3 Mayıs 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

KEMALiZM PRENSiPLERi i ve ikinci cildler Fiatı : 1 ınci cild 100 2 nci „ 75 kuruştur Satış yeri : Yazan: Saffet Engin Cumhuriyet matbaasıdır 17 nci yıl sayı: 6010 umhuri ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul . Posta kutusu: îstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 . 24290 YALAN Aşk Rom YENİ ÇI Mebrure Sami Cumartesi 3 Mayıs 1941 IKBAL K İ T Irak'da j Harb! • İngiliz ve Irak kuvvetleri • Muhasamata bilfiil dün başladılar Iraklılar memleketlerinde İngiliz askerinin durmasına müsaade etmek îstemiyorlar • Cumhur Reisimizin refikalan Bayan İnöntt harb sargisı yapıyorlar. İnönünün ilk yaptığı harb sargısıdır Soldaki resim, Bayaa Fransanm mes'uliyeti Dünyayı sinirlendiren son hareketlerile Fransa kendisine tevcih edilecek ağır itablı hitablan hak etaıeğe doğru gidiyor. Nihayet Fransanm unutmaması lânmdır ki o bir takım milletlerin haklanm boynuna almıs bir memlekettir, ve mes'uliyeti de o ni*bette büyüktür: Mağlub olmaktan mütevelüd mes'uliyeti! Ankarada gönüllü hastabakıcı kursu dün merasimle açıldı Merasimde, Bayan tnönü ve askerî erkân hazır bulundular, Grl. Mazlum bir hitabe irad etti [rak, Berlinden yardım istemiş er hangi bir harbde iki muharib taraflan birinin mağlub olması tabiidir. FransaAnkara 2 (Telefonla) Yardımsenın mağlubiyeti, dünya ölçüsünde tevenler Cemıyetinin gonüllü hastabakıcı siri pek büyük bir hâdise olmakls bekursu, Cemiyetin müessisi ve hami reraber bütiın dünya memleketleri yukaisi «ayın Bayan inönünün hururile bunki kaideye uyarak mağlub Fıansaya gün saat 15.30 da açıldı. Beraberlerincidden sanıimî bir sempati gosterdiier. de Cemiyetin reisi Nevber Sevüktekin Bu sempatinin büyük bir kıvmeti olve umıont kâtibi Mebrure Aksoley olduğuna şüphe yoktur ve Fransa bunu takdir edebilecek bir memlekettir. Fransa uğradığı büyük felâketin maddî ve manevî bin bir azab ve ıstırabı içinde ancak vakur yaşamakladır ki kendisine karşı gosterüen alâkaya lâyık büjuk millet olduğunu ispat edebtSr. Halbuki bu tamamen böyle olmuyor. Mağlubiyetin ve mütarekenin ferdalarından başlanarak Fransada bir takrm politikacılar yeni variyeti beynelmilel bir mahiyetle ve sanki her hangi bir faydasi olacakmıs gibi galibe yarnnmak gayretile isüsmar etaıeğe kalkışülar, ve hâlâ o yolda bin bir entrika ile nğraşıp duruyorlar. İşte bu, mağlub veya galib hiç bir Fransaya yakışmıjan ve Helebed de yakışmıyacak olan bir harekettir. Mağlub iken dahi kendisini bilen ve seven dünya milletleri nazannda buyük gorünen Fransa bu entrikacı sijasetlere sahne olduğu nisbette kiiçülü>or. Muharebeden ve mütarekeden evvelki Fransayı dahili politikacılar batırmışlar ve düşürmüşlerdi. Şhndi baricî politikacılar onu öldürüyorlar. Mağlub bir memleketin yaralanna tuz serpmis olmamak için açık ifade etmeyi kimse düşünmüyordu. Fakat dünyayı sinirlendiren son hareketlerilt Melbourne 2 (a.a.) Ortaşark İnFransa kendisine tevcih edilecek ağır ;iliz kuvvetleri başkumandan muavini itabb hitablan hak etmeğe doğru gi General Blamey Avustralya Harbiye diyor. Nihayet Fransanm unutmamast Nazırına çektlği bir telgrafta Yunanislânmdır ki o bir takım milletlerin bak tanda İngiliz ve imparatorluk kuvvetlaruu boynuna almıs bir memlekettir, lerinin tahliyesi hareketinin bittiğini ve mes'uliyeti de o nisbette büyüktbr: bildirdikten sonra sunu ilâve etmekmağlub olmaktan mütevellid mes'uliye tedir: ti! Tahliye edilenler yekunu 43,000 dir. Fransa mağlubiyet kazasma uğranoa Denizde ölenlerin sayısı her halde 500 bir memleketin vakar ve tahammülUe den fazla değildir İngiliz kuvvetlerinyerinde rahat oturduğu müddetçe o mes den bazı Avustraîyalılar da dahil o!uliyeti kimse ona ihsas etmek dahi is mak üzere Mora plâjlarında ve diğer temezken yalnız ve yalnız vâM ve şah yerlerde 3 000 kişiyi terketmek zarusî bir endişe ile galibin suyu sıra yü reti hasıl olmuştur. Çünkü bunlann rümeğe çahşan bir kısun Fransızlann yolu Almanlar tarafmdan kesilmiştir. bu telâşlı ve küçük hareketleri taad İngiliz kuvvetlerinden Yunan hastaneledüd ve tevali ettikçe günün birinde rinde bırakılanlann ve tahliyeden evdünya milletlerinin o azim mes'uliyeti velki zayiatm miktarını tahmin etmek Fransanm yüzüne karsı haykırmalanna mümkün değildir. Muhakkak olan bir Y U N U S NADİ şey varsa o da askerlik vasfı itibarile (Arkası sabife 5 sütun 2 de) (Arkası sahife 5 sütun 5 te Yunatıistanda muharib İngiliz kuvveti kalmadı tngiliz gazeteleri Bu muharebeden alınan dersleri uzun uzadıya anlatıyor Almanlar. Mora'da 8200 esir aldıklarım bildiriyorlar Londra radyosu, Irakta vazlyetin had bir safhaya girdiğini ve Ingillzlerle Irak kuvvetleri arasında muhasamaon bilfiil başladığını bildirmiştir. Irak kıtaatı bu sabah şafakla beraber Bağdadın 90 kilometre uzağında bulunan Habbaniye tayyare meydanına topçu ateşile hücuma başlanuşlardır. Başlanan musademe hakkında henüı tafsilât verilmemektedlr. Malum olduğu veçhile Irakla İngiltere rasında 1930 tarihinde bir muahede imzalanmıştı. Daha evvel Irakta İngiliz mandası hüküm sürüyordu. ingiliz Irak muahedesinin akdinden sonra, Irak duğu halde Cebeci hastanesine gelen müstekil devlet olarak Milletler Cemiinebolu 2 (Tırhan vapurile Anado Bayan İnönü, Mıllî Müdafaa sıhhat da yetine glrmişti. Bu muahede mucibınce hı>a giden ilk kafileye refakat eden iresi reisi General Mazlum Boysa, Ge araflardan biri harbe tutuşursa diğeri arkadasımızdan) • Tırhan vapuru İsnelkurmay sıhhat müfettişi General Ra derhal yardıma koşaeakb. tanbuldan aynlan ilk beyannameli kaif, Cebeci askerî hastanesi mütehassıs Son zamanlarda Bağdad hükumeti fileyi İneboluya gotürüyor. dedikleri zatabibleri, Cemiyetin umumî müfettişi traktaki İngiliz ku\vetlerinin takviyesiman, eski gunlere aid goç manzaralan (Arkası sahife 5 sütun 5 te) ne müsaade etmişti. Bağdad hükumeti gözlerimin onune geldi. Şimdi rıhtımda , (Arkası sahife 5 sfitun S te Seyahat, güzel havada çok neş'eli geçti Yolcularla beraber giden arkadaşımız yolculugun bütün tatsilâtını bildiriyor ikinci kafile de dün limanımızdan hareket etti. trenle gideceklerin de hareket günii belli oldu kirn bilir gene ne sahnelerle karşılaşacaktım. Yer kapmak için vapurun merdivenlerinde saçsaça, başbaşa gelen slnirli kadınlar, annelerinin eteğine yapışarak cıyak cıyak haykınşan çocuklar. Galata rıhtımına geldiğim zaman bir de ne göreyim: Tırhan bir kotra kadar sakin ve rahat, üstelik de yarı yarıva boş! Ne yola çıkanlarda en ufak bir telâş, ne nhtımda bekliyenlerde bisse dilir teessür hali. Vâkıa teşyle gelenler arasında kendilerini tutmayıp mendillerini ıslatanlar (Arkası sahife 5 sfituo 3 te ilk kafile ineboluda İnebolu yolculannm şehrimizden hareketlerine aid inbbalar «Almaniarın yaptıklarını iade edeceraz» İngiliz Hava Nazırı Hava kuvvetlerinin sür'atle artmakta olduğunu bildirdi Irakm komsularile olan hududlannı gösterir harita Belgradda şimdi harabe haline gelen Kale meydam Bulgar Kralı işgal edilen Tahtakaledeki yangında bir çocuk yanarak öldü Dış müdafaa İşçi bir kızda ağır hatlarında çetin yaralanarak hastaneye kaldırıldı Tobruk da mukabil taarruz! 9 Bir facia bir muharebe devam ediyor (Ya2MX 5 inci sahijeie) Londra 2 (a.a.) Hava Nazırı Sinclair, ingiliz Holanda cemiyetinin öğle ziyafetinde söyledıği nutukta demiştir ki: « Alman ordusu Yunanistanda olduğu derecede hiç bir yerde hırpalanmamıştı. Hem de bu darbeyı Ahnanlara kendi kuvvetlerinin ancak cüz"î bir kısmına muadil kuvvetler indirmiştir.» Sinclair, Hollandanın istilâsı esnasında Alman hava kuvvetlerinin hava taarruzlarından bahsettikten sonra sözlerine şöyle devam etmiştir: c O zamandanberi biz de kendi şehirlerimizde Almanlarm yaptıkları harbin fecayiini öğrendik. Hava kudretimiz arttıkça ki sür'atle artmağa başlamıştır Ahnanlara yaptıklarını iade edeceğiz.» Sinclair, Hitler'in realist bir adam ol Bulgar Kralı Boris, Bulgarlar taraduğunu ve binaenaleyh Büyük Britan fından İşgal edilen mıntakaları ziyaret yanın artan kudreti, İngiliz hava kuv etmiştir. Kral, Dedeağac, Kavala, Dravetleri tarafmdan yapılan taarruzlann ma ve diğer bazı şehirleri ziyaret etartan şiddeti ve Amerikadan gelen tak miştir. Bulgar gazeteleri, artık büyük Bulgaviyeler gibi âmillerin zihnini meşgul etristanın kurulduğunu, Bulgar idealinin mesi lâzımgeldiğini beyan etmiştir. Ingüizlerin yeni tahrib bombalan tahakkuk ettiğini yazmakla beraber, bu Londra 2 (a.a.) Hava Nezaretinin kadar geniş arazide millî birliğin teroiistihbarat servisinden bildirildiğine gö ni kolay olmıyacağmı yazıyorlar.» (Ankara Radyo Gazetesi) (Arkası sahife 5 sütun 1 de) Büyük Bulgaristan ku Yugoslavyadan kurrulmuştür, fakat bu tulabilen bir yolcu feci intıbalarını arazide millî birlik anlatıyor kolay olamıyacaktır yerleri gezdi nasıl oldu ? bombardımam Belgrad Sofya gazetelerinin Bir günde 3 hacum ve 20 bin ölüm mühim neşriyatı İskenderiye 2 (a.a.) Yugoslavyada cereyan eden muharebelerin başlıca safhalarında bulunan ve Belgrad bombardımanını gözü ile gören bir zat buraya gelmiş ve Belgrad faciası hakkmdaki intabalannı şöyle nakletmiştir: Belgrada yapılan ilk hava hücumu 6 nisan pazar sabahı saat 7 ile 8,30 arasında yapılmıştır. Bu bombardımana pek çok Alman tayyaresi iştirak eteuştır. Tayyareler mütevali dalgalar ha(Arkası sahife S sütun 6 da) Birkaç söz T08RÜK Mekteh tatilleri sil yaşında olan çocuklanmızin. her sene 8,5 ay mütemadiyen okujrup 3,5 ay hiç bir şey yapmadan vakit geçirmeleri esasen faydalı değildir. Birer ıkışer günlük restnî bayramlardan başka hiç bir istirahat devresi olmıyan 8,5 aylık ders yılı yoruYangm cıkan atelyenin ate? cudur; çocuklar bu müddeti sıkılarak, üzülerek ve söndürüldükten sonraki vaziyeti ekseriya sıhhatlerinden zarar görmüş bîr halde biDün sabah saat 9 da, Tahtakalede bir tiriyorlar. Sonra gelsin tatil! Bu daÜDİzde lüzumunyangm çıkmıs, bir imalâthane ile ardiye dan fazla uzundur. 3 , 5 4 aylık bir hürriyet küçük tamamile yanmışür. bir dimağ için normal olamaz. Deçs senesi içinde Yangın, Sabuncu caddesindeki Saikişer, üçer aylık fasılalarla çocuklanmıza 1 0 1 5 buncu hanının ikinci katında 31 numagünlük istirahatler temin etmek ve büyük yaz tatiralı vazelin ve krem imalâthanesinden lini de lüzumundan fazla uzatmamak orta tahsil çıkarak, yanındaki 30 numarak hırda fizyolojik bünyesi bakımından daha isriYaz tatilinin lüzumundan fazla uzunluğu bizde gencliğinin vat ardiyesine sirayet etaıiştir. İmalât; fadel değil midir? N. bu ser.eye mahsus istisnaî bir hal sayılamaz; orta tahhanede bulunan Lora Isimli işçi kızm Ahvalin nezaketi çocuklarımıza yaradı, bu sene erkenden tatile kavuştular önlerinde beş kocaman ay var. Şimdi istedikleri gibi gezecekler, tozacaklar, tepinip oynayacaklar, en küçüklerı ağaclara tırmanacak, daha büyükleri asfaltta bisiklet üzerinde koşarak taksi şoförlerinin asabıru bozacaklar; son sınıfta ikmale kalan bobstil delikanlıların plâj kazinosunda derdlerine derman aradıklannı göreceğiz. On üç yaşındaki ortamekteb talebesinden yirmisindeki üniversite namzedine kadar bütün orta tahsil gencliği hora tepecek ve bunlann büyük bir kısmı ders senesi içinde kafasına sokabildiği (bilgi) yi her halde alnmdan akıtacak. vaziyetini Iofi t a p ı Jurli»