July 9, 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Dönüsü 150 > Kadın Avcısı 100 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Tiirkler için aöylenen büyük sSzler 25 > • Cumhuriyet Matbaasî < . M. Turhan Tan'ın yil umhuri Sfl]fl ! 5 8 0 5 ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, lstanbul Posta kutusu: İstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısnu: 24299 24290 r Büyük Edib Halid Ztjfe Uşakhgilin beş cildlik KIRK YIL Salı 9 Temmuz 1940 nefis bir eseridir. Her kitabcıda buiunur. Hitler ile Ciano Avrupanın Başvekil, yeninizamını kararlaştırmışlar artırılması Tedavi gören Devlet ransız hikumet merkezinin ClermortFerrand'dan Vichy'ye nakledilmesi üzerine Le Petit Daııphinois isimli küçuk bir vilâyet gazetesi şu »atırlan yazıyordu: / «Yuz otuz bın nüju*u olan ClermontFerrand, devlet mak\nesini ifletmeye kâ/i gelmedığı ıçın hukumet, yxrmı bef btn nujusluk bir kasaba olmas\na rağmcn otellerinin bolluğundan oturu Vıchy'ye ta$tnmayı temh etti. Fakat Vtchy aynı zamanda dunyanın en buyük tedavi yerlerınden bınir. Acaba hukumetın tercıhınde bu düşunce hxç bir rol ayna•madı mt denıniz? iZavalh hmta devlet, lentn tedaviye muhtac halım bakıp da, tesadüfî de olsa, bu tercıhteki isabetten memnun olmamak ve sma acele pfalar temennt etmemek musfcün mu?ı Berlin mfllâkatı akisleri ziraî istihsalâtın lüzumunu umumî müfettiş ve valilere bildirdi Mühim tamim Memlekette iıtşaat işleri derhal tevkif olumıyor Ankara 8(a.a.) Başvekil Doktor Refik Saydam umumî mufettişliklerle valilere aşağıdaki tebligatta bulunmuştur: 1 Dünya vaziyetinin kanşmağa ve bir Avrupa harbinin belirmo|e başlaması üzerine eylul 1939 da yaptığını beyanattı Turk çıftçisini fazla ekime davet etmiş ve bütün idare âmirlcrinden de bu istihsal mevzuunda azamî alâka ve ıfayret istemiştim. Büyük bir memnuniyetle kaydederim ki; müstahsilin, idare âmirlerinin ve ziraat teşkilâünın birbirini tamamlayıcı mesai ve tedbirlerile bu jıl her yıldan daha fazla ekilmiş vc ckilen de hemen her tarafta bir çok yıllardan daha büyük bir feyiz vc bereketle yetişmiştir. Dünya buhranı devam etmektedir, bir çok memleketlerde bilhassa Avrupada ziraat vaziyeti bu yü müsaid geçmemiştir. Evvelki bejanatıroda da işaret etmiş olduğum gibi, gerek memleket iktısadiyat ve müdafaası, gerek çiftçinin kendi menfaaü bakımından toprak mahsullerinin ehemmiyet ve kıymeti artmıştır, daha da artması beklenebilir. Onun için idrak edilen mahsulün hiç bir zıyaa uğratılnıadan, vakit ve zamanile kaldınlması günün büyük işlerinden hiridir. Bu işte idare âmirlerinin. kendilerine terettüb eden [Arkası sahife 4 sütun 6 da] i Felâket aalarında bile sönmiyen Fransız esprtt' sinin şu küçiik nümunesinde, günün hakikatini canlı bir şekilde ifâde edilmiş olarak görüyoruz. Fransa, bu gün tam manasile bir kfire tâbi bulunmuyor mu? Yiiz bin insanı ferah ferah barındırabilecek kadar çok yataklı ve konforlu otellerle dolu olan bu su şehrinin gölgeli parklannda, şimdi, ihtiyar turistler değil, ihtiyar Fransız devlet adamları, ağır adımlarla Roma 8 (a.a.) Stefani ajansının dolaşıyorlar ve ellerinde taşıdıkları kulplu bardaklardan şifa verici Ce diplomatık muharriri Berlinden tele lestins cuyunu yudum yudum ta fonla bildırıyor: • Berlinde yapılan siyasî mülâkat yaldarken kahraman Fransanın, ölii(UZ harb meseleleri bakımından değıl. me hiç bir zaman lâyık olmıyan, aynı zamanda sulh meseleleri ve kalinsanlığın fikır ve heyecan kayna kmma bakımından da tarihi bir ehemğı Fransanın kurtuluş imkânları miyeti haizdır. üzerinde derin derin düşünüyorlar. Anlaşılması kolay sebeblerden do Vichy, yalnız berrak sularile bu ihtiyar ve cefa görmüş politikacıların kara ciğerlerini tedavi etmekle kalmıyor; ayrıca, ormanlarını dolduran temiz havasile de bu adamların kafasında Fransa devletini disiplinli bir küre tâbi tutmuş bulunuyor. Henüz çok kısa olmakla beraber şimdiye kadar geçen zaman, ileride çetin ve uzun mücadeleleri icab ettirse bile Fransanın bir kurtuluş hamlesini muvaffakiyetle başaracağına dair işaretler taşımaktadır. Bir defa Fransa Polonya gibi, Norveç gibi, Holanda ve Belçika gibi haritai dZem'den silinmedi. O, maddî ve manevî kuvvetlerinin düşmanına nazaran çok eksik ve kifayetsiz olduğunu anladığı zaman, yukarıda saydığım devletler gibi: Ben öleyim de sonra beni Ingiltere kurtarır! Demedi. Bu gün bizim tamamile bilmediğimiz bir takım şartlar altında ve elinde mevcud imkânlar dahilinde bir mütareke imzaladı. Mütarekenin hükümleri şüphesiz acıdır ve ağırdır. Fakat tekrar ediyorum: Çok hasta olmakla beraber Fransa devleti hayattadır. Polonya, mağlub olduğu zaman bütün ümidini Fransız Ingiliz zaferine bağlamıştı. Norveç, Holanda ve Belçika da aynı şeyi yaptılar. Fransa onlar gibi hareket etmediyse, bunu «basında sefil, reNADİR NADİ fArkası sahife 4 siitun 4 te] Hitler ve Kont Ciano bir arada İsviçre gazeteleri mülâkatta Balkan işlerinin de bahis mevzuu olduğunu bildiriyorlar layı mulâkatın teferruatı hakkında ifşaat veya tahminlerde bulunmak mum kun değıldır. Bununla beraber Stefani ajansının diplomatık muharriri, gerek harbın devamı ve inkişafl, gerekse A\rupanm yeni nizamı hususunda iki büyük mihver devleti yüksek mümessıllermın tamamıle mutabık kaldık]a[Arkası sahife 4 siitun 4 tel ispanya'nın sesi Dün birçok şehirlerde beyannameler dağıtıldı, duvarlara Cebelüttarığı isteyen afişler asıldı Heyhel sergisi Nazmi Topçoğlu Güzel San atlar Akademisinin tertib ettiği sergiyi Maarif Vekili dün bir nutukla açtı Ticaret Vekili İztnire gitti Nazmi Topçoğlu, dün kooperatif kongresinde müstahsille hasbıhalde bulundu Evvelki sabah şehrimize gelen ve Tırhan vapurile İzmire hareket eden Ticaret Vekili Nazmi Topçoğlu Ege mıntakasında tetkıklerde bulunduktan sonra cumartesi gunu şehrimize dönecektir. TArkası sahife 4 sütun 5 te] İspanya hududundan Cebelüttarığın görünüşü Serginin kiişad merasiminde bulunanlar (Yazısı 4 üncü sahifede) Bir habere göre ispanyada 60 bin Alman askeri var Bu miktar mütemadiyen çoğalıyormuş Âlmatıların Beyaz kitabı Ingiliz mehafili, hiçbir tecavüz plânı mevcud olmadığını ilân ediyor Londra 8 (a.a.) Alman radyo ve matbuatı, yeni bir beyaz kitaba dercolunacağı soylenilen bir takım diplomatık vesaik neşretmişlerdir. Reuter Ajansının diplomatık muharriri, bunun hakkında bir şey söylemek için henüz erken olduğunu beyan etmekle beraber iyi haber alaıı mehafil aşağıdaki noktaları işaret etmektedir: «Alman hükumetinin bir vagon içinde bulunduğunu iddia ettiği vesaik İngiliz ve Fransız genelkurmaylarının aralarında yapmış olduklan istişarelere mütedair bulunmakta<>ır. Bu vesaikm metni Londraya hiçbir zaman vâsıl olmamıştır. Şimdiye kadar bu hususta alman malumat Alman menabiinden alırlrnış olan haberlerden ibarertır. İtalyan matbuaü tarafından kemali sadakatle tekrar edilen Alman tezi, İngiliz ve Fransoz hükumetlerinin harbi yaymak arzusunda olduklarını iddia etmekte ise de bu iddia hâdisat tarafından beleganmabelâğ cerhedilmiştir. Garantisini vermiş olduğu bitaraf memleketlere. tahrik edilmeden tecavüz etmekle, Almanya, ve yalnız Abnanyadır ki. harbin yayılmasına sebebiyet vermiştir Bu tecavüzlerden sonradır kı Almanya hareketinin esbabmı izah etmiştir. fArkası sahife 4 sütun 3 tel Martinik'teki filonun da teslim olması taleb edildi Ingiliz Amiralı, Fransız kumandanına bir ültimatom verdi, filo muhasara edildi Albert Lebrun Terentief Sovyetlerin Ankara elçisi dün memleketine gitti Sovyet Rusyanın Ankara büyuk elçisi Terentief, dun sabah saat onda Galata rıhtımından hareket eden Sovyet bandıralı Svenetya vapurıle Odesaya gitmıştir. Terentief. rıhtımda şehrimızdeki Sovyet ba'konsolosu ve konsoloshane erkânile Sovyet kolonisini temsil eden bir heyet tarafından teşyi edilmiştir. Terentief hareketinden evvel Tarabyadaki Alman sefarethanesinde sefir Von Papen'i ziyaret etmi» ve kendisile bir saat kadar çörüşmüştür. Sovyet büyük elçisinin Moskovada on beş gün kadar kalarak Ankaraya avdet edeceği soylenmektedir. Roma 8 (Hususî) Madridde ve İspanyanın diğer birçok şehirlerinde demokrasder aleyhine beyannameler dağıtılmış ve duvarlara da afişler yapıştırılmıştır. Beyannamelerle afişlerde İspanyol milletinin söz soyleyecek zamanı gelmiş olduğu, Cebelüttarığın yabancılardan kurtulacağı tebarüz ettirilmektedır. İspanyadan alınan bazı malumata nazaran, hâlen bu memlekette 60 bın sivü Aknan askeri vardır. Bundan başka Fransadan da her gün mühim miktarda Alman askerlerinin İspanyaya geçmekte olduklan haber veriliyor. Bütün bu haberler, İspanyanın pek yakında muhim bir rol oynayacağına dehl addediliyor. Fransada Cumhur Reisi Lebrun'ün istifa edeceği, Mareşal Petain'in geniş selâhiyet alacağı söyleniyor Nevyork 8 (Hususî) Fransadan ahnan son haberlere nazaran, kanunu esaside yapılan tadilât neticesinde Cumhur Reisi Löbrün pek yakında istifa edecektir. Bazı mehafil, Mareşal Peten geniş salâhiyetle idareyi eline alarak, Ger.eıal Franko'nun İspanyada kurduğu idareyc muşabıh bir rejim kuracağına muhakkak nazarile bakmaktadır. «îngiltere harbi» ne hazırhk Londra 8 (a.a.) Reuter: Salâhiyettar bir mahfilden bu akşam öğrenildiğine gore, Dunkerque'den dönen 9 fırka yeniden ıslah edilmiş ve tamamlanmıştır. Bu fırkalar bundan boyle «İngil tere harbi» için hazır olarak başku mandanlık emrindedirler. Bunlardan başka anavatan fırkalan da tamamlanmış ve hizmete hazu bir hale gelmiş tir. Silâh altına ahnma hızı gunde 7 bin kişi üzerinden yapılmaktadır. Bu nispet yedi hafta idame edilmiştir. Anavatamn müdafaası için gönüllü teş[Arkası sahife 4 sütun 1 de] Martinik adası ve bu adanın umumî vaziyeti Yazısı 4 üncü sahifede [Arkası sahife 4 sütun 3 te]