21 Kasım 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hayat Ansiklopedisi inci cözi çıkmışfıı Ikinci cilt bitti 20 u m h u ri yet İSTANBUL CAĞALOÛLU HP . . Başvekilin nutkundan întibalar Alâetlin Gemi! Beyin şayanf dikkat makalesi altıncı sahi femizde... Dokuzuncu sene: No 3069 TelRraf n mektnp adre8l: «a*™*» ^ 11 tstenbul Posta kutasu: i»^ ^ nb No *• Pazartesı 21 Teşrınısanı 932 Fırka Grupunda Mühim müzakereler Başlıyor Lâf anlıyan Beri gelsin! San'at, msanlık ve tarihî haki fcatler muhibbi Amerika'h bir zengm Ayasofya'nm mozayık nakışla rını ve tasvirlerini temizleterek meydana çikannak için ma»raf ve zah met ihtiyar ederek çahsıyor. Hükumetin raezunîyetine istinat eden bu çok güzel hareketi okiiz altında buzağı aramak kabiiinden kirlet raege çahşanlar görüldü. Bu zat guya denmî bir taassup hUsüe hareket ederek bu suretle aklınca hıristiyanlığa hizmet etmekten vicdanî hazlar duymak maksadmı takip ediyormuş. Hakikate vâkıf olmaktan uzak kalmıs bazı bedbaht cahiller böyle düsünebilseler belkî maznr gorülürlerdi. Fakat mes'eleyi bu şekilde ileri süren bir gazete olunea cehaleti tenmiye ve tahrik ederek mevki tutmak istiyen bu hareketin çirkinliğini tarif edecek kelhne bulımmaz. Vaktile Ayasofya'nm güzel rao zayıklarmı kaba bİT badana ile sıvayan taassup ve cebalet ne kadar f ena idi i»e hâlâ bu mevzu iizerinde ayni sermaye ile ticaret yapmak istiyen lerîn ondan daha fena ve daba seni bir yolda oldukianna şüphe yoktur. Eskilerin cehaletleri ve kara taassupl a n belkî bir mazeret idi. Hakikat devri demek olan Cumhuriyet devrinde boyle bir mazeretin yeri olamaz. Bugünün Türk halkmı hâlâ taassup v e cehaleti istismar olunabilir bir hayvan sürüsü telâkki etmek ve e yolda nesriyatta bulunabilmek için doğrusu hayli cür'etkâr olroak lâ zımdu*. tstanbul meb'u«a maruf atikiyat âlimimiz pek muhterem Halil Etem Beyef endinîn bu bahisteki bazı sözleri fizerine raes'eleye bh kere bizhn 1u dur. O yazımızda hulâsa olarak Amerika'h ilim ve hakikat âsıkmm yaptıgi isleri biz yapmalıydık, Aya«ofya'nm avlustma yıjfrlan türbe ve medrese gibi ilavelerin bu tarihî abideye nisbetle brrer nakise teskil ettiklerine bile dikkat etmek bizim vazifetnizdi demiştik. Ayasofya'nm temizlenmesi aley hinde hareketi akıllannca kendileri içm yağh bir kuyruk farzetmiş o lanlar şhndi d e : Bakın bakın, Ayasofya'yı metetmek içm etrafmdaki Türk eser lerini zemmediyorlar! Deroeğe kalkıstılar. Tıpkı tâbi tutuiduğu imtihanda oküz kelimesini yazanvtdığı içm kaba bir öküz resmi çizerek koylülere: Ey ahali söyleyin bu benimki mî oküz, yoksa imtihancı hocanm yazdığı mı? Der gibi bir »ey. Evvelce halkın dinî taassup hisleri tahrik olunmak istenilirken şimdi de millî hisleri istismar olunmak isteniliyor. Ayasofya'nm avlusunda neler görüyoruz? Türbeler, maskara medrese odalan, kokularından semtlerine vanlmaz aptesaneler, duvara yapıstmlmış ev döküntüleri, nihayet koca tarihî binanm surasmda burasmda bitmiş a ğaçlardan mütesekkil harabî ve ihmal alâmeti asıli bahçeler. Mevzuu bahsimiz Ayasofya abidesi olduğuna göre bunlardan hangisini o abide ile mukayese etmeğe imkân vardır? Hatta koca adliye binası bile çok fena bir dikkatsizlikle Ayasofya'nm burnuna sokulmuş değil midir? BunIarı münakaşa etmek için Ayasof ya'nm tarihe ve tarihimize, hususile tstanbul'a ebedî seref teskil eden hakikî kıymetini bilmemek lâzımdır. Ayasofya dünyanm sayılı san'at abidelerinden biridir. Onun içindir ki biz ona bir mabetten ziyade bir abidedîr demiştik. tstanbul'a gelen her yabancı tarihî eserler meyanında A>asofya'yi da görmeğe şitap ediyorsa bu şüphesiz en ziyade onun tarihî kıymet ve ehemmiyetinden Heri gelmektedir. Ayasofya tstanbul şehri kânı bulunsa da Sultanahmet meydaiçin paha bicilmez bir haznedir. İmnma Ayasofya ağırlığında altın yı ğılsa kiymette gene bu abidenin to puğuna erişilmiş olamaz. Bu kıymeti oöyle bilerktir ki Ayasofya'nm av lusuna doidurulmus olan mezarlara, medreselere bakmalı ve bu muazzam eser hakkında reva gördüğümüz mühmel ve muhakkar vaziyetin kü çüklüğünü bir kere düsünmelidlr. Muarızlarımız lâf kıthğında asma Tejefon: Baçmuharrlr: 22366, Tahrlr mfidflrO 23236. İdare müduru: 22365. Matbaa: 20472 tlân sahifelerhniz berkese açıktır. Cnmhuriyette neşrettirllecek il&nlar için doğrndan dofcruya idarehanemize dahi müracaat olunabilir. İsmet Pş.nın çok mühim nutkuL ' v v v , . v « « v * > * » • * *vv • * * , , » * » * * > B v > * * « a v v v « v • B v v a •.* • • • • • • • * * • « v • « ı • • > • • • • * r" * vw v ı * n ı ı •"•• p a • • • • • • rMWWV • •v * 1v v v m r v v V VV w v V * 1 p v •*V I V I V V I I V V V t l a f l V V f l V l l T V !••*••••• r ı l f l l ı ı ı •• • • • » » • » • * » * • • • v « * v * v v . jKecep B. dun sabah tet"HerTürk'ün vazifesi vatan için kendi kik seyahatinden döndüj evi için olduğu kadar çalışmaktır,, Fırka Umumî Kâtibi «Memleketin 1 ! 1 1 1 •• 1 ••' r T^; ll'lllllllllllllllllllllMIIIIIIMIIIIIIIMIimillllllimiH . (lktisadî sahada istikbalimiz çok geniştir Gelecek sene tîkbaline inanışım kuvvetlendi)) dyorj lerin vaziyeti refah, kuvvet ve yükselmedir!» bu senekt gibi geçen sene pene diplomalarmt biasat verdiğt Ankaratıukuk mezunlan arastnda ahnmif bir resmı \ L Recep Bey Sirkeei İstasyonunda tstikbalcüert arastnda ve Fırka erkânı tarafından karyılanmıstır. Recep Bey istasyondan otomobill* doğruca evine giderek aksama ka dar istirahat etmis, akasm üzerî saal 5 te tstanbul Fırka merkezini ziyaret etmiştir. Halk Fırkası Kâtibi Umumist dün (Mabadi 4 üncü tahifedet Geçen devîrlerde geri kalmış olmaktan Cumhuriyet neslinin ve Cumhuriyet adamlarmın asla suçu yoktur. Çektiğimiz «ıkıntı para değil, bilgi s:kıntısıdır. Bin yarın adam, bir tam adam degildir. Ankara 20 (A.A.) Başvekil tsmet Pasa Hazr«tleri, Ankara Hu zunlarına diploma verilmesi minn • •ebetile yapılan merashnde su çok mühim siyasî nutku irat buyurmuş lardır: Dahilî «iyasetimize emin olabiliriz. Millet, millî benliğini bulmuştur. Harice karşı yalancı siyasete ittidadimız yoktur. Harp hayatımiTi olduğu kadar sulh hayatımızı da göğsümüz ka • Larmış olarak zikredebiliriz. sıyoruz. Sizin «iiplomalarınızı verirken memleket. hizmet etmek aşküe < Aziz arkadaşlarım, fakülte reni beyef endi, mektep hocalan ve bu Avrupa'da uzun bîr tetkik seya hati yapan Halk Fırkast Umumî Kâttbi Recep Bey dün sabahki trenle Vehrlmize gelmiştir. Recep Bey Sirkeei istasyonunda Vali Muhittm Bey, Üçüncü Kolordu Kumandanı Şükrü Nailî Pasa, Vali Muavini Ali Rıza, Polis Müdfirii Fehmi, H. Fırkası Vilâyet İdare Heyeti Reisi Cevdet Kerim Beylerle Vilâyet «eneJtploma atıp~h»yata Vartaa'tfTirf ' JteİrâKIermi teçfez etnriş baht»ın btrgfinü bultnak için senelerdenberi çok ve erkek meslektaslarınaj çalısmıs meslt "taslaruna, vatandasBu güzel cemiyeti kuzurlarile selarıma, hayatta muvaffak olmaları reflendiren dinleyicilerîmiz araıın • Olabadi 6 tnct tahitede) da hakikaten bir bayram günü ya Hükumet Fırka Grupundi Iş kollarında çahşacaklar tesbit olun ızahat verecek du, seçilen azaya tebligat yapıldı Kontenjan listesi yarın çıkıyor Ankara 20 (Telefonla) Salı gününden itibaren Fırka grapu mühhn içtimalara bashyacaktır. Bunlar da hükumet fırka azasının soracak ları suaHere cevaben malumat ver meğe amade olduğunu bildirecek ve müzakere açılacaktır. Bu münasebetle hükumet azaya devlet isleri bak kmda tafsilât vermit olacak, meb'uslar da dairei intihabivelerir.de gör dükleri mes'elelere daîr izahat ve receklerdir. Dil Cemiyetinin iş kolları teşekkül etti Müsabaka zamanı gittikçe yaklaşıyor, bir an evvel kaydedüiniz! Güzellik müsabakamıza şimdiye kadar kaydedilip te henüz resim lerini çektirmiyen harumlara, bir an evvel, fotografçılarımıza müracaat etmelerini rica ederiz. Güzeller, acele ediniz! ^ I Bursa, izmir ve Edirne güzelleri . Bursa, tzmir ve Edirne'de Hakkın Scsi, Anadolu ve Millî Gazete refiklerimiz mahallî brrer müsabaka açtılar. Hatta daha şimdiden Buısa'daki müsabakaya iki hanım kaydedildi. Binaenaleyh Bursa, tzmir ve Edirnc'deki karilerimizden miisa bakaya girmek istiyenlerin resim lerini evvelâ, bu gazetelere göndermelerini rica ederiz. Bu resimler refiklerimiz tarafından neşredildikten sonra, Cumhuriyet'te de intişar ede. cektir. $M i••;•;•;' s i'.»* * "* V . Kontenjan çıkıyor Ankara 2 0 (Telefonla) He • (Mabadi 3 ünou sattıfeae) Diğer şehirlerde Bursa, tzmir ve Edirne'nin yaptıkIarını diğer sehirlerimizin gazeteleri ve bazı tesekkülleri de yaparlarsa bu seneki müsabakada intihap edilecek Türkiye güzeli yalnız tstanbul'(Mabadi 3 üncü sahifede) Keriman Ralis Uantmtn Pari»*te çeküen resimlerinden biri: Kraliçemizin zarafeti ve ktbarltğt Avrupa'da pek çok takdir edilmiştir. KENDt KENDlMlZl TENKlT: DnnJcü içtimavnda tıp istilâhlarmın turkçe mukabillerinin bulunmastna karar veren Türkiye Ttp Encumeni Tıp ıstılahlannm Türkçeleri bulunacak Ankara 20 (A A) Türk Dili Tetkik Cemiyeti Umumî Kâtlpliginden Nizamnamenın mahsus maddesine göre ayrılmış ış kollannda calışmak üzere merkez heyeti tarafından seçilen muhterem azaların ısimleri aşağıda yazılıdır Bu isimlere yenl ilâve edllecekler oldukça nnlar da matbuata bildırilecektir Seçilmis olan azalara keyfiyet ayrıca bir mek tupla yazılacaktır. (Ayn iki kola, yahut lugat ve lstilâh kolunun şubelerinden birden fazlasına seçilmiş zatlann Isimleri yalnız bir yerde yazılmıştır). A Lengustik ve fılolojv Kolbaşı Hâmlt Zubeyir, Ahmet Şükrü, Agop Martayan, Huseyin Kâzım, Hüseyin Namık, İbrahim Osman, Köse Raif Paşazade Ralf, Rahmeti Beyler. B Etimoloji: Kolbaşı Hasan All, Hakkı Nezlhi, Naim Hâzım, Saim Ali, | Velet Çelebi, Yusuf Ziya Beyler. YUNVSjtADt C. Gramer ve Senraks: Kolbaşı Ah « met Cevat, Ali Ulvi (Bursa'da mual llm), Cemal (Eskisehlr'de muallim), Hakkı Suha, Halil Vedat, İhsan (Talım terbiye dairesi reisi), Beyler. D Lugat ve ıstudhlar Kolbaşı Ce lâl Sahir, AbduUah Şinasi, All Canip, Enis Behiç, Fazıl Ahmet, Kilisli Bifat, Lutfi Müfit, Ahmet Baha, Reşat Nurı Bey ler. I İstilâhlar. Felsefi ilımler A Manttk. B. Metafizik Fuat Bey <Müderrıs\ Hılmi Ziya, IzmirTi Ismaıl Hakkı, Meh met Emin, Orhan Sadettin, Osman Saf fet Beyler. II. Riyazi ilimler: A. Hesap, B. Hendese, C. Mesaha, D. Olçüler bügisi. E. Cebir ve musellesat. F. Topoğrafya: Ali Hıkmet, Ali Yâr, Hüsnü Hâmit, Kerim, Mehmet İzzet, Nazmi Nuri Beyler. mabadi 7 inci sahifede) Ihracatımızın dövizleri ne oluyor ? Döviz politıkamızda ötedenberi çok sakat bir nokta var. Cumhuriyet bir kaç defa vazifedarların dikkat gözlerini bu pek mühim noksan üzerine celbet • mek istedi ama muvaffak olamadı: Döviz mes'elesine sanki sıkı fıkı ehemmiyet veriyoruz da ihracat mallarımızın bedellerile hiç alâkadar olmuyoruz. Mantıfean ihracatm bedelleri her hangi bir şekil ve surette memlekete avdet etmek lâzım gelir ama eğer biri ister de bu dövizleri buraya getirmek istemezse, başka ttirlü ifade ile kim memleketten para çıkarmak isterse ihracat kendisine açık kapıdır. 100 bin lira gö tiirmek istiyen 1 00 bin liralık mal ihraç etmekle maksadına nail olur. Çünkü para mal şeklinde çıkarsa bizde kon troldan azadedir. Bu yolda memleketten para kaçmıs mıdır? Hiç şüphesiz. Hatta hesabı bi'e bulunabilir. thracat malınm binnefis dövizden farkı var mıdır? O halde nedir bu mantıksız lâkaytlık? Vapurculıık işleri Sadullah Bey de vapurcular heyeti de geldi, vaziyetin ne olduğu belU değil! Sadullah ve Lutfi B. lerin Verdikleri izahat... Küçük kapotajı devlet inhisarına alan kanunun tadili ile yerrne küçük kapotajda inzibati temin maksadile hazırlanmakta olan kanun tktisat Vekâletile temaslarda bu . lunmak üzere Ankara'ya giden vapurcular heyeti dün sehritnize dönmüstür. Dün kendisile görüştüğümüz he. yetin reisi Yelkenci zade Lutfi Bey bize su izahatı vermistir: « Vapurculuk islerinde dev>et Seyrisefain Umum mudutü SaduUan ve """ Yelkenci zade Lutfi Beyler mhisarını kaldıracak ve bunun yerine inzibat vücude getirecek olaa kanun lâyihası tktisat Veküi Celâl Bey tarafından hazırlarunıstır. Lâ (Mabadi 4 üncü sahifede) Udabadi 2 inci sahifede)
