26 Şubat 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Concordia Merrel Aradığım Sendin Çeviren: FEEİD NAMDK HANSOY Zevkle okunacak en güzel roman Fiarj 50 kurus ÎNKILÂB KİTABEVİ 17 IICİ Vll SaVI '. 5 9 4 4 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf v» raektub adresfc Cmnhurlyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbuL N& 246 Tetefoni Baçmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298. Jtdare v« matbaa kısmı: 24299 24290 Çarşamba 26 Şubat 1941 Bugün sürprizlerle dolu fevkalâ sayı nesretti. Bugün herhalde V E N İ M E C M U A okuyunuz, çok beğeneceksiniz. Haridye Nazırı Memleketimizde Hiikumet erzak ihtiyacım tamamen karşılamağı kendisine başlıca hedef ittihaz etmiştir İktısadî hayahn zecrî tedbirlerden ziyade iktısadî tedbirlerle daha zîyade temin olunabileceği hükumetçe de pekâlâ takdir olunmakta bulunduğundan bu mühim işde halkla hükumetin mütezayid bir iş ve elbirliği yolunda yürümeleri lâzımdır. MİLLÎ KORUNMA Dün Adanaya muvasalat ve resmen ziyaret etmek üzere Ankaraya hareket ettiler , Eden ve Genera Halkımızın da bu gayede hükumetten ayrılmıyacağına şüphemiz yoktur ünyayı saran harb hayatı harbe kanşmıjan memleketlerde dahi azçok dar ve sıkı: vazıyetler doğurmaktan hâli değildir. Aziı Turkiyemiz harb haricinde bulunmakla beraber harb hayatının bütun dunjaja şamil tesirleri haricinde değildir. Hukumetimiı mevcud ve muhtemel vaziyetleri karşılamak üzere yekdiğerini takib eden tedbirler almakta devaıa ediyor. Hiç durmadan yürüyen bu dikkatfi faali>et etrafuıda Ticaret Yekilifljjgu», verdiği izahatı dünkü gazeteler oe^retÖ. , , Sayın Mümtaz Ökmen selefioden devraldığı tedbirlerden ihtikârla mticadele mevzuunda hükumetin ısrarla devam edeceğini kaydettikten sonra bu mücadelede halkın hükumete yarduncı obnasını haklı olarak isti>or. İhtikâra karşı mücadelede hükumetle halkın işbirliği etmeleri ve bu mücadelenin memlekette hajat güçlüğünü yenmeğe doğru terakki eden bir ahlâk fazileti yaratması temenniye pek Iâyıktır. Ancak ihtikârla mücadelenin yanında hayatı kolaylaştıracak müspet tedbirlere daha büyuk bir ehemmiyet verilmekte olduğunu Ticaret Vekilinin bcyanatında dahi memnuniyetIe göriiyoruz. İaşe maddelerinde hâkim rolü binnefis bükumet kendi eüne alraaktadır. Ikmal olunmak üzere olan iaşe teşkilâtıııa mukaddeme olmak üzere hükuraetin toprak mahsullerini değer pahalarile satın almak suretile kendi elinde toplayan fcararnarae daha evvel neşredilmişti. Her ihtimale karşı hububat stoklannın hükumet elinde bulunmasındaki isabeü ayrıca izaha hacet bile görülemer. BöyIrlikle hükumet memleketin ve ordulann ihtiyaclarmı karşılayacak stoklan eli altında bulundurarak tevzilerini binnefis kcndisi yapmak suretile vaziyete kat'î bir emniyetle hâkim olacağı gibi bububattan un stoklan vücude getirmeği de şimdiden gözonüne almış ve eğer icab ediyorsa haricden bile ithalât yapmak suretile erzak bakımından memlcket ihtiyacını tamamen karşılamağı kendisine başlıca hedef ittihaz eylemiştir. Bu ancak teşekkürle karşılanacak bir gavret ve himmettir. gayesı meydandadır Nazırla Imparatorluk Genelkurmay Başkanı Londraya göre merasimle karşılandılar Ankarada Rumanyadaki iki gün kalmaları muhtemel Alman hareketi neyi bekliyor? «Türkiye ve Yugoslavyanm vaziyeti Berlini tereddüdden kurtaratnamıştır» Bulgar Kralı Boris Bulgaristanda «Wavel ordusunun yarısı da boşlnr» Londra 25 (a a.) Müstakil Fransi? ajansı bılduriyor: Londranın salâhiyetli mahfilleri Balkanların uç değilse bile iki meçhullü bir muadele teşkil ettiği fikrindedirler. Rumanyada toplanmış olan Alman ordusu münasib zamanda yola çıkmak üzere harekete hazır bulunmaktadır. Bu ordunun Bulgaristan üzerinden yürü yüşe geçmesi için, askerî bakımdan, bir ışaret kâfidir. O halde Alman ordusu şimdiye kadar neden harekete geçmedi? Çünkü iki rr.eçhul karşısında bulunuyor ki bunlar da Turkiyenin ve Yugoslavyanın ne yapacaklarıdır. Almanlar, Türk Bulgar paktmı azamî derecede kendi lehlerine istismara çahştılar ve bu anlaşmayı meçhullerden birinin ortadan kalkması şekiinde lefsire kadar vardılar. Fakat Saracoğlunun matbuat tarafından neşredilen beyanatı bütun meseleyi yeniden ortaya koymaktadır. Çunkü bu beyanatta Türkıyenın, emniyet sahasında yapılacak ecnebi faaliyetlerine ya bancı kalamıyacağı tasrih edilmekte • dir. Times gazetesinin de işaret ettiği gibi, eğer Turkler Aimanlara Bulgar topraklarında taarruz etmeğe karar vermiş lerse Turk Bulgar anlaşmasında kenlerini bu hareketten menedecek hiçbir hükum yoktur. Türkiyenin, Almanlar Yunanistana karşı yapacakları harekât için Bulgaristanı bir üs olarak kullan * mak istedikleri takdirde hareket serbestisini muhafaza etmek istediği wa lumdur. Londradaki Bulgar mahfillerine göro meselede Almanya için artık hiç biı meçhul kalmamıştır. Almanyayı, projelerini tatbik mevkiine koymaktan meneden yegâne şey mevsimin, bu ge nişlikte harekât için pek az müsaid fArkası sahife 5 sütun 7 del Solda, İtıgfltenr Hariciye Nazın Ekselâns M. Anthony Eden, sağda İngUtere İmparatorluğu Genelkucmay baskanı. Generrl Sir John Dill, ortada İngilterenin Alrika hava kuvvetleri kumandaıu hav» Mareşalı Sir Artur Murray Longmore Adana 25 (a a.) Türkiye hükuıretiMisafirlerimiz, tayyare meydanmda, ni resmen riyaret etmek \e İngıltere hususi trenle Adanaya gelmiş olan İnHariciye Naan Ekselâns Anthony E gilterenin Ankara Büyük Elçisi Sir den'le Imparatorluk Gemlkurmay Baş Hughe KnatchbullHugessen ile Seyhan kam General Sir John Dill, refakatlerin Valisi, Korgeneral Muzaffer Ergücer, deki zevatla birlıkte, bu gün saat 17.45 Tuğgeneral Fahri Belen, Seyhan Emnite i ü tayyare ile Mısırdan Adanaya mu yet müdürü, gene hususi trenle Ada I Arkası sahife 5. sütun 3 te] vasalat etmişlerdir. Kral Boris siyasî bir kongre topladı Siyasî parti şefleri Bulgar mukadderatını görüşmek istiyor Ortaakdenizde İNGİLİZ DONANMASI İtalyan (ilosuna meydan okuyarak bir cevclân yaptı 194rbütçesi lmarttaMillet Meclisine tevdi edilecek Millî müdafaaya mühim tahsisat konuldu Ankara 25 (Telefonla) 1941 malî yılı bütçesi hazırlıklan bitmek üzeredir. Rugünlerde kat'î şeklini alacak olan yeni biitçe ve muvazerei umumiye kanun lâyihası martın ilk günü Büyük Millet Meclisine verilecektir. Yeni bütçede millî müdafaa hizmetleri için icab eden tahsisata mühim bir yer verildiği anlasılmaktadır. Son aylardaki tahsîlâtın memnuniyet verici sekilde devam ettiği ve geçcn seneki bütçede tahmin edilen varidat miktanru bulduğu görülmektedir. MilliyelperverSerin tevkifi devam ediyor Sofya 25 (a.a.) Röyter. Kral Boris, bu sabah mulga bütun siyasi partılerin mumessillerinden mürekkeb bır heyeü kabul edecektir. Yalmz faşist ve Alman taraftan olan grupların mumessüîerı bu heyete dahil değildir. Bu grupların reisi Çankoftur. Mezkur partiler bir 'stıda vererek Kral tarafından kabul ecîilmeleri rica sında bulunmuşlar Ve Buıgaııstonın harice karşı olan vazıyetinı goruşmek istediklerini bildirmişlerdir. Bu partiler memleketin dahıli siyaseti ve bılhassa parlamentonun tekrar kurulması meseIesi hakkındaki gorüşlenni de izah etmek istiyorlar. Meclisle cvvelce 160 azası bulunan büyuk siyasî partilerın, parlamento kanununun tadiiinden sonra. ancak 20 azası kalmıştır. Berlinden tehdidler Habeşistan cephesînde «Akdeniz sahillerinde Eritre'de Kup Kup Sicilya boğazında Al yalmz Alman tayyareleri mevkiile Somalide iki man havataarruzu değil, Alman zırhlı fırka lîman ve Gondar'da neticesiz kaldı ları da bahis mevzuudur» Amanti zaptedüdi İngilizler Brest'e ve Alman Son darbenin Hür Fransız orharb gennüerine şiddetli dusu da Kerene mdırılecegı bir akın yaptılar Londra 25 (a^. B. B. C: Donanmanın bazı kısımları Akdenizde Libya sahilinde münakalâtı temin etmekte icen esas kısmı dört gündehberi merkezî Akdenizde vapur kafilelerini himaye etmektedir. Bu müddet zarfında Alman pike tayyarelerinin azimkâr hü[Arkası sahife 5, sütun 1 de] Ziraat Nazmmn nutku harb meydanı? taarruza geçti Berlin 25 (a.a.) D.NS. bildiri Kahire 25 (a.a.) İngiliz umumi karargâhının tebliği: yor: Eritrede, kıt'alanmız, CubCub'un ceMussolininin nutku, her hangi bir devlet adammın milleti karşı nubunda ileri hareketlerine devam et(Arkası sahife 5 sütun 6 da) [Arkası sahife S sütun 7 de] Sofya 25 (a.a.) Yeni Z:raat Nazırı Hükumetin tesisini kararlaştınfığı ra Kuşef şimalî Bulgaristanda bır nutuk hire stoklan e\rvelce tüccardan alınan söyliyerek Bulgar hükumetinin vazifesiYUNUS NADİ nin Bulgaristanı Avrupa harbi haricinde [Arkası sahife 5 sütun 2 de 1 [Arkası sahife 5 sütun 3 te] Hitler, bir kaç ay evvel söylediği bir nutukta İngilizlere bitaben «bekleyiniz, geleceğiz ve adanıza asker çıkaracağır. dcmisti. O zamandanberi konuşmıyan Alman Führer'i evvelki gün söı alarak, bu defa, mart ve nisan aylannın fevkalâde hâdiselere çahid olacağını iddia ettiği zaman, geçen seferki nutuk hafızalarda yeniden canlandı ve İngilterenin istilâsı faraziyesi, daha yakından zihinleri oyalamaya başladı. Gazeteci arkadaşlanmız, yazılannda umumiyetle, bizzat istilâ teşebbüsü hakkında değil de onun neticeleri üzerinde mütalea yürütmeyi tercih ediyorlar ki kısmen haklıdırlar. En tanmmış askerî mütehassısların bile Jules Verne vari bir mucize telâkki ettikleri bir hâdise hakkında (olurdu, ohnazdı) gibi faydasız lâkırdılarla vakit geçirmektense o hâdiseyi olmuş veya olmamış farzederek muhtemel neticeleri üzerinde fikir yürütmek belki daha doğrudur. İngiltere istilâ edilirse harb biter mi? Aksam Başmuharriri Necmeddin Sadak hayır bitmez, diyor. Çünkü İngiltere demek ada demek değildir. Onun hasmeti Birkaç sox Harb istilâ ile biter mi? denizlere olan hakimiyetinde ve imparatorluğu teşkil eden diğer servet kaynaklarındadır. Akşam Başmuharririne gore ada istilâ edilirse imparatorluk kuvvetleri Afrikaya çekilecek ve orada harbe ayni hızla devam edeceklerdir. Tasviri Efkâr muharrirlerinden Pejami Saia bu fikirde değil. O, ChurchUl'in bir nutkundan aldığı bir fikre dayanarak harbin mutlaka garbda biteceğine inanıyor. Demek ki ada istilâ edilirse İngiltere mağlub olacak, edilemezse galib gelecektir. Bir fıkra, hatta bir makale çerçevesine sığdınlması çok guç olan bu mevzuda tahlile uğraştığunız noktalar istemiyerek eksik kalıyor. Harbin bitmesi adanm istilâsına mutlaka bağlı nudır? Bu suale cevab bulmak için evvelâ, kimin kiminle harbettiğini tayin etmek lâzun. Eğer döğüsenler karsüıklı birkaç milletten veya imparatorluktan ibaretse. Bunlardan birisinin en mühim uzvu ele geçirilmekle harb bitebilir. Fakat kavganın mevzuunu ihmal etmemeye mecburuz. Neticede mevzuu bahsolan nedir? Arazi mi, koloni mi, kuvvet ve kudret mi? Yoksa bunlann üstünde birbirine nd iki dünya görüşü, iki türlü hayat ve cemiyet telâkkisi mi? Eğer bu harb, maddi servet ihtilâflarmdan doğma bir harbse İngilterenin istilâsile mesele halledilebilir. Fakat, Jıayat ve cemiyet telâkMlerini de içinealajı muazzam bir yangın karşısmda buîunuyorsak İngilterenin, hatta A^cİKakln istilâsı da onu söndürmeğe kâfi ggiiniyecektir. Çünki bu takdirde bir kaç* millet veya imparatorluk değil, başta Anerika ve Japonya olmak üzere 6utün dünya milletleri kavganın içinde yâ|^yorlar demektir. . . Şema halinde çizdiğimiz hk mütaleadan sonra (muvaffakiyetsr<uge uğramıs bir istilâ teşebbüsile harb b^ter mi?) sualine karşı (hayır, gene ]$OTnez) cevabı kendiliğinden ağzımıza' gelmivor Akdenizi kontrola devam eden tngiliz donanmasuun büyük cüzütamlartndan Revange dridnotu