Bundan evvel vergi kanunları mecliste müzakere ve intaç edilecek, bütçenin he • yeti umumiyede tetkikine tem muz ortalannda baslanacaktır. Meclis tatilinin 20 temmuzu bulacağı tahmin ediliyor. Encümen bütçenin her faslı üzerinde esaslı tetkikat yapıyor. Hükumet ve encümen noktai nazarlarında ihtilâflar görülmektedir. İki taraf ta iddiasında urar ederse Meclis heyeti umumiyesi hakem vazifesini görecektir. 189 milyon küsur lira olarak tevdi edilen umumî bütçenin encümende 182 milyona inecek derecede tadile uğrıyacağı tahmin ediliyor. Banka murakıbı Nıyazi Asım B. Ankara 7 (Telefonla) Devlet Bankası müdiri umumüiğine Salâhatin Beyin tayini İradei Milliyeye iktiran etmistir. Salâhattin Bey banka teşkilâtım ikmal ile istigale başlamıştır. * * * Şehrimizde bulunan Devlet Bankası murakıplarından Ni yazi Asım B. bankanın sureti te • sekkülü hakkmda bir muharri • rimize şu izahati vermistir: (Mabadi 4 üncü sahifede) Filhakika 1929 ve 1930 senelerini Maahaza diğer taraftan hükubüyük sanayi memleketlerite bun metin buna taraftar olmadığı da lara vâsi mikyasta mevadı gıdaiye görülmektedir. Maliye Vekili hüve malzemei iptidaiye gönderen zikumetin barem kanunile tesbit raat memleketleri büyük bir buhran edilen memur maaşları ve tekaiçinde geçirdikleri gibi elân da bütün nîkbîn ümitlere rağmen bir saüt kanununun ikramiyeye ait falâh asarı görülmemektedir. Buna i sılları üzerinde hiç bir tadilât rağmen cihan mübadelei eşyası büyapmak istemediğini Bütçe en • yük sanayi memleketlerinin ihracatcümeninde sarahaten söylemista maruz kaldığı tedenni nisbetinde tir. azalmamıştır. Berlin'deki KonyükAğustosta tatbikma baslana • tür keşfiyat enstitüsü ile resmî is cak kadrolarda, açıkta az me tatistik dairesinin neşretmiş olduğu mur kalmasına çalışılmakla becetvellere nazaran 1929 senesinde kânunusaniden eylule kadar 9 ay raber; kadro tenkihatına hacet lık bir zamanla 1930 senesinin ayni müddeti zarfında bütün cihanda 48 memleketin ithalât ve ihracatt berveçhi ati gösterilmiştir. Senesi ithalât İhracat 1929 49,4 milyar T. L. 44 9 muyar T. L. 1930 414 vıtlyar T.'L. 37 milyar T L. Bu 48 memleketin 25 i Avrupai • dir. Bunlarm da bu müddet zarfında ithalât ve ihracatı: 1929 senesinde. Ithaldtı 29.8 milyar Turk lırası ve ıhracatı da 24,5 1930 senesinde. Ithalâtı 26.2 milyar Turk lırast te ihracatt da 21.2 milyar Turk hrastdır. Bilhassa 1930 senesinde eşya bedelinin ucuzladığı nazarı dikkate alınacak olunursa bu halde işbu iki sene zarfında büyük bir fark ol madığı anlaşılır. İthalâtın hemen nazari dikkati celbetmiyecek bir derecede ihracatin da ancak %7 veya 8 nisbetinde azalmış olduğu tezahür eder. Tenakus cihetinden umumî nisbetin yapılan hesaplara göre harbi umumiden evveline nazaran % 1 0 elduğu tahakkuk etmiştir. Bunu da bütün dünyada harbi umuminin tevlit ettiği sefaletlerle zayi olan ser vetlere ve naktin gayritabiî bir surette bazı memleketlerde teraküm etmiş olmasına atfetmek icap eder. Memleketimiz Almanya gibi iğneden lokomotife kadar bin bir nevi meta îstihsal eden bir yer olmadığı gibi ihracat esyasının hemen hep sini de mahdut mahsulâtı ziraiye teşkil eder. Bunların kısmı azamı an'anevîî bir söhret, iklim icabı imti • yazh bir mevkie maliktir. Şu halde bu mallarımızı satmamak yüzünden memleketimizin maruz kaldığı sı • kıntının cihan iktisadiyatmdaki buhrana atfedilmesi doğru değildir. Ticarî teşkilâtımızın fıkdanı, istihbarat vasıtalarımızın olmaması yüzünden müstahsil ve tüccarları mızın cümlesi umumî vaziyetten haberdar olamıyor ve bu suretle dünya kudreti iştiraiyesine intibak imkânını bulamıyorlar. Resmî ve nimresmî müesseseleri mizin iktisadi istihbarat vasıtalarına kâfi derecede malik olmamaları çok şayani teessüf bir hal olduğu gibi tîcarî müesseselerimizin de elân münferit bir vaziyette ve hiç bir teşkilâta malik olmıyarak biraz Kurunu vustaî bir tarzı ticareti ihtiyar etmis olmaları iktisadî buhranın ve onun en büyük ve bariz bir eseri bulunan ihracat azlığının yegâne sebebi telâkki olunmak icap eder. Bu hakikatlerin son zamanlarda anlaşılmağa başlaması ve bunun için tedbirler düşünülmesi sayani sükrandır. Bir taraftan resmî mehafil, diğer taraftan da hususî teşekkül , Hükumetin nohtai nazarı Dun resmi kü$adı yapılan Edirnkapı Çocuk Bakım Evinin harid mamarast Edirnekapı'smda eski bir medrese iken tamir ve ıslah edilerek Çocuk Bakım evi haline getirilen müesse senin küşat resmi dün saat on altıda icra olunmuştur. Merasimde Vali ve Belediye reisi Muhittin Beyle İstanbul'da bulunan bazı meb'uslar, umumî meclis azası, Vilâyet ve Belediye müdürleri, C. H. F.erkânı ve gazeteciler hazır bulunmuştur. Vali Bey Bakım evinin önünde bir nutuk irat ederek demiştir ki: •t Sıhhat ve içtimaî muavenet müesseselerinin birini daha kur makla bahtiyarım. Müessese iki kısmı havidir. Bir kismmda çocukla rın ilk tahsillerini geçirinciye ka dar olan zamandaki sıhhî vaziyetleri tetkik olunacaktır ki burası çocuk dispanseridir. ikinci kısımda da dışarıda çalış mağa giderken evlerinde çocukla • rını bırakacak kimseleri bulunmı • yanların çocuklarına bakılacaktır. Bu kadınlar sabahleyin işe giderken çocuklarını bırakacakiar ve akşam dönerken alacaklardır. Umumî Meclis azasının himmetile bu müessesenin ikmaline imkan hasıl oldu. Eslâfımızın büyük himmetlerle vücude getirdikleri mimarî a bidelerini ihya ederek böyle mükemmel bir müessese vücude getirdik; yeni müessesenin memlekete ha yırlı olmasını temenni ederim.» Muhittin Bey bundan sonra ka • pıdaki kordelâyı kesmiş ve içeriye girilmiştir. Müessesede çocuklara mahsus o dalar, banyo daireleri, muayenehane kısmı, kreş kısmı ve bir çok lü • zumlu kısımlar vardır. Müessese • Tıp Talebe Yurdımda gurultulu bir hadıse Kral Hüseyin Sabık Hicaz Emiri Amman'da vefat etti Paris'te çı kan Matin gazetesi Kudüs'ten aldığı 4 haziran tarihli telgraf la şu haberi rermek tedir: «Sabık Kral Hüseyin, bu sabah Amman'da vefat etti.» Matin, Hüseyin hakkında şu Sabtk Hıcaz Krah Hüseyin tafsilâtı veriyor Irak Kral. Faysal'ın babası, «abık Hicaz Kralı Hüseyin, Hicaz'da 1914 ten 1924 ta rihine kadar saltanat sürdü. Evve • lâ, Türk'lere mütemayil bir siyaset takip etmiş iken 1914 te İngiliz sefirile hemfikir olarak Osmanlı hâkimiyetine karşı, Arap tabakaları a rasında bîr kıyam hareketi hazır • (Mabadi 4 uncu sahifede's Yurttan tardedilen 15 talebenin çıkarılması için zabıtamn müdahalesi istendi r* Bakım Evinin dokiorlarvndan çocuk mutehassm Semahat H. nin ortasında çocuklar için büyük bir kum havuzu yapılmıştır. Bun • dan baska duvarlara çocuk terbi yesine dair yazılar ve resimler ya pılmıştır. Bilhassa Çanakkale, tnönü, Sakarya zaferlerini gösteren resimler çok güzeldir. Küçük çocukların ezberlemeleri için de yeni harfler büyük şekil • Ierde duvarlara çizilmiştir. Müessesenin başhekimliğine Zühtü Rıza Bey ve asistanlığa da ço • cuk mütehassısı doktor Semahat Hanım tayin olunmuştur. Göz hastalıklarına Nuri Fehmi, kulak, burun ve boğaz hastalıkKrına Ahmet Ata, niLutfen Sayfeyi çevlriniz Tıp Talebe Yurdunda dunku hadıse esnastnda . yeti vasıtasile Sıhhiye Vekâletine Dün saat 19 da leylî tıp talebe yurdunda bir hâdise olmustur. göndermis. Vekâlet te, bu kararı Yurt talebesi bir müddettenberi tasdik etmistir.Müdiriyet dün bu kaverilen yemeklerin azhğından sikâ • rarı on bes talebeye bildirmistir. yet ederek bilhassa su sıralarda imtstanbul'da evleri bulunan dört tihanları olması dolayısile yemekletalebe emre itaatle mektebi terket • rin mümkün mertebe iyi ve bol vemisler, fakat diğer talebe Anado rilmesini istemislerdir. lu'dan geldikleri, fakir ve kimsesiz Yurt müdürü Tevfik B. on bes oldukları cihetle cezalarının, her leygün evvel yurdun duvarlarmı yağlıliî müessesede olduğu gibi, bir o boya ile boyatmağa ve bahçeyi tandada tecrit suretile tatbikını iste zim ettirmeğe başlamıstır. mislerdir. Yurt müdiriyeti, bu ricayı Talebe, duvarların boyanmasın kabul etmiyerek tart kararının cebdan evvel yemeklerinin arttırılmasıren infazı için Ayasofya merkezinnı istemislerdir. Yurt müdürü ye meklerin tezyidini ricaya gelen iki den muavenet istemiştir. Biraz sonra talebeyi mektepten tardetmistir. yurda gelen on polis memuru, taleBunun üzerine on üç kisilik ikinci beyi mektepten çıkarmak istemif. bir talebe grubu müdür Tevfik Beye Bunun üzerine 300 talebe mektepmüracaat ederek arkadaslarının tarten çıkarılacak arkadaslarının et • dedilmemesini rica etmislerdir. Mürafını sararak Darülfünun talebe dür Tevfik B. bu on üç kisinin de on sinin her zaman kanuna itaat etti bes gün müddetle tardlarına karar ğini, ve talebenin böyle cebren cıkavermis ve bu kararı Sıhhiye Müdirirılmasının nizama muhalif olduğunu IIIIIIIIIIIIIMIIIIIIinillllllllllllllllllllHIIIIIIIIMIIMIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIII polis memurlarına anlatmışlardır. lerin artık yalnız zekâ ve ihmal ile Zabıta memurları b.u vaziyet karşıdeğil daha ziyade a«rî bügilerle mücehhez olarak' ih'raçatımızm artma«nda Polis Müdiriyetinden emir afsını temine çalısmal&rı umumî buh~ mak üzere mektebi terketmişlerdir. ran devam etse bile memleketimizPoHs Müdiriyeti de eğer taiebeler, deki sıkmtının zail olmasını ve Türk yurdu terketmemekte ısr*r° ederse yurdu ile onun sahibi bulunan Türk cebren çıkarılmalarını emretmistir. evlâtlarınîn Tefabibî mucip ola • Fakat, vakitgeç ohjuğu içi» emrm caktır. *<*^jf»'^ infazı bugüne bırakılmıstır. • " " ' * HABİP EDİP Reisicumhur Hz. nin İstanbul seyahatleri Irak Krah Faysal Hazretlerinin temmuz iptidasında Anka ra'ya gelerk Reisicumhur Hazretlerini ziyaretleri mukarrer olduğu için müşarünileyh Hazretle • rinin bu tarihetn mukaddem İstanbul ve Yalova.yı teşrifleri ihtimali mevcut olmadığı haber verilmektedir. Büyük Gazi ancak meclis tatilinden sonra şehrimizi seref lendireceklerdir. Büyük tskandinav edibi Anadolu'yu dolaşacak M. Bönnelyche «Sakarya zaferinin doğduğu yerleri gezeceğim ve bu men akıbı şimal memleketlerine anla tacağım» diyor 26 tskandinav gazetesinin muhabiri, Danimarka'nın maruf edip ve sairlerinden M. Emil Bönnelycke şekrimize gelmis ve dün Belediye reisi Muhittin Beyle birlikte Edirnekapı'da çocuk bakım evi ve dispanserinin resmi küşadında hazır bulunmuştur. Mumaileyh bir muharriri mize şu beyanatta bulunmuştur: « Danimarka'dan otomobil ile • hareket ederek on beş günde Istanbul'a geldim. Buradan Ankara'ya, oradan da Sıvas'a ve Sakarya'ya g'deceğim, Sıvas'tan başlıyarak Sa karya zaferile neticelenen millî ci; dâlin cereyan ettiği yerleri, Türk kahramanlarınm harp ettikleri sa hayı adım,'adım gezeceğim. Hiç bir milletin hiç bir vakit altından kal kaımyaeağı müthiş ve ağır şerait altından silkinrp büyük halâs ve inktlâp şaheserini yaratan Türk'lerin bu harikayı nasıl ibda ettiklerini öğ reneceğim ve tekmil şimal memle • 26 Iskandırıav gazetesmın muhabin maruf edıp M Emü Bönnelyche ketlerine tanıtacağım. Memleketinizde ecnebilere karşı gösterilen hürmetin hayranıyim.»
