June 9, 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BOL ÇEŞİD ve YENİ STİL MOBİLYA Almak veya görmek istiyenler HARAÇÇI KARDEŞLER Limited Şirketi Salonlannı bir defa gezmekle tatmin edilirler. Istanbul, Fincancılar, Rırapaşa yokusu No. 59/61/63. Telefoa: 22060 umhuriyet 10 DOK ECZACI ™YM&* Ç LAR ILERE: Meşhur İngiliz ^Kxrcvd Dr. Cronin tarafından yazılan v^neslek hayatınızın iç yüzunü anlatarak hepinizin ıstırablarından bahseden: C İ T A D E L l 6047 ISTANBUL CAÛftLOGLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 İ 9 HaZİCcM 1941 Ömer Rızanın yüksek kalemile ve «ŞAHİKA» ismile tercüme edilmiştir. 360 sahife 100, cildli 135 kuruş. AHMED HALİD KİTABEVİ Kıbrısta müdafaa hazırlığı Halk şehirlerin dışında yerleşmeğe başladı Suriyenin isîiklâli Suriye meselesini ortaya çıkaran en esaslı amil Amiral Darlamn tuttuğu yeni siyasetten ibarettir, ve mesele ergeç bu zaviyeden ilerliyecek hareketlerle inkişaf edecektir. Bu itibarla cenub htıdudumuzun ilerisindeki Suriye vaziyetinin birdenbire çok biiyiik bir nezaket kazanmış olduğu meydandadır. ilistin topraklarında tecemmü etmekte olan hür Fransızlar, İngiliz imparatorluk kuvvetleunin de jardımile dün Suriye hududunu geçerek bu memleketin ve bitişiği Lübnanın hürriyet ve istiklâlini ilân etmişlerdir. Yeni dıinya harbinin bu yeni safhasının daha ilk gününde bulundu ğumuz için bu satırlan yazdığımız dakikaya kadar hâdisenin gerek Suriyede ve Lübnanda, gerek Fransa ile diğer alâkadar memleketlerde uyandıracağı aksülâmeller hakkında henüz hiçbir haber gelmiş değildi. Bu yoldaki haberleri yeni harb safhasının inkişaflarile birlikte Beyruttan iki manzara: Solda, Yüksek Komiserlik binası. Sağda, Fransızlar caddesi r Ingiltere Akdeniz hakimiyeti Yazan: Abidin Daver Alman tayyareleri adanın üstündetı ııçarak Suriyeye gidiyorlar Lefkoşa 8 (a.a.) Halen mihver tayyareleri Kıbrıs uzerinden yalruz Yunanistanla Suriye arasında normal, yollannı degistirmeğe mecbur kaldıklan zaman uçuyorlar, normal yol 12 ada üzerindendir. Böyle bir mecburiyet halinde mihver tayyareleri çok yüksekten uçmaktadırlar. Resmen bildırildığine göre, düşman tayyareleri dün sabah Kıbns uzerinden uçmuşlarsa da hiç bir bomba atılmamıstır. Kıbnslılar şehirlerin dışında yerleşmege çalışıyorlar. Kendi arzularile şehirleri tahliye edenler arasında, maden sanayiinde alâkalan olan ve Birleşik Amerika hükumetinin iki ay evvel yaptıgı ihbara rağmen memlekette kalmış bulunan küçük bir Amerikan grupu da vardır. Yeni hükumetler kurulduktan, yeni hududlar çizildikten sonra Sırbistanı ve komşulannı gösterir harita için ne Kıbnsı, ne de Suriyeyi Almanlara kaptırmamak zarureti kat'idir. İskenderiyenin bombardımanı Şehir dün de şiddetli bir hava hücumuna maruz kaldı BALKANLAR TAKSİMÎ Suriyede bir harb vaziyeti tahaddüsünii Vişi hükumetinin siyaseti tacil etmiş oldu. Suriyede Fransızlar statükoyu muhafaza ettikçe oraya herhangi bir taarruz vukuu hatır ve hayale gelmiyordu. Irak hâdiseleri üzerine Alman tayyarelerinin Suriye üslerine inmesine karsı Vişi Fransasının tuttuğu miisaadekâr ve hatta cemilekâr hareket hattı Suriyeyi âcil ve ehemmiyetli bir mesele olarak ortaya çıkarmıs bulundu. Daha Alman tayyareleri Suriyeye gelmemiş olduğu bir sırada Filistindeki İngiliz kuvvetleri kumandanı Fransanın Suriye yüksek komiserliğinden şayed Almanlar Suriyeye gelmeğe \e Alman tayyareleri Suriyeye inmeğe kalkışırlarsa bunu nasıl karşılayacağını sormuş, Fransanın Suriye yüksek komiseri General Dentz'den derhal ve silâh k u w e tile mukabele edeceği cevabuıı almıştı. Bununla beraber General Dentz yalnız bu şahsî cevabile iktifa etmiyerek kevfiyeti Vişi'den de soracağını, alacağı cevabın kendisininkine mutabık çıkacağından emin bulunduğunu ve bunu dahi İngiliz kumandanına bildirmekte kusur etmiyeceğini söylemişti, General Dentz işi tabiî Vişi'ye bildirdi, fakat aldığı ce\abı İngiliz kumandanına bildiremedi. Anlaşılıyor ki bu cevab İngiliz kumandanına bildirileMlecek bir cevab değildi. Visi cevabının ne ol120 kilometre daha şimalde bulunan duğunu hâdiselerin filiyatından öğrendik. Alman tayyareleri Suriye ürlerine Humusa karşı şarkî Erdünden veyahud Iraktan bir cenah hücumu yapıldığı hisindikleri zaman tayyare meydanlannın sini veren haberler de mevcuddur. Bu tecridi gibi bazı zahirî tedbirlere rağınen ilerleyiş, Beyrut ile Trablusşamın geri hakikî bir bitaraf vaziyetinin icab etiirkalan Suriye arazisile münakalâtını tehdiği dürüst hareket gbrülemedi ve nihadid etmektedlr ve bu noktalardaki büyet General Dentz mütareke muahedetün Alman «turistleri» nin vaziyetini ar namesinin Alman tayy elerine bu türlü fevkalâde fena bir hale sokacaktır. meydanlardan istifade hakkını bahsetBaşka kolların, Akkâdan Beyruta samekte olduğunu beyan etti. İşte Vişi'nin hil yolu boyunca ilerledikleri de tahmln cevabı ve talimatı bu idi. olunabilir. Arayerde Girid muharebeleri malum Büyük bir mukavemet olmazsa, bu olan safhalarile nihayet vardığı nericeye mahallerin hepsi 24 saatte müttefiklerin Suriyeye yurüyen İngiliz Hür Fransız YUNUS NADİ eline geçebilecektir. Fakat İngiliz kuv kuvvetlerine kumanda eden General (Arkası sahife 5 sütun 5 te) Wilson (Arkası sahife 5 sütun 4 te Bu harb, deniz devile kara devi arasında bir mücadeledir. İngiltere denizde, Almanya karada kuvvetlidir. Fakat, harbln aldığı şekıl, kat'î neticeyi havada kuvvetli olanm kazanacağını göstermektedir. Çünkü deniz devi karaya çıkamaymca, kara devi de denizi aşamaymca hava silâhı mühim darbeler indirlyor. Almanya, havada da üstün olduSuriyedeki Fransız yüksek komiseri ğunu görerek bu üstünlüğünü kayFransa devlet reisi Mareşal Fetain General Dentz betmeden İngiltereyi denizde ve denizaşırı yerlerde havadan vurmağa çalışıyor. Girid, bunun en son misalidlr. Bugün, Akdenizde harbin aldığı şekıl, Almanyanın bu denizdeki harekât plânının, hava kuvvetlerine dayanarak Ingilizleri bu darülharekâtta mağlub etmeğe çahşmak olduğunu göstermektedir. Gİrİdin işgali, Alman plânınm tatbikına doğru atilmış yeni bir adım olmuştur. Bir Londra telgrafı şöyle diyor: «Strfdîrr t&Miyesr,**9 BaVtanUr*tki Alman harekâtınm bitttğine, ne dc knçük Asya ve M\s\rda harekâtın başlayacağına bir alâmet olarak değıl; tkisi arasında mutavassU bir devre olarak telâkki ediîmelidir. Londrada, dün, (yani 3 haziranda) hâkim olan jikir bu mer . kezdedır. Londrada, birindteşrin ile may\3 arasında Giridın müdajaası için îdzım gelen tedbirlerin ahnmadığına teessüf edılmekle beraber, bu iş etrafında münakaşa etmenin zamanv olmadığı diişünülmektedir. Bununla beraber, iieriVişi 8 (a.a.) Ofi bildiriyor: Beyrut 8 (a.a.) Fransız Başkumon. deki harekâttn inkişafı bak\m\ndan ge. Bu sabah Suriye ve Lübnana yapılan danhğının tebliği: çen harekâttan ders almak lâzımdır.m tecavüzler üzerine, Mareşal Peten, Suİngilız kuv\etleri bu sabah 3,45 den Londrada, Giridin müdafaası İçin lâ riye ve Lübnandaki Fransızlara hitaitıbaren Suriye ve Lübnanın cenub hududundan taarnıza geçmişlerdir. Öncü zım gelen tedbirlerin alınmadığına te ben, yüksek komiser ve başkumandan Kuvvetlerimiz duşmanla temasa geçe • essüf edılmesi gayet yerindedir. Çünkü General Dentz'e bir mesaj göndermişrek talimat dairesinde muharebeye de Giridin zıyaı, İngiltere için, maddî ve tir. manevi büyük zararları mucib olmuşvam etmektedirler. Mareşal, mesajında, bu tavsif edilmez Şam civarmda Mezze tayyare meydanı tur ve daha da olacaktır. İngilizler Gi hücumun muhalif Fransızlar tarafından İngiliz tayyareleri tarafından bombalan ride, 1940 İkinciteşrini başında gitmiş yapılmakta olduğunu ve İngiliz kuvveU mıştır. Hasarat vuku bulmuş ise de in lerdi. Orada, Alman taarruzunun başla leri tarafından muzaheret gören bu dığı 20 mayıs 1941 e kadar geçen altı Fransızların, Fransız hükümranlığını sanca zayiat yoktur. buçuk ay içinde. neden esaslı müdafaa müdafaa eden kardeşlerinin kanını akıtHarekât inkisaf ediyor tedbirleri almadılar; tahkimat yapma makta tereddüd eylemediklerini tebarüz Londra 8 (a.a.) Röyter: Geceya dılar; hava üslerini bir hava hücumile rısına kadar muhtelif kaynaklardan ge. kolayca zaptedilemiyecek bir hale ge ettirmiştir. Mareşal demiştir ki: len haberler, müttefik kuvvetlerin, yüz tirmedier? Bu suallerin en doğru ceva«Fransa, sabık müttefikine karşı ilk kilometre mesafede Şam'a giden demir(Arkası sahife 5 sütun 3 te yolu bojoınca şimale doğru ilerledikle(Arkası sahife 5 sütıın 7 de rini ve pazar sabahı erken otuz k'do metre kadar bir ilerleme yapılmış olduğunu bildirmektedir. Mısır hükumeti protesto ediyor Sırbistanın yeni hududları tespit edildi Suriyede muharebe başladı Yişide uyanan aksülâmel Hududdan geçen müttefik kuvvetlere Fransız askeri mukavemet ediyor Mareşal Petain dün Suriye ve Lübnandaki Fransızlara bir hitabe. de bulundu Kahire 8 (a.a.) Mısır Dahiliye Nezaretınin tebliği: Cumartesiyi pazara bağlayan gece, İskenderiyeye bir hava hücumu yapılmıştır. Olü ve yaralıların fazla olmasından korkulmaktadır. Birçok bomba atilmış e mühim hasar vukua getirilmiştir. Zayiatın kat'î miktarını tesbit henüz mümBağdad 8 (a.a.) Bağdadda vaziyet kün değildir. Bu düşman tayyaıesi dügittikçe düzelmekte ve sokaklarda sey şürülmuştür. rusefer artmaktadır. Pakat tabii şartMısır Basvekilinin beyanatı ların daha bir müddet geçmeden tekrar Kahire 8 (Radyo) Mısır Başvekili teessüsü beklenmemektedir. Bağdad Hüseyin Sırrı Paşa bu gün İskendericivarında camilerle dığer mukaddes yenin bombardımanı münasebetile beyarlerln ingilte bombardımarüan yil yanatta bulunafak demiîtir ki: zünden hasara uğradıgı hakkındaki şa« İskenderıyeden gelen muhaculeri yialar tekzlb edilmektedir. İngiliz tay ve mültecileri mekteblere ve müeçseseyareleri mukaddes yerlere bomba at lere yerleştirmek İçin icab eden tedbirmamak için büyük bir dikkat göster leri aldık. Şunu da ilâve etmek isterim mişlerdir. ki biz musluman bir memleketiz. Bağdadda sükunet avdet etti MacaristaniR limani hakkında ketumiyel muhafaza oluıgyor Berlin 8 (a.a.) Bir hususi muhabir bildiriyor: Salâhiyettar bir kaynaktan öğrenildiğine göre, Hırvatistanla halan Alman işgali altmda bulunan Sırbistan arasındaki yeni hudud, Novisad'a kadar Tunayı, bilâhare Karadağla muvazi surette yaptığı bir kavse kadar Drina nehrini v« Drinadan Karadağa kadar da tespit olunmamış bir hattı takib etmektedir. " "MacaHslânin arzu ettiği liman hakkında ketumiyet muhafaza olunrp.aktadır. Maamafıh, ancak Fiume'de bir serbest limanın bahis mevzuu olabileceği tahmin edilmektedir. Üç İngiliz tayyaresi düştü «Haklı bir dava için çarpışıyoruz» Denize indirilen yeni bir zırhlı Camden «NewJersey. 8 (a.a.) 9 ded 16 pusluk topla mücehhez bulunan «Southdakota» zırhlısı dün Camden'de denize İndirilmiştir. Geminin inşası 13 milyon sterline mal olacaktır. Allaha güveniyoruz ve imanımız sağlamdır.» Mısır hükumetinin protestosu Kahire 8 (a.a.) Mısır hükumeti, çarşamba günü İskenderiyede masum sivillerin bombardıman edilmesinden dolayı, Almanya ve İtalyayı şiddetle protesto etmiştir. Ölenler için ve maddî hasar için tazminat, Mısırdaki Alman ve f Arkası sahife 5 sütun 4 te Bükreş 8 (a.a.) DJ4B. 6 nisanda yapılan niifus sayımma nazaran Ru manyanın nüfusu takriben 13 milyondur. Bükreşin nüfusu hemen hemen bir milyonu bulmaktadır. tstatistik merkez ofisi Iptidai mesaisini bltirmiştir. Yakında sayıma ald hakikl rakamlar neşredilecektir. Rumanyanın nüfusu Cumhur Reisimiz at kosularında Ankara 8 (Telefonla) Cumhur Reisimiz İsmet İnönü, bu gün İpodromu teşrif ederek at koşulannı takib ettiler. Beşinci haftanın koşulan bu gün çok heyecanlı oldu. Yarıslar ba7i sürprizlerle neticelendiğinden bahsi müşterek ve çifte bahislerde tutturanlann kazancı fazla idi. Çifte bahiste bir liraya 335 lira veriîdi Dün şiddetle bombardıman edilen İskenderiyede meşhur Kornis'in başlangıcı Birhac söz Bizde meslek ahlâkı Nazariye ile pratik başka başka şeylerdir. Ma rişirken hâkime hitaben: kul fikir ve doğru kaidelerden mürekkeb bir sistem, Efendim. hasmımızın müvekkili yalan söyliikâğıd üzerinde kaldığı müddetçe bir nazariyedir. yorl «Canunları, nizamnameleri okuduğumuz zaman: Diye bir lâf savurur. Ne hoş şey! Bu lâf bir hakaretten ibarettir. Çünkü meslekî Deriz ve gidişatı maddelere uydurulmuş farze haysiyet bakımından avukatlar, birbirlerinin «yalan» derek bir oh çeker, göbeğimizi şişirir ve yan gelip söyleyebileceğini hatıra getirmemeye mecburdurlar. tururuz. Halbuki bir işin bizi memnun etmesi için Bu hâdiseye kimse ehemmiyet vermez ve bir jratik denilen büsbütün başka bir âlemin de naza adamın şahsında avukatlık şerefi güme gider. Haiye diye andığımız kaidelere uygun düşmesi icab kareti yiyen avukat artık isterse dava açsın! ittiğini ekseriyetle unuturuz. Bir gazeteci, başka bir gazeteciye küfreder. HuNazariyeye misal: susî hayatını da bahis mevzuu yaparak «Namussuz, Bizde meslekî teşekküller vardır. Bunlar, kendi alçak, rezil!» der ve kendince makul sayılabilecek lünyeleri içindeki ihtilâflan halletmek, meslek şeref bir takım deliller de gösterir. re haysiyetini bizzat kendi otoriteleri sayesinde koBu lâflar da bir hakaretten başka bir şey deumakla mükelleftirler. Baro, Etıbba Odası ve Ba ğildir. Eğer taarruza uğrayan taraf masum ise hann Birliği bu nevi birer teşekküldürler. Bir avukat, karet şahsa aiddir; mücrim ise, böyle bir adama yazt bir doktor, bir gazeteci meslek şerefine uygun düş yazmak hakkını tamdığı için hakaret Basın Birliğimiyen bir hareket yaparsa, mensub bulunduğu te ne, yani Türk matbuatına aiddir. Fakat hâdiseye şekkül o hareketi cezalandıracak, bu suretle mesle kimse ehemmiyet vermez. Hücuma uğrayan muharin haysiyetini korumaya çalışacaktır. rir artık istediği kadar dava a$sın! Pratiğe misal: Evet, ne diyordum? Nazariye olarak bizde her Bir avukat mahkeme huzuruna çıkar. Karşı ta şey mükemmeldir. Fakat^jş pratiğe gelince, işte afm davasını çürütmek maksadile çene yarışına gi görüyorsunuz! . N. Dün şehrimizde çok zengin bir spor faaliyeti, Ankarada ve Izmirde de millî küme maçlan yapılmıştu. Şehrimizde Galatasaray ve Fenerbahçe kulüblerinin üç takımı maç yapmışlardır. Birinci takımlar maçında Galatasaray 1 0 galib geuniştir. Bebekte kayık yarışlan yapılmış, profesyonel güreşçiler arasınd» da Şeref stadında müsabakalar yapılmıştır. Yukarıki resim, kayık yarışlannda erkekler arasında yapılan iki çifte mü" sabakayı göstermektedir. Dünkü spor hareketlerinin tafsilâü 4 üncü sahifemizdedir.