9 Temmuz 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansîklopedisi 35 inci cüzü çıktı u m h u r ı yet . U~ OAAJ . RO. d « 4 , ÎSTANBUL CAĞALOĞLU T«tera* rs mektup adresl: Cnmhurtyet, tslanbul Posta mrtosu: îstenbul, No MB Telefon: Ba«nmharrlr: 32366. T&hrtr müdürü: 23236, tdare müdüru: 22355. Matbaa: 20472 Askerî Tekaüt şubesinde işleri bitenler Yeni listeler bugün 6 ıncı sahifededir 9 Q 33 İş arayanlar Ve işçi arayanlar nkara Belediyesi ev işlerine girecek insanlarla bunlara ihti yacı olanlar arasında tavassut vazifesini görmek üzere bir idare aç • mış. Geçen gün gazetelerde gördüğümüz bir habere göre bu büro açılalı «pey olduğu halde bilhassa iş aramak üzere oraya müracaat edenler çok ol • mamış. İşçi anyanlann az veya çok olduğundan bahis yoktu. Tahmin olu nur ki bu kısım müracaatler daka çok olmuştur. Anka<anın Vali ve Belediye Reisi Nevzat Beyden rica ederiz, möracaat az oldu veya tesekkiil fayda vermedi diye bn yeni daireyi kapamağa gitme • sin. tçtimaî hayatta miihim bir cüz o • lan bn iş ve işci ihtiyacı bizim memle • kette Avrupadaki intizamile vücude gelmek şöyle dursun, henüz o yoldaki lüzum ve manası bile hakkile anlası lamamış olan bir yaradır. Nevzat Bey bu yaranın üzerine parmağiTiı koy • muşhır. Bu tesebbüste ısrar iledir ki bizce hiç te az ehemmiyetli olmıyan bir meseleyi halletmis olacağiz. Ne garip vaziyettir ki bizim memlekette işsizlik ve sıkmtı şikâvetlerinin yanıbasmda hakikî işçiye ihtiyacı oianiann da istediklerini bulamamaktan bihakkın ve yana yskıla sikâvetçi olduklannı hemen hergün görüp duruyoruz. Kadın ve erkek issizükten şikâyet eden birçok kimselerin kendilerine veva akrabalanna bir memuriyet taîebile kapılar aşındırdıklan ve bunlann içinde: Bir kapıcılığa raztyız, Diyecek hale gelenlermin görüldüğünu herkes bilir. Tuhaftır ki bunlann nazannda kapıcılık dahi bir memuriyettir, ve öyle zannolunur ki bizim nazanmızda memuriyet ile is başka baska şeylerdir. Memuriyet maaş veren bir unvan, is ise uerunda alınteri döküle • rek cahşılacak bir mevzudur. Her halde bizim bütün bir tarihin cereyamn dan gelen zihniyetimiz böyle bir tasnif yapmış olmalıdır. Ankara Belediyesi is sahibile işçi arasındaki tavassut vazifesile şüohesiz evvelâ içtimaî hayata bir kolaylık vasitasi koymak istemistir. İs arayan muztarip vatandaş ile işçi arayan muztar vatandasın miitekabil ihtiyaçlan bu tarik ile temin olunurken resmî bir be • İedl7« dairesi tarafından yapılan ta vassutun her ıkı ı«r«f ; ç i n vereceği her Kirlii teminat ta fazla ve kıvmetli di • per bir faydadır. Acaba isçi olacaklan bu teminatın takayvütleri mi korkutmuş oluyor? Çünkü Belediye elile bir y«r» yerleşecek iscinin ayni zamanda maddî ve manevî bir kontroldan gecmesi oek tabiidir. Halbuki bilhassa son mülâhaza dahi büyük sehirlerimizde bu tiirlü dairelerfn tesisine başlıbasma sebep teş kil edecek lüzum ve ehemmiyettedir. Meselâ yeni bir memuriyet vazife sile Ankarava giden bir aile derhal bir asçı kadın bylmak ihtiyacnı nasil te lâfi edebilsin? Gazeteye ilân verse olur ama gazetenin vazısından asçılık yapacaklann heosinin haberdar olmal.an süphelidir. Ese dosta müracaatin dairesi de nekadar mahdut kalacağım izaha hacet yoktur. Asçi kadınm iyisini bukaiar sizden evvel o esler dostlar onn evvelâ kendilerine tutarlar. Yok mu?.. Belki v»r, hatta belki cok. Fakat verleri belli deeil. Bir datreye kaydolunsalar da oradan kolay • l\k'a bulunmalan emnivet alhna gir se?.. îşte Ankara Beledivesi dairesinî de açmıs. Manalı manasız bin ihtiraz ve tereddüt oraya kavdoiunmağa da mân< oluyor demektir. Fakat bu isin baska cıkar yolu yoktur. B'lhassa büvük şehirlerimizin belediyeleri bu işleri, ü • zerlermde ısrar ederek, bövlece tesis ve tanzim etmeğe mecburdurlar. Zaman zaman bir takım hanımefendilerin söyle bir Mkâyetlerine kulak misafiri oluruz: Terzi bulamıyorum. Filân yerdekini bir aydir aratıvorum, kadm iste jmiş. Ayse Hamm birini saijlık verdi, Fatma Hanım diğer birini. Onlar da on beş günden evvel gelemiyeceklermiş Ellerim böğrümde beklevip duruyo ri'm. Ne yapacağtmı saşırdım... Bu terzi şikâyeti evlerde çalışhnla rak kendilerine çamasırlar ve hatta ha fif elbiseler diktirilen ikinci, üçüncii sı nıf işçflerdir ki hem gözoniinde iyi ç» Iifhnlarak tpmız is çıkartılır, hem u cuza gelir. öyle hükmetmek icap edi vor ki meselâ Istanbulda bunlann a dedi azdır, ve pariptir ki mevcudun büvük ekseriyetini de gayrimüslimler teskil ediyorlar. Bu suretle çalışan Türk Irsdın isçileri rriitevazı terziler yok mudur? Senelerden ve senelerdenberi isimleri tantana ile anılan biçki yurtlarnın, dikir mekteplerinin yetiştirdik • lerî hanınlar ne oluyorlar ve nereye gi«lîyorlar?.. Yoksa onlartn da hepsî Wrer memariyete roi geçiyorlar ki hiçbjr M. Litvinofla Tevfik Rüştü Beyin Paris seyahatleri Rus gazeteleri iki devlet adamınm ayni zamanda Pariste bulunmalarına büyük ehemmiyet veriyorlar Moskova 8 (Hususî mu. habirimizden) Matbuat. Rıısya Hariciye Komiseri M. Litvinofla Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyin Parise muvasalat larını miihim bir siyasî vak'a telâkki etmekte ve ^ ^ ^m^^ ^j^fr ^^^^ ^^^^ ^^^^ .^^^^ ^M^^ Reisicumhur Hz. Dün Çekmeceye kadar bir tenezzüh icra buyurdular Reisicumhur Hazretleri dün otomobille Çekmeceye kadar bir tenezzüh icra buyurmuşlar, ak • tam motörle Dolmabahçe tara ytna avdet etmişlerdir. Maarif Vekili Reşit Galip Beyin verdiği izahat Prof. Malş dün tayyare ile şehrimize geldi, Maarif Vekili Bey de çarşamba günü geliyor Üniversitenin kadrosu memnuniyetle karşılamaktadır. Mütecavizin tarifi itilâfnamelerinin imzasından sonra şarkî Avrupa Samsun Çarşamba nın siyasî merkezi sikletinin Almanyadan Moskova Hattı devlete geçti ve Ankaraya taşındığı Erzurum hattında keşif kaydolunuyor. . ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^a^fc ^ ^ ^ ^^^ ^^fc ^^^ ^ Faaliyet var, ümit yok! ve tetkik devam ediyor Konferans bürosun un yarın yapacağı içtiamda kat'î vaziyet belli olacak Malî komisyonun devamı bizim de dahil olduğumuz on beş devletin muhalefetine rağmen kabul olundu Londra 8 (A.A.) Konferansuı temmuz sonunda müzakerelerine aralık vereceğine ve birinci tesrinde yeniden toplanacağına dair olan haber hiçbir veçhile doğru değildir Konferans bürosunun pazartesi günü yapacağı kat'î toplanhnm vereceği ne ticenin ne olacaguu doğru olarak tahmine şimdilik imkân yoktur. ZJ+ n'ryotTarı iSıresîrie tfeçen Samsun • Çarşamba hattile 6u hattın temdidi düşunölen Terme kısmt Dün Haydarpasada Devlet Demiryolları müdiriyeti binasmda MaHye Hukuk Müşaviri Salâhattin, tstanbul Ziraat Bankası müdürü Ah • sen, Defterdar Mustafa, Devlet Demiryollan muhasebecisi Kâzım Beylerle Samsun Çarşamba sahil de miryolları müessisleri içtima etmişlerdir. Hiss«darlarin müracaatleri üzerine hükumet bu hattı satın alnaağa karar vermifti. Esasen hattın serma•esinde hükumet şerikti. Dünkü içtimada eski şirketin tasfiyei hesabatını raütazammm rapor okunmuş, ve epey devam eden mü zakereden sonra hesabı kat'î raporu kabul ve hat filen Devlet Demiryolları meyanına ithal olunmuştur. Maarif Vekili Reşit Galip Beyin Darülfünun müderritleri arasında alınmış bir resmi Ankara 8 (Telefonla) Maarif Vekâleti Darülfünun ıslahatı hakkmdaki tetkikatım kısmen ikmal etmiştir. Profesör Malş yaphğı tetkücatı vekâlete bildirmişti. Vekâletteki komis yon bu raporu tetkik etmiş ve icap eden neticelere varnuştv. Profesör Mal; ta burada bulunarak elde edilen neticeleri bir daha gözden geçnımş, bundan sonra hazırlıklar için kendisme talimat verilmiştir. Profesör Malş bugün Maarif mâste • şarı beraberinde. buhmduğu halde tayyare ile tstanbula hareket etmiştir. Maarif Vekili Reşit Galip Bey de Darülfünun teüdkatüe yakmdan alâka • dar olmak üzere sah veya çarşamba günü Istanbula gidecek, ay sonuna kadar orada kalacaktnr. Darülfünun kadrolan bu ay sonunda tebliğ edilecektar. Mabadi 4 üncu sahifede Malî komisyon miizakerelerine devam edecek Birçok hastalıklar üzüm ile tedavi edilebilir! Prof. Besim Ömer Pş. «Üzüm tedavisi mide, karaciger hastahklarında çok faydalıdır» diyor Yvnatıistande v züm isrihlâkini ar • tırmak için esaslı tedbhler alınmak • tadır. Yunanhlar. bu işe ecnebilerfn de alâkasını uyan • dırmak ic<n üzü • mün karaciğer hastalıkları rzerin • deki şifalı tesirinden isrifa''.e temi • nini istibdaf eden üzümle 'tedavi müessese ve istasyon lan ihdasma ka Muhterem profesör rar ^ermislerdir. Besim Omer Paşa Doktorlanmız arasında da bu mesele elıemmivetle mevzuu bahsolmaktadır. Hatta bu yolda faaliyete geçmek için bir cemiyet tesisi de simdiden mutasavverdir. Memieketimizde üzüm tedavisile bundan kırk beş sene evvel ilk defa meşgul olan profesör Doktor Besim ö mer Pa*a, duo kendisüe goriişen bir muharrirumze şu izahatı vermiştir: « Validemin rahatstzlığmda üzüm le tedaviden istifade edildiği için ken disir.in namına ithaf ettiğim üzüm tedavisine ait risalemin dördüncü tab'ını yakmda çıkardığım zaman görülerek^'r ki üzüm memleketi sayılan Türkiyede bu meselenin hem ikhsadî, hem de sıhhî ehemmiyeti çok büyüktür. Üzüm birçok hastalıklarda faydah ve müessirdir. Cünkü üzüm eksiksiz bir gıda ve kıymetli bir devadır. 80 senedenberi bu mesele ile iştigal eden Al • manyada ve tsviçrede müteaddit ü • zümle tedavi istasyonlan vardır. Tedavinin esası evlerde değil, bağ • larda ve üzüm tstasyonlarmda hekim lerin göstereceği lürum üzerine yapıl • maktadır. Bundan maksat hastalarm temiz bir havada idman yapmalannın teminidir. Almanyada üzümle tedavi sanatoryomlan bile vardır. Tedavi möesseselerinden yalnız üzüm yetnekle ikMabadi 4 iincik sahifede Londra 8 (A.A.) M. Nevü Çemberlaynm teklifl lehme rey vereo ve konferansın bütun para işlerhu tetktk etmekte devam etmesini iftiyen 25 devlet sunlardır: Cenup Afrikast, Ariantin, Avuttralyc Brezilya. Ingiltere, Kanada, Şili, Cin. Sent Dominik, Ekuvator, Estonya, Amerika, Fenlandiva, Haki, Hindistao, İrlanda, Japonya, Norveç, Yeni Zelanda, tran, Portekiz ve Siyam. Şu 15 devlet aleyhe rey vermiş4er dir: Avustralya, Belçrka, Buigaristan,, Fransa, ttalya, Almanya, Litvanya, HolUnda, Polonya, Romanya, Ispanya, Isviçre, Çekoslovakya, Türkiye ve Yugoslavya. mühîm rolTer ovnîyan lngiliz Başvekıli Mister Makdonaldm Amenka Reisicumhunı Mister Ruzvelt ile yanyana bir resmi tngiliz teklifinin aleybinde buhman • ların kuvvetli bir blok teskil eden Av rupa deveteri olduğu görülüyor. Bu blokun tesiri büyüktür. Bununla beraber netice M. Makdonalt içi; bir zafer olarak telâkki edilrrtektedir. Çünkü konferans, nazarî bile olsa, çalışmakta Mabadi S inci sahifede Sıvas • Erzurum hattımn istikşafı Ankara 8 (Telefonla) Sıvas • Erzurum hattımn ilk 45 kilometresi inşaah için Vekâletçe müteahhitlere lâzım gelen direktifler verilmiştir. Bu kısımda hattın etüdüne ayın beşimfe başlanmıştır. Elâziz şube hattı münakasaya konmuştur. Bu ay içinde ihale edilecek, insaata başlanacak, hat kıştan evvel bitirilecektir. İkinci karşılaşma bugün •*•«» Bulgar binicileri şansa atfettikleri cuma günkü muvaffakıyeti bir daha ummuyorlar! Türk ve Bulgar suvarı za • bitlerî arasın • daki ikînci müsabaka bugün Taksim stadyomunda saat üç bucukta yapılacaktır. Bu mösabakalarda mania adedi arttınlacak ve maniaların îrtifalan da z;ivadeleştiril«» cektir. Bulgar zabitlerinin cu • ma pünkü mü • sabakaların ikinci safhasında Birinci müsabakada hakem heyeti müsabakaya gösterdikleri mu* giren zabitlerin selâmlarına mukabele ediyor vaffakiyet bize € llk safhada kaybettiğîmiz putekaddüm etmelerini intaç etmişti. vanları telâfi için ikinci devrede Yüksek mania atlamakta zabitle • çok gayretli davranmak icap edi • rimiz Bulgarlardan üstün oldukla • yordu. Bu devrede şans ta bize yarrından bugünkü müsabakaların ta dım etti ve ilk devrede kaybettiğimiz rafımızdan kazanılması ihtimali çok farkı telâfi ettik. Fakat aradaki pukuvvetlidir. van farkı nihayet şansın ve tesadü Halkımızın atlı müsabakalara fün acabileceği aralıktan daha zi • karşı göstermiş olduğu yüksek alâyade değildir. Bu spor, insan ve hayka, büyük bir memnuniyetle karşıvan kabiliyetinin hemahenk oluştle lanmıştır. Bugün yapılacak müsa • muvaffakiyet verebiliyor. Bu iti bakaların da, pazar olmasına rağ • barla hayvanların iyi zamanım bulmen, gene çok kalabalık bir seyirci mak, antrenman ve çalıştnadan zi • kütlesi huzurunda yapılacağı tahyade bir tesadüf eseridir. tkinci karmin edilmektedir. şılaşmada bu neticeyi alacağımızı Bulgar misafirlerkniz, cuma günzannetmiyoruz.» kü neticeler hakkında şu suretle beMabadi 4 üncii sahifede yanı mütalea etmişlerdir: aile ha dcyince bir isçi bulamamaktad/r? tçtimaî hayat noktasmdan bu dikkate sayan bir misaldir. Meselâ lstanbul için aşçı da böyledir, ev işçisi de. Ha deyince gündel;Jı bir iki liraya çama • fir yjkıyaçak kadm bulamjyorsunuz. Bakıha işsizlik çoktur. Aranüdığmda işçi bulmak müşküldür. Cemiyetten bu mant'ksızlı&ı kaldırmak muhakkak memlekele bellib&şlı bir hizmet olacaktv. YUNUS NADİ Amerikada yeni b r buhran endişesil Vaşington 8 (A.A.) Amerika fabrikalan tarafından yapılan spekülâsyona müsait son imalâtın fazlalığından ve fiatlann yükselisinin kitlelerm. alım kabüiyetini azaltarak yeni bir buhrana sebebiyet vermesinden endişe eden millî kalkınma kanununu tatbika memur M. Johnston, dün endişelerini bildirmiş ve tehlikeye işaret etmiştir. M. Johnston, bütün sanayicilerden, mesai s&atlerini azaltarak gündelikie • ri artg'an yeni bir barem yapmalanm istemistir. iHiMiıUMii'iı;nıııııınııiMiiMiiMii!Pii'iınııııııtııiMiıiHMiııııi'iiMiııııiMiıııınııınııııınıııniııııiHiıııınıııiııııiHüiıııınMiııııııııınıııiMiıuıııııi(Ml Kesme şeker fiatları niçin bu kadar yüksek? Satışlarda vaziyet gayritabiilik mahkemeye olduğu anlaşıldı, intikal ediyor KENDt KENDİMlZt TENKtT Galile gibi! u sene çok yağmur yağdığı için zaten iyiden iyiye yeşillenmeğe başlaraı? olan Ankara bir kat daha güm rahlaşarak adeta cennete dönmüştü. Bunun isbat ettiği yegâne hakikat suyun bir nevi istep hükmündeki Ana dolu yaylası için de ayni hs.yat oldu ğundan ibarettir. Demek ki su olsa Anadolu yaylası ner suretle istifade olunacak genis bir zenginük membaı olabilecek. Halbu ki bütün tazyiklere rağmnn kürrenin yuvarlak ve müteharrik olduğunu id dia eden Galile gibi biz o kanaatteyiz ki Anadolu yaylası su dohıdur. Bu yaylanın alt tabakalannda veryer nehir ler gibi akan ve denizlet gibi tasan su vardır Erbabını çağırın, yeryer son dajlar yapın de görürsünüz. Her ta rafta istifadesiz akıp giden pmarlar, dereler, caylar ve nehirler ise cabadır. Bütün bu sular en ucıız ve en kolay usullerle istifade sahasına çıkanlsa bugünkü istep yayla, yannin bilhassa hayvan yetiştirmekte dünyanın birinci mıntakalan sayısına gireeeği bizce şüphesizdır. Şimdilik bet bunun lir. Yalnız çok uzakta fıkir ve kan&at budur El yürüyeceği birgün de ge temenni ede'tim ki o gün olmasın! ** Kesme şeker ithalâtt ve bakkallarda satılan şekerie,... Piyasadaki şeker pahalılığı hakkında bir müddettenberi yapılmakta olan resmî tahkikat bitmiş, tah kikatın verdiği neticeye göre keyfiyetin mahkemeye mtikali lâzım gelmiştir. Bu hususta tktısat Vekâletmden emir beklenmektedir. Tahkikatı yapan resmî daire, bir taraftan gayrikanunî görülen te • mettüler hakkında icap eden teşebbüslere girişmiş, bir yartdan da şeker pahalılığının devam etmemesi için tedbirler almıştır. Bu tedbirlerden başlıcası, şekerin elden ele geçmesine tnâni olmaktır. Bu kararla ikinci ve üçüncü el tacirler bertaraf edilmiş, dört, beş el dolaşan şekerio ancak iki elden geçerek müsteh • like arzı imkâni temin olunmuştur. Bu münasebetle alâkadarlar arasında tabkikat yaptık. Aldığımız ma lumata göre şeker panalthğı me • Lâtfen sahifeyi çevbimm :