June 20, 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

KEMALİZM PRENSiPLERi Yazan: Saffet Engin i ve ikinci cildler Fiatı : 1 inci cild 100 2 nci „ 75 kuruştur Satış yeri : Cumhuriyet matbaasıdır 18 inci yıl sayı: 6058 umhuriyet İSTANBUL CAGALOÛLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta fcutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 Prof. Dr. M. Fuad Köprülü TURK SAZ Ş ANTOLO IKI CİlJ XVI asırdan zamanımızAkacîâr saz şairle. rinin hayat ve eserlerile J^Rbjrinin edebî şahsiyetlerini izah eder. mfassal endeksle lugatçe esere i!â' :dilmiştir. Birinci cild 2,5. iki " 3, her iki cild 5 5ı K ANAA T B EV I Cuma 20 Haziran 194 ı Türk Alman anlaşması » Realist bir siyasetin iki tarafa da j şeref ve menfaat temin eden bu tabiî j tezahürünü milletlerimizin memnuniyetle i karşılayacakları şüphesizdir Siyasetimizde hiç bir değişiklik yok Hududlarımıza vaki olabilecek bir tecavüz nereden gelirse gelsin ona silâhla karşı koymak azmimiz bakidir. Ingiltere ile müttefikiz, Almanya ile de dost Bundan dolayı hükumetimizi biitün samimiyetimizle tebrik etmek ve biitün milletçe hepimizin daima kendisile beraber olduğumuzu bu vesile ile bir daha tekrar ve temin eylemek vazifemizdir. 1 vvelki akşam Ankarada imzalanarak metni diinkii gaI zetelerde neşrohınan AlmanTUrk sdemi tecavüz paktı, biitün dünyada yenl harbin gonüllere ferahlık veren miihim bir hâdisesi olarak karşılanacaktır. İki yıla yakm bir zamandanberi Avnıpa taraf taraf hep kan ve ateş içinde yüz«rek hergün daha şiddetli çarpışma ihtimallerinden başka bir şey komışulmaz ve düşünülmezken Almanya ve Türkiye devletlerinin kendi aralannda sulhu ve dostlugu teyid eden bir kararda ittifak ederek bunu tespit ve ilân eylemeleri herkese kızgın çöller ortasında serinletici bir vahaya kavuşmak tesiri yapacaktır. Bunun sulha susamış beseriyet için bugün değilse jarın, yarın değilse öbürgün umumî sulh ve sükuna dönmeğe hayırh bir mukaddeme teskil etmesi temenniye lâyıktır. Yenidcn seferber edilmekte olduğu anlaşılan Fln ordusunun kızaklı kıfalan tahaşşüd mahallerine gidiyorlar Koşede Fln ordulan başkumandam Mareşal Mannerheim Almanya Hariciye Nazırı von Ribbentrop (X işaretli) ecnebi gazetecileri Hariciye Nezaretine toplayarak izahat veriyor BERLİNDE Millı Şefimiz LONDRADA M. Hitlere AKİSLER SEVİNC 44 Ankara paktı bir mektub "İngiltere muazzam şîimulü gönderdi Türkiyenin miişkül Büyük elçi Hüsrev haiz bir Gerede vaziyetini dün mektubu hâdisedir" Alman devlet reisine müdriktir,, Matbuat, Millî Şefimizin hakimane ve uzağı gören siyasetini tebcil ediyor Haber, Berlinde bomba gibi patladı ve şimdiye kadar görülmemiş bir heyecan yarattı tevdi etti Gazeteler, Türkiyenin taahhüdlerine sadakatinden emin görünüyorlar Amiral Darlan bu Yirmi gündeıtberi Ilk kıt'aların Şam Finlandiyaya pek kıt'aları Fransız kapılarma kadar çok Alman kıt'aları bayrağı altma sokulduğu gönderilmiş davet etti bildiriliyor t Isveç askerî tedbir Kuneytra FransızlarNareşal Petain, de lerini artmyor Gaulle'cülerin hata Helsinki 19 (a.a.) D. N. B. bildi dan geri alındı, Merriyor: ciayundaki Vişi kıtlarını affetmeğe Finlandiya istihbarat ajansının bir tebliğine göre Finlandiya emniyetini koaları ihata edildi hazırmış rumak için dığer bitaraf devletler gibi mudafaa tedbılerini takviye etmek üKudus 19 (a.a > Şamın 4 mıl garzere tçdbir alnuş ve ievkalâd« manev bında olan Mezze'nin Hur Fransız kuvralar yapacak olan İhtiyatları silâh al vetleri tarafından işgali uzerine mütte&k tuıa çağırmıştır. kuvvetler Şama taarruza beşlamışlardır. De GauIIe'ün Finlandiya Müttefikler seferberlik Şam ttzerine ordusunu yapıyor iğfal için yiirüyorlar Finlandiyaya Alman askeri çıkanlrru» Londra 19 (a.a.) Finlandiyadan Petsamo'ya giden vapurlara seyrisefain ruhsatıyeleri verllmesini 14 haziran danberi kesildiğini bildiren İktısadi harb nezareti diyor ki: «Bize gelen bir habere göre haziran başındanberi Alman kıt'aları o kadar fazla miktarda Finlandiyaya gelmeğe başlamıştır ki bunların sadece memle ketten geçmeyip orada mevzi aldıkları aşikârdır. 14 hazirandanberi 3 Finlandiya va pu r u tevkif edilmiştir. İngiliz hükumeti, Finlandiya vapurlarına ruhsatiye verildiği zaman kabul etmiş olduğu şartlara Finlandiya hükumetini artık uy mağa muktedir bir vaziyette telâkki etmemektedir. Geçen sonbaharda Finlan(Arkası sahife 5 sütun 7 de Şam kapılannda Kahire 19 (a.a.) Buraya gelen haberlere gore müttefik kuvvetler Şam capılarma yaklaşmaktadır. İngiliz tebligi Yeni muahede ile Türkiye Cumhuriyeti ve Alman Beich'ı karşılıkh olarak topraklannın masuniyet ve tamamiyetine rias'et etmeği ve bunun için gerek doğrudan doğruya, gerek dolayısile yekdiğeri aleyhinde her türlü hareketlerden sakınmağı taahhüd ediyorlar. iki devlet müşterek menfaatlerine taalluk eden bütiin meselelerin hallinderautabakatitemin için atiyen aralannda dostane ternasta bulunmağı kararlaştırmışlardır. İmza günü meriyet mevkiine giren vesikada elyevm mevcud taahhtidlerin mahfuzheti aynca kayıd ve tasrih edilmiştir. İşte yeni Ankara muahedenamesinin Berlin 19 (a.a.) Hususî muhabirimuhteviyatı bundan ibarettir. Onun altına imzalannı koyan Türkiye Haridye mız bildiriyor: Türkiye ile Almanya arasındaki dostVekili Şükrü Saracoğlu ve Almanyanın Ankara Büyük Elçisi Von Papen, buluk paktının imzası, Almanyada, harbin mes'ud hâdise vesilesile matbuata ver ilânındanberi en buyuk heyecam tevlid dikleri beyanatta iki memleketin asır eimiştir. Haber, dün ak^am Berlinde bir Iarca sürmüş bir tarih boyunca hiç bir bomba gibi patlamış, pek büyuk bir hızihtilâf gölgesile kararmamıs olan dosta la derhal yayılmış ve Almanya ile Sov Berlin büyük elçimiz Hüsrev Gerede ne münasebetlerini tebarüz ettirmisler yetler arasındaki paktın imzasının tevBerlin 19 (a.a.) «D. N. B.» Fuhrer ve bu münasebetlerin atiyen de daima lid ettiği heyecandan çok daha büyuk yeni Başvekâlet binasında bugun oğledostane şekillerde inkisafı sartlan üze bir heyecan doğurmuştur. den sonra Türkiye Büyuk Elçisi Bay rinde samimiyetle durmuşlardır. Alman hariciyesinde fevkalâde Geredeyi kabul etmiştir. Buvük Elçi Her harb gibi yeni harb dahi her taFuhrer'e Turkiye Cumhur Reisi İsmet toplantı rafta ihtiraslara alabildiğine taşkınlık Esasen Alman makamiarı, bu hâdise İnonunun şahsî bir mektubunu tevdı etvermis olduğu için akıl ve nıantık eseri nin ehemmiyetini tebarüz ettirmek İçin raiştir. bir sulh ve sükun aleti olan yeni vesiKabulde Alman Hariciye Nazırı Von lâzım gelen herşeyi yapmışlardır. Dun kayı dtinya buhranının karısık vaziyetRibbentrob da hazır bulunmuştur. CArkası sahife 5 sütun 4 te Ierinden tecrid ederek lıaklı ve hakikî manalannda görmeğe ve anlamağa ihtiyac vardır. İlk dikkat olunacak hakikat şudur: Türkiye bu muahede ile bir kutubdan •yrılarak öbür kutba iltihak ediyor değildir. Türkiye, daha yeni dünya buhranının patlak vermediği, fakat kuvvetli bir ihtimalle infilâk alâmetleri gösterdiği 1939 bahanndan itibaren tedafüî tedbirlerini almağa başlamıstı. Bu tedbirle Kahire 19 (a.a.) Ingiliz resmî tebliği: Suriye sahil mıntakasında yeniden terakkiler elde edilmiştir. Şamın cenubunda başka mühim mevziler de zaptedilmiştir. Merkez bolgesinde müttehk kuvvetler Kuneytrayı muvaffakiyetle yeniden işgal etmişlerdir. Merciayundaki kuvvetli Vişi kıt'aları şimdi muhasara edilmiş bulunmaktadır. Harekâta dair mütemmim malumat Kudüs 19 (a a.) Askerî sozcü Safed Şam yolu üzerinde bulunan Kuneytranın zaptedildığini teyıd etmiştir. (Arkası sahife 5 sütun 1 de) Vişi 19 (a.a.) D. N. B.: Başvekil muavini Amiral Darlan Suriyede harbeden General de Gaulle taraftarlarına radyoda hitab ederek mütarekeden sonra duştükleri hatayı izah etmış, bütün vaziyeti kavrayamıyarak vazifelerini ifa etmiyenlerin mes'ul olduklarını soylemiş ve şunları ilâve etmiştir: Londra 19 (a.a.) Alman Türk < De Gaulle taraftarlarına Almanya muahedesi, İngihz matbuatı için bir surpriz teşkıl etmemiştir. Çunkd haftalar ve İtalyaya karşı muharebeye devam danberi Almanyanın Turkiye üzerinde etmeleri lâzım geldiği söylenmiştir. Haltazyık yapmakta olduğu malumdu. Bal buki oz Fransız vatandaşlarmdan başka kanlardski askerî harekâtm aldığı cere hasım olarak karsılarına kim çıkarıldı? yan bu tazyikı teshil etmiştir. Gazeteler, Dakar'da, Gabon'da ve şimdi Suriyede İngilterenin bir mütteflkinin Almanya kar?ılarında tek bir Alman veya İtalile bir dostluk muahedesi imzaîamağa yan var mıdır? De Gaulle taraftarları mecbur kalmasının tabiatile, teessürle kendilerine yapılan vaidler hilâfına münhasıran Fransızlara karşı mücadele (Arkası sahife 5 sütun 6 da) için kullanılmnktadtr.» Bundan sonra Amiral Darlan, de Gaulle taraftarlarını Fransız bayrağı etrafında toplanmağa davet etmiş ve Fakat Almanların yeni taleblerde bulunmaları ihtimalinden de endişe ediyorlar Fransa Başvekil muavini Amiral Darlan YUNUS NADİ (Arkası sahife 5 sütun 2 de) Bugün İkinci sahifede Türk Alman dostluğu Yazan: Emekli General «Garb şaheserlerinin geniş mikyasta tercümesi, fikir seviyemizin yükselmekte oluşuna delildir» Ankara 19 (Telefonia) Maarif Vekıli Hasan Âlı Yucel bu akşam Ankara radyosunda san'atkârlara ayrılan saatte bir konuşma yaparak san'at cereyanları hakkında sorulan suallere cevab vermiştir. Hasan Âli Yücel, halk san'atının yarınki buyuk Turk san'atını yaratması üzerindeki rolü etraiında düşüncelerini Maarif Vekilinin ^» beganatı Türk san'at hayatında görülen tekâmül Dünya radyoîarıj ne'er söylüyorlar | (Arkası sahife 5 sütun 2 de) Suriyede Hür Fransızlara ve İngilizlere karşı harbeden Fransız kıt'aları Birhaç söx Ankara Paktı m » H. Emir Erkilet izah ettikten sonra Türkiyede güzel san'atların her şubesinde bir verim darAnkara Radyo gazetesi dün akşamki lığı goze çarptığı suahne şoyle cevab neşriyatmda Turk Alman dostluk muverdı: dhedenamesinın mahıyetini izah ederek, c San'atte maalesef sadece iki kıy Türkiyenin siyasetinde hiç bir değişiklik met vardır: Çirkın ve guzel. Bunun ıki husule gelmedığini, İngiltere ile ittifakma sınin ortası yoktur. San'at şubelerimiz sadık kalan Turlayenın, Almanya üe de mutlak bir verim darlığı olmadığını (Arkası sahife 5 sütun 7 de (Arkası sahife 5 sütun 1 de) Sof yada büyük sevinc uyandırdı ve Bükreş haberi tezahüratla karşıladı Moskova radyosu, mütalea ilâve etmeden muahedenin metnini neşretti Sanatın inkisafı için Bizde ekseri münevverler arasında yanlış bir kanaat vardır. San'atkârlık ile san'attan anlama mefhumlarını birbirine karıştırırlar ve her ikisini de bir ihtisas işi zannederler. Resimden anlamak için ressam, musikiyi kavramak için müzisyen, şiir hakkında fikir beyan etmek için sair olmak liizumuna kanidirler. Bu yanlış kanaat yüzünden, memleketimizde muhtelif san'at şubelerine karşı münevver muhitlerin alâkasını arttırmak bir türlü kabil olamıyor. Falâncanın konserine gittin mi? Nasıldı? Diye sorduğunuz arkadaşlarınızın yüzde doksan dckuzu size musikiden anlamadıklarım, konserlerle pek aiâkadar olmadıklarını söylerler. D grupunun seıgisini gördün mü? Geçen senekine nazaran nasıl buluyorsun? % Şekib Kudretin son romanı hakkındaki fikrini söyler misin? Bu sualler de ayni cevabla karşılanmağa mahkumdurlar. Muhatablarınızın çoğu size resme ve edebiyata karşı hususî bir alâkaları olmadığını söyleyeceklerdir. Halbuki bir memlekette san'at ve fikir hayatını besleyen ancak münevver muhitlerdjj;. Ve münevver demek, bütün bu şeyler hakkında az çok fikri olan adanı demektir. Bir m^ısiki eserinfteJifllemek ve beğenip beğenmediği hakkında kanaa^tini izhar etmek için mutlaka müzisyen olmak şart "değildir. Eğer öyle olsaydı, her konseri yalnız müzikle aiâkadar olanların dinlemesi, her resim sergisini yalnız ressamların seyretmesi, her şiiri yalnız şairjerin okuması icab ederdi. Ve hiç bir yerde san'at hveketjeri serpilip genişleyemezdi. \^ ' Bizde aşağı yukarı böyle oluyor!* Dersem, fazla mübalâğa etmiş olmıyacağımı zannediyorum. N.