9 Haziran 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

9 Hariran 1933 'Cttmharivet Apollon takımı Bugün geliyor Benzin yerine kömür Marta Eggerthle birlikte çay içerken Filim yıldızlan balcsunda artistin locasına polisin mümaneatine rağmen zorla girmek istiyen yaşlı kadın kimdi? iki Türk mühendisi otomobilleri mangal kömürile Müsabaka bugün 5,30 da işleten bir alet imal ettilleı Taksimde yapılacak (Birlnct sayfadan mabat) çıkmaz derhal otele giderek bir iki saat kadar istirahat edecekler ve saat bes buçukta Taksim stadyomunda Beşiktaş takimile ilk müsabakayı yapacaklardır. Apollon, en kuvvetli şekliie gel dîği için, Beşiktaş, karşısmda kuvvetli bir rakip bulacaktır. Müsabakayı, Kemal Halim Bey îdare edecektir. , Yunan takımı bugün su ka^ro ile oynıyacaktır: Klrlstidis 2 Hâcı Vasllls, Klrtstidls 1 Olkaa, Kaslmatfs, Karplzalos Hâci Sava, Dlmitrlos, Papa Dimitrlo, Prokopuyu. Pananos. Besiktaş takımı da su şekilde çıkacakhr: Sadrl Hüsnü, Adnan All, Nuri. Peyzl Hayati, Hakkı Nâzım, Şeref, Eşref Müsabakanm çok hararetli ve o nisbette zevkli olacağı süphesizdir. Besiktas takımımıza muvaffakiyet ler temenni ederiz. İkincî müsabaka pazar günü Galatasaray takımile yapılacaktır. Bir kamyona kOmflri* lsiemes! tem U v edilen alet &e Milhendis Hayati ve Eşref Beyler namında iki müteşebbis Türk yeni bir alet vücude getirmiş ve tktısat Vekâletinden bir ihtira beratı almıs • lardır. Bu alet kamyon, otomobil ve saire gibi motörle müteharrik vesaiti benzin ilıtiyacından tatnamile vareste bırakmaktadır. Mütesebbisler bu iş üzerinde bir buçuk sene mü temadiyen uğraşmışlar, nihayet son tecrübelerini evvelki gün belediye fen heyetinden bir zatın huzurile ve muvaffakiyetie yapmışlardır. Bu alet bir nevi kazan şeklmdedir. Üzerindeki bir kapaktan içine alelâde ağaç kömürü konarak ya kılmakta ve bu kömür motörü iş letmektedir. Bu suretle yapılan kömür sarfiyatı, benzinle nisbet ka bul etmiyecek derecede ucuzdur. Taksitnden Yenhnahalleye kadar gidip gelme bir kamyon üç yüz alt miş kuruşluk benzin sarfettiği halde bu kazan yalnız on iki okka kömür yakmaktadır. Kömürün okkası üç kuruş olduğuna nazaran masraf 36 kuruşa inmektedir. Bu mükayese Anadoludaki sarfiyata tatbik edüirse nisbet daha fazla büyümektedir. Zira Anadolunun bir kısım yerle rinde benzinin tenekesi beş liraya kadar satılmakta, buna mukabil kömürün okkasmı kırk paraya almak mümkün olmaktadır. Bu itibarla Izmir, Kastamonu, Konya ve saire gibi bazı yerlerdeki kamyon ve oto mobil sahipleri tstanbulda böyle bir aletin vücude gethildiğmi duyunca büyük bir alâka göstermişlerdir. Esasen mütesebbisler burada evvelki gün yapmış olduklan muvaf fakiyetli tecrübeyi her tarafta gös • termek maksadile ayni araba ile yakmda Anadolu vîlâyetlermde bir seyahat yaptnak üzere hazırlıklara başlamışlardır. Belediye riyasetine de T«üraea*t olunmus ve belediye de Kamyon mtHBrflııTm «düdlkten sonm aldıfı bu müracaati hüsnfi tel&kki «tmif tir. Fazla olarak benzrale işliyen arabalarda görülen patlamak tehli • kesi bu kazanda yoktur. Benzine nisbetle temin ettiği sürate gelince; ancak yüzde on kadar cüz'î bir noksan göstermektedh. Lâkin kömür en dik yokuşları bile çıkacak derecede bîr kuvvet temin ettiği gibi zaten darma kalabahk caddelerimizde v« ekserisi bozuk olan yollanmizda son süratten istifade ettnek imkftnı ol • madığına göre bu küçük fark ta mühim addedîlmemektedir. Her nekadar bu aletin esası yeni bir. şey değilse de Türk mühendis lerinin eseri evvelce yapılanlardan çok farklıdır. Bundan evvel Fransada, ttaiyada ve daha sonra Yuna • nistanda da kömür yakan kamyon lar yapıİTi? ise de bunlara ilâve edilen kazanlar hem çok büyük ol duğu için arabalarda fazla yer kaplamakta, hem de matlup faydayı temin edememektedirler. Halbuki teerübeleri yapılan kazan çok küçük olup kamyonda soför yerine tesa dif eden kisımda bir kisilik bir yer tutmaktadır. Alet, otomobillere tatbik edildiği z»man bu mahzur da kalmıyaeakır. Çünkü bazı otomo billerin arkasında olduğu gibi sandık seklinde zarif bir kısım vücude getirilecek ve kazan bunun içine yerlestirilecektir. Bu Aletin iki büytik faydası var • dır: Biri ikhsadî, digeri askert. 1 Benzin yerine kömür yakmca, her sene benzin icin harice verdiğîmiz milyonlarca liranm mühîm bir Insmı dahilde kalacaktır. 2 Harp halmdf memleketi • mizde benzin istihsal edilemedigi içm büHin motörlü vasıtalanmi* kuvvei muharrikesiz kalmak tehli ke.«'«den kurtulacakhr. Meselenm en mühkn cihetl şnndı aletin tamiminden ibarettîr. Vefa da Pera ile karşılaşacak Marta Epgtrth, atmett ve tevgili kopeği Basriri çay masan bannda Berlin 2 Kaziran (Hususî) Gü•el sesi ve tabii oynayışfle ton za • manlarda yirmiden fazla op«ret filimlerinde rol almış olan Marta Eggerth bugün sade Almanyada degil bütün diinya san'at âlemmde büyük bir şöhret kazanmif artisttir. Hiç şüphesiz sizler de geçen sene ve bu sene omın belki bir düzüne • den fazla filmini seyrettiniz. Geçen gün bura san'at ve edebi • yat âlemine mensup bir zatin evindeki toplantıda hazır bulunan Martadan bir mülâkat istedim. O lâalettayin birkaç cümle ile beni atlat •nak istemedi. Fazla nezaket gos • terdi: Pazartesiye bana çaya geltn, daha iyi görüşürüz! dedi. **• Marat Eggerthin, Kurfürsten • damm caddesinm ilerisrnde Halenseede annesiyle beraber oturduğunu biliyordum. Burasi bir kira eviydi. Meğer oradan çikmış. Grunevald ormanraa yakm bir köşede yaptır dığı kendi villâsma taşmmış. Daha kapıdan girer gîrmez fazla olçülü ve intizamh bir kafanin değil, fakat çok ince zevk sahibi bir ruhun de • lâletile döşenmiş bir evde bulunduğumu anladıtn. Eşyanın çoğu yeni ve asrî üslupta. Salonun duvarlan kır mızi kâğıtiı ve etrafi yaldız çerçeveli. Köşede çay masan hazırlan mış. tsimli istmsiz Martanın hayran lan seyirciler tarafmdan gönderil miş hediyeler camekânlan süslüyor. Bunlann içinde bazi sehirleri ziyareti esnasında kendisine verilmiş hatvalar da var. Güzel yıldiz hoşbeşten sonra aon defa ziyaret ettiği Essen şehrinde başmdan geçen garip bir maeera ile söze başladı: Kişın sonlanydı. Essende fi limlenimden biri ilk defa gösterili • yordu. Sahneye çıkmam içm benî de çağırmışlardı. O akşam ayni zatnanda orada filim san'atkârlannm tertip ettiği bir balo veriliyordu. Tabiî, temsilden sonra baloya gitmek üzere yola çıktilar. Sokaklarm karanIık olmasına rağmen balonun ve • rildiği bîna yakm mahallelerdeki evlerin pencerelerinden gelen geçen yıldızlan, artistleri görmek mera kıyla sayısiz başlar uzanmıştı. Balo salonu da hıncahınçti. Bana tahsis edilen locaya kadar gitmeme rmkân yoktu. Yolda bazılan saçımm takma olup olmadığmi, elbisemin ku • maşmm ne cinsten olduğunu anla mak îçm etrafımı kusatıyorlar, ellerini basıma, koluma değdirip muajjrene ediyoırlardi. Nihayet işe polis toıüdahale etti. Menrurlar önde ben larkada kalabahğı yanp ilerlivor iîuk. Nihayet locanm öniine jreldik. O zatnan müthiş bir arbede koptu. Polis yaslıca bir hannnı içeri bıraktnak istemiyor, o ise muttasıl «girefeeğim!» diye ısrar ediyordu. Ben de gürültüyü zevkle seyrediyor; hiç se»imi cıkaımuvordum. Nihayet bak hm ki iş tatsız bir sekil alacak kadar uzamak istidadında: Memiır efandi, hanınu bıra kın girsin, annemdir. Dedkn. Gülüşüyorduk ki kapı aÇildı. Martanm biraz yaslısı ama annesi deiil kncak ablası denecek kadar yaşlısı bir hanım göründü. Marta: Işte annem! Diye yerinden fırIadı< Sonra ilâve ettit Bizim şu Essendeki macerayı anlatıyordum. O da gülmeğe baş • Iadı. Birbirimiz* El «kıştık. takdbn edildik. satırlan gözden geçrrirken beni kıskanacaklarını biliyorura. Marta gibi şhin bir yıldızla iki saat geçrrmek tıepimizin can attığı şey değil mi? Fakat biz gazetecilerin bu kadar da manevî ve ruhî fanti • yazimız olmasm mı? Her gün size miitenevvi mevzular etrafında hof vakitler geçirınek nasıl kabli olur? Bi« bediî heyecanlar hissetmezsek onlan size nasıl duyurabiliriz ? Martaya veda ederken mes'uttum. Zihnimden bu düşünceler geçiyor • du. K. A. Bugün Fenerbahçe stadyomun da da tstanbulspor Beykoz takım ları şilt maçı için karşılasacaklardır. Bu iki takım, iki hafta ewel yaptıklan müsabakada 2 2 ye berabere kalmıslardı. Bundan baska Taksim stadyomunda sabahleyin saat II de rumca Niyotera gazetesi turnuvası için Kurruluş Arnavutköy takımlan karsılasacakhr. Besikaş Apollon maçından evvel de saat üçte Vefa ile Pera takımlan ondan sonra da Galatasaray, Be siktaş küçükleri maç yapacaklardır. Filimlere ve san'at hareketlerine daîr konuşmamız devam ederken Mama Eggerth çay dagıttı. Marta küçük bebekleri ve köpekleri nekadar sevdiğmi anlattı. Küçük Bussi • sini eltne alıp havalara kaldırdığı bir sirada annesile birlikte resimle rini çektim. Biraz sonra Marta piyanoya geçti. Oynadığı filimlerdeki fazla sevdiği parçaları çaldı ve gü zel sesiyle çalgıya refakat etti. Erkekli kadmb okurlanmm bu Heyeti tertibiyenin tebliği Apollon maçlan tertlp heyetinden1 Apdllon Yunan takımı 9 haziran emna gttntt öğleden evvel gelecek ve 17.30 da İlk maçını Beşlkta?la lcra edecektir. 1 Umuml buhran nazan dlkkate alıhanüt knltlp mensublnl aabltan ve tal« beler tefrtk edllmlyeTek bu maclar tenzlll flaüa trlbun umuma (100) dfihuliye (50) TB balkon (2tW) kuruştur. S Stadyom giselerl 15 te açüacakMr. 4 Maçı Kemal Hallm Bey ldare ede oektiT. 5 Bu maelarda temls sporculanmı «ra «ükun«tl muhafaza ederek lkl mem leket gençterlnln slnirlenmeden guzel bir oyununu temln edeceklerl muhakkak ol makla lüzumsnz yere bağırmamalan haasaten rlca olunur. Zavallı yıldızlar! Kuntratlarındaki garip maddeler sinema artist lerinin hürriyetlerini ellerinden abyor Su sporlan hulübüniin bir tamimi îstanbul Su sporları kulübündeır t 8. K. Yüzm« tallmlerl cuma, pazar, pazartesl ve perşembe gunterl saat 15 17 arasmda Moda deniz hamamında yapılacaktır. 1933 aeneal huvlyet varakasını göstermek şartüe hanım ve erkek azamızın her gttn İçin 10 kurus mukablllnde denlz hamamından lstlfadeleri İçin Moda denlz hamamı sahlblle mutabık kalınmıştır. Deniz ve hava müsteşarlıgında yeni tayinler (Birind sayfadan mabat) ire müdürü Cemfl Bey dün Ankaradan gelmişlerdir. Yeni müdürler temmuz iptidasmda işe başhyacaklardır. Seyrisefain idaresince yapılacak tasfiyeden sonra kala cak memurlar yeni müdürler tarafmdan ihtiyca göre aralarmda taksim edflerek teşkilât vapılacakhr. Teşküât ticarî bir zihniyetle iş görmeği istibdaf ettiğinden tasamıfa çok ehemmiyet verilecektir. Yeni müdürlerin kadrolarda yapa caklan değisikUkler, ancak işlere va ztyet ettikten sonra tesbit edüeceğm den şimdilik bu laısusta ademi malu mat beyan edamektedir. Bu ay sonunda Seyrisefam ilga olu nacaktır. kısım vapurcular şirketin derhal teskı l«i, diğerleri ise şirketin, takdiri laymet işlermin aanaline kadar tehir edilmesrai istemektedir. Bu meseleyi halletmek Szere pazartesi vapurcular birl'ğinde bir içtüna yapılacaktır. Şirketin, takdiri kıymet muamelesinden sonra yapılmasma taraftar olan birlik ikinci reisi tsmail Hakkı Bey dün « Şirket teşkili hususunda va purcular arasmda ihtilâf yoktur. Yal • mi ne zaman faaliyete geçileceği hakkmda bir noktai nazar farkı vardır. Bizce, kimlerin müessis olabileceği henüz belli olmadığmdan takdiri kıymet bit meden şirket teşkü edflemez. Mevcut vapurlann bir kısrm yeni vaziyetin icap ettirdiği evsafı haiz bulunmadığmdan bittabi takdiri kıymet komisyonu tarafmdan kabul edirmedikleri takdirde mYeni tayinler hipleri sirkete giremiyeceklerdir. BinaVekâlet Deniz ve Hava Müsteşarlığı enaleyh bu rapor sahiplerinin şimdi valimanlar şabesi müdürlüğüne Seyrisefam ki olan müracaatlerinm o zaman biçbir umum müdürlük kalemi müdürü Refîk, kıymeti kalmıyacak, şirket müessisleri kabotaj ve hava şubesi müdürlüğüne arasma giremiyeceklerdir. Seyrisefam işletme müdür muavini A yet Beyler, Limanlar şubesi müdür muGayrikanunî bir teşekküle sebebiyet aviniiğine Seyrisefain kaleminden Ad vermemek için vapurlara laymet takdh* nan, tekik memurlugı*a Hikmet Beyler edümesini beklemek zaruridir. Bu taktayin ohaımuş ve dün kendilerbıe tebdiri kıymet dolaytsüe üç ay zarfmda şirligat yapılmışttr. Idarenin daha bir loket teşekkül edemezse vaDurlann ça • srm memurlarma da müsteşarhk teskiIışması menedileceğini hiç zaımetmiyo lâtmda vazife verümesi muhtemeldir. ruz. Biz, uhdemize terettüp eden vazi • Bütün limanlar, imtiyassh liman şirket feieri yapacağmuza göre, elimizde olleri, tahlisiye idaresi ve bahkçılık işleri mıyan sebepler yüzünden takdiri kıymüstesalığtn Umanlar şabesine, ka met işmin netkelenmesi gecüctiği t»k • botaj muamelâh, vapurcular ve Sey dirde hükumetçe vapurcularm mağdu risefainin yerine gelecek deniz yollan riyetme meydan verilmiyeceğine ve *irisletme müdürlüşrü ve Akay idareleri, ketin faaliyete geçmesi içm tayin edilen gemi kurtarma şirketi, kılavuzluk ve de mühlet sorama kadar vapurculann taniz ticaret mektepleri ve hava ticaret fi ym olunacak tarifeler dahflinde çalıs • lolan isleri kabotaj şubesine merbut omalanna müsaade edileceğme eminiz. lacaktır. Bmaenaleyh vaktinden evvel şirketi Akaya raptedilen Yalova kaplıcalayapmak içm hiçbir sebep ohnadığı gibi lann' iî'etmek için bir sermayedar gnm endişeye de mahal yoktur. Zaten va tarafmdan ktısat Vekâletme mü • purculann ekseriyeti bizim naktai naracaat edilmiştir. Bu hususta Seyri • zarımızı muvafık gördüklermden pazarsefam idaresinde malumat olmadığt tesi içtimamda meselenin neticelenece • söylenmektedir. ğini ümit ediyoruz. ŞimdilBc vapurcu Posta vapurculuğu şirketi lann yapacaklan iş beyanname ver • mekten ibarettir. Ve bonlar verOmek Diğer taraftan posta vapurculuğu şirüzeredir. Ancak kimlerm mBessis olaketine girecek armatörler arasında şffbilecekleri anlaşıldıktan sonra sirketm ketm ne zaman teşkil edfleceği etrafınnizamnamesi yapılabflecektir.» da bir noktai nazar farkı çıkmıştv. Bir Rumenler galip! Btflores 8 (Telefonla) Balkan w . piyonan için oynanan maçta Roman yaMar, Yunanhlan bire karsı sıftrla mağlâp ebnislerdir. müddetçe mütemadiyen sarhos rolfî oynatmya razı olmustur. Loretta Joungun kıratratına bîr »ene zarfında farnsizca ve ispan • yoleayı öğrenmek mecbnriyeti dercedilmiştir. Cunfratında, ingiRzcm konuşurhen dîltnin franstz ffoetfn* çc&maB? n Çok asabt bir kadın olan Vivien»e Segana stüdyoda bağır^> çağırfortı mevcat olan Lily DamUa rolleri ya kabul, ya recPdetmeri, on mıyacağma, bir şey kirmıyacağına Ekseri sinema artistlerinin çalışdair yemin ettirilmiştir. lan tadile kalkısmaması sartlan kotıklan şirketlere kuntratlarla bağlı nulmustur. oldıığunu biliyorşunuz. Bu kuntrat Alice Whitem biriyle evlenmek larda neler yazılı? Ucret, birbirine Wallace Beery is« çalıstığı ş4ristediği takdirde mutlaka şVrketin keti öyle bir kayde bağlamifbr: Stüd müsaadesini alması lâzım geleceği, bağlı kalınacak muddet ve saire yoya muayyen zamanda gelecek, mu hatta birlikte gezip dolaşacağı er • değil mi? Evet, ve saire ama, bu ve ayyen zamanda çıkacak, saati geldi sairenin içinde • bilhassa Amerikakekler hakkinda bile gene şirketm mi çevirdiği sahne yanm bile kala muvafakatinm lüzumu kabul etti dakilerde öyle garip sartlar var • cak olsa, çıkıp gidebilecektir. rilmiştir. dır ki, sasarsımz. tfte bu garip şartlardan bazılan t Maurice Chevalier çevireceği fi • Nitekim vaktile kuntratında böyle bir madde mevcut olan Sue Carol da Meselâ komik Buster Keatonun limde başkadm rolünü oynıyacak şirkete danışmadan Nick Stuastla evyaptığı tuhaflıklara keiKİisinin katyıldızla diğer artistleri bizzat kendi lendiği içm Foks kumpanyası tara iyyen gülmemesi, küçük Yackie Cooseçmek hakkına malikth*. Şirket te fmdan kuntratı feshedilmiştir. perin de stüdyoda çahştığı günlerde buna mukabil ingilizce olarak çe Hatta aralam pek iyi olan Gary kapıcı muavini elbisesile gezmesi virdiği filimlerde bile konusurken Cooper ile Lupe Velezin de birbirine sarh kuntratlannda bir serh halin • Fransız sivesini kaybetmemesini çart darılmalanna da gene çahştıklan fide yazılıdır. Buster Keatona ait sartı olarak koymustur. lim kumpanyalarının müdahaleleri sinema kumpanyası koymus, fakat Halbuki Maurice gibi Fransız olan aebebiyet vermiştir. otekini küçük Yackie kendâsi yazdırLily Damitaya ise bunun tamamen Filim yıldızı olmak hoş şey ama, mıstır. Çünkü stüdyolara bütün arböyle binbir kayit ve şart içinde kısaksi bir şart yükletilmiş, çevireceği tistler ve müstahdemin hüviyet vakıvrak bağlanmak ta var! rakalarmı gosterîp girebilirler. Aningilizce filimlerd'e dilinin Fransız cak kapıcı ile muavinleri bu kayitten şivesine çalmaması esası kabul ettimüstesnadırlar. rilmistir. Güstave Fröhlichin Viyanada AnRita Ia Royun kuntraltında ayya Bunlar gene neyse. Daha tuhaflan nabella ile birlikte çevirdiği «Güneş reye binmemesi, Joel Mac Creanın da var. Hiç içkiyi sevmiyen Frank Doğarkeıt* Isimli filmin mevzuu iskuntrahnda kendisine teklif edilen sizliktir. Mac Hugh kuntratınm devam ettiği Güneş doğarken