10 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hayat Ansiklopedisi BnyBk bir kütüphaneyi bir arada evinize gefiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane balunmak lâzımdır. umhuriyet IfO. 3387 İSTANBUL CAGALOĞLU Hayat Ansiklopedisi Telgraî ve mektup adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul, No. 246 Telefon: Ba§muharnr: 22366, Tahrlr müdüru: 23236, îdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 3dll 10TeŞrİnİ6VV6İ 1933 ıncı cüzii çıktı Cumhuriyet Devrinde Türk kadını evgili memleketimizde Cum huriyet rejimini tekmil eden inlalâplann en mühimlerinden biri Türk kadınının mazhar olduğu hfirriyettir. Bizde kadımn ondan evvel bir nevi esirlik hayatı yaşadığmı ve adeta cemiyet içm yok sayılacak bir vaziyette bulunduğunu bugün hepimiz hüzün ve bayreUe batırlanz. Hayatm yaruı o . lan kadın bizde hayata kanşmadığı için Cumhuriyet rejiminin kadın mkılâf>ma kadar Türk cenuyeti adeta yanm bir cemiyetti. Türk kadınım cemîyete kanşhrmıyan sebepler Türkiin öz malı olan hüküm • ler ve âdetler dimlesinden degildi. Türkü kendi tarihinde ve kendUmin a. sıl hayahnda kadına çok bârmetkâr göriirüz ve Türk kadınmın pek muhterem bir mevkii bulunduğanu hep an lanz. Ne hacet, Türk hayatma «onra dan kanşan yabancı âdetler haksız ye. re Türk kadinını cemiyette mefluç bir lıale sokmağa çalmrken Türk kadmı kendi fıtri ve tarihî ananesinden ilham ve kuvvet alarak daima cemiyetin işine ve haynna kanşmaktan ve çalışmak tan hiçbir zaman hali kalmamıshr. Bu davanın en parlak misalini tstiklâl cidaYnAf millî davavı muzaffer kılımk için fcüHin memlekette analanmızm, hem • şirelerimizin ve kiz çocuklanmızın gös. termis olduklan yüksek gayret ve himmette buluruz. Arkalannda süt emen yavrulan günlerce mermi taşıyan Türk kadmı bu bizim millî cidalimizin şüp • hesiz en parlak dasıtanını teskil eder. Denebilir ki Türk kadın» tstiklâl cidalimizde gösterdiği yararlıkla Cumhu . rivet devrindeki hürriyetmi adeta kendi kıbcı hakkı olarak elde etmîîtir tun» »„ w . uyuK ınmiâbımızda hürriyet hakkı namına neler kazandı, ve daha neler kazanmağa hakkı vardır? Ne zannediyorsumız ?.. Türk kaduu hürriyetini kazandı da herşey olup bitti mi?.. Türk kadınının cemiyet haklanna tesabap etmek hususunda yavaş yavaş katedeceği diğer mesafeler ve dereceler de vardır, ki peyderpey on. larm tahakkukuna yalnız şahit olmakla kalmıyacağız, belki onlann tahakku k:*ou temin ve feshil edecek faaliyet !eıe iştirak etmekte mustesna bir ze?k bulacağız. Türk inkılâplannın Türk kadınına temin ettiği ilk umumî hak, Türk kadmı. nm tıpkı kardesi Türk erkeği gîbi ferdî hürriyet hakkma malikiyetidir. Artık kafes yıkılarak kadın hapisane hayatından kurtanlmış ve artık çarşaf yır. tdarak kadın umacı kiyafetinden çıkanlmıştır. Hususî bir hayat çerçevesi L çinde cemiyetten adeta ayn yaşıyan kadın o çerçevenin ortadan kaldırılma . sile cemiyete kanşmış ve cemiyet ba • yafana girmiştir. Artık bu umumî ha • linde Türk kadınınm Avrupalı hem • şiresinden hiçbir farkı kabnanuştır. îşin bu kadan tabiî bir haktır. Ka . dının tabiî haklan içtimaî sahada tes • bit te edilmistir. Ailenin bir rüknü er • kekse diğer rüknü kadmdır. Fakat ka • dm hukuku itibarile yalnız bu derece ile iktifa edemezdik. Kadmın siyasî hak. lan ne olacak?.. Cemiyetin yansı ka • . dındır diyoruz. O halde cemiyet işle rinin tamamiyetmde kadmın ifa edecegi rollerde inkişaflar tahakkuk ve te . vali edecek demek olur. Hakikati halde kadmlığın siyasî haklara malikiyet derecesi bugiin tnedenî âlemin bellibaşlı büyük meselelerinden birini teskil etmektedir. Turk inkılâbı ilk gününden itibaren bittabi imkân ile mukayyet olmak şarhnı gözönünden ozak tutmamak ciddiyetüe . peyderpey Türk kadmını bütün haklarmda tek • mil etmek gayesini takip ediyor. Türk kadmı devlet idaresme esas o • lan Büyük Millet Meclisi intihabah hesaplanna bilkuvve dahildir. Orada Türk kadmı içm ikmal olunacak cihet intihap eden ve intihao olunan payelerine geç mek kısmıdt Türk kadmı Belediye intihaplarinda hem intihap etmek, hem Intihap olun • mak haklanna mazhardır, ve bu if her iki Hibarla tatbikattadır. Cumhuriyetin onuncu yüdönümü • Reisicumhur Hz. dün akşam Hükumetbüyük bir abide Ankaraya avdet buyurdular yaptırmıya hazırl anıy or Hususî Reisicumhur Hz, dün akşama kadar Dolmabahçe sa rayındakâ hususî dairelerinde meş . gtd olmuçlar, akşam üzeri hususî trenle Ankaraya avdet buyurmuf lardn. Gazi Hz. saat 6,30 da Söğütlü yatile Dolmabah • çe sarayı nhhmm. dan Haydarpa • şaya geçmişler dJr. Sögütlü yaü 6,55 te Haydar paşaya varmış . tır. Gazi Hz. refa • katlen'nde Riya • •eticumhur Umu mî Kâtibi Hİkmet, Seryaverleri Ce lâl, Gaziantep meb'usu Kıhcalt, Bozüyük meb'u su Salih, Hasan Cavit, Nuri, Ka lemi mahsus mö dürleri Hasan Rı • za, Muhafız lotaatı kumandam tsma . 0 Hakkı Beyler oldugu halde sa . at tam 7 de Haydarpaşa srannı dolduran halkm sa mîmî tezahüratı a. Çanakkale abidesi tren, tam saat 7 de, halkın samimî Yugoslavya ile bir dostluk misakı aktediyoruz Misak gelecek ay içinde Belgratta imzalanacaL KSçük ttilâf eı kânmdan ve esa . sen Balkanh dev letlerden Yugos lavya ile son günlerde parlak te zahürlerini görmüş olduğumuz anlaş. ma ve l munasebetlerrain tabiî ve ilk ne ticelerinden biri r devletle memle kethniz arasmda Yugoslavya Hariciye bir dostluk, bita Naztrt Af. Yevtiç raflık ve ademi tecavüz mîsakı rmza lanması olacağı pek kolay kestirilebi Iirdi. Hatta bövle bir misakın Yugos lavya Kralmın t*tanbulda Reisicumhur Hazretlerini ziyaretleri esnasmda hn zalanmasma bile ihtimal verilmisti. An cak anlaşılan vaktfn darhgı esasmda mutabakat hasıl olan bu aktin imza ve teatisini bir müddet sonraya tehir et tirmistir. Aşagıdaki telgraf böyle bir misakın ikhtciteşrin esnasmda Harici . ye Vekllimizin vâki olacak ziyaretinde Belgratta imzalanaeağmı bildiriyor: tezahüratı arasında, Haydarpaşadan hareket etti Türk Talebe Birliği 50,000 liralık iane toplamak üzere Vilâyetten müsaade istedi Ankara 9 (Telefonla) Hükumet Çanakkale şe hitleri için büyük bir abide yapılması meselesile ciddî şekilde meşgul olmakt " . Bu hususta yapılan ında ikmal olunacaktır. tetkikler ve hazırlıklar Millî Türk Talebe Birliği idare heyeti dün toplanarak bilhassa Çanakkalede sehitlerimiz için yapılacak abide me • selesile meşgul olmuştur. Abide masrafını temin etmek üzere «imdilik 50,000 liralık bir iane defteri açılması kararlaşhnlmıştır. Birlik namına Vilâyete bir istida ile müracaat e • dilerek iane toplamak için müsaade is. tenflmiştir. Bu husustaki kanunî muamele bittikten sonra derhal faaliyete geçilecek, bütün vilâyetlerde mevcut gençlik teşküâtile mekteplere beyanname . ler gönderilerek ianeye iştirake davet edileceklerdir. Toplanacak paralarm kısa bir zaman zarfmda umumî alâka sayesinde mukarrer nt:ktan geçeceği ve Çanakkalede, Türk şehitlerinin yüksek. liğOe mütenasip büyiik bir abide vu cude getirmeğe imkân vereceği muhakkak göriilmektedir. Birlik reisi Zeki Bey, dün içtimaı müteakıp bir muharririmize şunlan söy • lemiştir: Mtttİ TSrk Talebe Birliği r«t*î Zeki Bey Abide insa edilirken orada bir kamp kurarak işlere nezaret edecegiz. Abî • denin taşmı, toprağinı da biz taşryacağız. Bu tesebbiisün çok iyi bir surette neticeleneceğine şüphe yoktar. tam Mabc" 4 mcB »ahrfede Çanakkale abidesi c Çanakkalede gençlik namına bir abide yaptırmak istiyoruz. Abide . nin projesini genç bir Türk miman hazırlıyacaktır. "Heisicumhar Hz. nin dan akşam Haydarpaşa rasında Ankara . garında alınan resimleri ya hareket etmiş lerdir. set ömer, Liman Şirketi Müdürü Ham. Reisicumhur HT Havdarpaşa istas • dd Beylerle diger birçok zevat tarahnyommda sehrimizde bulunan meb us dan teşyi edilmişlerdir. larla Vali ve Belediye Reisi Muhhtin, Gazi Hz., tesyi* gelen zevatın elle Halk Fırkasi vilâyet idare heyeti reisi rini sıkarak kendilerine ihifat buyur • Cevdet Kerim, Köprülüzade Fuat, Ne. muslardır. Cenevre 9 Türkiye ve Yugoılavya Hariciye Vekilleri pe lecek ikinciteşrinde Türkiye Ha riciye Vekilinin Belgrata yapa eağı tevahat eanannda imzala nacak dostluk ve ademi tecavüz misakının metni üzerinde kat'i sarette anlasmtslardtr. M. Dolfusu ölümden bir düğme kurtardı Suikastin heyecanı geçmeden Opera meydanına bir Hitlerci bayrağı asılması Viyanayı altüst etti Viyana 5 (Hususî) Viyana, yoksuzluğvn ve üzüntülerin asabi leştirdiği güzel bir kadına benzedi; tabanca seslerine, anî heyecanlara tahammül edemiyor; beklenmiyen herhangi bir hâdise karşısmda sinirleri gevşiyor, tehlikeli krizler geçi riyor. Evvelki gün Başvekil M. Dolfusun uğradığı suikast teşebbüsü de bütün şehri baştanbasa bir sinir buhranı gibi sarstı. Avrupanın üzerine titrediği bu küçük memleketin başmdan atlattığı tehlike her tarafta derin akisler uyandırdı. Dün hemen bilâistisna bütün ecnebi matbuatı Avusturya Basvekiline yapılan sui kasde darr başmakaleler yazdılar. M. Dolfusa ateş eden adam Avusturya ordusunu terketmis genç bir nasyonal sosyalisttir. Kendisi, suikasti tamamile şahsî tesebbüsile, kimsenin tesiri altında bulunmadan yaptığını ve maksadı sadece Dolfusu nıııııııııtıııııııııııııııııııııııııııııı Cenevrede daimî bir heyet bulunduracağız Heyet riyasetine Tevfik Rüştü Beyin tayini, Hariciye Vekâletine Dahiliye Vekilinin getirilmesi muhtemel Aldığımız malumata nazaran Başvekil İsmet Paşa Hazretleri yakında Büyük Millet Meclisinde hü. kumetin haricî v* dahilî siyaset; hakkında mühim bir nutuk söyliyecektir. Hükumetin Cemiyeti Akvam nezdınde daimî bir murahhas heyeti bulundurmağa karar verdiği anlaştlmaktad'r. Bu heyetin riyasetine Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Be yin tayin edileceği ve bu takdirde Hariciye Vekâletine Şükrü Kaya Beyin getirileceği söylenmektedir. Miinhal olan Maarif Vekâletine de, münhal meb'usluklardan birine namzet gösterilecek olan RiyasetL cumhur Başkâtibi Hikmet Bey ta • yin olunacaktır. Münhal meb'us Iuklara namzet gösterilecek zevat arasında Devlet Şurası Reisi Reşat Bey:n de ismi geçmekte ve Şükrü Kaya Bey Hariciye Vekâletine geçtiği takdirde Reşat Beyin de Dahi liye Vekâletine tayin olunacağı söylenmektedir. Ankara 9 (Telefonla) Münhal mebusluklara gösterilecek namzet ler için henüz takarrür etmiş birşey yoktur. Yalnız Riya3eticumhur kâtibi umumisi Hikmet Beyin namzetliği ne yaklasırken hür Türk kadmmn si. yasî haklar itibarile ne gibi yeni maz . hariyetlerle tecelli ve temayüz edece • ğini düşünmek lâzımdır. Meselâ şehirlerden köylere intikal edilerek Türk kadmmm köyler idaresi için hem intihap etmek, hem intihap olunmak payesine nakli kadmlığunızm siyasî haklan noktasından mühim bir Fırka grupu Bugün yapılacak ilk içti mada Başvekilin izahat vermesi muhtemel Ankara 9 (Telefonla) Fırka gru. punun yann ilk içtimamı yapması muhtemeldir. Bu içtünada Başvekil Pasamn son seyahatleri hakkında izahat verecekleri söylenmektedir. Avusturya Başvekili tmkatt hâdism»inden »onra haıtaned* korkutmak olduğunu iddia «Myor. Esasen üzerinde bulunan tabanca da pek küçük bir şeymiş. BaşTelriiin Mabadi 4 Sneü »ahiftdt Dahiliyede terfiler Ankara 9 (Telefonla) Dahiliye VekâJeti her sene oldugu gibi bu sene de Cumhuriyet Bayramında ilân edile. cek olan terfi h'stelerini haznlamakta . dbr. Yeni liste ile birçok valiler, müfettişler, kaymakamlar, mektupçular, nü • fus memurlan terfi edeceklerdir. Adliye tayinleri •••• • tııiHiııı«ınııııııııtıııııı<ıııııııııııııttıııııııtıııııııııııııııınıiııiHiıııııııııtımınııımıınıntııııınıınmnwHm Yeni bir lâyiha Ankara 9 (Telefonla) Meclise 1561 numarah kanunun birinci mad desmin tadiline dair bir lâyiha gelmistir. Mevzuubahis madde idarei hususiye bütçelerinm merkezde sureti tetkik ve tasdOdne dairdir. intihap Encümeni işini bitirdi, yeniden yapılan tayin ve tahvillerin miktarı 200 ü geçiyor *jans mOmessilleri Ankarada Ankara 9 (Telefonla) Avrupa *Wuw mümessilleri geldiler. Bu aksam ^jans müdhn umumisi Muvaffak Bey '•'«•anndan mümessillerm şereflerîne bir •Hyafet verilmtştir. M'safirlerden baska ziyafette Hariciye Vekâleti müdiri umumilerinden Cevat Beyle Anadolu Aiansı meclisi idare azalan ve Ankaradaki gazeteci . ler bulunmuslardn*. Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey muhakkak gibidir. Namzet listesinin kat'î şekli Gazi Hazretlerinin buraya avdetlerinden sonra belli olacaktır. inkişaf safhası arzedemez mi, ve bu mümkün değil midir? Bu suallere hep müspet cevap vererek biz şimdi bu mühim safhaya pekâ. lâ intikal edeceğimizi söyleriz. Cum • huriyetin onuncu yıldönümüne böyle yepyeni bir şeref hâlesile daha süslü olarak girebileceğimize şüphe yoktur. YUNUSNADİ i< nct Ticarez man.Kem.est reisi Osman Nuri Bey IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIimiIIIIII r ^ Dünkü ve bugünkü Yugoslavya Kralhğı ikinci yazı bugün 3 üncö sahifemizdedir Muddeiumu ml muavtni İkinci Ticant Cemil Bey reisi Sami Bey Ankarada son altı ay zarfmda ad lâtında yeniden yapılan tayin ve teb liyede vaki olan mimhaUer için lâzım dillerin miktan 200 ü mütecavizdir. gelen tayinleri yapmak üzere toplanan Bilhassa İstanbul adliyesinde asliye adliye intihap encümeni işini bitirmiş • ticaret, hukuk ve ceza hâkimlerile sulh tir. hâkknleri ve müddeiumuınî muavinleri Hazırlanan tayin listesi, Reisicum arasında birçok tebeddiHler olacağı an* hur Hazretlerinin tasdiklerine arzediL laşdmaktadır. tstanbul adliyesinden A. mek üzere Başvekâlete gönderümiştir. nadoluya tayin edilen zevatın miktan 15 kadardtr. Henüz Uste resmen ilân edilmemekle Birinci ticaret mahkemesi reisi Os beraber yeni taymler hakkmda malu. Lutfen sahifeyi çcviriniz mat gelmege başlamıştır. Adliye teşki
