7 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eseTİeri Hurrem Sultan 1 50 Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadm Avcısı 100 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaasî M. Turhan Tan'm Onyedinci yıl sayı: 5803 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: lstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısnu: 24299 24290 r Pazar 7 Temmuz 1940 Büyük Edib H*Hd Ziya Uşaklıgilin bes cildlik nefis bir eseridir. Her kitabcıdajlbıılunur. KIRKJML Hükumet LavaVin hazırlamış olduğu projeyi dün tasvib etti düşen Büyttk yazife iin İstanbul Üniversitesi, | Maarif Vekili Hasan Âli ^ücelin elile, kuruluşundanberi ilk defa olarak yeni mezunlarına merasimle diplomalannı verdi. Siyaset dünyasının, bütün milletlerle beraber bizi de ıstırab ve endişe içinde bulundurduğu bir sırada İstanbul Üniversitesinde yapılan candan merasim, Türk milletinin bilgili genc nesillere karşı beslediği hararetli iştiyakı bir daha tazelemiş ve açığa vurmuş oldu. En mütevazı köylümüzün kalbine kadar sinmiş olan bu bilgi hasretini, dün, Üniversitenin kucağında bir diploma tevzii merasimi şeklinde sembolleştirmeyi düşünenler, bu itibarla iyi yapmışlardır. Devrini yaşamış, artık köhne olmuş bir cemiyet düzeni altında asırlarca ıstırab çektikten sonra, nihayet, o düzeni yıkıp attığımız zaman, onun yerine koymaya azmettiğimiz yeni nizamı, biz, bütün müesseselerile birlikte, bir kül olarak kabule mecbur bulunuyorduk. Cemiyet yaşayışı aile, hukuk, ahlâk, san'at gibi bir takım mü:sseselerin heyeti umumiyesi üzerine kurulduğuna göre, bunlardan bir kısmını eski köhne halinde bırakmak, ancak bazılarını değiştirmek, cemiyeti, bütün bütün içinden çıkılmaz zorluklara maruz kılmak olurdu. Ve değiştirmek mecburiyetinde olduğumuz müesseselerin en münimmi, ilim müessesesiydi. Çünki ilim, bütün müesseseler içinde şekille en az, kafa ve ruhla en fazla alâkası olanıydı. Bu, şüphesiz çok zordu. Ve işte bunun içindir ki, Büyük Şefimiz Ebedî Atatürk, müspet ilim düşüncesine, müspet ilim ahlâkına, müspet ilim zihniyetine tam manasile erişmek uğrunda sarfetmemiz icab eden gayretin ehemmiyetini hayatı müddetince haykırmış, o büyük hamleyi memleketteki bütün ruhlara aşılamaya çalışmıştı. Ve gene bunun içindir ki bu gün hepimiz modern usulle evlenmek, ayrılmak, yeni şartlara göre giyinmek, gezmek, dans etmek kaidelerini biliyorsak da modern kafa ile düşünmek bahsinde yazık ki çoğumuz geri kahyoruz, aksayoruz. Ve bundan cemiyetimiz zarar görüyor. Fransanın yeni anayasası Hitler Beriin'de Alman Başvekili merasimle karşılandı Kont Ciano bu gün Berlin'de siyasî temaslara başlıyor dünAtıkaradan hareket etti Sovyet elçisi şehrimizden geçerek Moskovaya gidecek Ankara 6 (Telefonla) Sovyetlerin Ankara buyuk elçisi Terentieff bu akşam ekspresle Ankaradan hareket etti. Terentieff, garda Alman sefareti müsteşan, İtalya sefareti erkânı, Bulgar ve Yunan sefirleri, Yugoslav ataşemiliteri, Çin maslahatgüzarı ve Sovyet sefareti mensublarile <Tas« ve •D.N.B.» ajanslannın Ankaradaki muhabirleri tarafından teşyi olundu. İtalya sefareti askerî ataşesi de ayni trenle İstanbula hareket etti. Haber aldığımıza göre, Sovyetlerin Ankara elçisi Terentieff bir müddet İstanbulda kaldıktan sonra Moskovaya müteveccihen memleketimizi terkedecektir. Terentieffin bu seyahati sırf sıhhî sebeblerden ileri gelmektedir. Sovyet elçisinin Rusyada uzun muddet kalmadan Ankaraya avdet edeceği tahmin olunmaktadır. Terentieff î Fransız Meclisinin pazartesi giinii toplanması bekleniyor Vichy 6 (Hususî) Millî Meclis pazartesiye fevkalâde bir toplantı akdederek, kanunu esaside yapılmasına karar verilen tebeddulâtı tetkik ve müzakere edecekür. Başvekâlete tahsis edilen Pavillon de Sevigne'de bu gun Mareşal Petain'in rıyasetinde muhim bir toplantı vapılmıştır. Başvekil muavini Laval, muaddel kanunu esasî hakkında mufassal izanat Vichy'de Mıllî Meclisin toplanacağı kazino salonu ve sağda: Başvekâlete tahsis olunan Sevigne paviyonu vermiştir. Kabine Lıaval tarafından hazırlanan projeyi tasvib etmiştir. Yugoslavyada mühim siyasî müzakereler Hükumet korporatist bir rejim mi derpiş ediyor? Hitler'ijı Berlin sokaklarında alınmış bir resmi Berlin 6 (Hususî) Propaganda Nazırı Doktor Göbels'in emrile Berlin halkı bugüu Hitler'i fevkalâde merasimle karşılamıştır. Şehir baştanbaşa bayraklarla donanmıştı. Hitler'in hususî treni Anhalt istasyonuna girince, bütün çanlar çalmaya başladı. Hitler, kendisini şiddetle alkışlayan balkın arasından geçerek açık bir oto mobılle Başvekâlet dairesine gitmiştir. Halk Başvekâlet binası önünde Hitler lehine hararetli tezahüratta bulundu ğundan, Führer balkcna çıkarak halkı selâmlamıştır. Bu esnada Berlinliler hep bir ağızdan «İngiltereye gideceğiz!> şarkısını söylemişlerdir. Kont Ciano'nun Berlin seyahati Toplantılar Vişi kazinosunda yapılacak Cenevre 6 (a.a.) D. N. B. Ajansı bildiriyor: Vichy'den bildirildiğine nazaran, senito, meb'usan meclisi ve millet meclisi toplantılarının Vichy büyük kazino[ Arkası sahife 3 sütun 1 del Berlin 6 (Hususi) İtalya Hariciye Nazıri Kont Ciano yarın sabah (bu sabah) Berline muvasalat edecek ve derhal Hitler tarafından kabul olunacaktır. Kont Ciano Alman devletinin misafiri olarak bir kaç gün Berlinde kalacaktır. Siyasî mehafilde beynelmilel siyaset bakımından Kont Ciano'nun ziyaretine büyük bir ehemmiyet atfedilnıektedir. Almanyaya yapılan hava hücumları İngiliz tayyareleri bir çok askerî hedefleri bombaladı, Alman hava kuvvetleri de mukabelede bulundu Afrikada da Italyanlarla Ingilizler arasında ciddî çarpışmalar oluyor M. Svetkoviç Belgrad 6 (a.a.) D. N. B. ajansı bildiriyor: Gazeteler mutasavver devlet ıslahatı meselesi etrafında mütalea yürütmektedirler. Başvekil Svetcovitch Ue Başvekil muavini Dr. Matchek, cuma günü Veldes'de Naib Prens Paul ile yaptıkları mulâkatı muteakıb bu mesele hakkında uzun müzakerelerde bulunmuşlardır. Svetcovitch tarafından teessüs eylemiş olan radıkal birliği amele teşkilâtınm merkez orgam «Jougoslavensk Radnid» gazetesi, nihaî gayesi çalışmak olan korparatist bir rejimin Yugoslavya için en iyi hal sureti olduğu fikrindedir. Agram'ın (Zagreb) organı olan «Ob zer» iş korparatist bir sistemin kolayca •yugoslavyaya sokulamıyacağı noktai na[ Arkası sahife 4 sütun 3 tel İngiliz • Fransız gerginliğj fngüizler dün Fnmdeur torpitosunu Girid adası açıklarında batırdılar Dünkerk zırhlısına dün yeniden hticum edfldi Dün tatvüdtğı büdirilen Fransız Frondeur muhribi ve Amiral Darlan j Halbuki ilim sadece bir düşünme metodu da değüdir. O aynı zamanda ahlâkın ve seciyenin de sarsılmaz bir temeli olmuştur. Eskiden din düşüncesi bütün müesseselere hükmediyor, onları nüfuzu altında tutuyordu. Bu gün bütün müesseselere damgasını vuran sadece ilimdir. Memleketin iş başında bulunan güzideleri, elit'i, müspet bilgi zihniyetini ne kadar mükemmel bir surette benimsemiş olurlarsa, müspet ilim ahlâkını kavrayan şahsiyetler memlekette Eritrede askerî sevkiyat ne kadar çoğahrsa millet de o nisLondra 6 (a.a.) Hava Nezaretinin tasfiye fabrikalarma hücum ederek büpette refaha kavuşur, lâyık olduğu tebliği: yük yangınlar çıkarmışlardır. Hamm ve Suriyenin istiklali Irak Hariciye Nazıri Ankarada bu meseleyi de görüşmüş Moskova 6 (Hususî) Ankarada Türk ricalile temaslarda bulunan Irak Hariciye Nazın Nuri Said Paşa bugün Bağdada dönmüştür. Nazır, gazetecilere aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: « Ankarada görüştüğümüz meseleler arasında Suriyenin istiklali meselesi de mevcuddu. Suriye tamamen müstakil clmah ve memleketin mukadderatı münNADİR NADİ İngiliz hava kuvvetlerine mensub Böst'te tam isabetler kaydedilmiştir. bombardıman tayjareleri dün güpegünAmsterdam ve Brüksel tayyare tney hasıran Suriyelilerin elinde bulunma [Arkası sahife 3 sühın 3 te] düz Hanovre ve Emmerich'de benzin [Arkası şahife 4 sütun 4 te] lıdır » Alman a jansııun İskenderiye limanmdaki Fransız bir notö Amiralı ingiliz ültimatomuna D. N. B. Büyük elçi Massigli'nin mektubuna dün bir cevab neşretti Berlin 8 (a.a.) D. N. B. bildiıiyor: Turkiye Anadolu Ajansınm tebliğ ettiğine göre, Almanya Hariciye Nezaretinin Fransada bulunan gizli vesaikı neşretmesi uzerine Fransanın Ankara sefirı Massigli, Turkiye Hariciye Nazırına bir mektub göndererek Alman neşriyatınuı «nıyeti tamamile tahrif eder mahiyette» olduğunu beyan etmiştir. Massigli mektubunda, bundan başka, Bokü'yu bombardıman etmek üzere Fransız tayyarelerinin Turkiye toprakları üzerinden geçmesi için müsaade verilmesi hakkında Hariciye Nazıri Saracoğiu veya arkadaşlarile hiç gorüşmediğini, Saracoğlunun da hiçbir vakit böyle bir şeye muvafakat etmediğini iddia etmektedir. [Arkası sahife 4 sütun 3 te] henüz cevab vermedi Cenevre 6 (a.a.) Stefani: Vichy'den verilen bir habere göre mütareke muahedenamesi mucibince Fransaya dön mekte olan Frondeur ismindeki Fransız torpidosu Girid adası civarında iki İngiliz kruvazorü tarafından tevkif edüeıek batırılmıştır. üç kruvazorden ve bir miktar hafif gemilerle denizaltılarından müteşekkıl bulunuyordu. Bu filo derhal denize açılacak vaziyette değildi. ingiliz Amiralı, Amiral Gensoul'e aşağıdaki ültimatomu vermiştir: İngiliz filosuna iltihak ve yahud Almanya ile İtalyanm eline duşmemek için 6 saat zarfmda gemilerin tahribi. Red halinde İngilizlerin bu tahrib işini kuvvete muracaatle yapacakları bildirilmekte idi. Gensoul bunu reddetmiş ve şiddete kuvvetle mukabele edeceğini bildııeıek ilk ateşin bütün Fransız bahriyesıni İngiltereye karşı ayaklandıracağını ve bunun da aranan neticenin tersi olacağmı ilâve ej lemiştir. Bahriye Nezareti ve hükumet bu ccva Bahriye Nezaretinin tebliği Vichy 6 (a.a.) Fransız Bahriye Nezaretinin tebliği: 3 temmuzda içlerinde Hood zırhlısı bulunan 3 saffıharb gemisile bir tayyare pemisi ve bir miktar kruvazbr ve torpido muhrıbinden mürekkeb bir İngiliz filosu Fransız filosunun demirli bulunduğu Merselkebir önüne gelmiştir. Buradaki Fransız filosu Dünkerk ve Strasburg saffıharb gemilerile Provence ve Bretagne kruvazörlerinden, ikinci sınıf Dün, Universitede diploma tevzii merasimi yapılmış, bu münasebetle Rektör ve Maarif Vekili birer nutuk söylemişlerdir. Yukarıki resim, Maarif Vekilini nutkunu söylerken ve dinliyen talebeleri göstermektedir. Dünkü merasime aid tafsilâtı 4 üncü sahifemizde bulacaksınız. [Arkası sahife 4 sütun 1 de]