12 Nisan 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TURHAN TAN'IN Müessesemîz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadın Avcısı 100 » Tarihî Musahabeler 75 » V CUMHUR1YET MATBAASI Bir tedbir etrafında u yanı k J 1 umhuri İSTANBUL CAĞALOCLU Telgraf v« mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 • 24290 Mnharib devletlerde harb masraflartitl Yazan: T. H. Cumartesi 12 Nisan 1941 Üçöncü sahifemizde 1 7 flCİ Yll SSiyi '. 5 9 8 9 J o lal ım Örfî İdare Komutaıu Deniz ve kara yoDarfle Anadoluya nakle talib olan halkın nakil iılerini muntazam ba^armbilmek yolunda matlâb inzıbatı temin için alınmı» tedbirlere riayetini »teyen teblîği tekrar ediyor. İatanbul 11 (a.a.) Örfî tdare Komutanlığından tebliğ edümiştir 1 Orfî idare altına ahnmıs o lan mıntakada İstanbul, KırkJareli Edirne, Tekırdağ ve Çanakkale vi lâyetleri muhterem halkından ge rek çlmendlferle ve gerekse deniz yolile ve nüfus başına meccane tafinacak elli kilo eşyalarile blrllk te Anadoluya geçmek Istlyenler' hakkında hukumetimizin kararı vilâyetlerl tarafaıdan gazetelerle veya münaslb vasıtalarla ilân edll mektedlr. 2 İşbu nakil işlerlni muntazam bir çekllde ba^arabflmek İçin alına cak tedbirler de aynl suretle ilân e dilecektlr. 3 Matlub lntizam ve İnzıbatı' temin snmnında muhterem halkı \ mızın Igbu üânlarda bildlrllecek esaslara tamamen riyaet etmelerinl bilhassa rica ederim. Örfî İdare Komutanı Korgeneral A. R. Artunkal VUâyette yapdan toplanta Dün sabah vilâyette Vali ve Belediye reisi Lutfi Kırdaruı başkanlığında vali muavuıleri, kaymakamlardan ve diğer (Arkası sahlfe S sttan a de) Her Ahnan askerl darbesinden sonra, komşulanndan biraz toprak ilhak etmeğe alısan Macaristan kıfalan bef alb ay evvel Transilvanyaya da bdyle girmlslerdi yVardar boyunda J Almanlar dün İngiliz ordusile Hükumet tedbirlerin! artıksız eksiksiz en hakikî mabiyetlerile anlamak v e bu yolda em ufak bir yanlıslığa bile yer bırakmamak jart v e icabında bOenin bilmiyeni tenvir etmesi vatanî bir vazifedir. Yalanhaberlereken dinizi kaptırmayın Uydurma rivayetleri daima reddediniz, yalnız hükumetin tebliğlerine, Ankara radyosunun ve gazetelerin neşriyatına itimad ediniz. okurum, diye omnı gilkiııiz! Düfiınünüz ki aizin hayatmndan mes'ul olanlar dafana vazife basuıdadırlar. Bunlar sisden saklanmıyacak şeyleri olduğu gibi bildiriyoriar. Saklanacak olanlar ise zaten millî sırdır ki onun ciddiyetle muhafazasına gene biz mecburuz. Doğru haberi, yahıız devletin radyosundan, ajansından ve gazetelerden takib ediniz. Size bu membalann vermediği havadislerden bahsedenlere mim koyunnz. Talan muhbirliği devam ederse zabıtaya haber vermek sizin için vatan borcu olur. Çünkü size bn uydurmalan tekrar eden, bilerek bihniyerek millî birliği sarsmağa çalısan bozguncudur. Bilhassa İstanbulda her gfin, birbirini takiben, pek çok gazeteler çıkıyor. Ankara radyosu günün muhteHf saatlerinde nefriyat yapıyor. Bunlar haricinde duyacağmız her şayianuı mutlaka propaganda olduğuna inanınız ve dinlemeyiniz. Dinlerseniz yavaş yavaş alışmrnn. Ve farkında bile olmadan dtişmanın gayesine hizmet etmis olursuntn. Vyanık olunuz! karşılaştılar Olemp dağlarında muharebe başlamak üzere Dünyanın, içinde bulunduğumuz bu u harbin patlak verdigi on dokuz aydanberi değil, zuhu buhranlı zamanında. bilâ istisna her vatandaşa duşen esaslı ve büvük bir ru ihtimali belirdiği iki ydvazife var: Ujanık obnak. Fakat bu danberi hukumetimiz günun birinde emtabiri basmakalıp bir tekefleme gibi niyet ve selâmetimizin müdafaası zobellemekten elbette hiç bir fayda harunda kahnılabileceğini duşunerek ona sıl olmaa. gore de tedbirlerini abnağa başlamıştı. l'yanık olmanın ruhu bir kelime ile O gunden bugune kadar bu tedbirler her şeyden şüphe etmek, hiç bir şeye iizerinde her gun artan, fakat telâşa kolayca inanmamaktır. Bu sırada asla yer vennijen bir dikkat ve itlna memleket dahilinde ve hususile kaUe ısrar edildiğini hepimiz goregeldik. Hukumetimizin şimdiye kadar almış ol nşık muhitleri çok olan Isinnbulumuzda kulaktan kulağa namütenahi duğu tedbirlerin bir listesini yapnıağa havadisler duyuluyor. Bunlan kim kalkıssak onların ciunlesini tamamen bu ujdıınır ve ne maksadlarla uydurur? işe hasredeceğimiz Cumhuriyefin beş Burasuu düşünerek kafa yormaya liialti sayısında hulâsa edebileceğimiz şupzum gönnüyoruz. helidir. Yalnız memleketin içini heyecana Umumî hayatımızı alâkadar etmek vermek, halkı endiseye hatta neden hususunda derece derece hepsi ehemolmasın evvelâ luzumsuz sevince ve miyetli olan bu tedbirlerin niçin alınsonra sukutu hajale düşurmek vanış ve alınmakta olduğunu elbette çok seki ve hassas Tiırk halkı pek iyi bili tanunız için fena maksadlara âlet olanların meçhul obnıyan gayelerinyor: Biz harbin haricinde kalmak kadendir. rannda samiraî öhnaklığımıza rağmen Bu itibarla size ne çeşid olursa olharb bir gün gelip bize de bulaşabilir. sun gelip ha\adis veren bedava muhHazırlıklı bulunmak lâzundır. Ve harbi birlere şoyle bir bakıp soğukkanhhbize bulasmaktan menetmenin en müğmızı muhafaza ediniz: essir çarelerinden biri de harbe hazır Bir şey varsa yann gazetemde oltnak hususunda tam tedbirli bulunmaktan ibaretfdr. Çok zeki ve çok hassas Türk halkı yalnız hukumetimizin almakta devam ettiği tedbirleri değil, elbette onlarm delâlet ettiği mana ve maksadlan da pek iyi takdir ediyor, ve cümlesi vatan davası etrafında toplanan büttin bu temkinli gayretlerde azam! itimad ve 'emniyetle hfikumetin ve MHlî Şefin etrafında her giin daha kuvvetli bir yekparelik arzediyor. Bn hal, mubarek vatanın muhtemel her tehlikeye karsı müdafaasmda hnkumetle milletin tam ve kâmil birüğinin ifadesidir. Ancak dikkat ederek hükumet tedbirlerini artıksız eksiksiz en hakiki mabiyetlerile anlamak ve bn yolda en ufak yanhşlığa bile yer bırakmamak şart ve icabmda bilenin bilmiyeni tenvir etmesi vatanî bir vazifedir. İstanbul ve Trakya havalisinde oturan vatandaslann bilhassa burada işleri gücleri olmıyanlarından arzu edenlerin devlet vasıtalatile Anadolu dahilinde isteyecekleri yerlere nakilleri için gösterilen kolaylık, ilânın tamamen temkinli olan şeklinden de açıkça anlasıldığı üzere, acele bir tehlike işareti değil, beDd sadece sırasmda ve zamanında alınmıs bir ihtiyai tedbiridir Müstacel bir zaruret olsa hükumet bu is için verdiği tebliğde Amerika Cumhur Reisi M. Boosevelt soylediği gibi bu kolaylıktan .arzu edenlerin» istifade edeceklerini ilânla iktifa etmez. belki kafî bir tahliye karannın tathikma geçerdi. Ortada bdyle bir sey yoktur. Sadece her hal ve ihtimale karşı kendilerini buralarda mıhlayacak işleri olmıyanlardan isteyenlerin Anadolu dahilinde muvafık görecekJeri yerlere gitmeleri münasib olacağl ifHe edilmis bulunmaktadır. Bıırtda anlasılmıyacak bir taraf var mı? İstanbul ve Trakyada kalmalan zanırî olmıyan \atanda«lann bir müddet icin buralarda be>hude kalabalık «tmemeleri elbette kendileri icin de, «nemleket için de faydalıdır. Nitekim lıükumet tedbirinin kolaj lığından istifade etmek üzere birçok vatandasların •muracaati de vaki olmnstur. Âlâ Bunlar vasıtaların haiz olduğu imkânlar d? ! esinde sıra ile hiç telâşsu istedikler! yerlere naklolunurlar Böylelikle «nlar daha kolay yaşavacaklan yerlere bulunurlarken bmalarda aralaVaşington 11 ( a ^ ) Reısıcumhur nacak kesafet nisbetinde iaseyi ve ha Ruzvelt bugun gazetecüer konferansmTeVet serbestliğini kolajlastırmıs da o da Kmldenızle Aden korfezını Amerill'rlaikan vapurlarına tekrar açtığını tnldirHi"1 umet tedbirinde hiç telâş yok miştir. tur. Çtinkii hakikaten telâşa yer yokReisicumhur demiştir kitur. Fakat tedbir tam jerindedir. Onun « Amerikan vapurlan Kizıldenizde Suveyş kanalına kadar gitmeğe mez\ın YUNUS NAD1 CArkası sahife S sutun 7 de (Arkası sahife 5 sütnn 3 te Macar ordusu da | Büttin Yugoslav Yugoslavyayp kuvvetleri Rnpel kaies! hâlâ İngiliz hava taafrnzlan Alman zırhlı fırkalarına müthiş zayiat verdiriyor hücüm etti! Amiral Horti sebeb olarak artık Yugoslavyanm mevcud olmadığını ileri sürüyor mıkavemei ediyor Selâniğin bilm askerî fesisatı Almanlar bütün zoryıkıldı lamalarına rağmen Atîna'11 (a.a.) Yunanistandaki İngiliz umumî karargâhınm bu Kaçanik boğazını gün ne^redilen tebliği: Şimalî Yunanistanda îlerleyen geçemediler Ahnan kıt'alan, dün, İngiliz ve cenubda toplanıyor Londra «Bn alçakça İfalyanların da Karaorlaarruz, son hesab manlara yaptıklan dörf gününde afffedilmiye şiddefli farruz büyök diyor zayiafla fardedildi Budapeşte 11 (a a.) Macar ajansı bıldırıyor: Kral Naıbi Horthy, Macar milletine hıtaben bir beyannarne neşrederek, 1918 de Macarıstandan aynlan Yugoslav arazısınde yaşayan Macar halkını anarfiden sıyanet ıçın Macar ordusuna e nur .vermış olduğunu bildırmiştir. Macar ordusunun hareketi, Macaristantn istıkbalde kendisile sulh halinde yasamak istedıgi Sırb milletine mütevec cıh değıldır. Hortiye göre artık Yugoslavya yokmuf! Budapeşte 11 (a.a) Bütün gazeteler Amiral Horthy'nin beyannamesine en büyuk yeri vermektedır. Amiral Horthy diyor ki: «Macaristan ancak Yugoslavya Macar topraklanna karşı hava hücumu yaptıktan sonra mudafaa tedbirleri almıştır Hırvat hderlerı tarafından Hırvat ıstiklâlınin ilân edılmesinı memnuni(Arkası sahlfe 5 sutnn 5 Nevyork 11 (a a ) Tass: Nevyork Tımes gazetesıne gore, Avusturya hududundan ve Gratzdan Sava ve Drava vadıleri boyunca ilerlemekte olan iki Alman kolu bugün Zağreb Liublıana hattına ve şarkta daha uzağa varmışlardır. Rumanya hududundaki Vreacdan ılerl«yen Alman kolu Belgradın banlıyösune varmıştır. Yugoslavyanm doğu cenubundakı VEZiyet ıstıkrar kesbetmiştir. Almanlar Kocanik boğazmdan geçmeğe muvaffak olamamışlardır Yugoslav kıt'aları mevzilerinı muhafazaya muvaffak oldukları takdirde Üskübdeki Alman üslerini tehdid edeoeklerdir Italyanların Alman kıt'alarile birle^mek üzere Karaorman boğazını geçmek ıçm yaptıklan dort teşebbüs akim kalmıştır. İtalyanlar büyuk zayiat vermişlerdır. Bırıhci ve dördüneü Yugoslav orduları plftn mucıbmce Novısad ve Zağ(Arkası sahife 5 sütun ( da Imparatorluk kuvvetlerile temasa gelmişlerdir. Şarkî Makedonyada vaziyet kansıktır. Fakat vaziyetin bariz vaa(Arkan sahife 5 »ötan 4 te Kral Aleksandr'ı öldürenler Alman işgali altında bir hırvat hükumeti kurdular HARB VAZİYETI Selânik Ohri cepbesinde Bu yeni mSdafaa hathnda tngitiz Yunan ordusuna düfen vazife anudane mukavemet etmektir. Karada en mühim harb cephesi, geçen pazar gtinündenberi Balkanlardır. Burada, geçen pazar sabahı, Ahnan ordusu, Yunanlstan» ve Yugoslavyaya karsı taarruza geçmiştir. Alman ordusu, daima tatbtk edegeldiği bir usulü ba f Arkası sahife 5 sütun 3 te Daha bir hafta evvel Yugoslav birliğiıte yemin eden Dr. Maçek de.. Hırvatlan yeni hükumete itaate davet ediyor Bnlgar Harbiye Nazın General Daskalof Berline göre BulgarAlman orduları Türk smırmdan geri çekiliyor Bnlgaristan bir taraftandafevkalâde ihtiyat tedbirleri almaktadır AMERİKA Kızıldeniz ile , Siiveyşi gemilerine açtı Amerikan sularında bulunan Fransız gemilerinin musaderesi muhtemel Berlın 11 (a.a.) Bir hususî muhabır bildiriyor: tyi haber alan Berlin mahfillerinde, Bulgar kıt'alarınm Türk hududundan çok buyük bir mesafede geriye çekiKral Aleksandr'ın katilleri olan Ustasi leceğı temin edibnektedır. Trakyada (Arkası sahife S sütnn 6 da) partisinin reisi PaveHç Bratislava 11 (a.a ) D.NB. ajansı bildiriyor: General Ziato Kvatornik dun saat 6,15 te Zagreb radyosu İle mus. takil Hırvat devletinin kuruldugunu ilân etmiş ve kendisinin bu devletin reisligini deruhde ettigini bildırmiştir. Oeneral bu münasebetle soylediği (Arkası sahife 5 sütnn 2 de) Moskovadan sert sesler çoğalıyor Abnanlarla İngiliz ve Yunan ve Ahnan Yugoslav ordulan arasmda asıl kati sahne olacak dağhk mıntakalan gostertr harita muharebelere r m II Kızılordu gazetesinin sistemli neşriyatı " Yeni şartlar içinde Sovyet Yugoslav mu ahedesî daha büyük bir ehemmiyet almaktadır „ Moskova 11 (a.a.) Sovyet grdusunun naşiri efkân olan Kra,£inaja Svesda gazetesi Avrupa vaziyetini gozden geçirerek yazdığı bir makalede yeni Yugoslav Sovyet muahedesi hakkında su mütaleayı yürütmektedlr: «flovyetler Birligi beynelmüel ta(Arkaa laUfe 5 lötua 7 de MUtemadiyen Yunan limanlarına ihrac edibaıekte olan lngiliz ordulanna mensub makineli tejekküllerden bir sahra bataryası hareket halinde Bir yerde salgın halinde bir hastahk çıktığı zaman, bunu onlemek için bir takını tedbirler alınır. Bu tedbirleri, ferdf ve içtimaî olarak ikiye ayırabiliriz. Cemiyeti temsil eden otorite, ban seylerin yapılmasını yasak etmekle beraber, bazı kaidelere riayet hususunda da ferdlere emirler verir. Salgın halinde hastahk var, demekle herkes mutlaka hastahğa tutulacak değildir. Fakat tehlikeyi en az zararh bir şekilde atlatabihnek, siıphesiz tefsirlere ve kaidelere ferdlerin azami uygunluğu ile mümkundür. Bir harb tehlikesi stralannda da devlet bir takım tedbirler alır. Bunlardan maksad umumiyetle şudur: Mürakünse harbi, mümkün değilse düsmanı defetmek. Taarruz niyeti olmıyan bir devlet için memleketi harbe sokmamak izahma Birkaç söx Vatandaşın mukaddes vazifesi ihtiyaç duyulmıyan gayet tabiî bir btektir Fakat her şeye rağmen harb millf hududlardan içeri sokulmaya kalkarsa, onu kabul ederek yurdu her ne pahasına olursa olsun mudafaaya çahsmak da o kadar tabiî ve izahına liizum gorülmijen bir vazifedir. Memleketin başuıa harb atesini yaklasürmamak ve buna imkân hasıl olamadığı takdirde yurdu korumak maksadile devlet icab eden tedbirleri alırken, her ferd bu esaslı bir kaç kaideye riayetle mukelleftir. Burada genc, ihti yar, hasta, anl gibi bir takım farklar gocetmek manasız ohır. Çiınku bunlar byle kaidelerdir ki, vücndleri, yaş, cinsiyet ve kabiliyet nispetleri mevzuubahs obnaksızm »yni derecede alâkadar eder: Milletin bir parçası olduğumura unutmamak. Buyük .bütün» karşısmda sahsî hiçliğimizi tam mânasile idrak etmek. Vakti geldiği zaman topluluk uğrunda vucudümuz harcanır veyâ bir kazaya kurban giderse bundan ceraiyetin hiç bir sey kaybetmiyeceğini. bnâkds icabmda çok seyler kazanatağtnı bihnek. Herkesten az hakkımır plduğuna ve herkesten ziyade vadfelerle yuklfl bulunduğumuza inanmak, nizam ve disipline perçinlenmis gibi bağlanmak. Rendini vatandas bilen ferd, bu,*4fdeleri âyet gibi eıberlemelidir. •v S \