November 11, 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

TÜRKİYENİN Eîs" MÜHİM ESERİ DEĞİŞEN DÜNYA A. HAMDİ BAŞAR jn bu son derece mühim eserinin mevcudu azalmışür. Her Turk değişen dünyadan haberdar olmaljdır, Fiatı: 80 kuruş. 18 inci yıl sayı: 6 1 9 2 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adr^sı: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefpn: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 LIZM LERİ 1 VE JKJS îiaü : 1 inci cild 2 nci » Satış yert": Yazan: Engin Salı II Ikinciteşrin 1941 Millî Şef Ismet Inönü dün sabah 9.05 de, Büyük Arkadaşı Olmez Atatürkün kabrini Bugün Cumhur Reisliğine seçilişînin üçüncü ziyaret etti ve manevi huzurunda hürmetle eğildi yılını kutladığımız Büyük Inönü Yüksek kiyasetile Türk milli birliğini, bütün dünyaya hürmet telkin eden bir kudret manzumesi haline ulaştırmışttr Ç >il önce dun, Atatuıkun acı matemini tuttuğumuz Büjük Ataya karka\bile pek dılhun olan mıl sı beslenen sevgi ve sajgımn aynile yalet bır gun sonra. geue uç ;ıyan İnonü yuksek kiyasetile Türk miljıl once bugun Milli Şef sajın Inuııunun lî birliğini butün dünyaya hürmet telTurkije Bu>uk Millet Meclisinin tam kin eden bir kudret manzumesi haline ittifakile Cumbur Reisliğine getirilme uiaştırmıştır. sinde baş tesellisini bulmuştu. Vuksek Onun aziz şahsında veni Basbuğu ile Meclisin bu intihabda hiç tereddüdsuz, elele yüriiyen büjük milletimİ7İ en detek rey farkı bulunmaksızın gosterdijjı rin hürmet ve muhabbetlerimizle seîıtifak, butün memleketin umumi arzu lâınlar ve kendisine de daima muvaffave iştiyakına tekabul edhordu. Bizde kiyetlerle tetevvücde devam edecek plebisit âdeti olsavdı hiç şuphesiz alıtıa uzun bir ömür dileriz. cak netice gene bundan ibaret olurdu. YUNUS NADt Boylelikie Büjük Atamızın kajbı (rlâketi içinde olçusüz yeis ve meiâle diişen Türk milleti, onun her manasile en vakın silâh ve inkılab arkadaşı Inoııünün reislığe seçilmesile milli şuurunu beraen ve tekrar ele alrruş ve o günden itibaren dort elle sanldığı yeni basbuğunun etraiında toplanarak eski birlık ve kudretini olanca canlılığile tecelli ettirnıekte devara etmiştir, ve edijor. Atatürk devrinin kayıdsız ve >azısız olarak tesis ettiği milli an'ane Inonü ile riiillet arasmdaki çozülmez kuvvetH Lağlarda heraen tahakkuk etmiştir. Bu an'ane şudur: Türk milleti lâyık şefini bulur ve onun etrafında >ekpare bir kaja salâbetile sımsıkı toplanır. |DDf1 MILLET YENI BAŞBUĞÜ İLE Dün Bütün Yurdda Natem Tutuldu Cumhuriyet Matbasıdır, stanhulun yası çelenkler götürüldü Üni versite ve Halkevlerinde Büyük Ata anıîdı Beş dakika sükuttan sonra? Ebedî Şefin aziz hatıraları anlatıldı ve abidelerine ; • r Akdenizde bir İngiliz zaferi .' Üniversitede Ebedî Atamızın âziz hatırası için tazim vakfesi İtalyanların 10 nakliye gemisile 1 muhribi batırıldı Ankarada ihtifaller Muvakkat kabirleri Ebedî Atanın Halk ve talebenin ziyaretlerine açık tutuldu ve bütün heykelleri çiçeklerle süslendi Genel Sekreteri Dr. Fikri Tüzer, meb'uslar tarafından karsılandılar. ve hep beraber içeriye girerek Büyuk Atanın manevî huzurunda eğildiler. Millî Şef teşriflerinde ve avdetlerinde sokaklan, meydanlan dolduran halk tarafından hürmet ve muhabbetle selâmlanmısJardır. Millî Şefimiz, Meclis Reisi Abdülhalik Renda, Başvekil Dr. Refik Saydam ve Mareşal Fevzi Çakmak muvakkat kabre birer menekşe buketi koydular. Milli Şef avdetlerinde, Vali, Emnijet Müdürü ve halk tarafından selâmlandılar. (Arkası sahife 3, sürun 5 te) İnonünün Türk milleti Başbuğluğuna Londra 10 (Radyo) İngiliz Bahrlye seçilişinin bu kadar tabiî bir kolaylıkla ve baştanbaşa bütün memleketin candan Nezaretı, Akdenizde İngiliz filosu taratasvibile vukuu kendi kendine derin ma fından kazanılan buyük bir muvaffakınalı ve kendi başına ayn<?a büyük bir yeti resmî bır tebliğle bildirmıştir. İngihâdisedir. Çünkü Millî Şefimiz Türk liz Bahriye Nezaretınin resmî tebliği şumilletinin Kurtuluş ve İstiklâl Savaşla . . Geçen cumartesi gunü iki Ingıliz dur: nnda olduğu gibi milletimize bütün hafif kruvazörile iki muhrıb, Tarantodünyanın hayranlıklannı çeken inkılab nun cenubunda, 8 İtalyan nakliyesile ve tcrakki hareketlerinde de hep Ata muhriblerin takibine koyulmuştur. Satiirkün yanıbaşında idi ve onun hakkilc at'erce süren bır seyirden sonra pazar en samimî takdir ve itimadını kazanmış £ecesi sabaha karşı saat birde düşmanla değerli arkadaşı idi. Garb cephesi temas vuku bulmuştur. Bu sırada sekız en Kumandanmı Mudanya mütarpkesini vapurluk ilk düşman kafilesine, iki iaşe akdetmeğe Atatürk memur etmiş olduğu gemisi ve iki torpido muhribile, onar bin gibi Lozan sulhu gibi yakın tarihimizin toniuk iki ağır kruvazörden müreKkeb belki harb kadar, belki ondan da çetin ikinci bir düşman kafilesi daha ıltihak bir işini müzakereye bir başmurahhas etrr.isti. Ankara 10 (Telefonla) Atatürkün olümünün üçuncü Musademe başlamış ve İngiliz harb eeçmek lâzım geldiği zaman da Ebedî yıldonümü dolayısile bu gün Ankarada yer >er ihtifaller Şefjn intihabı derhal İnonü üzerinde gemıleri, 10 düşman vapurundan onuvapıidı. Bir taraftan da Ebedî Şefin muvakkat kabirleri durmuştur. Ve nitekim Garb cephcsiniıı nu ateşliyerek batırmıştır. bütün gün heyetler, mekteblil«r, sehirliler tarafından riyüksek kıymetli Kumandanı bu inlihabBir düşman muhribi batırılmış, bir yaret edildi, çiçekler gotüruldü ve Ebedî Şefin manevî daki isabeti Lozan'da istiklâlimizi bütün ikmcisi ağır hasara uğratılmış, üçüncıı huzurunda tazim ve ihüramla duruldu. dünyaya tasdik ettiren zaferile ispat ey bir düşman muhribinin de sonradan yeMillî Şefimiz İnönü, saat 9 da Atatürkün manevî hulemiştir. değe alındığı görülmüştür. ingiliz harb zurunda bir hürmet vakfesinde bulunmak üzere, muvakİnönü muharebelerinde yalnız düs gemileri hiç bir hasara uğramaksızın kat kabrin bulunduğu Etnografya Müzesine geldiler ve tnanı değil, milletin makus talih>ni de salimen üslerine dönmüşlerdir. İngiliz kapıda Başvekil Dr. Refîk Sa\dam, Meclis Reisi Abyendiği Atatürkün raeşhur telgrafile ta harb gemilerine, dönüşlerinde düşman dülhalik Renda, Mareşal Fevzi Çakmak, vekiller, Parti rihe geçen İsmet İnönü, Lozan'daki mu torpıl tayyareleri tarpfmdan yapılan hü vaffakiyetile millete >ep>eni parlak is cum tamamen akim kalmıstır. tikbal ufuklan açtı. Muzaffer harbden \ e Cumartesi günü merkezî Akdenizde »ulh zaferinden sonra da menılekettc İngiliz tayyareleri iki muhribin himatahakkuk ettirilen bütün yükselme ve yesinde seyreden bir düşman gemisini kalkınma hareketlerinde Atatürkün ya ateşlemişlerdir. nıbaşında dairaa İnönünü gorduk: BüItalyanlara RÖre tün milletçe Atatürkün hep ileriji isaret Roma 10 (a a.) İtalyan ordulan ucden hamlelerini Başvekil olarak icra sahasında hep o yürütüyor ve bövlece rr.umî karargâhının 526 numaralı teblimemleketin hayrına aid büyük işleıin ği: Orta Akdenizde seyir halinde bulunan baş basancıhğını yapıyordu. Bütün millet ve memleketçe pek malum olan bu gerni kafilelerimizden biri, 8'9 sonteşrin hakikatlerden dolayıdır ki bü>ük kay gecesi, İngiliz donanmasına mensub bir bunızın ferdasında onun Basbuğluğa teşkil tarafından hücuma uğrpmtş seçilmesi Meclisin tam ittifakile olduğu tır. Ticaret gemileri arka arkaya batkadar milletin de bütün kalblere itmi muştır. Torpille hücuma geçen refakat iorpinan veren umumi teyidile karsılandı. Başka türlüsünü düşünmeğe bile im dolarımızdan ıkisi batmıştır. Diğpr bir kân vermiyen bu anî, umumi ve mes'ud tanesine de isabet vaki olmussa da vaseçim üzerinden çok zaman geçmeksizin him bir hasara uğrarnadan bu limana dünyanın büjük bir buhrana sürüklen girmiştir. Kazazedelerden büyük bir Berlin 10 (a.a) Alman orduları diği malumdur. Dalga dalga genisliyerek kısmı kurtarılmıştır. ^sşkumandanlığınm tebliğ.: Ertesi gün, şafakla beraber, İtaîyan tahriblerini bir çok memleketlere teşmil Sıvastopol doğusunda ve Kerç batıeden ve daha nekadar sürüp nerede du toıpil tayj'areleri, düşman birlıklerine sınaa şıddetli bir mukavemet gösteren racağı bilinmiyen harb afeti içinde aziz hücum etmişlerdlr. Bir kruva7Öre iki Kınmdaki düşman kuvvetleri daha gevatanımız, kendisine ateş sirayet etmiyen torpil isabet etmis. bir torpido muhrib ne de bir torpil çarpmıştır. Bu tayyar^ler riye puskürtülmüştür. bir vaha sükunile yaşıyorsa, bunu elbetSıvastopola gece ve gündüz siddeth te Milli Şefimizin ve onun hükumetinin syrıca düsmanın deniz tayyaresi t°skilini himave eden iki tayyareyi düşürmüsler hava hücumları yapılmıştır. Benzin ankiyasetli siyasctine ve milletin Başbuğ dir Bahriye keşif tayyareleri, düsmanın trcpolarında ve ambalarda büyük yanetrafındaki inanlı birliğine borcluyuz. (Arkası sahife 3. sütun 3 te) dijrer bir tayyaresini düşürmüslerdir. Hulâsa Türk milletinin kalbinde. dün C Atman harb ] I tebliği ' Şimalde yeni muvaîfakiyet Tikvini şehri kuvvetli bir hücumla zaptedildi Çörçil, bir nutuh daha söyledi «Hiç bir Nazi hükumetile sulh Sovyet harb\ tebliği ' Değiştirilen generaller 38 tuğgeneral de tümgeneralliğe terfi etti Moskova 10 (a a.) 10 sonteşrin Sovyet sabah tebliği: 9 10 sonteşrin gecesi, kıt'alanmız bütün cephelerde düşmanla çarpışmış lardır. Cumhuriyet gencliği, Büjük Atatürkün Sarayburnundaki hejkeüni, çelenklerle süsledikten sonra, tâzimle huzurundan geçiyor Dün, Büyük Kurtarıcımız, Ebe dî Şefimiz Atatürkün üçüncü ö'üm yıldonumu idi. Uç sene evvel, bugün; cserleri bütün bir tarıh boyunca anılacak olan o Buyük Kahraman dünyaya gözlerini yummuştu. Bu acı kayıbdan duyulan içli teessür, bu münasebetle yeniden tazelenmiş, memleketin her tarafıru umumî bir matem havası sarmıştı. Bütün bir milleti, tabutu etrafında birleştiren o büyuk varlığın manevi huzurunda, İstanbul sehri, semt semt yarıya çekilmiş bayraklarile hâlâ Onun fsze ölusüne yas tutar gibiydi. Atatürkü kaybetmiş obnanın acı ısbrabmı herkes kalbinde bir kere daha hissetmekte idi. Dün bu münasebetle, yurdun diğer köşelerinde olduğu gibi şehrimiz Halkevlerinde de bir çok ihtifaller tertib edilmiş, Ebedî Şefimizin aziz ve ölmea hatırası, derin bir teessür içinde anılmıstır. yapmıyacağız!» Üniversitede Universitede yapılan ıhtifal çok heyecanlı olmuştur. Merkez binasının holunü ve salonlarım dolduran binlerce genc, Atalarının manevî huzurunda, b'r kere daha hürmetle anılmıştır. Saat 9 da kürsüye gelen Rektör Cemil Bilsel şu sozlerle hazır bulunanları sükuta davet etmiştir: « Ebedî Şefimiz, eşsiz, kahraman Atatürk üç yıl önce. bugün öldü Türk milleti en büvük evlâdını kaybetmenin (Arkası sahife 3. sühm 5 te) «Bugün Alman tayyarelerîne müsavi hava kuvvetine malikiz» Başvekil, Amerikd Japönya ile harbe girerse, îngilterenin derhal Japonyaya, harb ilân edeceğini söyledi Lonjdra 10 (a a ) M. Çorçil bugun Londjjjsda, Mansion House'da, yeni Londra Belediye Reisinln öğle ziyafetinde bir mıtuk söylemiştir: « Hıtlerin başladığı harb, şimdi Avrupa kıt'asını sardı, şimal doğu Afrik;^'na gırdı, Asyanm en buyuk kımını da içine alabilecek vaziyettedir. Bu harb belki de pek yakında dünyanın gerl kalan dortte birıne de yayılabillr. Dünya, Fransız rehinelerinin katlıâmı karşısında derin hevecana düsmüstur. Katmerli cani nazi gulyabanisi Hitler dahi. hunharlık'arın doğurduğu dunya ınfialinın genişlfğı ve heyecanı karşısında korktu. Hitler rehıneleri oldurmek programına devama cesaret edemaHİ. Rus çetelerinin yaphklan Moskova 10 (a a.1 Bu sabahkı Sov(Arkası sahife 3, sütun 2 de) Şark cephesinden Iıttıba ve Görüşler İstanbuldan ayrılış Yazan: Emekli General H. EMİR ERKİLET ^ İlk yazı buçün 2 ncî sahîfede Be.voğlu HaJkevinde toplımaıılar, Parti Baçkaıııınız Beşad Mimaroslunun nutkunu dinliyoriaı fArkası sahife 3, sütun 4 te)