24 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Dünya muharrirlerinden tercfime seıM: 4S üîh. Zoşçenko CARIN ÇİZMELERİ Türkçeye çeviren t H A S A N A L İ E D İ Z Flaü 50 kuru» REMZİ KİTABEVİ Rehtörün mühim nutku Bir seyahatin hikâyesi Onun arkasmda Herşeyden evvel kayıdsız şartsız isti Muzaffer Türk ordusu, butun Târk nilleti ve millettn Büyük Evlâdı İnönü vardır! • l . „ . 17 nCI VII SaVI : 5 9 7 0 um h uri yet ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 ^ ^ PclZartfiSİ 24 Mârf 1941 Telefon: Basmuharrir: 22368. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa fasnu: 24299 24290 UYKUSUZ GECE Amerikalı meshur en tuhaf ve gülttnç Çeviren: HAMDİ 100 MARK TWAİN HİLMİ KİT^EYİ J "Bu şuurlu azmin ilk remzi hududda bekliyen Türk askeridir!,, r Abnanya uçüzlü pakta istina den Japonyanın arhk vakit kaybetmeksizin harekete geçmesini taleb edebilir. Nereye hareket? Ingütere ile Amerikaya hüeum etmek, düpedüz Pasifik harbine girmek demek olmaz mı? Ve senelerdir ugraşılan Çin isine bir son vermeden bu kadar büyiik bir macera, nisbelle küçük bir kambur üstüne daha büyük bir kambur oturtmak olmaz rm? Eritre ve Habeşittamn her tarafındaki muharebeler şiddetlenmîftir. Sudan ve Kenydctan gfren lngttiz knvvetleri her koldan türatle ilerliyorlar. Renmde bir topun, mevzi değiştirmek üzere kamyona yükletilişim görüyortom aponyanın Hariciye Nann M. Matsuoka gunlerdenbcri Siberya ötesi Bus şimendilerleri uzerinde Avrupa yarımadasHia doğru ilerliyorttu. Dün sabah Moskovaya İstanbul Üniversitesi Bektorü Cemil Bilsel hitabet kürsüsünde.* varan Naıır oradan Berline doğm seyaİYazin 3 üncü sahijede) hatine devam ederek Avrupa yanmadacının içinde bulunacaktır. Avrupa yarunadası... İlk bakışta \nmna garib gorunen bu tabir coğraü bir hakakattir. Coğrafi bakımdan Avrupa, büyük Asya kıt'asının garba doğru uzanmıs, türlü denizlerle çevrili bir yarımadasıdır, harta büyük ana kıt'aya nispetle bir yanmadacıği.. Sanki büyiik Asya kıt'asının mukadderatma hâkim obnak remzile onun şarkından jükselen bir güneş gibi meydana çıkmıs ve Doğan Guneş admı da takınmış olan Japonyanın Hariciye N a n n M. Matsuoka bugunlerde Siberya topraklan içinLondra 23 (a.a.) Garvin, Observer de yuvarlanırken malihulyalara çok mügazetesinde Balkanlardaki askeri vazisaid olan bu genlş iklimleri kimbilir ne yeti tetkik ederek ezcumle söyle demekgibi düşüncelerle geçmiştir. tedir: Herbalde Allah cezalannı versin bu «Müttefiklerimiz Yunanlıların vazi ÇanKayÇek Çinülerinin!.. Yoksa J a yeti, gerek maddi gerek manevl bakımpon hakimiyetinin gimdi M. Matsuokadan, bundan 15 gün evvel ümid edilebinın üzerinden yuvarlanmakta olduğn geCArkası sahife 5 sütun 5 te nis Asya sahalanna kadar yayılmağa başladığı görülebilirdi. Bütün Japonlar gibi M. Matsuoka da pek iyi biliyor ki eğer Japonya Çini kendi kat'î kontrolu altına alabilirse artık büyük duvardan Razer denizine ve Ural dağianna kadar olan saha ikinci istilâ merhalesini teşkil edecektir. Bunun nekadar zamanda böyle olacağı mesele değildir. Japonyanın Çin isini dilediği veçhile halledebilmesini riyazî bir kat'iyetle iste bu ikinei büyük merhale tokib edecektir. Asıl Belgrad 23 (a.a.) Kral Naibi Prens mesele Çinin karasmda ve denizinde Paul bu gün saat 11 de Başvekil Tsevethep karşısma çıkan daha garbdaki yakoviç'i kabul etmiştir. nmadanm, yani Avrupanın icabına bakBaşvekil, mııhtelif siyasl ricalle son maktır, ona da Japonyaya Asya hakimigünlerdeki konusmalarını anlatmış ve yeti vadeden Japon ilâhlan kerimdir. istifa eden üç nazınn yerine tayin edilecek namzedleri arzetmiştir. Şimali Asyanm yedi sekiz günler siiren uzun seyahatinde bu türlü düşünceMoskova 23 (a.a.) Japon Hariciye Balkanlarda beynelmilel hukuk ve lerle zaman zaman Japonyaya mev'ud Nazın Matsuoka bugün saat 15/30 da hukuku esasiye mütehassısı olarak tave adeta sanki Japonyaya aid topraklar maiyetile birlikte Moskovaya varmıştır. nınmış Prof. Yokonoviç cuma günü YUNUS NAD! Matsuoka, yarın saat 16 da Molotof la Kral Naibi Prens Paul tarafından kafArkasi sahife 5 sütun 2 de) (Arkası sahife 5 sütun 5 te) (Arkası sahife 5 sütuo 8 da) J Selâniği müdafaa için... Harbde son söz donanmanın! Kiberonda Almatı kışlaları tahrib edildi Yugoslavlaf asabiyet içinde!.. «Ingiltere her ihtimale karşı bütün tedbirleri almıştır» Halk? Almanlarla anlaşma aleyhinde? nümayişler oluyor Yunanlıların vaziyeli, 15 gün evvelkine nisbefle çok kuYvetlidir Amerikadan Ingilte«Pravda» gazetesi, reye yeni tip muazmihverin imalât itizam tayyareler geldi barilede İngiltere Londse İS (a.a.) Hava Nezaretinin tebliği: Bu sabah Fransız sahllleri üezrinde ve Amerikadan yapılan hareketlr esnasında sahll sertayyareler Quiberon ligeride oldugunu visine mensub bir halde bulunan Alman manında toplu kiflalannı tahrib etmisler ve Brest yazıyor civarında bir düşman refakat gemısine İngilterenin Ortaşark orduları başkumandanı General Sir Wavell Moskova 23 (a.a.) Pravda gazetesi «Motör Harbi» bashğı altında yazdığı bir makalede mihver devletlerinin muarızlanna nispetle nasıl bir vaziyette bulunduklarım tahiil ediyor. Bu gazete Ingiltere ile Amerikanın maden ve petrol stoklarına dair rakamlar zikrederek bu bakımdan mihverin gayrimüsaid vaziyette bulunduğunu yazıyor ve diyor ki: «Buna mukabil Almanyanm İngiltereye nispetle rüchanlı olan ta~ rafı, harbden evvel hazırladığı ham madde stoklarının kâmilen eli altında bulunmasıdır. Bu stoklara işgal ettiği memleketlerdeki stoklar da inzimam etmiştir. Binaenaleyh şimdiki deniz harbi nihai zaferde en mühim unsurlardan biridir. Maamafih muharebeyi kazanacak olan esas unsur adamdır. Nihaî zafer en çok ve en iyi mütehassısları olana aiddir. Bir tayyarenin imali 14 ilâ 16 işçinin bir sene çahşmasıru icab ettirir. Almanya uzun zamanlardanberi endüstrisini tayyare ve tank imalâtma hazırlamıştır ve adam unsurunun ehemmiyetini tamamile müdirktir.» bir tam isabet kaydetmislerdir. Bu hareketlere iştirak eden bütün tayayrelerimiz üslerine dönmüşlerdir. tngfliz Kralının Plymouth şehrine telgrafı Matsuoka Moskovada Nazırın beyanatı Kabineye yeni nazır bulunamadı! Berline göre ise Yugoslavya akşama sabaha üçlü paktı imzalayacak Londradan akisler « Yegâne gayem mihver şefleri ile buluşmak ve tanışmaktan ibarettir» «Tiirkiye, vaziyeti alâka ile takib ediyor» Habeşistanda Negelli şehri de zaptedildi Keren istihkâmları adım adım çarpışılarak alımyor Kahire 23 (a.a.) Ortaşark İngiliz umumî karargâhının tebliği: Libyada: Kaydedilecek bir şey yoktur. Eritrede: Keren mmtakasmda muharebeler devam etmektedir. Dün kıt'alanmız bazı mevziî muvaffakiyetler elde etmisler ve düşmana ağır zayiat verdirmişlerdir. Elimize yeniden 130 esir geçmiştir. Habeşistanda: Mühim Negelli şehrı zaptedilmitşir. (Arkası sahife 5 sütun 4 te Londra 23 (a.a.) İki gece arka arkaya Plymouth üzerine yapılan hava taarruzlarından müteessir olan yerlerin temizlenmesi askerlerin ve bahriyelile(Arkası sahife 5 sütun 1 de> 2 nci Sahifemizde: Yugoslavya şerefini muhafazaya çalışa caktır. fakat tazyık çok ağırdır Londra 23 (a.a.) Taymisin diplomatik muhabiri yazıyor: Belgraddaki siyasî mücadele Türkiye tarafından büyük bir alâka ile takib edilmektedir. Türk siyasî mahfilleri, Almanyanın kendisine derhal sevkulceyşi menfaatler temin etmiyen bir itilâf ile iktifa edebilmesine gayri kabil nazarle (Arkası sahife 5 sütun 7 de Birinci Hareket Ordusu Yeni tarihî tefrikamıza devam ediyoruz Birkaç söx P~ Yeni Romanımız Kelimeler ve Mefhumlar Tahsil çağını, anahatlarile iki esaslı devreye ayı aynldığını gösteren iki ayn kelime yoktur. Biz, ternyoruz: İlk ve orta tahsil devri, yüksek tahsil devri. biye ve ilim müesseselerine devam edenlerin topuBu iki devre arasmda azim bir fcfrk vardır. O ka na birden talebe demişiz, işin içinden çıkmışız: İlk dar ki garb dillerinde bunlan birbirinden ayırd et mekteb talebesi, orta mekteb talebesi dediğimiz gibi mek için başka başka kelimeler kullanılır. Fransız Üniversite talebesi Veya yüksek mekteb talebesi dicada, ilk ve orta mektebi takib edenlere eleve, yük yoruz. sek tah?il yapanlara ise etudiant deniyor. Almancada Bu neden böyledir? Belki insanlan Allaha kul aynı fark, Schüler ve Student kelimelerile gösteril olarak hazırlayan eski din cemiyetinin şematik çermiştir. Ayn mefhumların ayn sözlerle ifadesi man çevesine aid bazı çizgileri, farkında olmaksızın hâlâ tıkî bir zaruret olduğuna göre öteki garb dille içimizde taşıdığımızdan. Belki garb düşünce sistemirinde de bu farkın mevcud bulunduğuna eminim. ne tam manasile intıbak hususunda henüz kâfi deİlk ve orta tahsilin başlıca gayesi, bir çocuğu, recede olgunlaşmadığımızdan. cemiyetin bünyesine uygun bir insan nümunesi olaHer ne olursa olsun, tahsil çağının bu iki esaslı rak terbiye etmektir. (Terbiye etmek = Elever) den devresi arasındaki muazzara farkı ayn kelimelerle gelen eleve ve (Mekteb = Schule) den gelen Schü ifadeye mecburuz. Meselâ, ilk ve orta mektebe deler kelimelerine bakarak bunu idrak etmek kolay vam edenlere mektebli, yüksek tahsil görenlere de dır. Yüksek tahsil ise, terbiye edilmiş bir insanın, talebe diyebiliriz. Her haldeî'.jyacukların ve genclebilgi ve tefekkür dünyasına kendi kendini hazırla rin aynı şey olmadıklarını, açıkça idrak etmeliyiz. ması demektir. Asıllan Lâtîn köklü olan fransızca Aksi takdirde, Üniversitelerimiii^ilmî seviyesini yiiketudiant ve almanca Student kelimeleri, (mütalea seltmek, onlan bir lise azmanı halinden kurtarrnak bizim için çok güç olacaktır. eden, arayan) manasına gelirler. N. Türkçemizde, tahsil çağının iki esaslı devreye IKI ESIR Maruf Macar edibi LAJOS ZtLAHY'nin Bu güzel eserini dördüncü sahifemizde takib edîniz. Millî kümeye girecek dört takun arasında yapılmakta olan hususî maçlar dün sona ermiştir. Dunkü karşılaşmada Besiktas Fenerbahçeyi 7 . 1 , Galatasaray da İs. tanbulsporu 4 . 2 yenmislerdir. Dün Büyiikderede yol üstünde de 20 ktlometrelik bir yürüyüş müsabakası icra edilmiş, bu müsabakaya 320 atlet iştirak etmiştir. Yukarıld resim, yürüyüş müsabakasına girenleri göstermektedir. Diinkü spor hareketlerinin tafsilâb dördüncü sahife. mizdedir.
