6 Ocak 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Gnrbetteki Kadın Türkçeye çeviren:' Dünya muharrirlerinden tercümeler serisi No. 51 52 PEAHİ S. B I G K Mebrure Sami Koray 2 cild F. 100 REMZİ Kİ7ABEYİ 18 inci yıl sayı: 6244 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU ADOLF HİTLER KAVGAM Tercüme: HÜSEYİN CAHİD TALÇIN İkinci basımı çıktı. Cildli 3 liıadır. Telgraf ve mektub adresı: Cumhurivet. İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrır: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Salı 6 Ikincikânun 1942 AHMED HALİ BEVI Ankara yolunda bir tren hattan çıktı İki vagon devrildi, hafif surette yaralanan 23 kişi başka bir katarla Ankaraya nakledildi Barış Imkâm Var mı? merıkan Hariciye Nazııı Kordel Hal'in 26 devlet paktı içirv: «Tarihte mevcud vesien büyüğüdur. demiş olmasına vcremediğimiz bir sırada bunu nıana Iııgiliz isiihbarlar bürosu şefi Sir Gerald hımpelin Vaşingtondaki beyanaCı takib etü. Bu zat 26 devlet paktından sonra Mihver devletlerinin sulh tcküf etcnclerini muhakkak farzetmiştir. Niçin? Çünkii Mihver devletleri bu vesika ile bundan sonra karşılanndaki rauharib devletlerden bazılannı ayırmanın artık nıümkün oltnıyacağım sarahat ve katiyetle go.nıüş olacaklarmış. Ücüneü yılını yaşıyan. bu kanlı felâketin durması ve yerini adaletli bir sulha terketmesi hiç şüphesiz bütün insanlıfcın temenni edebileceği en büyük nimettir. Bu büyük nimetin yalnız Vaşingtonda zâhiren 26 devletin, fakat hakikatte İngiltere, Rusya, Amerika ve milliyetçi Çinden ibaret dört büyük memleketin böyle bir vesika imza etmelerile çarçabuk elde edilebileceğine akıl crdirmek güçtür. Vaşington paktı halde ve istikbalde haiz olacağı ehemmiyet İtinarile şu noktalan ihtiva ediyor: . 1 Faktı imza edenler zaferi istihsal •dinciye kadar askerî ve iktısadî bütün fatynakİAruıı müçterek maksada tahsis etmeği kabnl ederek münferid sulh yaptcamağı taahhüd ediyorlar. 2 Ayni devletler sullıu takib edecek yıllar için de görüs ve elbirliğile harıkette devam etmek karanna iltihak etmiş bulumıyorlar. 3 Üzerinde ittifak olunan umumi sıilh sartlanna gelince bunlar, tıpkı Vı'son'un geçen l'mumî Harbi bitiren 14 noktası gibi, her milletin kendi mukadderatını kendi tayin edeceği esasında toplandıktan sonra bu defa yenilik olarak büyük devletlerden her birinin kendi idarelerindeki millî camialara ayni haklan tanıyacakları taahhüdüniı tatammun ediyor. 4 Ham madde kaynaklarından bütön milletler faydalanacaklardır. Eğer bu umumi sözler arasında Mihver devletlerini de tatmin eden bazı hakikatler bulunsaydı belki banşın derhal yeniden knrulması olmasa bıle münakasalanna olsun kapı açılmış olurdu. Bilâkis Çörçil Oltava'da ve Ruzvelt Vaşingtonda Mihver devletlerine tertib olunacak cezalardan bahsettiler. Bu ifadelere göre Mihver milletleri silâhtan tecrid olunarak onların daima da silâh»17 bulundumlmalarına dikkat edilecekrir. Eğer Vasington beyannaınesinin hedef tuttuğu barış, böyle bir barış ise karsı taraftan buna gönül hoşluğilc kosacak bir devlet adanu değil. tek millet ferdi dahi bulunamıyacajpna şüphe yoktur. Hususile ki Vilson prensiplerinin geçirdiği tecrübe daha dün denilecek kadar yenidir. 1918 de bu prensiplers dayanarak silâhlar bırakıldıktan sonra galib devletler dünya hartasını düedikleri gibi kesip biçmeğe kalkıştılar. Netice olarak hakikî bir sulh teessüs edemedi ve sanki yirmi yıllık bir mütarekeden sonra işte daha şümullü bu yeni cihan haıbi meydan almts bulundu. Kordel Hal'in bu 26 devlet vesikasın, tarihin şimdiye kadar kaydedebildiği en büyük vesika saymasına nasıl kolaylıkla iştirak olunabilsin ki harbi kanun harici ilân etmek üzere 52 devletin iştirak ettiği Briyan . Kellog misakı elbette bu sop 26 devlet vesikasından daha şümullü. daha esaslı ve daha insanî idi. Beşerî ihtirasların çarpışmalan arasında onu yürütemiyen milletler bu 26 devlet vesikasında hangi devamlı sulhun teminatmı bulurlar? Hakikatte son Vaşington raisakırnn bir sulh aleti olmaktan ziyade bir harb vasıtası telâkki olunmau süphesiz daha doğrudur, ve bizce oııun en mühim maddesini Sovyetlerin dahi münferid sulh akdetmemek üzeıe taahhüde girişmeleri teşkil ediyor. İhlimal ki gerek Kordel Hal bu vesikayı tarihin eşini kaydetmediği bir vesika saymak. gerek İngiliz istibbarlar bürosu şefi bu vesikadan sonra Mihver tarafından sulh teklifi bcklemek için bilhassa bu tek esasa dayanıyorlar. Hükmolunabilir ki 1939 ağustosunda Almanya ile Rusya arasında bir saldırnıazlık misakı akdolunabilmiş olduğıı gibi güniin birinde gene Almanya ile Rusya arasında münferid bir sulh akdi ihtimalinden de korkulmakta idi. Şimdi bu vaziyetin sağlama bağlanmış olmasıİngiliz Hariciye Nazırı M. Eden "Fakat nihai zaferbizimdir,, General Wavel, bir çok darbelere rağmen, Uzakşarkta müttefiklerin harbi kazanacakları kanaatinde « Buhranlı günlerimiz ın Şehir sokaklarında biriken karlar, olacaktır» ve Belediyenin de yardımîle kaldırılıyor Tramvay ve tren seferleri dün biraz daha yoluna girdi, vapurlar muntazaman işledi Lodos imdada yetiZLji! Dünkü Ankara treni hareket ettirilmedi Hâdise bir rayın kırılmasından ileri geldi, yolun açümasına çalışılıyor Ankara 5 (a.a.) Haydarpaşad^n dün saat on beşte hareket eden 6 numaralı katar Malıköyle Yenidoğan arasında 507 nci kilometrede derayman ederek furgon ve iki yolcu arabası devrilmiş, diğer vagonlar yoldan çıkmıştır. Hâdisenin, şiddetli soğuklar neticesi, bir rayın kırılmasından ileri geldiği, İlk tahkikattan anlaşılmı=tır. Devrilen vagonlardan 23 kişi hsfif yarah olup hepsi ayaktadır. Sıhhî vaziyetlerinde endişeli bir hal yoktur. Gerek bu katarın ve gerekse bunun arkasından gelen ekspres katarmın yolcuları Arıkaradan gönderilen bir aktErma trenine alınmış ve Ankarada Demİrj'oT.arınca gönderilen sıhhî heyet yaralıların ilk tedavilerini yapmıştır. (Arkası sahife 3 <:fi<on fida1) Mosko va intıbaları İngiliz Hariciye Nazırı radyoda bir ıtutuk soyledi M. Eden, Moskovada harbin sevk ve idaresi ve zaferden sonraki tedbirlerin görüşüldugunu soyledı Londra 5 (a.a.) İngiliz Hariciye Nazırı Eden dün akşam radyoda, Moskovada yapmış olduğu görüşmeler hakkında beyanatta bulunrauş ve demiştir ki: Stalin ve Molotofla Kremlinde yapmış olduğum müzakereler, geçen harbdenberi Sovyet Rusya ile yapılmij olan herhangi müzakereden daha şümullü oimuştur. Görüsmelerimizin ilk safhası harbin sevk ve idaresine münhasır kahnıştır.' Dinleyicıierim, bu hususta fazla malumat veremiyeceğimi takdir ederler. Kâdiselerin kanaat verici olduğunu ve harbin sevk ve idaresine aid bütün meselelerde Sovyet Rusya ile ayni gayeleri güttüğümüzü söylerken, alelâde diplomat lisanını kullanmıyorum Sözierim, o derece hakikate uygundur. Ya'nız bu hakikat Moskovaya seya hatimin ne kadar kıymetli olduğunu gösterir. , Moskova konuşmalannda zaferden sonra sulh ve emniyeün tesiçi müzakere'trine de büyük ehemmiyet verilmiştir. istikbalde bir Alman tecavmüne rr.eydan verilmemesi için alınacak tedbirler ve sulh şartları hakkında müşaverede (Arkası sahife 3. sülun 6 da> Şimalî Afrikada harekât , Yeni Delhi 5 (a.a.) Gazetecüerle japtığı veda görüşmesinde General Wavell bilhassa şöyle demiştir: « Japonyanın kuvvetierine ilk hamlede üstünlük veren heinane taarruzlar:le hasıl olan vaziyette yüklendiğim mes'uliyetin büyükiüğünü takdir ediyorum. Cereyan başka bir istikamet almadan vaziyeün vahimleşmesi ihtimali vardır. Fakat vaktı gelince cereyan sarsılmaz bir kuvvetle seyrini değiştire cektir.» General vaziyeti bir hamlede değiştirmenin mümkün oiamıyacağını söyledikten sonra demiştir ki: y t Bir bakımdan vaziyet 1940 senesiııde Fransa bozgunundan sonra Ingilterenin Ortaşarkta karşılaştığı vaz:yete benzemektedir. Mukabele eımek için kuvvetlerimizi toplayıncıya kadar elimizdeki vasıtalarla dayanmak mecburiyetindeyiz.» General Filipinlerde büyük nispet=izlik şartları içinde General Mac Aıthur taıafından gösterilen mukavemetten, HongKongdaki parlak mukavemetten, Holanda deniz ve hava kuvvetlerinin mükemmel taarruzlarından, Malezyada Jngiiiz, Avustralya ve Hind kıt'aiarmın cösierdikleri eğilmez mukavemetten ve İnsiliz, Avustralya tayyarelerinin mu vaffakiyetli hareketlerinden sitayişle b.'ıhsetmiştir. Oneıal netice olarak derhiştir ki: « Bıınlar Japonyayı bozguna uğratac?k olan muhtemel bir müşterek ha< Arkası «ahife 3 «fthrn Ste) Karlar altındaki İstanbulu gösteren bu resim evvelki geceki mehtabda ahnmıştır (Yansı 2 ncl sahlfede) yeniden asker Perekop çıkarıldı GÖRDÜKLERtM Nalezyaya 26 n Japon harb tebliği Şarh cephesinde Sollumdaki müstahkem mevziler İngilizler, Bardiadan sonra burasını da almağa uğraşıyorlar Kahire 5 (a.a.) Ortaşark İngiliz numî karargâhının tebliği: Agedabya kesiminde, seyyar kollarımız ve hava kuvvetlerimiz muvasala yol!an üzerinde düşmaLnı tazyika devam etmişlerdir. Bardiyada 500 esir daha alınmış, bu şehirde aiınan esirlerin sayısı bu suretle 7,500 e çıkmıştır. Bardiy?yı zaptettikten sonra dikkatiiz şimdi, düşmanın doğu Bin;*?zideki son mukavemet mevzileri üzerinde ieksif edilmiştir. Halfaya etrfında kuvvetli mevziler Işgal ed?n Mihvsı kuvvetleri dün hava kuvvetlerinin de yardımile, şiddetli bir hücuma uğramşlardır. (Arkası sah.fe 3, sütun 2 de) Japon donanması İran hükumeti Havay adaîanna bir In.giltereden ve Rus baskın daha yaptı yadan, taahhüdlerinin hafifleti'mesini islemiş istihkâmlan nasıl yarılmıştı? Yazan: Enekli General Tokyo 5 (a.a.) İmparatorluk umumi karargâhı tebliğ ediyor: Japonlar Malezyanm ban sahıline tekrar aşker çıkarmışl;;rdır. Japcn kuvvetleri cumartesi sabahı, Saravak'ia şimpiî Ingi'iz Borneosu arasında Brunei Bükreş 5 fa.a.1 D. N. B.: «Teleg adalarını ve bu müstem'eke salıili açıraph Orier.t> Istihbarat ajansının ver ğmda Bal'r^nt ad"pını i=gal etnişiordir. diği bir habere görel İran hükumeti Singapura ve Hav?y adalanna So\yetler Birlğihden ve tngiltereden hücım'ar geçenlerde imza edilen anlaşmp.daki taTckyo 5 (a.?.) Imrrtoriık ıımuahhtidlerin hafifletilmesini istemiştir. mî karargâhının deniz şubesi bildiriİngilterenin diplomatik mümessili bazı yor: müsaadatta bulunmağa hazır olriugunu Japon donanmasına mensv.b tavyarebildirmlş ise de Sovyetler Tahranın ler henüz Filipinlerde bulunan düşm?n talebini reddetmişîerdir. kuvvetlerinin tahribi irne devam ederek Corregidor adasını, Ologsro harb lirruımnı ve Mafrivals hava üssünü devamlı surette bomb?rdıman etmişierdir. Diğer cihstten donanmaya mensub tayyareler 12 sonVânun gecesi ve 3 sonBudapeşte 5 (a.a.) Alman Hariciye kânun fecir vakti Singapur üzerine keNszın Von Ribbentrop, Macar saltanat sif akınlar yapmışlar, askerî lİTianı ve Naibi ile Macar hükumeti tarafından hava meydanlarını «ğır hasara uğratvaki olan da^et üzerine bu akşam Al mıslardır. Başka bir tebliğde ksydediidiğ'ne aömanyadan hareket etmiştir. Bir kaç gün sürecek resmi bir ziyaret'e bulurm?k re 31 ilkkânunda Japon harb aemileri üzere Macaristana gelmesi beklenmek Havay adalanna bir baskm c yapmışlar(Arkası sahife 3, ütun 2 de1) tedir. H. Etnlr Erh'tlet Von Ribbentrop Peşteye geliyor Geçen yazıda Kırım berzahının Sovyet orduları tarafından nekadar kuvvet)i ve kat kat tahkim edilmiş olduğunu anlatmış ve bu tahkimatm AUııanîar iarafından nasıl zaptedildiğinin ızahını bu yazıya bırakmıştım. Her istihkâm nihayet zaptojunabilir. Fakat Or (Psreskop> tahkimatının jpek kuvvetli vs mükemmel oimalaıına rağmen bir günde dü^meleri meselenin hayrete değer tarafını teçkil ettiği için bunun nasıl olabüdiğini bilfiil arazide gördüğü:n gibi ve bana yerinde anlatıldığına göre izah et.rieği faydalı gördüm. etmiş ve Alman savlet ve taamu'.arını uzun müddet yavaşlatmış ve hatta durdurabilmişlerdi. Nitekim Stalin hattı Aimanlarca bir kaç günde yarı'.dıktan :onra Ruslarm Smolensk'le Moskova alasındaki sahalarda uzunboylu ve çok ciddî mukavemetler gösterdiklerini görduk. Ayni şeyi, ku;ük ölçüde olarak, Kırımda da görürüz. Nitekim Ruslar dar, iki tarafı Karadenize ve» ya ölü denize dayalı ve pek kuvvetli tahkim edilmiş Kırım berzahını kaybettikten yani berzahtan çıktjktan Bununla beraber şunu da peşin söy sonra Yeşun'un cenubunda şiddetli müienıeliyim ki, şimdiye kadar ne Sovyet dafaa ve mukabil taarruzlard.a bulurıaCArkası «ahife 2 sütun 1 de) ıiuuu'd tahkimatında ve ne de Staiin hattında uzunboylu bir müdafaa görülemfmiştir. Bir çok yerleri betorr ve çelikten yapılmış tabya, kurgan ve sığınsklardan mürekkeb olan Rusyanın bu iki Daime tahkimat hatlan da esas taarruz istikametlerinden ya bir gün veya iki günde yarıLmışlardı. Buna mukabil Sovyet kıt'alan alelâde sahra mevzilerinde fün erlp ve hafta'arla mukavemet Şark cephesinde | harekât ' Kendi kendimizi tenkid: Ruslar büyük bir taarruza hazırlanıyor Mojaisk kesiminde otuz tümenlik bir kuvvet topladılar Biraz da halk himnıet etmeli Karh kıştn s'özde yarattığı zor duriıtnu düzeltmek için Beledtye artan bir faaliyetle çahşmağa koyuldu. Ancak, ilk gürderin bu kadar kar tahmin etnıiyen ihtimali ile gaile pek fazla artmıj olduğundan görülecek tj cidden kolay kolay hakkından gelinemiyecek surette büyiimüştür. Bu arada en ziyade göze çarpan bir vaziyet de herşeyi Belediyeden bekliyen halk çokluğunun hiç olma2sa kendi diikkânları ve evleri önlerine aid bir gayreti halâ göstermemekte oîmastdtr. Bu gayretin gösterildiği yerler var: Beyoğlu kaldmmları ekseriyetle temizlenmiştir. Diğer taraflarda da bazı dükfcânlarm ve pek nadir apartımanlarm öüîerindeîci karlar kaldtrümıştır. Btın' nn nekadar tyi oldtığu sevinilerek ve takdir oluvarak görülüyor. Fakat pek çok yerlerde halkın hâlâ hiç bir şey yapmamakta olmasi bilâkis insana ne fena tesir ediyor. Herşeyi Belediyeden beklemiyelim. Biraz da halkımızın himmet etmesi lâztm. Herkes evinin, apartrmantnın, dükfcântntn ve mağazasının önünii temizlerte yekunu çok büyük bir i | göriilmnş olacağı şüphesizdir. Almanlarda Rus akınmı durdurmak için 3 müdafaa hatfı yapıyorlarntif •'*>, v. Berlin 5 (a.a.) Almfij ordrilan başkumandanlığının tebliği: . '£ Şark cephesinin orta kesîminde düşmanın birçok taarruzları vfü^azyikleri muvaffakiyetle durdurulmuştuf. Csphenin diğer kesirr.lerinde mevaî ^aaliyetler kaydedilmiştir. Kuvıjitli "bombardıman ve av tayyareleri Feodosya DÖİJesinde düşman mevzilerine ve gemi'crine taarruz etmişlerdir. Bombalsrla yaralanan beş büyük gemi ateş almıştır. İki muhrible büyük bir ticaret gemisi tam isabetlerle ciddî hasarlari uğratılmıştır. i YUNUS NADİ (Arkaa sahife S siitun 4 te) Şark cephesinde kı$ harbi: Beyazlar giyinmiş, kızaklı keşif müfrezelerj Stokholm 5 (a.a.) Stokholma gelen malumata göre Ruslar şimdiye ka(Arkası Sa. 3, sütun > te)' Ruslar, Mojskk'te büyük bir taarruza hazırlanıyoriar